Asilerin, kaybedenlerin, hayalperestlerin, küfürbazlar n, günahkârlar n, beyaz zencilerin, afla t rmananlar n, yola ç kmaktan çekinmeyenlerin, uçurumdan atlayanlar n... dili, sesi Yeralt Edebiyat...
BIRGITTA TROTZIG: İsveç in en önemli kadın yazarlarından Birgitta Trotzig (1929-2011)ilk kitabı Ur de älskandes liv i 1951 yılında yayımlamıştır. 1955 yılında mezhep değiştirerek Katolikliği seçtikten sonra eserlerinde Katoliklik, din ve efsaneler önemli yer tutmuştur. Ne var ki Tanrı ya övgüden çok Tanrı nın yokluğunda insanın güvenden ne kadar yoksun olduğunu anlatmıştır eserlerinde. 1955-72 yılları arasında Fransa da yaşayan Trotzig yirmi altı yıl boyunca Samfundet De Nio üyeliği yapmıştır. 1993 yılında Nobel Edebiyat Ödüllerini dağıtan İsveç Akademisi ne seçilen ve ölümüne kadar da Akademi üyeliği devam eden Birgitta Trotzig pek çok edebiyat ödülü kazanmıştır. Başlıca eserleri şunlardır: Ur de älskandes liv (1951), Bilder (1954), De utsatta (1957), Ett landskap (1959), En berättelse från kusten (1961), Utkast och förslag (1962), Levande och döda (1964), Sveket (1966), Ordgränser (1968), Teresa (1969), Sjukdomen (1972), I kejsarens tid (1975), Jaget och världen (1977), Berättelser (1977), Anima (1982), Porträtt (1993), Per Olof Sundman (1993), Sammanhang (1996), Tal på Övralid 6 juli (1997), Dubbelheten (1998), Gösta Oswald (2000).
Ayr nt Yay nlar Yeralt Edebiyat Çamur Kralının Kızı Birgitta Trotzig
Ayr nt : 624 Yeralt Edebiyat Dizisi: 57 Çamur Kralının Kızı Birgitta Trotzig Kitab n Özgün Ad Dykungens Dotter İsveççe den Çeviren Figen Öztürk Son Okuma Hüseyin Kıran Bu kitab n yay n haklar Ayr nt Yay nlar na aittir. Kapak llüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Düzeni Gökçe Alper Dizgi Hediye Gümen Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No.: 244 Topkapı/İst. Tel.: (0212) 612 31 85 Sertifika No.: 12156 Birinci Bas m 2012 Bask Adedi 2000 ISBN 978-975-539-650-7 Sertifika No.: 10704 AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Cağaloğlu - stanbul Tel.: (0212) 512 15 00 Fax: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & info@ayrintiyayinlari.com.tr
Çamur Kralının Kızı Birgitta Trotzig Ayr nt Yay nlar Yeralt Edebiyat
DÖVÜŞ KULÜBÜ EŞ KTEK LER Philippe Djian SON SÜRGÜN Dragan Babic YATAK ODASINDA FELSEFE Marquis de Sade ACEM PEZEVENK Ola Bauer TAVANDAK KUKLA Ingvar Ambjörnsen GÖNÜLLÜ SÜRGÜN Suerte Claude Lucas EROJEN BÖLGE Philippe Djian KOZM K HAYDUTLAR A.C. Weisbecker HAYRAN OLUNASI CASANOVA Philippe Sollers GÖSTER PEYGAMBER KUZEY GÖZCÜSÜ Ola Bauer S S Tristian Hawkins TIKANMA HIRSIZIN GÜNLÜ Ü Jean Genet DEN ZC Jean Genet FLAMENKO NUN Z NDE Duende Jason Webster ODA H ZMETÇ S N N GÜNLÜ Ü Octave Mirbeau YERALTI EDEB YATI D Z S GÖRÜNMEZ CANAVARLAR ADSIZ DEVLER Pascal Bruckner ANNEM Georges Bataille ÇARPIŞMA J.G. Ballard MELEKLER Denis Johnson FAH ŞE Nelly Arcan KAÇAKLAR VE MÜLTEC LER CENNETTE B R GÜN DAHA Eddie Little SEVDALI TUTSAK Jean Genet YALANIN ERDEM Joachim Zelter SA NIN O LU Denis Johnson UYKU Annelies Verbeke GÜNCE ARA BÖLGE William S. Burroughs BEYAZ ZENC LER Ingvar Ambjörnsen BALKON Jean Genet AMER KA MEKTUPLARI Joachim Zelter N NN ŞKENCE BAHÇES Octave Mirbeau BETTY BLUE Philippe Djian SIKIGÖZET M Jean Genet PARAVANLAR Jean Genet ERSK NE N N KUTUSU Kym Lloyd BROOKLYN E SON ÇIKIŞ Hubert Selby Jr. CENAZE MERAS M Jean Genet TEK NS Z YOLDA Jack Kerouac LANETL LER N SAÇ ST L Joe Meno ZEN KAÇIKLARI Jack Kerouac YERALTISAKİNLERİ Jack Kerouac ÇARPIŞMA PARTİSİ BİR DÜŞ İÇİN AĞIT Hubert Selby Jr. SUÇLULUK KİTABI Kym Lloyd ÖLÜM PORNOSU BÜYÜK MAYMUNLAR Will Self LAZZARO, DIŞARI ÇIK Andrea G. Pinketts BİZ RÜYA GÖRÜRKEN Clemens Meyer
