Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları 30 Eylül 2016 Tarihinde Sona Eren Dokuz Aylık Ara Hesap Dönemine Ait Özet Konsolide Finansal Tablolar 19 Ekim 2016 Bu rapor, 44 sayfa finansal tablolar ve tamamlayıcı dipnotlarından oluşmaktadır.
ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU 1-2 ÖZET KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR TABLOSU 3 ÖZET KONSOLİDE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU 4 ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU 5 ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOSU 6 ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR Dipnot 1 Şirket in Organizasyonu ve Faaliyet Konusu 7-9 Dipnot 2 Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar 9-14 Dipnot 3 Faaliyetlerin Mevsimsel Değişimi 14 Dipnot 4 Hisse Başına Kazanç 15 Dipnot 5 Bölümlere Göre Raporlama 15-17 Dipnot 6 Nakit ve Nakit Benzerleri 18 Dipnot 7 Finansal Borçlar 19-21 Dipnot 8 İlişkili Taraflardan Alacaklar ve Borçlar 21-23 Dipnot 9 İlişkili Olmayan Taraflardan Alacaklar ve Borçlar 24-25 Dipnot 10 Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar 25 Dipnot 11 Borç Karşılıkları 26-28 Dipnot 12 Diğer Varlıklar, Diğer Yükümlülükler ve Çalışanlara Sağlanan Faydalar 29 Kapsamında Borçlar Dipnot 13 Taahhütler ve Yükümlülükler 30-32 Dipnot 14 Finansal Risk Yönetimi ve Politikaları 33-38 Dipnot 15 Sermaye ve Kar Yedekleri 38 Dipnot 16 Türev Finansal Araçlar 38-44 Dipnot 17 Nakit Akış Tablosuna İlişkin Açıklamalar 44 Dipnot 18 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar 44
30 EYLÜL 2016 TARİHİ İTİBARIYLA ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU Varlıklar Cari Dönem Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmiş) Dipnot 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Dönen varlıklar 9.201.113 8.441.600 Nakit ve nakit benzerleri 6 3.150.153 2.837.786 Ticari alacaklar - İlişkili taraflardan ticari alacaklar 8 21.903 6.504 - İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar 9 4.097.912 3.794.474 Diğer alacaklar - İlişkili olmayan taraflardan diğer alacaklar 82.647 83.144 Türev araçlar 16 395.337 388.767 Stoklar 351.322 252.245 Peşin ödenmiş giderler 427.917 286.791 Cari dönem vergisiyle ilgili varlıklar 49.696 50.468 Diğer dönen varlıklar 12 586.865 741.421 9.163.752 8.441.600 Satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar 10 37.361 Duran varlıklar 17.388.937 17.332.304 Finansal yatırımlar 11.840 11.840 Ticari alacaklar - İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar 9 51.574 49.135 Diğer alacaklar - İlişkili olmayan taraflardan diğer alacaklar 31.773 31.537 Türev araçlar 16 54.122 45.002 Yatırım amaçlı gayrimenkuller 26.070 27.189 Maddi duran varlıklar 8.734.497 8.538.182 Maddi olmayan duran varlıklar - Şerefiye 44.944 44.944 - Diğer maddi olmayan duran varlıklar 8.038.116 8.216.886 Peşin ödenmiş giderler 77.559 46.454 Ertelenmiş vergi varlığı 291.523 286.804 Diğer duran varlıklar 12 26.919 34.331 Toplam varlıklar 26.590.050 25.773.904 İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 1
30 EYLÜL 2016 TARİHİ İTİBARIYLA ARA DÖNEM ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU Cari Dönem Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmiş) Dipnot 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Kaynaklar Kısa vadeli yükümlülükler 8.565.557 8.552.927 Kısa vadeli borçlanmalar - Banka kredileri 7 157.089 242.091 Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları - Banka kredileri 7 2.213.759 2.363.672 - Finansal kiralama işlemlerinden borçlar 520 8.034 - İhraç edilmiş tahvil, bono ve senetler 7 45.548 9.963 Ticari borçlar - İlişkili taraflara ticari borçlar 8 10.505 10.745 - İlişkili olmayan taraflara ticari borçlar 9 4.409.472 4.225.532 Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar 12 123.220 115.205 Diğer borçlar - İlişkili olmayan taraflara diğer borçlar 728.413 628.116 Türev araçlar 16 111.644 104.673 Ertelenmiş gelirler 183.200 131.035 Dönem karı vergi yükümlülüğü 157.113 182.503 Kısa vadeli karşılıklar - Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin kısa vadeli karşılıklar 11 136.383 178.822 - Diğer kısa vadeli karşılıklar 11 227.773 296.674 Diğer kısa vadeli yükümlülükler 12 60.918 55.862 Uzun vadeli yükümlülükler 13.331.601 12.227.609 Uzun vadeli borçlanmalar - Banka kredileri 7 8.231.933 6.300.674 - Finansal kiralama işlemlerinden borçlar 1.401 997 - İhraç edilmiş tahvil, bono ve senetler 7 2.964.676 2.877.296 Ticari borçlar - İlişkili olmayan taraflara ticari borçlar 9 143.246 962.258 Diğer borçlar - İlişkili olmayan taraflara diğer borçlar 482.605 617.453 Türev araçlar 16 286.329 160.911 Ertelenmiş gelirler 275.576 267.564 Uzun vadeli karşılıklar - Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar 11 696.756 715.043 - Diğer uzun vadeli karşılıklar 11 7.843 7.711 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü 241.236 317.702 Özkaynaklar 4.692.892 4.993.368 Ana ortaklığa ait özkaynaklar Ödenmiş sermaye 3.500.000 3.500.000 Sermaye düzeltme farkları (-) (239.752) (239.752) Pay bazlı ödemeler (-) 9.528 9.528 Kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler -Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları (459.391) (434.385) Kar veya zararda yeniden sınıflandırılacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler -Riskten korunma kayıpları (326.246) (208.646) -Yabancı para çevirim farkları 63.429 44.430 Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler 2.355.969 2.289.384 Diğer yedekler (1.320.942) (1.320.942) Geçmiş yıllar karları 446.307 446.307 Net dönem karı 663.990 907.444 Toplam kaynaklar 26.590.050 25.773.904 İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 2
