ZyXEL Prestige Trendchip Serisi Modeller de QoS Yönetimi Dokümanın kapsadığı modellerimiz için aşağıdaki tabloyu inceleyiniz. Model ve Yazılım QoS Bant Genişiliği Yönetimi P-660WT1v2 BGG YOK MBM VAR P-660WT1v2 BRE YOK MBM VAR P-660WT1v3 BOX VAR YOK P-660WT1v3 BYN VAR YOK P-660WT1v3 BYA VAR VAR P-660WT1v3_IPv6 TSE VAR YOK P-660HWT1v2 AXD YOK MBM VAR P-660HWT1v3 BRN VAR VAR P-660HWT1v3 BRJ VAR YOK P-660HN F1Z BJI VAR YOK P-660WT1v2 ve P-660HWT1v2 modellerinde band genişliği yönetimi MBM ile sağlanmaktadır. Aşağıdaki linkte verilen doküman kullanılabilir. ftp://ftp.zyxel.com.tr/teknik_dokumanlar/adsl_modem/2.%20aray%fcz/bwm%20download%20sinirl ama.pdf Bu doküman, tabloda verilen P-660WT1v2 ve P-660HWT1v2 dışındaki modellerde QoS yönetimini kapsamaktadır. Dokümanın kapsadığı bazı modellerde QoS içerisinde bant genişliği tanımı da yapılabilmektedir. Bu bakımdan sahip olduğunuz modelin yazılımını kontrol ettikten sonra tabloyu inceleyerek neyi destekleyip desteklemediği hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Not : Aynı model olsa bile farklı çekirdek yazılımları birbiri üzerine yüklenemez. Örneğin yazılımı BOX olan bir ürüne BYN yazılımı yüklenemez. QoS Çalışma Mekanizması Ürünlerimiz mekanizma gereği paket iletim istikametini dikkate alır. Bu bakımdan yapılacak tanımlardan önce trafiğin yönünü belirlemekte fayda vardır. Doküman içerisinde WAN-to-LAN yönü internetten modemin lokaline doğru akan trafiği gösterir. İndirme(Download) yönü de diyebiliriz. LAN-to-WAN yönü ise lokalden internete doğru akan trafiği gösterir ki yükleme(upload) yönü olarak da adlandırabiliriz. QoS ile Ne Yapılabilir? Download(İndirme) ve Upload(Yükleme) yönündeki trafik üzerinde bant genişliği sınırlaması, DSCP işaretleme ve 802.1p işaretleme, VLAN ID atama/kaldırma yapılabilir. Ayrıca gelen paketleri farklı bir ağ geçidine ya da PVC e yönlendirmesi de sağlanabilmektedir. Not : DSCP tıkanıklık durumunda paketlerin düşürülme önceliğini belirlerken, 802.1p paketlerin iletim önceliğini belirlemektedir. Her iki protokol ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak için protokollerin kendi resmi dokümanlarını incelemenizi öneririz. Ayrıca VLAN için ise 802.1Q protokolünü inceleyebilirsiniz. QoS Menü Açıklama Genel : Bu kısımda QoS ile yönetilecek Upload hızı ve tanımladığınız kurallar ile eşleşmeyen trafik için uygulanacak varsayılan QoS metodu seçilir. Bu metodlar sadece Upload yönündeki trafiğe uygulanır.
WAN Yönetmli Bant Genişliği kısmına hattınızın sahip olduğu maksimum Upload hızını giriniz. Örneğin 8Mbps ADSL hattı için bu değer 800-1000Kbps arasındadır. ( 8bit = 1Byte olup, bit b ile Byte ise B ile gösterilir). Trafik Önceliğini Otomatik Olarak Atama kısmında ise yukarıda belirttiğimiz gibi Upload yönündeki varsayılan QoS metodu belirlenir. Sınıf Ayarları : Bu kısımda QoS kuralları oluşturulur. Oluşturulan herbir kuralı aşağıdaki gibi listelenmiş halde görebilirsiniz. Kuralların sıralaması önemlidir. Cihaz ilk eşleşmeyi gördüğü kuraldan sonraki kuralları okumaz. Bu nedenle en genel ve kapsayıcı kural listede en aşağıda olmalıdır. Yeni Bir Sınıf Oluşturma Sayfası : Bu bölümde gelen paketin kaynağına ilişkin filtreleme seçnekeleri ve gönderim öncesi yapılacak değişiklikler belirlenir.