Çamur, çamur, çamur, çamur, oraya! Kurtul, kurtul, kurtul, gel buraya! Çamurda, çamurda, çamurda öldün sen! Çamurdan, çamurdan, çamurdan doğdun sen! Strindberg, När träsvalan kom i getapeln İsa ölülerden dirildi, Ölümle ölümü yendi Ve mezarlarda yatanlara Yaşamlarını verdi! Ortadoks Kilisesi Paskalya Gecesi seromonisinden * * *
Şimdi size bir öykü anlatacağım. Öyküm taa uzaklardan yürüyerek gelen bir kadın üzerine. Yaşamın tuhaf kafeslere kapatılmış olduğu o en uzaktaki köyün bile ötesinden geliyor kadın. Şehir yoluna koyulmuş olmasınınsa kendince nedenleri var. Evet, geçmişte bir yaz sabahı, bir kadın deniz kıyısındaki yüksek sırtlardan yürüyerek şehre doğru ilerliyordu. Österlän şehrinin dışının da dışında bir yerden çıkmıştı yola. Kadının ardında ve güneydoğu yönünde denizden başka hiçbir şey görünmüyordu. Burada, yani yukarılarda ise yalnızca cılız çimenler ve tepelikler bulunuyordu. Kadın olanca yalnızlığıyla denize doğru uzanmış bir yarımadanın ücra bir köşesinden yürüyerek gelmişti taa buralara. Varacağı yerse ülkenin içine doğru uzanan bir is- 9
tasyon köyü idi. Sakin bir rüzgâr vardı o gün ve tan vaktinin tazelenmiş güneşi. Çiy tanecikleri kekik çiçeklerinin üzerinde titreşiyor, sakin, tuzlu bir rüzgâr kadının şakaklarına vuruyor, yaban arıları ve mavi kanatlı kelebekler hâlâ ıslak olan çimenlerin üzerinde dans ediyordu. Yaban çiçeklerinin duası derin uçurumlardan yaratıcıya doğru yükseliyordu. Her şeyi ama her şeyi örten ıslaklık buharlaşırken yuvarlak damlacıklara dönüşüyor, dönüşürken de sevinçten kıpır kıpır kıpırdanıyordu. Kadın bu vızıltılarla dolu, kokular ve kuş şakımaları barındıran yaz sabahının içinden geçerek yürürken, çıplak tabanlarının altında uzanan çimden halı sıcak bir bedenmişçesine deviniyordu. Yalınayak yürüyordu kadın, ayakkabılarını çıkarıp çantasına atmıştı. Ayaklarının altında uzanan toprağın bedeni öylesine güçlüydü ki! Bir yandan onu taşırken, bir yandan da karanlık yüzüne yerleşmiş sonsuz bir sabırla ne durumda olduğunu izliyordu. Işıltılar saçan deniz, pırıltılarıyla neredeyse tüm ufku kaplamış, gökyüzüyle deniz bütünleşerek adeta tek bir ışığa dönüşmüştü. Bu akışkan, göz kamaştıran ve denizin uğultularını taşıyan ışığın içinden geçerek yürüdü kadın. Ama ne ışık, ne deniz, ne de kokular ulaşabildiler kadına. Unutmak istediği bir anının taşıyıcısıydı o. Ama insan eğer onunki kadar güçlü bir unutma isteği taşırsa, unutmayı istediği şeye öylesine bağımlı hale gelir ki, başka bir şeyi göremez olurdu gözleri. İşte tam da bu yüzden ayaklarının altında uzanan bu dünya onun için artık ölmüştü. Işıldayan gökyüzü, ışıldayan deniz ölmüştü onun gözünde. Gözleri baktığını görmüyordu. Onların gördüğü, gökyüzü olmayan bir duvardı. Olanca