30 EYLÜL 2016 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR TABLOSU Dipnot Cari Dönem Cari Dönem Önceki Dönem Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak - 30 Eylül 2016 1 Temmuz -30 Eylül 2016 1 Ocak - 30 Eylül 2015 1 Temmuz -30 Eylül 2015 Hasılat 5 11.858.955 4.118.039 10.655.445 3.695.564 Satışların maliyeti (-) (6.558.053) (2.309.770) (5.458.073) (1.961.945) Brüt kar 5.300.902 1.808.269 5.197.372 1.733.619 Genel yönetim giderleri (-) (1.684.876) (584.222) (1.555.412) (601.632) Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) (1.640.606) (484.433) (1.307.214) (444.956) Araştırma ve geliştirme giderleri (-) (65.693) (16.153) (42.454) (14.593) Esas faaliyetlerden diğer gelirler 168.315 18.046 282.497 100.485 Esas faaliyetlerden diğer giderler (-) (256.847) (95.960) (384.330) (137.131) Esas faaliyet karı 1.821.195 645.547 2.190.459 635.792 Yatırım faaliyetlerinden gelirler 42.457 12.015 36.764 12.755 Yatırım faaliyetlerinden giderler (-) (1.965) (1.551) (969) (102) Finansman gideri öncesi faaliyet karı 1.861.687 656.011 2.226.254 648.445 Finansman gelirleri 330.076 99.019 520.489 177.930 Finansman giderleri (-) (1.065.551) (617.398) (2.756.247) (1.352.435) Vergi öncesi kar/(zarar) 5 1.126.212 137.632 (9.504) (526.060) Vergi gideri - Dönem vergi gideri (511.716) (179.855) (156.755) (16.457) - Ertelenmiş vergi (gideri)/geliri 49.494 50.907 (9.846) 38.096 Dönem karı/(zararı) 663.990 8.684 (176.105) (504.421) Dönem karının/(zararının) dağılımı Ana ortaklık payları 663.990 8.684 (131.511) (493.443) Kontrol gücü olmayan paylar (44.594) (10.978) Ana ortaklık hissedarlarına ait pay başına kazanç (tam Kuruş) 4 0,1897 0,0025 (0,0376) (0,1410) Ana ortaklık hissedarlarına ait sulandırılmış pay başına kazanç (tam Kuruş) 4 0,1897 0,0025 (0,0376) (0,1410) İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 3
30 EYLÜL 2016 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU Dipnot Cari Dönem Cari Dönem Önceki Dönem Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak - 30 Eylül 2016 1 Temmuz -30 Eylül 2016 1 Ocak - 30 Eylül 2015 1 Temmuz -30 Eylül 2015 Dönem karı / (zararı) 663.990 8.684 (176.105) (504.421) Diğer kapsamlı gelir / (gider): Kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacaklar Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları 11 (31.069) (5.896) (569) (2.095) Kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak diğer kapsamlı gelire ilişkin vergiler 6.063 1.179 17 322 Kar veya zarar olarak yeniden sınıflandırılacaklar Yabancı para çevirim farkları 18.999 14.943 (1.791) 6.035 Nakit akış riskinden korunmaya ilişkin diğer kapsamlı gelir / (gider) 16 (128.756) 38.524 (121.443) (108.091) Yurtdışındaki işletmeye ilişkin net yatırım riskinden korunma kayıpları (18.244) (14.709) (41.814) (30.277) Kar veya zararda yeniden sınıflandırılacak diğer kapsamlı gelire ilişkin vergiler 29.400 (4.763) 32.652 27.673 -Nakit akış riskinden korunmaya ilişkin diğer kapsamlı gelir, vergi etkisi 25.751 (7.705) 24.289 21.618 -Yurtdışındaki işletmeye ilişkin yatırım riskinden korunma kayıpları, vergi etkisi 3.649 2.942 8.363 6.055 Diğer kapsamlı gelir / (gider), vergi sonrası (123.607) 29.278 (132.948) (106.433) Toplam kapsamlı gelir / (gider) 540.383 37.962 (309.053) (610.854) Toplam kapsamlı gelirin / (giderin) dağılımı: Ana ortaklık payları 540.383 37.962 (264.412) (599.871) Kontrol gücü olmayan paylar (44.641) (10.983) İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 4
30 EYLÜL 2016 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU Ödenmiş sermaye Sermaye düzeltme farkları Kontrol gücü olmayan paylar satış opsiyonu değerleme fonu Pay bazlı ödemeler Diğer kazanç / kayıplar Kar veya zarara sınıflanmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler ve giderler Yeniden değerleme ve ölçüm kazançları/(kayıpları) Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları Kar veya zarara sınıflandırılacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler ve giderler Riskten korunma kazançları/(kayıpları) Yurtdışındaki işletmeye ilişkin net yatırım riskinden korunma kazançları / (kayıpları) Nakit akış riskinden korunma kazanç/(kayıpları) Yabancı para çevirim farkları Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler Birikmiş karlar Geçmiş yıl karları Net dönem karı Ana ortaklığa ait özkaynaklar Kontrol gücü olmayan paylar Özkaynaklar 1 Ocak 2015 bakiyesi 3.500.000 (239.752) (227.065) 9.528 (858.134) (382.368) (63.603) (60.513) 48.703 2.122.798 446.307 2.007.439 6.303.340 6.303.340 Transferler 166.586 (166.586) Toplam kapsamlı gelir (505) (33.451) (97.154) (1.791) (131.511) (264.412) (44.641) (309.053) Dönem karı (131.511) (131.511) (44.594) (176.105) Diğer kapsamlı gelir (505) (33.451) (97.154) (1.791) (132.901) (47) (132.948) Kar payları (1.840.853) (1.840.853) (1.840.853) Diğer değişiklikler nedeniyle artış/(azalış) 227.065 (462.808) (1.776) (237.519) 44.641 (192.878) 30 Eylül 2015 bakiyesi 3.500.000 (239.752) 9.528 (1.320.942) (384.649) (97.054) (157.667) 46.912 2.289.384 446.307 (131.511) 3.960.556 3.960.556 1 Ocak 2016 bakiyesi 3.500.000 (239.752) 9.528 (1.320.942) (434.385) (89.537) (119.109) 44.430 2.289.384 446.307 907.444 4.993.368 4.993.368 Transferler 66.585 (66.585) Toplam kapsamlı gelir (25.006) (14.595) (103.005) 18.999 663.990 540.383 540.383 Dönem karı 663.990 663.990 663.990 Diğer kapsamlı gelir (25.006) (14.595) (103.005) 18.999 (123.607) (123.607) Kar payları (840.859) (840.859) (840.859) 30 Eylül 2016 bakiyesi 3.500.000 (239.752) 9.528 (1.320.942) (459.391) (104.132) (222.114) 63.429 2.355.969 446.307 663.990 4.692.892 4.692.892 İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 5
30 EYLÜL 2016 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOSU Dipnot Cari Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak - 30 Eylül 2016 Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak - 30 Eylül 2015 Net dönem karı / (zararı) 663.990 (176.105) Dönem net karı mutabakatı ile ilgili düzeltmeler Amortisman ve itfa gideri ile ilgili düzeltmeler 2.051.182 1.643.241 Değer düşüklüğü / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 305.674 227.815 - Alacaklarda değer düşüklüğü / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 280.262 214.462 - Stok değer düşüklüğü / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 4.521 107 - Maddi duran varlık değer düşüklüğü / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 20.891 13.246 Karşılıklar ile ilgili düzeltmeler 197.497 312.878 - Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 204.061 204.664 - Dava ve/veya ceza karşılıkları / (iptali) ile ilgili düzeltmeler 11 (6.697) 108.126 - Diğer karşılıklar / (iptalleri) ile ilgili düzeltmeler 133 88 Faiz (gelirleri) ve giderleri ile ilgili düzeltmeler 