LİSANS DERSLERİN İÇERİĞİ VE YARARLANILACAK KİTAPLAR 191 Türk Dili I (2-0) 2 192 Türk Dili II (2-0) 2 197 Yabancı Dil I (3-0) 3 198 Yabancı Dil II (3-0) 3 101 Genel Kimya I (4-0) 4 Temel kimyasal yasalar, birim sistemleri, kimyasal formüllerin bulunması, yükseltgenme sayıları, tepkime denklemlerinin denkleştirilmesi. Atomun yapısı, atom spektrumları, Periyodik tablo. Kuantum sayıları, Atom çekirdeğinin yapısı, çekirdek reaksiyonları, Kimyasal bağlar. Kimyasal bağ teorileri, Molekül geometrileri. Gazlar, kinetik teori, gazların sıvılaştırılması, sıvılar, katılar. Fen-edebiyat fakültesi Kimya bölümü tarafından belirlenmektedir. 102 Genel Kimya II (4-0) 4 Çözeltiler, Raoult yasasından sapmalar, elektrolitik çözeltiler, çözeltilerin koligatif özellikleri, Kimyasal kinetik, tepkime mekanizmaları, kimyasal denge. Asitler, bazlar, sulu çözleti tepkimeleri, tampon çözeltiler. Çözünürlük ve çöktürme, iyonik denge, Kimyasal termodinamik, termodinamik yasalar, bazı termodinamik fonksiyonlar. Elektrokimya, elektroliz, standart elektrod potasiyelleri, ticari piller, Metaller ve Ametaller. Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya bölümü tarafından belirlenmektedir. 103 Genel Fizik I (4-0) 4 Ölçme, birimler ve vektörler. Bir boyutta hareket. Newton'un hareket denklemleri. Gözlem çerçeveleri. İş, enerji, güç, impuls, momemtum, dönüş hareketi ve katı cisimlerin dinamiği. Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik bölümü tarafından belirlenmektedir. 104 Genel Fizik II (4-0) 4 Elektrostatik. Elektrik alanları ve elektrik potansiyeli. Gauss Yasaları. Akım ve direnç. Kondansatörler ve dielektrikler. Akım ve direnç, Manyetik alanlar. Faraday Yasaları. Elektromanyetik dalgalar. Kırılma. Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik bölümü tarafından belirlenmektedir. 1
163 Maden Mühendisliğine Giriş (3-0) 3 Madencilikte Temel kavramlar, Türkiye de ve Dünyada madencilik, Madencilikte arama ve değerlendirme, Hazırlık çalışmaları, açık işletme ile üretim, kapalı işletme yöntemleri, nakliyat ve su atımı, havalandırma, Kaya mekaniği, Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme, Yönetim ve Organizasyon. Ders kitabı: Çeşitli madencilik derslerine ait kitaplardan derlenmiş ders notları. Yardımcı ders kitapları: - Maden Mühendisliğine Giriş, Cemal Birön-Suna Atak, Çağlayan Kitabevi, 1986. 121 Genel Matematik I (4-0) 4 Sayı kümeleri, eşitsizlikler, mutlak değer, koordinatlar, doğru, daire, parabol ve hiperboller. Trigonometrik, üstel, logaritmik ve hiperbolik fonksiyonlar; ters fonksiyonlar. Limit kavramı, süreklilik ve sürekli fonksiyonların özellikleri. Türev kavramı, zincir kuralı, yüksek dereceli türevler, açık ve kapalı fonksiyonların türevleri. Hız ve oran, yerel ekstrem noktaları, eğri çizimi, maksimum ve minimum proplemleri. Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik bölümü tarafından belirlenmektedir. 122 Genel Matematik II (4-0) 4 İntegraller, yerine substitisyon kuralı, kısmi integraller, İntegral uygulamaları, eğriler arasında alan hesaplanması, integrallerin mühendislik uygulamaları, Sonlu sıralar ve seriler, güç serisi, Taylor ve Mclaurin serileri, Vektörler, üç boyutlu koordinat sistemleri, Matrisler ve linier eşitlikler, Determinantlar, matris ve determinantların linier eşitliklere uygulanması. Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik bölümü tarafından belirlenmektedir. 151 Teknik Çizim (1-2) 2 Mühendislikte teknik resmin önemi ve standart kavramı ile çizim araç ve gereçlerinin tanıtılması. Çizgiler ve anlamları. Ölçülendirmenin esasları. İzdüşüm, görünüşler ve kesit görünüşler. Ders kitabı: Bağcı, M. Makina Teknik Resmi, MEB yayınları, 1980. 161 Genel Kimya Laboratuvarı (0-4) 1 Çözeltilerin hazırlanması. Özellikleri yardımıyla maddelerin tanınması. Katı, sıvı ve gazlarda yoğunluk tayini. Belirli oranlar yasası. Elektroliz. Ayırma ve saflaştırma yöntemleri. Saf maddelerin erime ve kaynama noktaları tayini. Asit-baz titrasyonları. Gazların yayınımı. Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya bölümü tarafından belirlenmektedir. 2