yüksekliği ve cansızlığıyla önü sıra gitmekte olan bir duvardı yalnızca gözlerinin görebildiği. Bildiği tek şey, insanın unutmayı öğrenmek zorunda olduğuydu. Unutmayı, unutabilmeyi istedi. İstedi. Her şeyin yine eskisi gibi olmasını istedi. Kadın her şeye sırt çevirmişti. Onun için bildik olan her şey gerisinde kalmıştı artık. Çantasında para edecek hiçbir şey taşımıyordu. Değer vereceği hiçbir şeye sahip değildi. Hiçbir şeye sahip olmak da istemiyordu ayrıca. Bundan böyle yepyeni bir 10
hayatı olacaktı. Böyle olduğunu varsaymak belki de kolayına geliyordu. Aslında, aslında bu dik yamaçtan doğrudan denize, bu ışıldayan boşluğa doğru bir adım atabilse ve sadece yelken açabilseydi denize Ama kendine hatırlamayı yasaklayanın yalnızlığı bir taşınki kadar ağır olacaktır. Ve önünde, yani görüş alanında gerçekten de hiçbir şey yoktu. Sadece denizin etrafını sardığı, göz kamaştıran bu geniş, güneşli ülkeydi gözün erişebildiği. Hiçbir engel yoktu gözünün önünde. Boştu önü. Buradan çok uzakları görebiliyordu. Onun bulunduğu yerde dursa, çok uzaklardaki bulutların gölgelerinin yamaçların üzerinden mavi gölge kümecikleri halinde çekilişini görüp, böylece tüm ülkeyi ve onun üzerinde hareket eden her şeyi kuşbakışı görebileceğini sanabilirdi insan. Ama bu sadece bir yanılsamaydı, gerçek bambaşkaydı. Fazla boş, fazla aydınlık, fazla netti her şey. Gerçek bambaşkaydı. Kendine hatırlamayı yasaklayan, yasaklanmış anıların yaşanmışlığının taştan ağırlığının altında kalır. Ve kadın, belli ki, bu ışığın içinden çıkılacak adımı atamayacaktı. Ne yazık ki bir engel vardı. Kendine hâkim olamamanın anılarını taşıyordu çünkü. Artık ardında bırakılıp gidilemeyecek bir şeyi vardı; aslında onun için hiçbir çağrışımı olmayan bir şey, hayır, hayır, hiçbir şey. O, yani engel orada öylece duruyordu Ulaşılamaz, dışarıdan müdahale etmesi pek de kolay olmayan, güçlü bir yaşamdı bu engel. Ve her gün daha da ağırlaştı. Her yeni günle daha fazla yaşama tutunan bir yumru içini sıyırarak kaburga kemiklerinin arasından göğüs kafesine doğru sızdı kadının. O günün üzerinden birçok aylar geçtikten sonra bugün bile ölçülemeyecek uzunlukta bir zaman aldı tüm bunlar. Dediğim gibi: Kadın yalnız değildi bu gidişte. Çimlerin üzerinde atılan her adımda o da vardı. Giderek ağırlaşan, içini bulandıran biri. Kadının kendi güçlü gölgesine ait olmasına rağmen yine de ona tamamıyla yabancı bir şey. İçinde birdenbire, bir karşı hareket 11
olarak kendini gösteren; ağırlaşan, bekleten ve korkudan kaynaklı apansız bir bulantıyla kendini hissettiren bu güçlü, bu yabancı hareketin ne türden bir kıpırtı olduğunu hissedivermişti bir gün. Bu gergin karnın altındaki bu hantal yumru nasıl da kadının kendisinden bambaşka birine aitti ve kendince bir ağırlığa sahipti. İçinde bir şey kıpırdanmakta, o anlaşılmaz karanlıkta el yordamıyla, ağır ağır ama azimle ilerlemekteydi. Loş ve yarım yamalak bir yoklamaydı bu, daha doğrusu kendi karanlığında bir aranmaydı ve belli ki daha şimdiden bulmuştu yolunu. Evet, engel orada öylece duruyor, değiştirilmesi olanaksız bir gerçek olarak büyüyordu. Kendi dünyasını kurmuştu kadının içinde. Bulunduğu yer karanlıktı, belki bir denizde, belki