313.038 72.281 - Faiz giderleri ile ilgili düzeltmeler 257.866 66.857 - Vadeli alımlardan kaynaklanan ertelenmiş finansman gideri 55.172 5.424 Gerçekleşmemiş yabancı para çevrim farkları ile ilgili düzeltmeler 332.779 2.306.011 Gerçeğe uygun değer kayıpları / (kazançları) ile ilgili düzeltmeler (1.379) (240.174) -Türev finansal araçların gerçeğe uygun değer kayıpları / (kazançları) ile ilgili düzeltmeler (1.379) (240.174) Vergi gideri ile ilgili düzeltmeler 462.222 166.603 Maddi duran varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan kayıplar / (kazançlar) ile ilgili düzeltmeler (40.492) (35.795) Nakit dışı kalemlere ilişkin diğer düzeltmeler (38.471) (19.621) İşletme sermayesindeki değişimlerden önceki faaliyet gelirleri 4.246.040 4.257.134 İşletme sermayesinde gerçekleşen değişimler: Ticari alacaklardaki azalış / (artış) ile ilgili düzeltmeler (592.732) (581.519) Stoklardaki azalışlar / (artışlar) ile ilgili düzeltmeler (103.598) (78.252) Ticari borçlardaki artış / (azalış) ile ilgili düzeltmeler 15.450 12.824 İlişkili olmayan taraflardan faaliyetlerle ilgili diğer alacaklardaki azalış / (artış) 14.709 (120.473) İlişkili olmayan taraflara faaliyetlerle ilgili diğer borçlardaki artış / (azalış) (31.380) (167.761) Faaliyetlerden elde edilen nakit akışlar: Alınan faizler 73.254 91.541 Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar kapsamında yapılan ödemeler 11 (296.000) (173.470) Diğer karşılıklara ilişkin ödemeler 11 (62.497) (1.294) Vergi ödemeleri (532.685) (345.668) Diğer nakit çıkışları (40.332) (70.109) İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit 2.690.229 2.822.953 Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları Bağlı ortaklıklarda ilave pay alımlarına ilişkin nakit çıkışları (27.500) (27.500) Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların satışından kaynaklanan nakit girişleri 50.318 42.813 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımından kaynaklanan nakit çıkışları (2.724.478) (1.378.117) Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (2.701.660) (1.362.804) Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları Kredilerden nakit girişleri 2.819.060 2.167.745 Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları (1.519.881) (1.689.547) - Kredi geri ödemelerine ilişkin nakit çıkışları (1.519.881) (1.689.547) Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları (7.856) (7.905) Türev araçlardan nakit çıkışları, net (10.678) (8.285) Ödenen temettüler 15 (840.859) (1.840.853) Ödenen faiz (262.195) (208.900) Alınan faizler 83.460 137.461 Diğer nakit girişleri / (çıkışları), net (46.988) (2.417) Finansman faaliyetlerinden elde edilen/(kullanılan) net nakit 214.063 (1.452.701) YABANCI PARA ÇEVİRİM FARKI ÖNCESİ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ 202.632 7.448 YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 69.404 166.344 DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 2.514.385 2.270.791 DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 6 2.786.421 2.444.583 İlişikteki dipnotlar, bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 6
1. ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ( Türk Telekom ya da Şirket ) Türkiye de tüzel kişiliğe haiz anonim şirket şeklinde kurulmuştur. Şirket in esası 23 Ekim 1840 ta aslen Bakanlık olarak kurulan Postane-i Amirane ye (Postahane Departmanı) dayanmaktadır. Türkiye genelinde telefon şebekesi kurma ve işletme izni, 4 Şubat 1924 tarihinde, Posta, Telefon ve Telgraf Genel Müdürlüğü ne ( PTT ) verilmişti. Şirket, önceden her ikisi de PTT tarafından yürütülen telekomünikasyon ve posta hizmetlerinin ayrılması sonucu 24 Nisan 1995 te ayrı bir tüzel kuruluş olarak kurulmuş ve PTT nin telekomünikasyon hizmetleri ile ilgili tüm personel, varlık ve yükümlülükleri, hisselerinin tamamı Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı na ( Hazine ) ait olan Şirket e transfer olmuştur. Şirket in özelleştirilmesi kapsamında 24 Ağustos 2005 tarihinde Ojer Telekomünikasyon A.Ş. ( OTAŞ ) Türk Telekom un %55 payını almak için Özelleştirme İdaresi Yönetimi yle Hisse Devir Anlaşması imzalamıştır. Bu çerçevede Şirket in hisselerinin %55 lik kısmının blok satışıyla ilgili olarak Ortaklık Anlaşması ve Hisse Rehin Sözleşmesi 14 Kasım 2005 tarihinde Hazine ve OTAŞ arasında imzalanmış ve bu tarihten sonra OTAŞ, Şirket in ana ortağı olmuştur. Şirket in 3.500.000 TL nominal değerli sermayesinin %15 ine karşılık gelen ve Hazine ye ait 525.000 TL nominal değerli sermayesini temsil eden hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanlığı nın izni ile 15 Mayıs 2008 tarihinde halka arz olunmuştur. Bu tarihten beri Şirket hisseleri Borsa İstanbul da TTKOM ismiyle işlem görmektedir. Şirket in %55 hissesine sahip olan OTAŞ hisselerinin %99 una da Oger Telecom Limited ( Oger Telecom ) sahiptir. Oger Telecom Dubai Finans Merkezi nin kanunlarına uygun olarak Ağustos 2005 te limited şirket olarak kurulmuş bir şirkettir. 30 Eylül 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla, Şirket i kontrol eden ana ortak Oger Telecom un ana ortağı olan Saudi Oger Ltd. dir ( Saudi Oger ). Şirket ve Türk Telekomünikasyon Kurumu (yeni adıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ( BTK )) arasında 14 Kasım 2005 tarihinde imzalanmış bir imtiyaz sözleşmesi ( İmtiyaz Sözleşmesi ) bulunmaktadır. Bu İmtiyaz Sözleşmesi kapsamında Şirket e 28 Şubat 2001 tarihinden başlamak üzere 25 yıl süre ile her türlü telekomünikasyon hizmetinin sağlanması, gerekli telekomünikasyon tesislerinin kurulması, bu tesislerin diğer lisanslı operatörler tarafından kullanılması ve telekomünikasyon hizmetlerinin pazarlaması ve tedariki hakları sunulmaktadır. İmtiyaz Sözleşmesi 28 Şubat 2026 da sonlanacak olup, Şirket telekomünikasyon hizmeti verebilmek üzere kullandığı tüm altyapısını işler bir vaziyette BTK ya devredecektir. 7
1. ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (DEVAMI) 30 Eylül 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla Şirket in bağlı ortaklıkları ve bu bağlı ortaklıklarına ilişkin bilgiler aşağıda sunulmaktadır: Şirket in etkin pay oranı (%) Bağlı Ortaklıklar Kuruluş ve faaliyet yeri Faaliyet konuları Fonksiyonel para birimi 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 TTNet Anonim Şirketi ( TTNet ) Türkiye İnternet servis sağlayıcı Türk Lirası 100 100 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş.( Avea ) Türkiye GSM operatörü Türk Lirası 100 100 Argela Yazılım ve Bilişim Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi( Argela ) Türkiye Telekomünikasyon çözüm sistemleri Türk Lirası 100 100 Innova Bilişim Çözümleri Anonim Şirketi ( Innova ) Türkiye Telekomünikasyon çözüm sistemleri Türk Lirası 100 100 Assistt Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri Anonim Şirketi ( AssisTT ) Türkiye Çağrı merkezi ve müşteri ilişkileri Türk Lirası 100 100 Sebit Eğitim ve Bilgi Teknolojileri A.Ş.( Sebit ) Türkiye Veri tabanlı eğitim hizmetleri Türk Lirası 100 100 Argela - USA. Inc. ABD Telekomünikasyon çözüm sistemleri ABD Doları 100 100 Sebit LLC ABD Veri tabanlı eğitim hizmetleri ABD Doları 100 100 TT International Holding B.V.("TT International") (*) Hollanda Holding şirketi Avro 100 100 Türk Telekom International AT AG (*) Avusturya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International HU Kft (*) Macaristan Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 S.C. EuroWeb Romania S.A. (*) Romanya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International BG EOOD (*) Bulgaristan Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International CZ sro (*) Çek Cumhuriyeti Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Turk Telekom International SRB d.o.o. (*) Sırbistan Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International Telekomunikacije d.o.o.(*) Slovenya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International SK sro (*) Slovakya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 MTCTR Memorex Telekomunikasyon Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (*) Türkiye Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Türk Lirası 100 100 Türk Telekom International UA TOV (*) Ukrayna Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International Italy srl (*) İtalya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International DOOEL (*) Makedonya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International RU o.o.o (*) Rusya Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekomunikasyon Euro Gmbh. ("TT Euro") (*) Almanya Mobil hizmet pazarlama Avro 100 100 Türk Telekom International d.o.o. (*) Hırvatistan Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı Avro 100 100 Türk Telekom International HK Limited (*) Hong Kong Telekomünikasyon altyapı ve bant genişliği sağlayıcı HK Doları 100 100 Net Ekran TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 TTES Elektrik Tedarik Satış A.Ş.( TTES ) Türkiye Elektrik enerjisi ticareti Türk Lirası 100 100 TT Euro Belgium S.A. (*) Belçika Mobil hizmet pazarlama Avro 100 100 Fleksus Mobil Finans ve Dağıtım Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş. ( Fleksus ) Türkiye Mobil finans Türk Lirası 100 100 Net Ekran1 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran1 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran2 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran2 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran3 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran3 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran4 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran4 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran5 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran5 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran6 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran6 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran7 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran7 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran8 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran8 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran9 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran9 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 100 Net Ekran10 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran10 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran11 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran11 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran12 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran12 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran13 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran13 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran14 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran14 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran15 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran15 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100 - Net Ekran16 TV ve Medya Hiz. A.Ş. ( Net Ekran16 ) Türkiye Televizyon ve radyo yayıncılığı Türk Lirası 100-11818 Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri A.Ş. ( 11818 ) Türkiye Çağrı merkezi ve müşteri ilişkileri Türk Lirası 100 100 (*) Bundan sonra TTINT grup olarak anılacaktır. 8
1. ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (DEVAMI) Bundan böyle Türk Telekom ve yukarıda belirtilen bağlı ortaklıkları birlikte Grup olarak anılacaktır. Şirket in ana faaliyet konusu yerel, uluslararası telekomünikasyon hizmetleriyle, çağrı merkezi, müşteri ilişkileri yönetimi, teknoloji ve bilgi yönetimi, internet ürün ve hizmetlerinin sağlanmasıdır. Şirket in resmi kayıtlı adresi Turgut Özal Bulvarı, 06103 Aydınlıkevler, Ankara dır. Grup un 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla toplu iş sözleşmesine bağlı personel sayısı 11.739 (31 Aralık 2015: 12.407) ve toplu iş sözleşmesine bağlı olmayan personel sayısı 21.030 tür (31 Aralık 2015: 21.406). 