190 Teknik İngilizce (3-0) 3 118 Genel Jeoloji (2-2) 3 Jeolojiye giriş, mineraller ve kayalar, tortullaşma, magmatizma, metamorfizma, stratigrafik istif ve jeolojik zaman, kayaların ve yer kabuğunun deformasyonu, depremler, heyelanlar, yeraltı suları, enerji yatakları, maden yatakları. Temel Jeoloji Prensipleri, M. Erkan Karaman, Belen Yayıncılık, Ankara, 2008. 201 Mühendislik Mekaniği (4-0) 4 Mekaniğe giriş. Statiğin ilkeleri. Kuvvet vektörleri, bileşke ve bileşenler. Moment kavramı. Denge. Ağırlık merkezi. Taşıyıcı sistemler. Kafes sistemler. Mukavemetin konusu ve ilkeleri. Kesit tesirleri. Yük altındaki malzemelerin durumları. Gerilme ve birim deformasyon. Makaslama gerilmesi. Birleşik gerilmeler. Gerilme ve birim deformasyon dönüşümleri. Eylemsizlik momentleri. Statik Mukavemet, Y. Aköz, N. Eratlı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2000. Mühendisler için mekanik statik, M. H. Omurtag, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2003. Statik,J. L. Meriam, Çev.: E. Erdoğan, M. Savcı, T. Toprak, Birsen Yayınevi, İstanbul 1991. Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çev.: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok, Literatür Yayıncılık, İstanbul, 2005. Cisimlerin Mukavemeti, F. P. Beer, E. R. Johnston, Jr., Çev.: Ö. R. Akgün, O. Yazıcıoğlu, T. Kotil, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2003. 291 Atatürk İlke ve İnklapları I (2-0) 2 292 Atatürk İlke ve İnklapları II (2-0) 2 205 Bilgisayar Proğramlama (2-2) 3 FORTRAN, C++, JAVA ya da MATLAB kullanarak programlama kavramlarına giriş. Aritmetik hesaplamalar. Kontrol yapıları. Vari dosyaları. Boyutlu değişkenler ve nesneler. Fonksiyonlar. Alt programlar. Nesneler. Soyutlama ve inheritance. Hata analizi. C++ Teach Yourself, Liberty, J., SAMS, İstanbul, 2000. FORTRAN 77, Etter, D.M. Ben-Cummins, 1994. 3
212 Maden İşletme Yöntemleri I (3-0) 3 Maden hazırlık çalışmaları ve kullanılan ekipmanlar. Hazırlık yeri seçimi ve ana hazırlıklar. Yeraltı üretim yöntemi seçimine etkiliyen faktörler. Yeraltı üretim yöntemleri. Her bir yöntemde izelenen işlemler ve kullanılan ekipmanlar. Çeşitli yeraltı operasyonları ile ilgili görüntülü ve resimli gösterimler. Mümkün olduğu taktirde bir yeraltı ocağına teknik gezi. Yardımcı Ders kitapları: H.L. Hartman, "Introductory Mining Engineering", John Wiley and Sons, 1987. H.L. Hartman, "SME Mining Engineering Handbook", 2 vols., SME, 1992. W.A. Hustrulid, "Underground Mining Methods Handbook", SME, 2001. Richard E. Gertsch and Richard L. Bullock, Techniques in underground mining, SME 1998. 214 Sondaj Tekniği (3-0) 3 Su (Temel-Zemin, maden mermer, kömür, enjeksiyon ve drenaj sondajları), Çamur (Karışımlar ve çamur özellikleri, Delme ve delme çapları Borulama ve Borulama tipleri, Çakıllama, yıkama ve inkişaf metodları ve faydaları, Su tecrübeleri, pompalar ve kuyu logları) ve hava-köpük devirdaimli sondaj makineları. Sondaj Tekniğine Giriş, Adil Özdemir, Omay Ofset, Ankara, 2006. Okay Gürpınar, Sondaj Bilgisi, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Jeoloji Müh. Bol., Avcılar-İstanbul, 2000. 216 Mineraloji ve Petrografi (2-2) 3 Mineral ve kristal oluşumu- Kristal sistemleri- Minerallerin fiziksel, kimyasal ve optik özellikleri- Minerallerin el örneklerinde ve ince kesitte tanınması- Mineral formüllerinin hesaplanması- Tanımsal mineraloji; nabit elementler, sülfürler, oksitler/hidroksitler, karbonatlar, sülfatlar, boratlar ve kayaç oluşturan mineraller (silikatlar)- Magma ve magmatik kayaçların oluşumu- Magmatik kayaçlardaki sınıflandırmalar- Magmatik kayaçlardaki önemli yapı ve dokular- Yaygın olan derinlik ve yüzey kayaçları- Magmatik kayaçların el örneklerinde tanınması- Metamorfizma ve metamorfizma tipleri- Metamorfik kayaçlardaki önemli yapı ve dokular-yaygın olan metamorfik kayaçları el örneklerinde tanıma ve sınıflandırma- Metamorfik fasiyesler- Sedimanter prosesler ve sedimanter ortamlar- Sedimanter kayaçların genel sınıflaması- Yaygın olan sedimanter kayaçların el örneklerinde tanınması Yardımcı ders kitapları: 1. Önal, A. Petrografi Ders Notları, İnönü Üniversitesi, Müh. Fak. Maden Mühendisliği Bölümü, 2005. 2. H. Kurt, Maden Mühendisleri için Mineraloji ve Petrografi, Genişletilmiş 2. baskı, Konya: Mesa Bilişim Hizmetleri Ltd. Şti., 2009. 3. Uz, B. Mineraller.Kristalografi- Mineraloji, İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi, İstanbul, Kurtiş Matbaası, 1990. 4. Erkan, Y. Metamorfik Petrografi, Hacettepe Üniversitesi Müh. Fak. Yayın No: 28 Ankara, 1998. 5. Erkan, Y. Magmatik Petrografi, Hacettepe Üniversitesi Müh. Fak. Yayın No: 40 Ankara, 2000. 6. Erkan, Y. Sedimanter Petrografi, Hacettepe Üniversitesi Müh. Fak. Yayın No: 44 Ankara, 2001. 4