de karanlık bir deniz kadar koyu bir boşluktaydı. Yüzüyse dışarı dönüktü; güneşe ve ışıldayan denize çevrilmişti. Ne var ki içerisi karanlıktı. Gecenin boşluğu çağıldıyordu içinde. Kadının içindeki deniz ağır ve yumuşak bir çalkantıyla döndü. İşte o an sanki dünya yer değiştirdi. Ve kadın birdenbire tökezledi. Baş aşağı dünyanın dışına düşüverdi. Bu kocaman varlığın hareketleri ayınkilere benziyordu; ağır ve hantaldılar. Parlak, gergin derinin altındaki ay vurmuş deniz dalgalandı. Orada, içeride, karanlık bir ay asılıydı, ki ay karanlığın yaşamını bir sülük gibi emecek, hiçbir sınırı olmayan karanlığın içinde kendince soluyacaktı. Başlangıç şöyle oldu: Güneş bir yıldırım gibi doğdu. Her şey bu ışımayla bir anda aydınlandı, bir ufuktan diğerine her kum tanesinin ve her bir karıncanın gölgeleri bu yeni, parlak ışığın altında keskinleştiler. Her şey hareketsizdi. Çiy buharlaşıyordu. Denizin, karanın, göllerin, bataklığın ve şehrin üzerinde durdu bu heybetli suskun ışık. Güneş yeryüzündeki tüm varlıklardan yaşlıydı. Öncesi yoktu, bu doğumla başladı hayat. Yeryüzünün içindeki koskoca, yanan, nabzı ışıkla atan ateşten top dünyanın üzerinde durdu. Her şey güneşin soluğunda yaşadı. Onun olmadığı yerde, hiçlik kol geziyordu. Güneşin yokluğunda yalnızca ölüm yaşayabilirdi. Ölümse tüm varlıkların gölgesiydi ve varlıklar gün ışığı- 12
nın ortasında öldürüldüler. Ölüm güneşin gölgesiydi. Ölüm böylelikle, güneşin yaşamını da içinde barındırıyordu. Kahretsin ki o, gölgenin içinde de ışıdı ve yaşadı. Güneşin ışığı bu karanlık uzayı da delip geçti ve bu ölü yol göstericiye, bu ölü kız kardeşe de yaşam verdi. Ay ölü değildi. O, güneşin diğer yanında, arkaya dönük yüzünde yaşıyordu. Ay, göllerin üzerine ışıdı ve bataklıkların ve sonra denizi çağırdı, çağırdı; ta ki deniz yatağından çıkıp son hızla gelinceye dek. Ayın bakışı denizin suyundaydı, denizin balçığında, bataklıklı göllerde, çamurda, çöpte, kanda, ceninin kıpırtılarında, ölümde... İşte reddedişin altındaki engelin gizli ve özel yaşamı böyleydi. Gölgesi olduğu bedenden ölçülemeyecek kadar fazlaydı gücü. Ölçülemeyecek kadar fazla güçlüydü. İçerideki büyük karanlığın içinde dönenler aslında deniz ve aydı. Onların başka bir düzenleri vardı. Ama bu elinde bavuluyla giden kadın (perde halkasından bir yüzük de taşıyordu kadın parmağında, insanlar sormasınlar diye en azından ilk elde ) kendi kendinin sahibiydi. 1920 lerin sonuydu. O yıllarda ekmek aslanın ağzındaydı. Köyün dışına çıkan için iş bulmanın biraz daha kolay olduğu söylenebilir çünkü çiftliklerde her dönem yardımcıya ihtiyaç olurdu. Diğer yerlerdeyse imkânsız ötesiydi çalışarak ekmek parası kazanmak. İşte böylesi bir dönemde yola çıkmayı göze aldıysa kişi, bu çıkışın yönü şehir olmak zorundaydı, çok uzaklar olmak zorundaydı. Ha, bu arada Amerika ya göç edenlerin de büyük gruplar halinde ülkelerine dönmekte olduklarını burada söze ekleyeyim. Ama o, o taşradan şehre gidiyordu. Tüm bu anlattıklarımı kendisi de biliyordu ama yine de iş aramak üzere şehre gidiyordu. Ve umut etmekteydi evet, bu içinde büyüyen şeyin bir şekilde var olmamasını umut etmekteydi bir şekilde, birdenbire, kısacası var olmasaydı keşke. Ama çok uzaklarda, karanlıklarda yaşamı yanan gece kardeşine can veren gün ışıldıyordu. Şimdi size her şeyin nasıl başladığını anlatayım: * * * 13