30 Eylül 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla personel sayısı sırasıyla 32.769 ve 34.147 dir. 2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Ara dönem özet konsolide finansal tabloların sunumuna ilişkin temel esaslar a) TMS ye uygunluk beyanı İlişikteki ara dönem konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri II, 14.1 No lu Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği ( Tebliğ ) hükümleri uyarınca Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ( KGK ) tarafından yayımlanan ve yürürlüğe girmiş olan Türkiye Muhasebe Standartları ( TMS ) esas alınmıştır. TMS; Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumlardan oluşmaktadır. Grup un 30 Eylül 2016 da sona eren dokuz aylık ara hesap dönemine ilişkin konsolide özet finansal tabloları TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama uyarınca hazırlanmıştır. Ara dönem özet konsolide finansal tablolar yıllık finansal tablolarda yer alması gereken tüm bilgileri ve açıklamaları içermez ve Grup un 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla hazırlanan yıllık finansal tabloları ile birlikte okunması gerekir. b) Finansal tabloların hazırlanış şekli Konsolide finansal tablolar ve dipnotlar SPK tarafından 7 Haziran 2013 tarihli duyuru ile açıklanan formatlara uygun olarak sunulmuştur. Konsolide finansal tablolar yayınlanmak üzere 19 Ekim 2016 tarihinde Şirket Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Genel Kurul un ve ilgili düzenleyici kurumların yasal mevzuata göre düzenlenmiş finansal tabloları ve bu konsolide finansal tabloları değiştirme hakkı bulunmaktadır. c) Yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların düzeltilmesi SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan halka açık şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Grup'un konsolide finansal tablolarında, bu karar çerçevesinde 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren, TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardı uygulanmamıştır. 9
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (DEVAMI) 2.1 Ara dönem özet konsolide finansal tabloların sunumuna ilişkin temel esaslar (devamı) d) Ölçüm esasları Konsolide finansal tablolar, 1 Ocak 2000 tarihine kadar olan alımlar ve TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardı kapsamında varsayılan maliyet yöntemi ile değerlendirilen maddi duran varlıklar ve yatırım amaçlı gayrimenkuller ve türev finansal araçlar haricinde tarihsel maliyet yöntemi ile hazırlanmıştır. Varsayılan maliyet yöntemi ile değerlenen maddi duran varlıklar ve yatırım amaçlı gayrimenkuller 1 Ocak 2000 tarihli gerçeğe uygun değerleri üzerinden, türev finansal araçlar ise bilanço tarihi itibarıyla tespit edilen gerçeğe uygun değerleri ile değerlenmektedir. e) Geçerli ve raporlama para birimi Yurtdışında kurulu olan bağlı ortaklıkları haricinde, konsolidasyona dahil edilen şirketlerin fonksiyonel para birimi Türk Lirası dır ( TL ) ve muhasebe kayıtlarını Türkiye de geçerli olan ticari mevzuat, mali mevzuat ve Maliye Bakanlığı nca yayımlanan Tek Düzen Hesap Planı gereklerine göre TL olarak tutmaktadır. Grup'un bağlı ortaklıklarının geçerli para birimleri Dipnot 1 de özetlenmiştir. Konsolide finansal tablolar Grup şirketlerinin yasal kayıtlarına dayandırılmış ve TL cinsinden ifade edilmiş olup, KGK tarafından yayınlanan Türkiye Muhasebe Standartları na göre Grup un durumunu layıkıyla arz edebilmek için bir takım düzeltme ve sınıflandırma değişikliklerine tabi tutularak hazırlanmıştır. f) Önemli muhasebe değerlendirme, tahmin ve varsayımları Mali tabloların TFRS ye uygun olarak hazırlanması, varlık ve yükümlülükler ile şarta bağlı varlık ve yükümlülüklere ve gelir ve gider kalemlerine ilişkin açıklayıcı notları etkileyecek belirli varsayımların ve önemli muhasebe tahminlerinin kullanılmasını gerektirmektedir. Bu tahminler, yönetimin mevcut olaylar ve aksiyonlar çerçevesinde en iyi tahminlerine dayansa da, fiili sonuçlar yapılan tahminlerden farklı gerçekleşebilir. Karmaşık ve daha ileri derecede bir yorum gerektiren varsayım ve tahminlerin finansal tablolar üzerinde önemli etkisi bulunabilir. 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla sona eren dokuz aylık ara dönem özet konsolide finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan varsayım ve önemli muhasebe tahminlerinde önceki yılda kullanılanlara göre değişiklik olmamıştır. Gerçeğe uygun değerin belirlenmesi Grup un çeşitli muhasebe politikaları ve açıklamaları hem finansal hem de finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesini gerektirmektedir. Gerçeğe uygun değerler ölçme ve/veya açıklama amacıyla aşağıdaki yöntemlerle belirlenmektedir. Uygulanabilir olması halinde, gerçeğe uygun değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlarla ilgili ilave bilgiler varlık veya yükümlülüğe özgü dipnotlarda sunulmuştur. i) Ticari ve diğer alacaklar Ticari ve diğer alacakların gerçeğe uygun değerleri gelecekteki nakit akışlarının ölçüm tarihindeki piyasa faiz oranları ile indirgenmesiyle bulunacak değer olarak tahmin edilir. Belirli bir faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar indirgenme etkisinin önemsiz olması durumda orijinal fatura tutarından değerlenirler. Bu gerçeğe uygun değerler ilk muhasebeleştirme sırasında ve açıklama amacıyla her raporlama dönemi sonunda belirlenir. 10
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (DEVAMI) 2.1 Ara dönem özet konsolide finansal tabloların sunumuna ilişkin temel esaslar (devamı) Gerçeğe uygun değerin belirlenmesi (devamı) ii) Vadeli döviz işlem sözleşmeleri ve vadeli faiz oranı takasları Vadeli döviz işlem sözleşmelerinin ve vadeli faiz oranı takaslarının gerçeğe uygun değerleri, aracı kotasyonlarına dayalıdır. Bu fiyat tekliflerinin makul olup olmadığı, tahmin edilen nakit akışlarının, her sözleşmenin şart ve vadesine bağlı olarak, ölçüm gününde benzer araçlara uygulanan piyasa faizleri kullanılarak indirgenmesi ile test edilir. Gerçeğe uygun değerler, söz konusu aracın kredi riskini yansıtır ve uygun olan durumlarda Grup un ve karşı tarafların hesaba katması gereken kredi riski ile ilgili düzeltmeleri içerir. iii) İhraç edilmiş tahvil, bono ve senetler İhraç edilen tahvil, bono ve senetlerin gerçeğe uygun değeri, değerleme tarihindeki kayıtlı fiyat dikkate alınarak belirlenmektedir. İlk muhasebeleştirme sonrasında ihraç edilmiş tahvil, bono ve senetlerin gerçeğe uygun değerleri sadece dipnot açıklamaları amacıyla belirlenir. iv) Diğer türev olmayan finansal yükümlülükler Diğer türev olmayan finansal yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerleri, ilk muhasebeleştirme sırasında ve açıklama amacıyla her raporlama dönemi sonunda belirlenir. Gerçeğe uygun değer, gelecekteki anapara ve faiz nakit akışlarının ölçüm tarihindeki piyasa faiz oranları ile bugünkü değere indirgenmesi ile hesaplanmaktadır. 