233 Differansiyel Denklemler (3-0) 3 Diferensiyel denklemlerin sınıflandırması, Birinci mertebe denklemler, Tam Diferensiyel denklemler, Ayrılabilir denklemler ve bu forma indirgenebilir denklemler, Lineer denklemler ve Bernoulli denklemi, d) özel integral çarpanı ve dönüşümler, Birinci mertebe denklemlerin uygulamaları, Yüksek mertebe Lineer diferensiyel denklemler, Lineer diferensiyel denklemlerin temel teorisi, Lineer diferensiyel denklemlerin Seri çözümleri, Lineer diferensiyel denklem Sistemleri. Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik bölümü tarafından belirlenmektedir. 237 İstatistik (3-0) 3 Tanımlayıcı istatistik (frekans dağılımı, ortalama, mod, medyanö varyans, standart sapma, basıklık ve çarpıklık). Olasılık kuralları ve Bayes teoremi. Normal ve Lognormal dağılımları. Korelasyon ve regrasyon. Güvenlik aralıkları. Hipotez testleri. Örnekleme teorileri. Varyans analizi. Kalite control ve atı sigma. İstatistiğe giriş, İkiz F., Fakülteler Kitabevi, İstanbul, 1996. Advanced Engineering Mathematics, Kreyszig, E. Wiley, 1999. 220 Malzeme Bilgisi (3-0) 3 Malzemelere giriş ve sınıflandırma-atomik yapı ve atomlararası bağlar-kristalli katıların yapısı- Metallerin mekanik özellikleri-malzemelerin deformasyonu-dislokasyonlar ve güçlendirme mekanizmaları-alaşımların yapısı-faz diyagramları-metal alaşımları-malzemelerin muayenesi Malzeme Bilgisi ve Muayenesi, T. Savaşkan, Derya Kitabevi, 1999. Materials Science and Engineering-An Introduction, D.C.Jr. William, John Wiley&Sons Inc., 1999. 288 Nümerik Analiz (3-0) 3 Sayısal hesaplama ve hatalar. Eşitliklerin köklerinin bulunması. Doğrusal denklem takımlarının çözümü. Doğrusal olmayan denklem takımlarının çözüm. Sonlu farklar. Enterpolasyon. Sayısal türev. Sayısal integral. Eğri uydurma. Adi diferansiyel denklemler. Kısmi diferansiyel denklemler. Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik bölümü tarafından belirlenmektedir. 207 Jeolojik Harita Alma ve Değerlendirme (2-2) 3 Topoğrafik ve jeolojik haritaların okunması ve çeşitli jeoloji haritalarından jeolojik kesit alınması, blok diyagramların çizilmesi 5
Jeolojik Harita Bilgisi ve Uygulamaları, M. Erkan Karaman, Akdeniz Üniv. Müh. Fak. Jeoloji Müh. Bölümü, Antalya, 2002. 306 Cevher Hazırlama II (3-0) 3 Metalurjik denge çizelgeleri, zenginleştirme yöntemleri; gravite ve ağır ortam zenginleştirme yöntemleri, manyetik ve elektrostatik zenginleştirme, flotasyon, flotasyon türleri, metalurjik yöntemlerle zenginleştirme, katı/sıvı ayırımı (susuzlandırma), kurutma ve pülplerin taşınması. 1. Mineral Processing Technology, B. A. Wills, 2002 2. Cevher Hazırlama-Zenginleştirme problemleri ve Çözümleri, M. Canbazoğlu, Yakup Cebeci ve Nevzat Aslan, 1992, Sivas. 309 Topoğrafya (2-2) 3 Jeodezi, pratik jeodezi, düzlem jeodezi kavramları. Ölçü birimleri, ölçek kavramı. Ölçme hataları ve uzunlukların ölçülmesi. Topoğrafik ölçümlerde kullanılan aletler. Basit ölçme aletleri ile alım yöntemleri. Dik koordinat sistemi ve temel ödevler. Açık ve kapalı poligon, poligon hesapları. Yükseklik ölçmeleri, nivelman, geometrik ve trigonometrik nivelman ve karne hesapları. Boyuna ve enine kesitler, yüzey nivelmanı. Takeometri. Eşyükseklik eğrileri ve özellikleri. Alan ve hacim hesapları. Aplikasyon. Topografya (Ölçme Bilgisi), C. İnal, A. Erdi, F. Yıldız, 4. baskı, Atlas Yayın Dağıtım, İstanbul, 2002. Ölçme Bilgisi (Pratik Jeodezi), E. Özbenli, T. Tüdeş, 3. baskı, Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası, Trabzon, 1989. 308 Maden Makinaları ve Nakliyat (4-0) 4 Madenlerde mekanizasyon uygulamasının amaçları, önkoşulları. Basınçlı hava, basınçlı hava sistemi, elemanları ve hesaplamaları. Delik delme makinaları. Kazı, yükleme, nakliye, tahkimat ve dolgu işlerinde mekanizasyon. Sürekli ve kesikli nakliyat sistemleri ve hesaplamaları. Yeraltı Maden Makinaları ve Mekanizasyonu, Ç. Tatar, M. K. Özfırat, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Yayınları, İzmir, 2003. Madenlerde Nakliyat, F. Şimşir, Ç. Tatar, K. Özfırat, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Yayınları, İzmir, 2002. 6