1920 ağustosuydu. Karanlığın kol gezdiği bir gece Sand Limanı açıklarında bir balıkçı kayığı yandı. Kayığın sahibi olan balıkçı Kåsebergalı Julius Rosenkvist yaralanarak kör oldu. Görme duyusu onu terk edince aile deniz yerine toprağa bel bağlamak zorunda kaldı. Tek bir kızı vardı balıkçının, ki kızı ve karısıydı o güne kadar toprağı işleyen ama sadece ikincil bir uğraş olarak. Kör adam, toprak işinden nefret ediyordu, balıkçılıktı onun yaşamı. Çoğunlukla kızı, ara sıra da karısı yardım ederlerdi artık denizin aldığı kayığını çekmesine. Artık kör olan adam için kanyonun içinden geçen patika boyunca atılan her adım, toprağın onu içine çekme çabasından başka bir şey değildi. Sanki her adımda daha da aşağılara çekiliyor, çamura batıyordu yani. Kör adam kızılağaçlardan oluşan korulukta oturup dinlendi bir süre Kazadan sonra olağan sağlığında da bir bozulma vardı, kendisi gibi değildi artık. Adam oturduğu yerde nemli toprağın bacaklarındaki eti emmek istercesine bedenini içine çektiğini hissetti. Sonra kalktı ve kızıyla aşağılara doğru yürümeye devam ettiler. Denizin yaklaştığını, giderek yükselen dalgalar gibi yüzüne vuran titreşimlerden hissetti. Ama sizin de bildiğiniz gibi denizi görememekteydi. Üstelik teknede de pek dişe dokunur bir şeyler yapabildiği yoktu, işin çoğunu kızı görüyordu. Adam çok geç bir çağda kör olmuştu, kavrayışını geri kazanması çok zordu artık. En iyi kabullenmenin ağları cezalandırmak olduğu hissine kapılmıştı sanki, balık işini de tamamıyla kızının üstüne yıkmıştı. Ve yine bu yüzden şimdilerde göl kıyısına inmek ve onu orada bekleyen düş kırıklığına göğüs germek de giderek güçleşmekteydi. Adam körlüğünü şimdiden mezara gömülmüş gibi yaşadı. Bir yıkıntıydı artık. Kendisiyle barışmadı. O muhteşem güzellikteki yaz günlerinden birinde kızı kıyıda duran denize dönük bu kör yüzün nasıl da durmaksızın seğirdiğine tanıklık edecekti: Etrafı, çağlayarak taşan, göz kamaştırıcı, denizin uğultularını taşıyan bir ışık sarmıştı. Gözyaşları taşarcasına akmaktaydılar adamın yüzünden, sel gibi akmaktaydılar. Böylece çağıldadılar uzunca bir süre. Adam, çamurun nasıl üzerine geldiğini hissediyordu, nasıl onu yuttuğunu, nasıl yok olduğunu... 14
Maalesef ışıltılı günün içinde zifiri karanlık hüküm sürmektedir. Deniz simsiyahtır. Tekne orada, açık denizde durmaksızın yanmaktadır. Günahsızların temsilcisi, vicdanın baş meleği kör adam mutfak masasında oturmaktadır. Karanlık onu çepeçevre çevirmiş de olsa dalgaların çağıldaması ve gürlemesi yok olmamıştır. Tüm gördüğü yangının sürdüğüdür. Peki Tanrı insan yaşamını neden ölmeye bırakmaktadır? Neden serçelerin toprağa düşmesine göz yummaktadır? Balık ağları ellerinden kayarak düşerler. Büyük mavi damarlı ellerse masanın muşambasının üzerinde öylece durmakta, bir açılıp bir kapanmaktadırlar. Beyaz yaraları olan gözlerse boşluğa çevrilmiş çığlık çığlığa bağırır dururlar. Ama kızı (kızı ve karısı onun tek yakınıydılar) bu öldürülmüş gözlerin bakışına dayanabilmeyi asla öğrenemedi. Bu beyaz yaralardan ibaret sönmüş göz çukurları