ENERJNN N TEDARK K SÜREKLS REKLL Burak COKUN Elektrik-Elektronik Elektronik Yük. Y Müh. M burak.coskun@.coskun@osmangaziedas.gov.tr
Elektrik kesinti sayı ve sürelerinin s disiplin altına alınmas nması,, kesinti sayı ve sürelerinin s kabul edilebilir referans aralıı ıında tutulması için in Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Tedarik Süreklilii, i, Ticari ve Teknik Kalitesi hakkında yönetmelik çıkmıtır. Elektrik Piyasasında faaliyet lisansı almı tüm irketler, 01.01.2007 tarihinden itibaren bu yönetmelik y hükümlerine h uygun ekilde gerekli düzenlemeleri d yapmak ve gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. rlar.
Tedarik Süreklilii Kalitesi; Daıtım sisteminin kullanıcıların elektrik enerjisi talebini ekonomik olarak kabul edilebilir maliyetlerde ve mümkün olan asgari kesinti süresi ve sıklıı ile karılayabilme kapasitesidir.
Daıtım irketi, bildirimli ve bildirimsiz uzun, kısa ve geçici kesintilerden etkilenen OG ve AG kullanıcılarının sayısını, imar yerleim alanlarına göre gruplandırılmı olarak kaydetmelidir
1.1.2007 1.1.2007 31.12.2010 31.12.2010 TARHLER TARHLER ARASINDA ARASINDA UYGULANACAK UYGULANACAK KESNT KESNT SÜRELER SÜRELER TABLO 13: Kullanıcı Baına Yıllık Maksimum Kesinti Süresi Hedefleri 2007 2008 2009 2010 mar Alanı çi OG 8 saat 7 saat 6 saat 5 saat mar Alanı çi - AG 14 saat 13 saat 12 saat 11 saat mar Alanı Dıı 20 saat 18 saat 16 saat 15 saat
1.1.2007 31.12.2010 TARHLER HLER ARASINDA UYGULANACAK KESNT NT SÜRELER VE KESNT NT SAYISI HEDEFLER TABLO 14: Kullanıcı Baına Yıllık Maksimum Kesinti Sayısı Hedefleri MAR ALANI Ç MAR ALANI DII 2007 2008 2009 2010 6 saati aan 4 kesinti 6 saati aan 4 kesinti 5 saati aan 3 kesinti 5 saati aan 3 kesinti 9 saati aan 6 kesinti 9 saati aan 6 kesinti 8 saati aan 5 kesinti 8 saati aan 5 kesinti
Ticari Kalite; Daıtım sistemine balanmak isteyen veya balı olan kullanıcılar ile bu kullanıcılara balantı anlaması, perakende satı sözlemesi veya ikili anlama kapsamında hizmet veren taraflar arasında enerji satıı ve/veya hizmetin sunumuna ilikin olarak söz konusu faaliyetin tüm evrelerinde meydana gelecek ilikilerin EPDK tarafından belirlenecek standartlara uygun olarak gerçeklemesidir.
Ticari Kaliteye likin Parametreler; Balantı Talebi (10-20 igünü) Programlı Kesintiler (48 saat önce) Ödeme Bildiriminin Teblii (10 gün önce) Hatalı Bildirimin Cevaplanması (10 i günü) Hatalı Tahsilatın adesi (3 i günü) Güvence Bedelinin adesi (3 i günü) Bavuruların Cevaplanması (15 i günü) Balantı ve Sistem Kullanım Anlamaları (60-90 gün) Telefon Aramalarının Cevaplanması (%80 i 30 saniye içerisinde) Kesilen Hizmetin Tekrar Balanması (5 i günü) 100 Kullanıcı Baına Düen ikayet Sayısı (takip edilecek) Randevuların Zamanında Gerçekletirilmesi (en fazla 1 saat)
1.1 1.2 2 3 4 5 Ticari kalite göstergelerinin süre ve tazminat miktarları; TCAR KALTE GÖSTERGES Balantı talebinin karılanabilecei sürenin gerekçeleri ile bavuru sahibine yazılı olarak bildirilmesi. Balantı talebinin karılanabilecei sürenin gerekçeleri ile sahibine yazılı olarak bildirilmesi Balantı talebine ilikin yatırımın bavuru sahibi tarafından yapılması durumunda projenin onaylanması veya revizyonu için iade edilmesi Balantı gücünde deiiklik yapılması halinde; proje inceleme sonuçları ile uygulamaya esas cevabın kullanıcıya yazılı olarak bildirilmesi Kullanıcıların, programlı kesintiler hakkında yazılı, iitsel veya görsel basın yayın kuruluları aracılııyla bilgilendirilmesi Ödeme bildiriminin kullanıcıya tebli edilmesi STANDART SÜRE Daıtım siteminin mevcut durumunun balantı