3. ZEYTİN İSTATİSTİKLERİ 4 ağacı (Olea europaea L.) en iyi yetişme şartlarını Akdeniz iklim kuşağında bulmuş ve bu bölgeye zeytin medeniyeti adı verilmiştir. Akdeniz ülkelerinde milyonlarca insanın geçim kaynağını sağlayan, 2010 yılı istatistiklerine göre yaklaşık 18,5 milyon ton olan Dünya zeytin üretiminin % 98 i Akdeniz e kıyısı olan İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye, Tunus, Suriye, Fas, Portekiz, Fransa ve Cezayir gibi önemli üretici ülkelerden elde edilmektedir. 2010 yılı istatistiklerine göre, Dünya zeytinyağı üretiminin yaklaşık 2,950,000 ton olduğu belirlenmiştir. Dünya da en fazla zeytin üreten ülkeler arasında 1. İspanya, 2. İtalya ve 3. Yunanistan dır. Türkiye, Dünya zeytin üreticisi ülkeler arasında ağaç varlığı yönünden 5. sırada, üretim bakımından ise 4. sıradadır. 2010 yılı istatistiklerine göre, Türkiye de 1,076,601 ton zeytin üretilerek bunun 305,045 tonu sofralık, 771,556 ton u ise yağlık olarak değerlendirilmiştir. Bu miktar ile ülkemiz, Dünya zeytin üretimine yaklaşık % 5.82; zeytinyağı üretimine ise % 5.43 oranında katkıda bulunmaktadır. 2010 yılı istatistiklerine göre, Türkiye de kapalı ve dağınık ağaçların kapladığı yaklaşık 778,757 hektar alanda 115,569,647 adedi meyve veren yaşta 43,904,260 adedi ise meyve vermeyen yaşta olmak üzere toplam 159,473,907 adet zeytin ağacı mevcuttur. Türkiye de 2010 yılı istatistiklerine göre, zeytin yetiştiriciliğinde üretimin % 46.45 i Ege Bölgesi nde, % 24.23 ü Akdeniz Bölgesi nde, % 26.42 si Marmara Bölgesi nde, % 2.67 si Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde, % 0,21 i Karadeniz Bölgesi nde ve % 0,02 si diğer bölgelerde yapılmaktadır.
5 Çizelge 1. Türkiye de Bölgelere Göre Ağaç Sayısı, Oranı ve Üretim ı (2010). BÖLGELER SAYISI SAYISINA GÖRE BÖLGE / EGE 62,199.954 17,892.977 80,092.931 50.22 10.48 134,671.00 365,394.00 500,065.00 20.92 74,186.00 AKDENİZ 21,795.654 18,863.437 40,659.091 25.50 13.07 78,610.00 182,240.00 260,850.00 21.22 41,165.00 MARMARA 26,676.625 2,746.265 29,422.890 18,45 12.31 79,669.00 204,789.00 284,458.00 22.12 40,595.00 GÜNEYDOĞU 4,644.054 4,292.827 8,936.881 5,60 8.26 9,786.00 18,934.00 28,720.00 13.00 4,447.00 KARADENİZ 227,370 39,465 266,835 0,17 6.74 2,098.90 199.00 2,297.90 16.66 33.00 DİĞER 25,990 69,289 95,279 0,06 8.10 211.00 00.00 211.00 00.00 00.00 115,569.647 43,904.260 159,473.907 100.00 9.83 305,045.90 771,556.00 1,076.601.90 15.65 160,426.00 Kaynak: UZZK, TEAE., TUİK, İTB, İl Tarım Müdürlükleri. Çizelge 2. Ege Bölgesi nde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / AYDIN 21,077,358.00 2,538,712.00 23,616,070.00 5.80 39,620.00 82,835.00 122,455.00 19.60 16,283.00 DENİZLİ 629,604.00 562,920.00 1,192,524.00 19.70 6,008.00 5,389.00 11,397.00 25.00 1,347.00 İZMİR 14,966,950.00 3,379,710.00 18,346,660.00 12.20 16,624.00 166,500.00 183,125.00 20.00 34,346.00 MANİSA 11,034,266.00 9,134,507.00 20,168,773.00 8.90 66,357.00 32,296.00 98,653.00 20.00 6,435.00 MUĞLA 14,491,776.00 2,277,128.00 16,768,904.00 5.80 6,062.00 78,373.00 84,435.00 20.00 15,775.00 62,199,954.00 17,892,977.00 80,092,931.00 10.48 134,671.00 365,394.00 500,065.00 20.92 74,186.00