305 Maden İşletme Yöntemleri 2 (3-0) 3 Maden hazırlık çalışmaları ve kullanılan ekipmanlar. Hazırlık yeri seçimi ve ana hazırlıklar. Yeraltı üretim yöntemi seçimine etkiliyen faktörler. Yeraltı üretim yöntemleri. Her bir yöntemde izelenen işlemler ve kullanılan ekipmanlar. Çeşitli yeraltı operasyonları ile ilgili görüntülü ve resimli gösterimler. Mümkün olduğu taktirde bir yeraltı ocağına teknik gezi. Yardımcı Ders kitapları: H.L. Hartman, "Introductory Mining Engineering", John Wiley and Sons, 1987. H.L. Hartman, "SME Mining Engineering Handbook", 2 vols., SME, 1992. W.A. Hustrulid, "Underground Mining Methods Handbook", SME, 2001. Richard E. Gertsch and Richard L. Bullock, Techniques in underground mining, SME 1998. 312 Kaya Mekaniği II (2-0) 2 Iki ve uc boyutlu gerilme analizi, gerilme donusumleri, asal gerilmeler, iki ve uc boyutlu birim deformasyon analizi, birim deformasyon donusumleri, static denge kosulu, gerilme ve birim deformasyon uyumlumluluk analizleri, duzlem gerilme ve birim deformasyon analizleri, dairesel aciklik cevresindeki gerilme dagilimlari, anizotropik elastisite, sağlam kaya davranisi: cekme, basinc ve makaslama dayanimlari, kaya kutlelerinin dayanimi, kaya kutlesi siniflandirma sistemleri, kaya kutlesi defirmasyon ozellikleri, sureksizlikler ve ozellikleri, kaya malzemesinin ve kutlelerinin zamana bagli davranislari, yenilme olcutleri, Mohr-Coulomb ve Hoek-Brown yenilme olcutleri. Tacettin Ataman Kaya mekaniğine giriş, İstanbul : Seç Yayın Dağıtım, 2000. Kaya Mekaniğine Giriş, R.E. Goodman, Çeviren: Kamil Kayabalı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2003. Kaya Muhendisligi, Evert Hoek, Çevirenler: Murat Karakuş, Hakan Başarir, TMMOB Maden Muhendisleri Odasi, Ankara 2005. 313 Kaya Mekaniği I (2-0) 2 Yeraltında oluşturulan açıklıkların duraylığının sağlanmasına yönelik uygulama ve kuramların incelenmesi. Duraylığı etkileyici faktörler. Tahkimatın temel prensipleri. Anayollarda ve uzun ayaklarda oluşan gerileme yığılmaları. Ağaç ve çelik galeri tahkimat sistemleri. Çelik bağlarla yapılan uzun ayak destekleri, kaya saplamaları ve püskürtme beton uygulamaları. Yeraltı açıklıklarının tasarımı. Süreksizliklerin etkisinin azaltılmasına yönelik çözümler. İleri teknoloji ile hazırlanmış tahkimat elemanlarının ve uygulamalarının incelenmesi. Kaya kütle sınıflandırma sistemlerinin tahkimat seçimine etkisinin değerlendirilmesi. Ders kitabı: Tahkimat Ders Notları: Prof. Dr. Hasan Gerçek 7
315 Kaya Mekaniği Lab. (0-4) 1 Kaya mekaniginde kullanilan basilica deneyler; Yoğunluk, porozite ve nem içeriği, Teke eksenli basınç dayanımı, Deformabilite deneyi, Üç eksenli basınç dayanımı, Çekme dayanımı deneyi, Nokta Yükü dayanımı, Doğrudan makaslama dayanımı deneyi, Schmidt sertlik deneyi, Shore Scleroscope yüzey sertlik deneyi, Suda dağılma deneyi, ultrasonik hız deneyi. Ders kitabı: Kaya Mekaniği Laboratuvar Deneyi, Ulusay R, Gökçeoğlu C, Binal A, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları: 58, Ankara 317 Cevher Hazırlama I (3-0) 3 Cevher hazırlamaya giriş. Cevher hazırlamada kullanılan bazı terimlerin tanımı. Cevher hazırlamanın nedenleri, önemi ve yararları. Temsili numune, numune alma ve numune azaltma. Metalurjik denge tablosunun oluşturulması. Tane boyu analizi; tane boyutu kavramı, boyut analiz verilerinin değerlendirilmesi. Boyut küçültme teorileri, bağlı tane şekilleri, bir mineralin serbestleşme derecesi. Boyut küçültme, boyut küçültmenin amaçları, boyut küçültme yöntemleri. Kırma, kırıcılar ve kırma devreleri. Öğütme, öğütücüler ve öğütme devreleri. Eleme, laboratuar elemesi, elek analizi, endüstriyel eleme, eleme mekanizmaları, elek performansı. Yardımcı Ders kitapları: Mineral Processing Technology, B. A. Wills, 2002 Cevher Hazırlama-Zenginleştirme problemleri ve Çözümleri, M. Canbazoğlu, Yakup Cebeci ve Nevzat Aslan, 1992, Sivas. 321 Cevher Hazırlama Lab. I (0-4) 1 Numune alma ve numune hazırlama, Taneli malzemede yığın, kaba ve gerçek yoğunlukların hesaplanması. Kırma işlemi. Öğütme işlemi. Elek analizi ve elek analiz sonuçlarının değerlendirilmesi. Tane sayımı yöntemi ile serbestleşme tane iriliğinin tespit edilmesi. Andreasen pipette yöntemi ile tane boyut dağılımının belirlenmesi. Hidrolik sınıflandırma uygulaması. Ders kitabı: Cevher Hazırlama I: Laboratuvar ders notları ve deney föyleri, Ziya Ergin, Orhan Semerkant ve İlknur Cöcen, 1998, İzmir. 322 Cevher Hazırlama Lab. II (0-4) 1 Hidrosiklon ile sınıflandırma uygulaması. Tabaka halinde akan akışkan ortamda zenginleştirme, ince film ayırması ve sallantılı masa uygulaması. Düşey hareketli akışkan ortamda zenginleştirme ve jig uygulaması. Ağır-ortamda zenginleştirme uygulaması. Manyetik ayırıcılar ve manyetik ayırma uygulaması. Sedimantasyon(çöktürme) deneyi ve tikner dizaynı.. Ders kitabı: Cevher Zenginleştirme Laboratuvar ders notları, Ziya Ergin, İlknur Cöcen ve Orhan Semerkant, 1998, İzmir. 8