talebinin karılanması için uygun olmaması ve genileme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması durumunda; saha etüdü gerektirmeyen hallerde bavuru tarihinden itibaren on i günü içerisinde Daıtım siteminin mevcut durumunun balantı talebinin karılanması için uygun olmaması ve genileme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması durumunda; saha etüdü gerektiren hallerde ise bavuru tarihinden itibaren yirmi i günü içerisinde Proje sunum tarihinden itibaren be i günü içerisinde On be gün içerisinde Kesintiden en az kırk sekiz saat önce Son ödeme tarihinden en az on gün önce TAZMNAT MKTARI Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 50YTL Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 50YTL Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 50YTL Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 50YTL Daıtım irketinin bir sonraki yıl gelir tavanından tazminata konu her bir kesinti için 1000 YTL düülür. lgili Faturanın ½ si tahsil edilir
6 7 8 9 10.1 10.2 11 12 13 14 TCAR KALTE GÖSTERGES Hatalı bildirim itirazlarına ait inceleme sonuçlarının kullanıcıya yazılı olarak bildirilmesi Hatalı bildirim itirazının haklı bulunması halinde, itiraza konu tüketim bedeline dair fazla olarak tahsil edilen bedelin tüketiciye ve/veya kullanıcıya iade edilmesi Perakende satı sözlemesinin feshi veya sona ermesi durumunda, nakden tahsil edilen güvence bedelinin müteriye iade edilmesi Kullanıcı hizmetleri merkezi tarafından kaydedilen bavuruların sonuçlandırılarak öngörülen ilemin talep halinde bavuru sahibine yazılı olarak bildirilmesi Balantı ve/veya sistem kullanım anlamasının kullanıcıya önerilmesi Balantı ve/veya sistem kullanım anlamasının kullanıcıya önerilmesi Kullanıcı hizmetleri merkezine gelen telefon aramalarının cevaplandırılması Borç ve/veya kullanıcı hatası nedeniyle durdurulan hizmetin, hizmetin kesilmesine neden olan etken ortadan kalktıktan sonra yeniden verilmeye balanması Her 100 kullanıcı baına düen toplam ikayet sayısı Daıtım irketleri tarafından müteri hizmetleri kapsamında yüz yüze görüme için alınan randevuların zamanında gerçekletirilmesi STANDART SÜRE Bavuru tarihini izleyen en geç on i günü içerisinde Üç i günü içerisinde Tüm borçların ödenmi olması kaydıyla, güncelletirerek talep tarihinden itibaren en geç üç i günü içerisinde On be i günü içerisinde Daıtım sistemine balanacak tesis ve/veya teçhizata ilikin bilgilerin kullanıcı tarafından daıtım irketine verildii tarihten itibaren altmı gün içerisinde Daıtım sistemine balanacak tesis ve/veya teçhizata ilikin bilgilerin kullanıcı tarafından daıtım irketine verildii tarihten itibaren, ek bilgi talep edilmesi halinde doksan gün içerisinde Gelen toplam telefon aramalarının %80 i 30 saniye içerisinde cevaplandırılır Be i günü içerisinde Bu gösterge her yıl gerçeklemeler bazında takip edilerek, Kuruma bildirilir Daha önceden kararlatırılmı tüm randevular en fazla bir saat gecikme ile gerçekletirilir TAZMNAT MKTARI 50 YTL Fazla tahsil edilen bedelin 2 katı ve bir ay sonrasından itibaren yasal faiz Güvence bedelinin 2 katı ve bir ay sonrasından itibaren yasal faiz Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 50YTL 100 YTL 100 YTL Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 200YTL Mesken Abonesi: 25 YTL Dier Aboneler: 60YTL
Teknik Kalite; Daıtım sisteminin kullanıcıların elektrik enerjisi talebini; gerilimin frekansı, genlii, dalga ekli ve üç faz simetrisi açısından kabul edilebilir deiim sınırları içerisinde kesintisiz ve kaliteli bir ekilde karılayabilme kapasitesidir.