2.2 Önemli muhasebe politikalarının özeti Yayınlanan ancak henüz uygulamada olmayan yeni standart ve yorumlar Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar Konsolide finansal tabloların onaylanma tarihi itibarıyla yayımlanmış fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanmaya başlanmamış yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler aşağıdaki gibidir. Grup aksi belirtilmedikçe yeni standart ve yorumların yürürlüğe girmesinden sonra konsolide finansal tablolarını ve dipnotlarını etkileyecek gerekli değişiklikleri yapacaktır. TFRS 9 Finansal Araçlar Sınıflandırma ve Ölçümleme Aralık 2012 de yayınlanan değişiklikle yeni standart, 1 Ocak 2018 tarihi ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. TFRS 9 Finansal Araçlar standardının ilk safhası finansal varlıkların ve yükümlülüklerin ölçülmesi ve sınıflandırılmasına ilişkin yeni hükümler getirmektedir. TFRS 9 da yapılan değişiklikler esas olarak finansal varlıkların sınıflama ve ölçümünü ve gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırılan finansal yükümlülüklerin ölçümünü etkileyecektir ve bu tür finansal yükümlülüklerin gerçeğe uygun değer değişikliklerinin kredi riskine ilişkin olan kısmının diğer kapsamlı gelir tablosunda sunumunu gerektirmektedir. Standardın erken uygulanmasına izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. 11
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (DEVAMI) 2.2 Önemli muhasebe politikalarının özeti (devamı) Yayınlanan ancak henüz uygulamada olmayan yeni standart ve yorumlar (devamı) TFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmeler Yeni standart, mevcut TFRS lerde yer alan rehberlikleri değiştirip; müşterilerle yapılan sözleşmeler için kontrol bazlı yeni bir model getiriyor. Bu yeni standart, hasılatın muhasebeleştirilmesinde, sözleşmede yer alan mal ve hizmetleri ayrıştırma ve zaman boyunca muhasebeleştirme konularında yeni yönlendirmeler getirmekte ve hasılat bedelinin, gerçeğe uygun değerden ziyade, şirketin hak etmeyi beklediği bedel olarak ölçülmesini öngörmektedir. Bu değişiklik 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (UMSK) tarafından yayınlanmış fakat KGK tarafından yayınlanmamış yeni ve düzeltilmiş standartlar ve yorumlar Aşağıda listelenen yeni standartlar, yorumlar ve mevcut UFRS standartlarındaki değişiklikler UMSK tarafından yayınlanmış fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiştir; fakat bu yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler henüz KGK tarafından TFRS ye uyarlanmamıştır/ yayınlanmamıştır ve bu sebeple TFRS nin bir parçasını oluşturmazlar. Buna bağlı olarak UMSK tarafından yayımlanan fakat hali hazırda KGK tarafından yayımlanmayan standartlara UFRS veya UMS şeklinde atıfta bulunulmaktadır. Grup, konsolide finansal tablolarında ve dipnotlarda gerekli değişiklikleri bu standart ve yorumlar TFRS de yürürlüğe girdikten sonra yapacaktır. UFRS 9 Finansal Araçlar Riskten Korunma Muhasebesi ve TFRS 9, TFRS 7 ve TMS 39 daki değişiklikler UFRS 9 (2013) UMSK Kasım 2013 de, yeni riskten korunma muhasebesi gerekliliklerini ve TMS 39 ve TFRS 7 deki ilgili değişiklikleri içeren UFRS 9 un yeni bir versiyonunu yayınlamıştır. Bu versiyona bağlı olarak işletmeler tüm riskten korunma işlemleri için TMS 39 un riskten korunma muhasebesi gerekliliklerini uygulamaya devam etmek üzere muhasebe politikası seçimi yapabilirler. Buna ek olarak Standart UFRS 9 un eski versiyonlarında yer alan 1 Ocak 2015 zorunlu yürürlülük tarihini ertelemektedir. UFRS 9 (2013) den sonra yayımlanan UFRS 9 (2014) ile zorunlu yürürlülük tarihi 1 Ocak 2018 olarak belirlenmiştir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRS 9 Finansal Araçlar (2014) Temmuz 2014 de yayımlanan UFRS 9 standardı TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme standardındaki mevcut yönlendirmeyi değiştirmektedir. Bu versiyon daha önceki versiyonlarda yayımlanan yönlendirmeleri de içerecek şekilde finansal varlıklardaki değer kaybının hesaplanması için yeni bir beklenen kredi kayıp modeli de dahil olmak üzere finansal araçların sınıflandırılması ve ölçülmesi ve yeni genel riskten korunma muhasebesi gereklilikleri ile ilgili güncellenmiş uygulamaları içermektedir. UFRS 9 aynı zamanda TMS 39 da yer alan finansal araçların muhasebeleştirilmesi ve bilanço dışında bırakılması ile ilgili uygulamaları yeni UFRS 9 standardına taşımaktadır. UFRS 9 standardı 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. 12
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (DEVAMI) 2.2 Önemli muhasebe politikalarının özeti (devamı) Yayınlanan ancak henüz uygulamada olmayan yeni standart ve yorumlar (devamı) Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (UMSK) tarafından yayınlanmış fakat KGK tarafından yayınlanmamış yeni ve düzeltilmiş standartlar ve yorumlar (devamı) IFRS 16 Kiralama İşlemleri Yeni kiralama işlemleri standardı 13 Ocak 2016 tarihinde UMSK tarafından yayınlanmıştır. Bu standart kiralama işlemlerini yöneten mevcut TMS 17 Kiralama İşlemleri, TFRS Yorum 4 Bir Anlaşmanın Kiralama İşlemi İçerip İçermediğinin Belirlenmesi, TMS Yorum 15 Faaliyet Kiralamaları Teşvikler ve TMS Yorum 27 Yasal Açıdan Kiralama Görünümündeki İşlemlerin Özünün Değerlendirilmesi standartlarının yerini almakta ve TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller standardında da değişikliklere sebep olmaktadır. UFRS 16, kiracılar açısından mevcut uygulama olan finansal kiralama işlemlerinin bilançoda ve operasyonel kiralama işlemlerinin bilanço dışında gösterilmesi şeklindeki ikili muhasebe modelini ortadan kaldırmaktadır. Bunun yerine, mevcut finansal kiralama muhasebesine benzer olarak bilanço bazlı tekil bir muhasebe modeli ortaya koyulmaktadır. Kiralayanlar için muhasebeleştirme mevcut uygulamalara benzer şekilde devam etmektedir. Bu değişiklik 1 Ocak 2019 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır ve UFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmeler standardını uygulayan işletmeler için erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UMS 7 de değişiklikler Açıklama İnisiyatifi UMSK nın geniş kapsamlı açıklama inisiyatifinin