İsim : Kurala isim verilir. Arabirim : Paketin geldiği arayüz seçilir. Download yönü için WAN seçilmelidir. Upload yönü için LAN ya da WLAN seçilir. Öncelik : Sınıf a öncelik katsayısı verilir. Bu öncelik katsayısı 802.1p değildir; cihazın kendi özel önceliklendirme mekanizmasına ait sınıf önceliğidir. 0 en düşük iken 7 en yüksek önceliğe sahiptir. Rate : Sınıf için bant genişliği kilobit olarak belirlenir. Bu kısım tüm modellerde mevcut değildir. Dokümanın başında belirtilen tabloyu inceyiniz. Yönlendirme İkesi : Paketin farklı bir ağgeçidine ya da PVC ye yönlendirilmesi bu kısımdan sağlanır. Yönlendirme istenmiyorsa bu kısım Yönlendirme Tablosuna Göre olarak bırakılacaktır. Order : Sınıfın sıralamadaki yeri bu kısımdan değiştirilebilir. DSCP Değeri : DSCP Code Point ataması bu kısımda yapılır. 802.1Q Etiketi : Bu kısımda gelen paketler üzerine VLAN ID ve 802.1p işareti eklenebilir ya da mevcut değerler kaldırılabilir. İşaretle : Gelen paketin untagged olması gerekir ve belirttiğiniz VLAN ID ve Ethernet Önceliği(802.1p işareti) pakete işlenir. Ekle : Gelen paketin tagged olması gerekir. Mevcut değerler kaldırılır ve belirttiğiniz VLAN ID ve Ethernet Önceliği(802.1p işareti) pakete işlenir. Kaldır : Gelen paketin tagged olması gerekir. Mevcut değerler kaldırılır. Aynı : Paket üzerinde değişiklik yapılmaz. Not : Herhangi bir başlık altında Otomatik seçeneği seçilirse cihaz dahili eşleşme tablosuna göre davranır. Dahili Eşleşme Tablosu dokümanın en sonunda mevcuttur. Filtre Yapılandırma : Bu kısımda paketin geldiği kaynağa yönelik çeşitli parametreler baz alınarak filtreleme yapılabilir. Örneğin kaynak portu TCP-80 olan paketler ya da VLAN ID bilgisi 100 olan frame ler gibi. Yani bu kısımda ne seçilirse sadece o şartları sağlayan paketler dikkate alınır.
Kaynak : Paketin geldiği kaynağın IP Adres, MAC ve port bilgisi bu kısımda belirtilir. Örneğin Port kısmını 80-100 yaparsak, kaynak port bilgisi 80 ve 100 arasında olan paketler işleme alınacaktır. Hedef : Paketin gideceği hedefe ait IP,MAC ve port bilgisi bu kısımda belirtilir. Diğer : Bu kısımda ise daha gelişmiş parametreler kullanılarak daha detaylı filtreleme yapılabilir. Örneğin Fiziksel Port kısmını işaretleyip, 3 ü seçersek cihazın sadece 3. fiziksel portundan gelen trafik işleme alınır. Tüm seçeneklerin sonunda görülen Çıkarma ya da Hariç seçeneği, o seçenekte belirlediğiniz durumun dışındaki tüm durumların dikkate alınmasını sağlar. Örneğin TCP-443 seçer ve Hariç Tut dersek, TCP-443 dışındaki tüm portlar dikkate alınır; TCP-443 dikkate alınmaz. Örnek Kurulumlar : 1- Lokalde Utorrent programını kullanan PC ler için bant genişliği sınırlama : Download yönü ele alınacağı için Arabirim WAN seçilir. Öncelik olarak da düşük öncelik verilebilir. Daha sonra bir de genel bir sınıf olıuşturmak suretiyle torrent dışındaki diğer trafiğe de ne şekilde muamele edileceği belirlenir. Bu oluşturulacak sınıfa ise daha yüksek bir öncelik ve daha geniş bir bant verilecektir.