ona tarifi güç bir iğrenme duygusu vermekteydi. Kör edilmiş bakışlar boşluğa bağırmaktaydılar ama neyi? Üstelik kızın kendi payına bütün ilişkileri için geçerli bir durumdu bu bu çığlığı ha bire, ha bire duyma isteği de yoktu. Ve bir gün yaşamın koşulları onu oradan gitmeye mecbur edince ne kadar gitmek zorunda kalmış da olsa durumu ona anlaşılmaz bir aldatma duygusunun yanı sıra uçsuz bucaksız bir rahatlamayı da getirecekti. Uçmuş, havaya karışmış kadar rahattı. * * * Yaşamın tuhaf kafeslerde sürdürüldüğü bu yaşlı kara parçasının tuhaf bir de düzeni vardı. Çok eskilerde ve çok derinlerde başlamıştı her şey. Tüm yeniyetmeliği boyunca kendi hakkında hissettiği tek şey ölmeyi dilemekti, ki o bir ölüydü zaten. Yapayalnızdı düşüncelerinde, duygularında... İriceydi, çok güzeldi. Uzakta durmayı tercih eden pek çok taliplisi de vardı ya hiçbiri söyleyemediler bu taleplerini. Çünkü onda fazla güçlü olan bir şey vardı. Bu yüzden yapayalnız kaldı. Yalnızlıksa ruhu parçalar. 15
Güneydoğu Skåne de, Österlän in dışında bir yerde yaşamaktaydılar. Onun önce küçük bir kız ve sonradan bir genç kadın olarak burada yaşadığı yıllarsa Birinci Dünya Savaşı na denk düşen yıllardan başlamak üzere 1920 lere uzanıyordu. Babasının yaşadığı kazadan sonraki dönemse onlar için tam bir yıkım oldu. Küçücük bir bahçe vardı evin önünde, ona da bahçe denebilirse. Bahçesi ve otlağı olan bir balıkçı kulübesi demek daha doğru olurdu yaşadıkları yere. Dediğim gibi, o tek çocuktu (ondan büyük bir oğlan daha küçükken ölmüştü). Her işe o koşturuyordu bu yüzden; ağı al, patates topla, güçlü bir süt sağıcısı olabilmek için parmaklarını çalıştır O zamanlarda, yani yirmili yıllarda evlerde henüz su yoktu (elektriğinse lafını bile etmeye gerek yok). Tüm bunları bitmek tükenmek bilmez bir çile olarak tanımlamak daha yerinde olur sanırım. Ama o bir iş makinesiydi, her işin altından kalkan cinstendi yani. Ailesinin tek yardımcısı ve desteği ki onlar bunu çok doğal buluyorlardı idi. Onlar yaptıkları işin anlamını algılama ve değerlendirme becerileri olmayan, birbirine düğümlü insanlardı. Ağızlarından bir tek gün yüceltici bir sözcük çıkmadı, ayrıca neden çıksındı ki? Sonbahardı, patates tarlasına doğru ağır ağır ilerledi genç kız. Bir tarafında deniz vardı, o anlaşılmaz deniz; veren ve alan. Diğer yanındaysa Borrie ye uzanan iki yanı ağaçlı yol görünüyordu. Borrie, görünmeyen bir şehirdi. Buradan, yani dünyanın bitiminden çok uzaklardaydı. Ama ağaçlı yolun ardındaki ufukta bir ışıltı belirmekteydi şimdi Bulut, ışığın çekim gücü? Ya da sadece şehir? Ama burada, sırtı bükülmüşler ve dizlerinin üzerinde sürünerek hareket edenler nihayet toprağı görebilirdi. Emen, içine çeken toprak, gözlerin içine dek sinen toprak. Tarlanın gövdesi dalıp çıkan, çığlık atan martı sürülerinin üzerinden çekilen sonbahar bulutlarına karşı olanca karanlığıyla gerindi. Burada, patates izlerinin arasında dizlerinin üzerinde sürünerek çalışırken, sepetini de uzun, ıslak, soğuk, topraklı, yapışkan bir günün içinden geçirerek ardından sürüklemekteydi. Bu tarlada işe daldığında burnunun ucunu dahi göremez olurdu insan. Kısacası genç kız tamamıyla bu karanlık ıslaklığa bulanmıştı ve bu 16