bir parçası olarak finansal tablolardaki gösterim ve açıklamaları iyileştirmek amacıyla UMS 7 Nakit Akış Tabloları standardında değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikle, finansman aktiviteleri sonucu yükümlülüklerde meydana gelen nakit bazlı ve nakit bazlı olmayan değişimlerin finansal tablo kullanıcıları tarafından değerlendirilmesine olanak sağlanmış olacaktır. Bu değişiklik, 1 Ocak 2017 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, değişikliğin finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UMS 12 de değişiklikler Gerçekleşmemiş Zararlar İçin Ertelenmiş Vergi Varlıklarının Kayıtlara Alınması Değişiklikler, bir indirilebilir geçici farkın söz konusu olup olmadığının, sadece varlığın net defter değeri ve raporlama dönemi sonundaki vergi matrahının karşılaştırılmasına bağlı bulunduğu ve ilgili varlığın net defter değerinde gelecekte meydana gelebilecek olası değişikliklerden veya tahmin edilen geri kazanılma şeklinden etkilenmeyeceği konusuna açıklık getirmektedir. Bu değişiklik, 1 Ocak 2017 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, değişikliğin finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. 13
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (DEVAMI) 2.2 Önemli muhasebe politikalarının özeti (devamı) Yayınlanan ancak henüz uygulamada olmayan yeni standart ve yorumlar (devamı) UFRS 2 de değişiklikler Hisse Bazlı Ödeme İşlemlerinin Sınıflanması ve Ölçülmesi UMSK tarafından hisse bazlı ödemelere ilişkin muhasebe uygulamalarındaki tutarlılığın artırılması ve bazı belirsizlikleri gidermek üzere UFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler standardında değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikle; ödemesi nakit olarak yapılan hisse bazlı ödemelerin ölçümü, stopaj netleştirilerek gerçekleştirilen hisse bazlı ödemelerin sınıflandırılması ve nakit olarak ödenenden özkaynağa dayalı araçla ödenen şekline dönüşen hisse bazlı ödemelerdeki değişikliğin muhasebeleştirilmesi konularına açıklık getirilmektedir. Böylelikle, nakit olarak yapılan hisse bazlı ödemelerin ölçümünde özkaynağa dayalı hisse bazlı ödemelerin ölçümünde kullanılan aynı yaklaşım benimsenmiştir. Stopaj netleştirilerek gerçekleştirilen hisse bazlı ödemeler, belirli koşulların karşılanması durumunda, özkaynağa dayalı finansal araçlar verilmek suretiyle yapılan ödemeler olarak muhasebeleştirilecektir. Bu değişiklik, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Değişikliğin, Grup un konsolide finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir. 30 Eylül 2015 finansal tablolarında yapılan sınıflamalar Grup un 30 Eylül 2015 tarihli konsolide nakit akış tablosunda yapılan sınıflamalar aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2015 tarihi itibarıyla sona eren dokuz aylık döneme ait nakit akış tablosunda gerçekleşmemiş yabancı para çevirim farkları olarak gösterilen 216.848 TL tutarındaki kur farkı geliri yabancı para çevirim farklarında; işletme faaliyetlerinde kullanılan net nakit içerisinde gösterilen 2.417 TL tutarındaki diğer finansman ödemeleri de, finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit içerisinde diğer finansman ödemelerinde gösterilmiştir. Grup un 30 Eylül 2015 tarihinde sonra eren dokuz aylık ara hesap dönemine ait özet konsolide kar veya zarar tablosunda finansman gelirlerinde gösterilen 1.279.170 TL tutarındaki kur farkı geliri ve 30 Eylül 2015 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait özet konsolide kar ve zarar tablosunda finansman gelirlerinde gösterilen 699.634 TL tutarındaki kur farkı geliri, finansman gideriyle netlenmiştir. 3. FAALİYETLERİN MEVSİMSEL DEĞİŞİMİ Grup un faaliyetleri, mevsimlere göre önemli bir değişim göstermemektedir. 14
4. HİSSE BAŞINA KAZANÇ 1 Ocak - 30 Eylül 2016 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 1 Ocak - 30 Eylül 2015 1 Temmuz - 30 Eylül 2015 Yıl boyunca mevcut olan hisselerin ortalama sayısı 350.000.000.000 350.000.000.000 350.000.000.000 350.000.000.000 Ana Şirket hissedarlarına ait net dönem karı 663.990 8.684 (131.511) (493.443) Elde edilen hisse başına kar (tam kuruş) 0,1897 0,0025 (0,0376) (0,1410) 5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA Grup un iki faaliyet alanı bulunmaktadır: Sabit hat ve mobil hizmetleri. Sabit hat hizmetleri Türk Telekom, TTNet, Argela, Innova, Sebit, AssisTT, TTES ve TTINT Grup tarafından sağlanırken, mobil hizmetlerini Avea yürütmektedir. Yönetim bölüm performansını faaliyet bölümlerinin faiz, vergi ve amortisman öncesi kara ( FVAÖK ) katkı üzerinden değerlendirmektedir. FVAÖK tutarına, faaliyet karının üzerine yatırım faaliyetlerinden gelirler ve giderler, amortisman, itfa, değer düşüş karşılık giderleri ilave edilerek ve esas faaliyetlerden diğer gelirler ve giderlerde yer alan cari hesap kur farkı gelir ve gideri, reeskont gelir ve gideri, cari hesap ve diğer esas faaliyet faiz gelir ve giderleri düşülerek ulaşılmaktadır. Şirket yönetimi bölüm performanslarının değerlendirmesinde FVAÖK kullanılmasını aynı sektörde yer alan şirketlerle karşılaştırılabilirliği açısından tercih etmiştir. Şirket yönetimi, Şirket performansını coğrafi bölümlere göre takip etmediği için coğrafi bölümlere göre raporlama verilmemektedir. Bölüm faaliyet sonuçları ve bilanço kalemleri aşağıda özetlenmiştir: 15
ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR 5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (DEVAMI) 1 Ocak - 30 Eylül 2016 Sabit Hat 1 Ocak - 30 Eylül 2015 Mobil 1 Ocak - 30 Eylül 2016 1 Ocak - 30 Eylül 2015 Bölümler arası eliminasyon ve konsolide düzeltmeler 1 Ocak - 1 Ocak - 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 1 Ocak - 30 Eylül 2016 Konsolide 1 Ocak - 30 Eylül 2015 Gelirler 8.460.312 7.335.970 4.225.163 3.684.528 (826.520) (365.053) 11.858.955 10.655.445 Konsolide gelire sağlanan katkı (*) 7.659.801 7.018.027 4.199.154 3.637.418 11.858.955 10.655.445 Konsolide FVAÖK'e sağlanan katkı(**) 2.886.405 3.052.237 1.149.305 865.745 4.035.710 3.917.982 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 Sabit Hat 1 Temmuz - 30 Eylül 2015 Mobil 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 1 Temmuz - 30 Eylül 2015 Bölümler arası eliminasyon ve düzeltmeler 1 Temmuz - 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 Konsolide 1 Temmuz - 30 Eylül 2015 Gelirler 2.974.762 2.527.119 1.484.554 1.298.686 (341.277) (16.816) 4.118.039 3.695.564 Konsolide gelire sağlanan katkı (*) 2.642.600 2.413.310 1.475.439 1.282.254 4.118.039 3.695.564 Konsolide FVAÖK'e sağlanan katkı(**) 1.003.491 993.839 448.749 274.815 1.452.240 1.268.654 (*) Konsolide gelire sağlanan katkı faaliyet bölümlerinin Grup dışında kalan şirketlere olan satış gelirlerini ifade etmektedir. Grup yönetimi tarafından bölüm faaliyet sonuçları faaliyet bölümlerinin konsolide gelire sağladığı katkı üzerinden değerlendirilmektedir. (**) Konsolide FVAÖK e sağlanan katkı faaliyet bölümlerinin Grup dışında kalan şirketlerle olan işlemlerinden elde edilen FVAÖK tutarını ifade etmektedir. Grup yönetimi tarafından bölüm sonuçları faaliyet bölümlerinin konsolide FAVÖK e sağladığı katkı üzerinden değerlendirilmektedir. 16