323 Maden Yatakları (2-0) 2 Temel kavramlar: Maden yataklarının sınıflaması, morfolojisi, cevher yan kayaç ilişkileri, yan kayaç alterasyonları- Maden yataklarının yapısal, dokusal ve mineralojik özellikleri-maden yataklarının incelenmesi ve oluşum koşullarının belirlenmesi- Parajenez ve zonlanma- Cevher oluşumunda ana teoriler- Magmatik ayrımlaşma- Pegmatitik ve hidrotermal yataklar- Kontak metazomatizma- Kimyasal ve volkano-sedimanter yataklar- Oksidasyon ve süperjen zenginleşmeler- Kalıntı tipi yataklar: lateritler ve plaserler- Metamorfizma ve Maden yatakları- Levha tektoniği ve maden yatakları ilişkisi. Yardımcı Ders kitapları: 1. Gökce, A. Maden Yatakları, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları No: 100, Sivas, 2006. 2. Gümüş, A. Metalik maden yatakları, Çağlayan Basımevi, İstanbul, 1979. 3. Kırıkoğlu, S.Maden yatakları, Teknik Üniversite Matbaası Gümüşsuyu, 1992. Ünlü, T., Sayılı, İ.S. Maden Yatakları ve Levha Tektoniği ( Sawkins, F.J.,1984, Metal Deposits in Relation to PlateTectonics den çeviri), Ankara Üniv. Fen Fak. Yayın no: 55, 1999. 4. Evans, A.M. Introduction to mineral exploration. A. M. Evans, Blackwell Science Ltd. London, 1995. 390 Termodinamik (3-0) 3 Thermodinamiğin kapsamı. Boyutlar ve birimler. Isı, iş, iç enerji and entalpi kavramları. Termodinamiğin temel kanunları. Isı kapasiteleri ve oluşma entalpileri. Tersinir ve tersinez olaylar Entropy. Karno (Carnot) devreleri. Serbest enerji ve kimyasal denge. Çözeltilerin kolligatif özellikler. Ders kitabı: Kimyasal Termodinamik, N. K. Tunalı ve B. R. Türkmen, 1980, Ankara Yardımcı Ders kitapları: Termodinamik: An engineering Approach, Y. A. Çengel ve M. A. Boles, 2002, Mc Graw Hill. 391 Akışkanlar Mekaniği (3-0) 3 Giriş ve birim sistemleri-akışkanların statiği-akışkanların kinematiği-akışkanların dinamiği- Akışkanlarda momentum-laminer akış-türbülent akış-toplam kütle dengesi ve süreklilik eşitliği- Toplam enerji dengesi-toplam momentum dengesi-toplam mekanik enerji dengesi-borularda laminar ve turbulent akış için tasarım eşitlikleri Akışkanlar Mekaniği, Y. Sarıkaya, Ankara Üniv. Fen Fak., 1978. Transport Processes and Unit Operations 3rd Eds., C.J. Geeankoplis, Prentice Hall Int., 1993. 9
324 Maden Yataklarını Değerlendirme (1-2) 2 Tarihsel perspektif, Madencilikte ekonomik değerlendirme teknikleri. Veri toplama ve sunuş. Jeolojik bilgilerin pekişmesi. Arama ve işletme aşamasındaki jeolojik ve teknolojik sorunlar. Düzenli ve düzensiz yatak oluşumları ve işletme sorunları. Örnek hazırlama ve değerlendirme teknikleri. Variyogramlar; bir maden yatağından örnek alımında variyogramların önemi. Arama teknikleri. Yerüstü jeolojisinin haritalanması- Sondaj açma ve örnek alma yöntemleri. Örnek hazırlama ve hazırlanan örneklerde analiz yöntemleri. Rezerv ve tenörün hesaplanması. Geliştirilen ve işletilen madenlerdeki jeolojik çalışmalar. Yardımcı Ders kitapları: 1. Önal, A. Maden Yataklarının Değerlendirilmesi Ders Notları, Malatya, 2000. 2. Edwards, R. Ore Deposit Geology & Its Influence on Mineral Exploration, Chapman and Hall, 1986. 3. Silver, B.A., Exploration Geology, 288p, PennWell Publishing, 1982. 4. Öztunalı, Ö. Maden yataklarının oluşumları ve değerlendirilmeleri, Latin Matbaası, İstanbul, 1973. 401 Flotasyon (3-0) 3 Flotasyon, minerallerin yüzeylerinin farklı fiziksel ve kimyasal özelliklerinden yararlanılarak yapılan bir zenginleştirme yöntemidir. Günümüzde en çok kullanılan ve kullanım alanı her yıl daha çok artan flotasyon yöntemle her yıl milyonlarca ton cevher zenginleştirilmektedir. Özellikle ince taneler üzerinde uygulanabiliyor olması bu yöntemi diğer cevher zenginleştirme yöntemlerinden ayırır. Suna Atak, Flotasyon: İlkeleri ve uygulaması, İTÜ yayınları, 1982. : Principles of colloid and surface science, P. C. Hiemenz ve R. Rajagopalan, Marcel Dekker Inc., 1997. Foundations of colloid science, R. J. Hunter, Oxford University press, 2002. 403 Kömür Hazırlama Teknolojisi (3-0) 3 Giriş ve kömürün tanımı. Kısaca kömürlerin oluşumu(karbonizasyon) ve sınıflandırması Kömürlerin petrografik, fiziksel ve kimyasal özellikleri. Kömürden numune alma. Kömür analizi ve kömür analiz yöntemleri. Kömür hazırlama ve kömür yıkama eğrileri. Kömür teknolojisi ve kömürlerin tüketime sunulması. Kömür Teknolojisi, M. Kemal ve V. Arslan, 1999, izmir 10