Utorrent program varsayılan olarak UDP-57637 portunu kullanır. Ancak bu port numaraları değiştirilebilir veya rasgele seçilecek şekilde de ayarlanmış olabilir. Bu durumda seçilen portun ne olduğu bilinmesi gerekir. Port konusu tamamen kullanılan programa özel bir durumdur. Biz örneğimizde sadece varsayılan portun kullanıldığını varsayıyoruz. Şimdi bu trafiğin dışında kalan diğer trafik için bir varsayılan kural daha ekleyelim. Sadece Sınıf Yapılandırma kısmını yukarıdaki gibi yapılandırıp, hiçbir kriter aramadan kaydediyoruz.
Default kuralımızın önceliği daha yüksek ve bant genişliği de daha yüksek. Böylece torrent trafiğinin hem bant genişliğini kısıtlamış olduk hem de önceliğini düşürerek arka plana atmış olduk. Bu örnekte şöyle bir soru ya da fikir aklınıza gelebilir. Filtre Yapılandırma kısmında Hedef bölümünde IP adresi yazarsam sadece tek bir PC için kısıtlama yapmış olur muyum? NAT devrede olduğu müddetçe cevap malesef Hayır olacaktır. Eğer cihazı NAT a gerek duyulmayan bir yapıda kullanıyorsanız lokal IP ya da MAC adres belirterek tek bir PC için sınırlama yapabilirsiniz. Not : NAT devredeyken, download yönündeki kurallarda, Hedef kısmına yazılan MAC ya da IP adresi bilgisi, kuralın çalışmamasını sağlayacaktır. Örnek 2 : Lokalinizdeki IP Kamera için bant genişliği tahsis etmek : IP Kamera mevcut bağlantınızın upload yönündeki bandını kullanır. Yapacağımız tanımlama bu bant üzerinde olacaktır. Yine iki kural oluşturup önce kamera için öncelik vereceğiz; sonra kalan trafik türleri için genel ve daha düşük öncelikli bir kural oluşturacağız.
Upload trafiği kullanılacağı için Arabirim olarak LAN seçildi. Öncelik olarak 5 değeri verildi. Bant genişliği olarak 500Kbps atandı. Filtre kısmında ise IP adres belirtilerek maske olarak 255.255.255.255 verildi. Bilindiği gibi tek IP belirtilecekse maske 255.255.255.255 olarak verilmelidir. Eğer istersek IP adres yerine MAC adres bilgisini de kullanabiliriz. Hatta Kameranın takılı olduğu fiziksel portu baz alarak da filter yapabiliriz. Başka filtreleme seçeneği kullanmadığımız için kameranın tüm trafiği dikkate alınacak. Eğer istersek sadece HTTP trafiği için filtreleme yapabiliriz. Bu durumda kameranın dinleme portunu Kaynak Port kısmına yazabiliriz. Kaydettikten sonra kamera harici trafik için genel bir kural ekleyeceğiz. Bir tane de WLAN için ekleyebiliriz. Her ikisi için bandın tamamını kullanım hakkı verdik ama öncelik kameradan düşük olduğu için kamera ağdan düşmediği müddetçe diğer kullanıcılar 800-500=300Kbps bandı, upload için kullanabileceklerdir. Kamera ağda yokken bandın tamamını kullanabiliceklerdir.
Cihazın Kullandığı dahili eşleşme tablosu aşağıdaki gibidir.