5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (DEVAMI) 1 Ocak - 30 Eylül 2016 1 Temmuz - 30 Eylül 2016 1 Ocak - 30 Eylül 2015 1 Temmuz - 30 Eylül 2015 Sabit Hat FVAÖK'e sağlanan katkı 2.886.405 1.001.533 3.052.237 993.839 Mobil FVAÖK'e sağlanan katkı 1.149.305 450.488 865.745 274.815 Konsolide FVAÖK'e sağlanan katkı 4.035.710 1.452.021 3.917.982 1.268.654 Esas faaliyetlerden diğer gelirlerde sunulan faiz, yabancı para çevirim ve reeskont gelirleri 104.411 12.389 224.965 87.433 Esas faaliyetlerden diğer giderlerde sunulan faiz, yabancı para çevirim ve reeskont giderleri (-) (206.361) (89.485) (260.206) (107.559) Finansal gelirler ve giderler (-), net (735.475) (518.379) (2.235.758) (1.174.505) Amortisman ve itfa payları, değer düşüklüğü (2.072.073) (718.914) (1.656.487) (600.083) Konsolide vergi öncesi kar / (zarar) 1.126.212 137.632 (9.504) (526.060) 30 Eylül 2016 Sabit Hat Mobil Eliminasyon Toplam Toplam bölüm varlıkları 19.492.864 9.553.886 (2.456.700) 26.590.050 Toplam bölüm yükümlülükleri (17.840.652) (6.518.888) 2.462.382 (21.897.158) 31 Aralık 2015 Sabit Hat Mobil Eliminasyon Toplam Toplam bölüm varlıkları 17.580.619 10.594.367 (2.401.082) 25.773.904 Toplam bölüm yükümlülükleri (16.136.389) (7.045.666) 2.401.519 (20.780.536) 17
6. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Nakit mevcudu 454 332 Bankadaki nakit Vadesiz hesap 538.873 420.361 Bankadaki nakit Vadeli hesap 2.589.785 2.410.835 Diğer 21.041 6.258 3.150.153 2.837.786 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla Grup un TL ve döviz cinsinden tüm vadeli mevduatları en fazla bir ay vadelidir ve faiz oranları TL hesaplar için %5,00% ve %11,76%, ABD Doları hesaplar için %0,25% ve %3,60%, Avro hesaplar için %1,50% ve %2,41% arasındadır (31 Aralık 2015: TL hesaplar için %5,00 ve %14,00 arasında, ABD Doları hesaplar için %0,10 ve %3,50 arasında, Avro hesaplar için %0,20 ve %2,65 arasındadır). Nakit akış tablosundaki nakit ve nakit benzerlerinin mutabakatı aşağıdaki gibidir: 30 Eylül 2016 30 Eylül 2015 Nakit ve nakit benzeri varlıklar 3.150.153 2.782.348 Eksi bloke tutarlar - Tahsilat protokolleri ve ATM tahsilatı (363.570) (336.567) - Diğer (162) (1.198) Serbest Nakit 2.786.421 2.444.583 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla vadesiz mevduatların 363.570 TL tutarındaki (30 Eylül 2015: 332.364 TL) kısmı abone tahsilatlarının belirlenen gün sonunda serbest kalması koşuluyla bankalar ile imzalanan protokol kapsamında tutulan bloke tutardan oluşmaktadır. 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla Grup un 93.268 ABD Doları ve 28.469 Avro (31 Aralık 2015: 386.595 ABD Doları ve 455.244 Avro) tutarında henüz kullanılmamış, taahhüt edilmiş, kullanım vadeleri sırasıyla; 2 Ekim 2017 ve 30 Kasım 2016 tarihinde sona erecek banka kredileri bulunmaktadır. 18
7. FİNANSAL BORÇLAR Banka kredileri 30 Eylül 2016 31 Aralık 2015 Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı% Orijinal tutar TL karşılığı Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı% Orijinal tutar TL karşılığı Kısa vadeli finansal borçlar: TL cinsinden sabit faizli finansal borçlar 10,22 153.673 153.673 9,27 237.582 237.582 TL cinsinden değişken faizli finansal borçlar 1.553 1.553 Kısa vadeli finansal borçların faiz tahakkukları: TL cinsinden sabit faizli finansal borçlar 2.589 3.416 2.956 2.956 Kısa vadeli finansal borçlar 157.089 242.091 Uzun vadeli finansal borçların kısa vadeli kısımları: ABD Doları cinsinden sabit faizli finansal borçlar 3,10 52.063 155.976 3,05 48.625 141.381 ABD Doları cinsinden değişken faizli finansal borçlar (*) 3,26 471.447 1.412.407 3,00 586.259 1.704.607 Avro cinsinden değişken faizli finansal borçlar (**) 1,21 174.301 585.791 1,52 152.531 484.683 Uzun vadeli finansal borçların faiz tahakkukları: TL cinsinden sabit faizli finansal borçlar 7 7 ABD Doları cinsinden sabit faizli finansal borçlar 1.752 5.248 622 1.808 ABD Doları cinsinden değişken faizli finansal borçlar(*) 14.008 41.967 9.220 26.809 Avro cinsinden değişken faizli finansal borçlar (**) 3.681 12.370 1.377 4.377 Uzun vadeli borçların kısa vadeli kısmı 2.213.759 2.363.672 Toplam kısa vadeli finansal borçlar 2.370.848 2.605.763 Uzun vadeli finansal borçlar: TL cinsinden sabit faizli finansal borçlar 14,80 16.000 16.000 ABD Doları cinsinden sabit faizli finansal borçlar 3,10 110.219 330.205 3,05 112.259 326.404 ABD Doları cinsinden değişken faizli finansal borçlar (*) 3,26 1.490.062 4.464.076 3,00 1.339.420 3.894.497 Avro cinsinden değişken faizli finansal borçlar (**) 1,21 1.022.867 3.437.652 1,52 649.475 2.063.773 Uzun vadeli finansal borçlar 8.231.933 6.300.674 Toplam finansal yükümlülükler 10.602.781 8.906.437 (*) 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla, faiz oranı LIBOR + %0,54 ve %3,40 aralığındadır (31 Aralık 2015: LIBOR +%0,54 ve %3,40 aralığında) (**) 30 Eylül 2016 tarihi itibarıyla, faiz oranı EURIBOR + %0,25 ve %3,00 aralığındadır (31 Aralık 2015: EURIBOR +%0,25 ve %3,00 aralığında) 30 Eylül 2016 itibarıyla Türk Telekom, Avea nın kullanmış olduğu 230.000 ABD Doları ve 133.125 Avro kredi ile ilgili olarak 400.000 ABD Doları, Memorex in kullanmış olduğu 50.000 ABD Doları kredi ile ilgili olarak 50.000 ABD Doları, TTINT Romanya nın kullanmış olduğu 300 Avro kredi ile ilgili olarak aynı tutarda şirket garantisi temin etmiştir. 19