404 Mineral Ekonomisi (3-0) 3 Temel ekonomik kavramlar (arz, talep, denge, pazar yapıları, esneklikler, ölçek ekonomileri, marjinal maliyet ve fiyat). Potansiyel bir cevher yatağının değerlendirilmesi. Küresel mineral pazarlari ve fiyat mekaizmaları. Sınır tenör optimizasyonu. Optimal kapasiteler ve maden ömrü. Madencilikte finansman. Üretimin optimal zamanlaması. Gerçek opsiyonlar. Küçük ve orta ölçekli işletmecilik., Kenneth F. Lane, 1988 t, John E. Tilton, 1992 International Mineral Economics,W. Gocht, 1988 Mine Valuation, P.A. Dowd,1994 Thomas F. Torries,1998 408 Metalurji (3-0) 3 Metalurji: genel bakış, temel kavramlar; Metal makro ekonomisi; Metalurjik süreçlerin sınıflandırılması: Pirometalurji, Elektrometalurji, Hidrometalurji; Metalurjik süreçlerin temel özellikleri ve donanımlar; Kimyasal metalurjinin birim süreçleri; Kütle denkliği hesaplamaları; Isı denkliği hesaplamaları; Metal üretiminde kullanılan hammaddeler: Cevherler, yakıtlar, curuf yapıcılar; Metal üretiminde kullanılan donanımlar: Fırınlar; refrakter malzemeler. Ders Kitabı Üretim Metalurjisi: Temel prensipler ve Uygulama Örnekleri, Mustafa Akdağ, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi yayınları, No 170, İzmir, 1992. Principles of Extractive Metallurgy, Terkel Rosenqvist, Tapir Academic Press, 2004. Principles of Extractive Metallurgy, Fathi Habashi, Gordon and Breach, 1980. 409 Proje Hazırlama ve Değerlendirme (2-0) 2 Proje yatırım kaveramları. Proje türleri. Faiz hesaplamaları. Amortizaston hesapları. Vergi ve devlet hakkı hesaplamaları. Paranın zaman değeri. Net bugünkü değer. İç karlılık oranı. Geri ödeme süresi. Esneklik kavramı. Risk ve duyarlılık analizi. İnsan kaynakları yönetimine giriş. Maden işletme ekonomisi, Köse, H., DEU Yayını, İzmir, 1997. Madencilik yatırm projeleri değerlendirme, Yıldız, R., 2002. 11
414 Endüstriyel Hammaddeler ve Zenginleştirilmesi (3-0) 3 Endüstriyel hammaddelerin araştırılması, oluşumları ve sınıflandırılması- Sağlık riskleri ve doğal ortamlar. Mineralojik fiziksel ve kimyasal analiz yöntemleri- Endüstriyel kayaçlar ve mineraller- Alunit, Asbest, Aşındırıcılar, Barit, bentonit, Bor tuzları, Evaporitler, Florit, fosfat, grafit, Jips ve anhidrit, kaolen, kil ve kil mineralleri, kireçtaşı ve dolomit, korund ve zımpara, kükürt, manyezit,mermer, mika, olivin, perlit, pümis ve pümisit (pomza), profillit, soda (trona), süs taşları, sölestin, uranyum ve toryum. : 1. Kuşcu, M. Endüstriyel Kayaçlar ve Mineraller. Süleymen Demirel Üniversitesi Yayın No: 10, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Isparta, 2001. 2. Köktürk, U. Endüstriyel Hammaddeler, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 205, İzmir, 1997. 3. Sarıiz, K ve Nuhoğlu, İ. Endüstriyel Hammadde Yatakları ve Madenciliği, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 636, Eskişehir, 1992. 4. Kırıkoğlu, S. Endüstriyel Hammaddeler, İstanbul teknik Üniversitesi Kütüphanesi, Sayı: 1418, Gümüşsuyu, 1990. 5. Nakoman, E. Radyoaktif Hammaddeler Jeolojisi, Maden tetkik Arama Enstitüsü Yayınlarından, Eğitim serisi No: 20, Ankara, 1979. 415 Madenlerde Havalandırma ve Emniyet (3-0) 3 Havanın temel özellikleri. Yeraltında hava hareketlerinin temel yasaları. Hava ölçümleri, doğal havalandırma, fanlar, yardımcı havalandırma, havalandırma planlaması, havalandırma şebekesi. Sağlık açısından ocak tozlarının Zaralı etkileri. Ocak tozlarının patlayabilirliği. Tozlar ve ocak yangınları ile ilgili emniyet düzenlemeleri. Maden havasındaki zararlı gazlar ve korunma yöntemleri. Havanın niceliksel analizleri. Ayarlı hava kapıları ve hava köprüleri. Emici ve üfleyici havalandırma sistemleri. Vantilatör türleri ve birbirlerine göre üstünlük ve zayıflıkları. Yardımcı ders kitapları: Mine ventilation and air conditioning / Howard L. Hartman, Jan M. Mutmansky, Raja V. Ramani... [et al.]. 