6 Çizelge 3. Akdeniz Bölgesi nde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / ADANA 1.103.384.00 1.916.802.00 3.020.186.00 15.00 4,992.00 11.647.00 16.638.00 20.00 2,329.00 ANTALYA 2,692,260.00 1,533,484.00 4,225,744.00 10.00 8,077.00 18,846.00 26,923.00 20.00 3,769.00 BURDUR 48,350.00 9,600.00 57,950.00 7.50 214.00 149.00 363.00 20.00 30.00 HATAY 9,070,050.00 5,251,886.00 14,321,936.00 14.00 38,191.00 89,113.00 127,304.00 25.00 22,278.00 ISPARTA 16,120.00 3,075.00 19,195.00 33.70 412.00 131.00 543.00 16.00 22.00 K.MARAŞ 869,880.00 718,150.00 1,588,030.00 4.40 1,143.00 2,667.00 3,811.00 20.00 533.00 KİLİS 1,756,000.00 897,000.00 2,653,000.00 4.30 2,278.00 5,314.00 7,592.00 25.00 1,329.00 MERSİN 5,096,705.00 7,471,897.00 12,568,602.00 11.30 17,316.00 40,403.00 57,719.00 20.00 8,081.00 OSMANİYE 1,142,905.00 1,061,543.00 2,204,448.00 17.50 5,987.00 13,970.00 19,957.00 25.00 2,794.00 21,795,654.00 18,863,437.00 40,659,091.00 13.07 78,610.00 182,240.00 260,850.00 21.22 41,165.00 Kaynak: UZZK, TEAE., TUİK, İTB, İl Tarım Müdürlükleri. Çizelge 4. Marmara Bölgesi nde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / BALIKESİR 10,706,622.00 646,995.00 11,353,617.00 12.20 22,896.00 107,652.00 130,549.00 20.00 21,516.00 ÇANAKKALE 4,483,697.00 866,397.00 5,350,094.00 22.10 9,846.00 89,368.00 99,214.00 19.60 17,486.00 BİLECİK 276,290.00 118,020.00 394,310.00 16.90 4,196.00 466.00 4,662.00 25.00 117.00 BURSA 8,980,205.00 902,048.00 9,882,253.00 3.70 31,457.00 1,956.00 33,412.00 20.40 397.00 KOCAELİ 43,440.00 9,560.00 53,000.00 17.90 774.00 4.00 778.00 27.00 1.00 SAKARYA 236,000.00 64,400.00 300,400.00 12.10 272.00 2,580.00 2,852.00 20.00 516.00 TEKİRDAĞ 1,011,471.00 131,905.00 1,143,376.00 2.00 1,619.00 404.00 2,023.00 25.00 101.00 YALOVA 938,900.00 6,940.00 945,840.00 11.60 8,609.00 2,359.00 10,968.00 20.00 461.00 26,676,625.00 2,746,265.00 29,422,890.00 12.31 79,669.00 204,789.00 284,458.00 22.12 40,595.00
7 Çizelge 5. Karadeniz Bölgesi nde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / ARTVİN 114,600.00 13,550.00 128,150.00 10.40 996.00 199.00 1,195.00 16.66 33.00 RİZE 100.00 00.00 100.00 5.00 0.50 00.00 0.50 00.00 00.00 SAMSUN 19,400.00 00.00 19,400.00 3.60 70.00 00.00 70.00 00.00 00.00 SİNOP 28,400.00 5,450.00 33,850.00 5.80 164.40 00.00 164.40 00.00 00.00 TOKAT 800.00 1,600.00 2,400.00 6.00 5.00 00.00 5.00 00.00 00.00 TRABZON 63,190.00 18,620.00 81,810.00 13.60 860.00 00.00 860.00 00.00 00.00 ZONGULDAK 880.00 245.00 1,125.00 2.80 3.00 00.00 3.00 00.00 00.00 227,370.00 39,465.00 266,835.00 6.74 2,098.90 199.00 2,297.90 16.66 33.00 Çizelge 6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / ADIYAMAN 63,000.00 628,000.00 691,000.00 10.00 567.00 63.00 630.00 20.00 13.00 DİYARBAKIR 00.00 2,980.00 2,980.00 00.00 00.00 0.00 00.00 0.00 0.00 GAZİANTEP 3,886,239.00 2,259,006.00 6,145,245.00 4.90 5,659.00 13,204.00 18,863.00 25.00 3,301.00 ŞANLIURFA 445,440.00 1,099,986.00 1,545,426.00 13.40 306.00 5,667.00 5,973.00 20.00 1,133.00 MARDİN 249,375.00 302,855.00 552,230.00 13.00 3,254.00 0.00 3,254.00 0.00 0.00 4,644,054.00 4,292,827.00 8,936,881.00 8.26 9,786.00 18,934.00 28,720.00 13.00 4,447.00 Çizelge 7. Eskişehir ve Şırnak İl lerde Ağaç Sayısı ve Üretim ı (2010). SAYISI / ESKİŞEHİR 25,990.00 54,219.00 80,209.00 8.10 211.00 00.00 211.00 00.00 00.00 ŞIRNAK 00.00 15,070.00 15,070.00 00.00 00.00 00.00 00.00 00.00 00.00 25,990.00 69,289.00 95,279.00 8.10 211.00 00.00 211.00 00.00 00.00
8 Türkiye de 1984 yılında sadece 1 tane Continiu (kesintisiz) sistem varken, 1995 yılında Continiu sistem sayısı 132 adet e ulaşmış, 2010 yılı îtibariyle, kapasitesi 30,000-120,000 Kg./gün olan yaklaşık 1,500 adet modern Continiu tesisi kurulduğu tespit edilmiştir. üretiminin yaklaşık % 90 ı modern sistemle işleyen Continiu zeytinyağı fabrikalarında işlenmektedir. 2010 yılı îtibariyle, Türkiye de üretilen toplam zeytinin % 71.67 si yağlık, % 28.33 ü sofralık olarak değerlendirilmektedir.