3rd ed. New York ; Chichester ; Weinheim : John Wiley & Sons, 1997. Tevfik Güyagüler, Ocak Havalandırması, TMMOB Maden Müh. Odası yayını, Ankara 416 Cevher Hazırlama Tesis Tasarımı (2-0) 2 Tesis, projelendirme ve tasarım temel kavramları, İlk finansal değerlendirme, ilk fizibilite çalışması, Son fizibilite çalışması (İşletme projesi), Yatırım maliyeti tahminleri, Metalurjik akım şeması geliştirme, Kırma devrelerinin tasarımı ve maliyet hesapları, Öğütme devrelerinin tasarımı ve maliyet hesapları, Sınıflandırma aygıtlarından elek seçimi ve tasarımı, Mekanik sınıflandırıcı seçimi ve tasarımı, Hidrosiklon seçimi ve tasarımı, Flotasyon devreleri seçimi ve tasarımı, Tikiner seçimi ve tasarımı. Çetin Hoşten, Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme Devrelerinin Tasarımı, ODTÜ Maden Müh.Böl., 2002. Yardımcı Ders kitapları: 12
A.L. Mullar, Mineral Processing Equipment Costs and Preliminary Capital Cost Estimations, The Canadian Institute of Mining and Metallurgy, 1978. Ali Akar, Cevher Hazırlama Tesis ve Dizaynı, Dokuz Eylül Üni. Maden Müh. Böl., 1985. 484 İş ve Maden Hukuku (2-0) 2 Madencilik kanunu ve yönetmelikleri. Mülkiyet ilişkileri. Bilanço. Diğer ülkelerin madencilik kanunlarının karşılaştırılması. Çevresel etki değerlendirilmesi. İşçi sağlığı ve işgüvenliği yönetmeliği. - 3213 Sayılı Maden Kanunu ve Yönetmelikleri 499 Bitirme Çalışması (0-6) 2 Her bir öğrenciye bir prosesin tasarımı veya uygulamalı araştırma projeleri veya spesifik bir konu üzerinde kapsamlı bilgi toplamayı gerektiren çalışmalar yaptırılmaktadır. 326 Genel İşletme (2-0) 2 * SOSYAL SEÇMELİ DERSLER 328 Genel Ekonomi (2-0) 2 330 Sanat Tarihi (2-0) 2 334 Sosyolojiye Giriş (2-0) 2 336 Pazarlama (2-0) 2 ** TEKNİK SEÇMELİ DERSLER 405 Madencilikte Çevre Planlaması (2-0) 2 Çevre sorunu kavramına temel yaklaşımlar; Madencilik faaliyetlerinin çevresel etkileri; Katı, sıvı ve gaz atıklar ve özellikleri; Asit maden drenajı: oluşumu, etkileri ve önlenmesi; Atık uzaklaştırmanın mühendislik temelleri; Atık barajı tasarım ölçütleri; Madencilik sonrası çevre iyileştirme çalışmaları: rekültivasyon ve rekreasyon Ders Kitabı Cevher Zenginleştirme Tesis Atıkları, Çevreye Etkileri, Önlemler, Mehmet Karadeniz, Özel Baskı, 2000. 13
Solution Mining, Leaching and Fluid Recovery of Materials, Robert w. Bartlett, Gordon and Breach, 1998. Türkiye de Altın Madenciliği, potansiyel, Ekonomi, Teknoloji, Yasal Boyut, Güven Önal, A.Ekrem Yüce, Sabri Karahan, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, 1995. Sülfürlü madenlerin Sorunu Asit Maden Drenajı ve Çözümleri, Mehmet Karadeniz, TMMOB Maden Mühendisleri Odası, 2008. 407 Bilgisayar Destekli Çizim (2-0) 2 AutoCAD a giriş; AutoCAD menüleri; file, edit, view, insert, format, tools, draw, dimension, modify; Araç çubukları; Çizim ayarları; Komut çalıştırma yöntemleri; Koordinat sistemi; Çizim komutları; line, circle, arc, rectangle, polygon, elipse, pline; Düzenleme komutları; erase, copy, move, rotate, mirror, ofset, array, extend, trim, chamfer, filet, break, scale, stretch, hatch; Yazı yazma komutları; Katmanlar ve çizgi çeşitleri; Ölçülendirme; Bloklar. Mühendislik Fakültesi Makina mühendisliği bölümü tarafından belirlenmektedir. 413 Tesis Yönetimi ve Organizasyon (2-0) 2 Endüstriyel kuruluşlarda ekonomik problemlerin kaynağı, genel prensipleri ve sahası. Yatırım planlama ve yatırım projelerinin hazırlanması. Teknoloji, kapasite ve makinaların seçimi, yerleşim planının hazırlanması. Üretim ve pazarlama planlanması. Verimlilik, kalite ve kar-zarar hesaplamaları. İktisadi ve İdari Birimler Fakültesi, İşletme bölümü tarafından belirlenmektedir. 417 Madencilikte Bilgisayar Uygulamaları (2-0) 2 Madencilik ve yeraltı faaliyetleri sırasında oluşturulan yapıların duraylığının sonlu elamanlar yöntemiyle incelenmesi. Phase2 ve CRISP jeoteknik programlarının tanıtımı ve uygulamalarina yonelik calismalar. Geoteknik programlarının bu program yardımıyla analizleri. Sonuçların nasıl değerlendirilmesi. Tünel, baraj ve kaya sevleri, istinat duvarları ve bir çok geoteknik yapılarının analizleri. Ders kitabı: CRISP SAGE kullanma kılavuzu. Phase2 Version 6.0 progarmi online uygulama ornekleri. 435 Jeofizik (2-0) 2 437 Uygulamalı Kaya Mekaniği (2-0) 2 Kayaçların kimyasal, fiziksel, elastik, dinamik vb. özellikleri. Gerilme-deformasyon ilişkileri. Kayaçların kayma direnci. Kayaçlarda laboratuvar deneyleri: Çekme, serbest basınç, kesme, üç eksenli vb. deneyler. Kayaçlarda arazi basınç ve kesme deneyleri. Kayaçlarda gerilme, deformasyon ölçümleri. Kayaçlarda şev stabilitesi. Kayaçların taşıma gücü. 14
439 Mesleki İngilizce I (2-0) 2 Adlandırma ve sınıflandırma, Kompozisyon ve fonksiyon, Nicelik-Boyutlar ve ağırlık, Karşılaştırma ve karşıtlık, Deneyleri tanımlama, Bir cihazın fonksiyonunu tanımlama, Prosesleri tanımlama, Yapı-Tanımlamaları ve yönergeleri anlama, Tahminler. Start English for Science, G.D. Nodas and A.R. Bolitho, Longman Group Ltd., 1982. Exercises in Reading Comprehension, E.L.Tibbitts, Longman Group Ltd., 1982. 441 Uygulamalı Jeoloji (2-0) 2 Yeraltı haritaları ( İzopak, İzokor, Fasiyes, Yapı kontur Haritaları), Gül diyagramları, Doğrultu, Eğim, Fay ve Çatlak ölçümleri. : -Yeraltı jeolojisi, Mehmet Önal, Dokuz Eylül Üniv., Müh, Fak., Jeoloji Müh. Bölümü, Buca-İzmir, 1988 443 Yerbilimlerinde Bilgi Sistemleri (2-0) 2 445 Cevher Analiz Yöntemleri (2-0) 2 447 İş Güvenliği (2-0) 2 *** TEKNİK SEÇMELİ DERSLER 402 Tünel Teknolojisi (2-0) 2 Tünel güzergâh seçimi, uygun tahkimat sisteminin seçimi, yapılan araştırmalar ve fizibilite, proje aşamaları, kaya kalitesinin saptanması, yerinde deneyler, laboratuvar deneyleri, kaya patlamaları, yeraltı suyu, tünellerde gazlar, tünellerde yapılan kaya sınıflamaları, tünel kararlılığı gibi konular işlenmektedir. Tunnelling : management by design / Alan Muir Wood. London ; New York : E & FN Spon, 2000.307 p. 406 Mesleki İngilizce II (2-0) 2 15
428 ve 429 kodlu derslerin içerikleri yaklaşık aynı olup, 429 kodlu ders daha çok maden işletme prosesleri ve ekipmanları üzerine yoğunlaşırken 429 kodlu ders daha çok cevher hazırlama yöntemleri ve ekipmanları üzerine yoğunlaşmıştır. Start English for Science, G.D. Nodas and A.R. Bolitho, Longman Group Ltd., 1982. Exercises in Reading Comprehension, E.L.Tibbitts, Longman Group Ltd., 1982. 410 Kaya Şev Duraylılığı (2-0) 2 Şev yenilmeleri sonuçları ve duraylılığın önemi, Stabilite analizlerinin planlanması, Duraylılığı etkileyen faktörler, Jeolojik verilerin toplanması ve değerlendirilmesi, Stereografik izdüşüm yöntemleri, Süreksizlik verilerinin stereografik izdüşüm yöntemleri ile ilşlenmesi, Kaya şevlerinde yenilme türleri ve mekaniği, Kinematik analiz, Kinematik analiz, Makaslama dayanımı (3 saat), Düzlemsel kayma ve analiz yöntemleri, Kama kayması ve analiz yöntemleri, Devrilme türü yenilmeler ve analiz yöntemleri, Duraylılık artırıcı yöntemler. : E. Hoek, J. W. Bray, "Kaya Şev Stabilitesi", Çev.: A. G. Paşamehmetoğlu, A. Özgenoğlu, C. Karpuz, Ankara: Maden Mühendisleri Odası Yayını, 1991. R. E.Goodman, "Methods of Geological Engineering in Discontinuous Rocks", St. Paul: West, 1976.. 412 Cevher Hazırlama Mühendisliği (2-0) 2 Cevher hazırlamanın hedefleri, Tanelerin karekterizasyonu, Akış şeması oluşturulmasının temelleri, Boyut küçültme ve sınıflandırma, Katı/sıvı (pülp) sistemlerinin hazırlanması, Metalurjik denge ve hesaplamalar, Kimyasalların hazırlanması ve konsantrasyon ayarları, Pülplerin taşınması ve koşullandırılması, Zenginleştirme ekipmanları, Katı/sıvı ayırımı, Fiyat tahminleri. : Çetin Hoşten, Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme Devrelerinin Tasarımı, ODTÜ Maden Müh.Böl., 2002. Mineral Processing Technology, B. A. Wills, 2002 440 Patlatma Teknolojisi (2-0) 2 Patlayici deliklerinin acilmasi, kullanılan ekipmanlar, patlayıcı türleri ve özellikleri, ateşleme elemanları, galeride ateşlemenin planlaması, delme ve patlama işlerinde göz önüne alınması gereken parametrelerin incelenmesi. Açık ocaklarda delme patlatma tasarımı. Yardımcı Ders kitapları: Drilling and blasting of rocks / Carlos Lopez Jimeno, Emilio Lopez Jimeno, Francisco Javier Ayala Carcedo ; translated by Yvonne Visser de Ramiro. Rotterdam ; Brookfield, VT : A.A. Balkema, 1995. 16
Rock blasting and explosives engineering / Per Anders Persson, Roger Holmberg, Jaimin Lee. Boca Raton, FL :CRC Press, 1994. 540 p. 420 Madencilik Atıklarının Değerlendirilmesi (2-0) 2 422 Mermer Teknolojisi (2-0) 2 Mermerin tanıma, oluşumları ve genel özellikleri Mermerlerin yataklanma şekilleri mermer çeşitleri Türkiye Mermer Yatakları (genel) Mermer yataklarının bölgelere göre dağılımları Türkiye mermer cinsleri Mermer işleme ve mermer işletme makinaları Mermer, Halil Köse ve Turgay Onargan, Dokuz Eylül Üniv. Müh. Fak. Jeoloji Müh. Böl., Buca- İzmir, 1992. 424 Açık Ocak Madenciliğinde Çevre Onarımı (2-0) 2 426 Hidrojeoloji (2-0) 2 428 Standardizasyon ve Kalite (2-0) 2 17