Sistem Frekansı: Sistem frekansı, 22/1/2003 tarihli ve 25001 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik Piyasasıebeke Yönetmeliinde belirtilen sınırlar içerisinde TEA tarafından kontrol edilir. Gerilim Regülasyonu: AG seviyesi için; ölçüm periyodu boyunca ölçülen gerilim etkin deerlerinin 10 ar dakikalık ortalamalarının, en az % 95 i nominal etkin gerilim deerinin en fazla ± % 10 u kadar, tamamı ise nominal etkin gerilim deerinin en fazla + % 10 - % 15 aralıında deimelidir. OG seviyesi için; ölçüm periyodu boyunca IEC 61000-4-30 da tanımlanan ölçüm periyodu boyunca (kesintisiz bir hafta) ölçülen gerilim etkin deerlerinin 10 ar dakikalık ortalamalarının en az % 95 i nominal etkin gerilim deerinin en fazla ± % 10 u kadar deimelidir. Daıtım irketinin gerilim regülasyonuna ilikin performansı, AG seviyesi için; ölçüm alt yapısının bulunması durumunda balantı noktasından, ölçüm alt yapısının bulunmaması durumunda ise müterinin balandıı OG/AG transformatörünün AG çıkıından ölçülür. OG seviyesi için ölçüm noktası ise bütün OG balantı noktasıdır.
Yönetmelik Çerçevesinde Teknik Kalitenin artları; Gerilim Dengesizlii: Ölçüm periyodu boyunca ölçülen gerilim negatif bileeni etkin deerlerinin 10 ar dakikalık ortalamalarının en az %95 inin pozitif bileenlere oranı en fazla % 2 olmalıdır. Tek fazlı veya iki fazlı yüklerin beslendii noktalarda bu oran % 3 e kadar çıkabilir. Daıtım irketinin gerilim dengesizliine ilikin performansı; ölçüm alt yapısının bulunması durumunda balantı noktasından, ölçüm alt yapısının bulunmaması durumunda ise müterinin balandıı OG/AG transformatörün AG çıkıından ölçülür.
Yönetmelik Çerçevesinde Teknik Kalitenin artları; Harmonik Sınır Deerleri: Harmonik sınırlar açısından iki sınır deer tanımı vardır: Daıtım irketinin harmonik performansı: Daıtım irketi, TS EN 50160:2001 standardında tanımlanan ve Tablo 10 da gösterilen gerilim harmonik sınır deerlerine uymakla yükümlüdür. Tablo 10 daki deerler her bir gerilim harmoniinin ana bileene göre oransal deerlerini ifade eder. Ölçüm periyodu boyunca ölçülen her bir gerilim harmonii etkin deerinin 10 ar dakikalık ortalamalarının en az % 95 i, Tablo 10 da verilen deerlerden küçük veya bu deerlere eit olmalıdır. Bununla birlikte, THB deeri (40. harmonie kadar deerler dâhil) en fazla % 8 olarak uygulanır. Daıtım irketinin gerilim harmoniklerine ilikin performansı; AG seviyesi için, ölçüm alt yapısının bulunması durumunda balantı noktasından, ölçüm alt yapısının bulunmaması durumunda ise müterinin balandıı OG/AG transformatörün AG çıkıından ölçülür. OG seviyesi için ölçüm noktası ise OG balantı noktasıdır.
Yönetmelik Çerçevesinde Teknik Kalitenin artları Fliker Etkisi: Daıtım irketi, fliker etkisi için kullanıcının IEEE Std.1453-2004 standardına ya da bunun revizyonlarında belirtilen aaıdaki sınır deerlere uymasını salar. Flikeriddeti, Pst ve Plt göstergeleri aracılııyla ve TS EN 61000-4-15 e uygun flikermetreler ile ölçülür. Kullanıcıdan fliker ölçüm deerleri talep edildiinde, kullanıcı, fliker deerlerini bir hafta boyunca kesintisiz kaydedebilecek uygun cihazları tesis eder ve iletir (Tablo-12). Fliker etkisine ilikin olarak bu sınırlardan birinin aılması durumunda, daıtım irketi; fliker etkisine neden olan müteriye durumun düzeltilmesi için en fazla 120 i günü süre tanır. Kullanıcıya yapılan bildirimde, verilen sürenin sonunda durumun düzeltilmemi olmasının tespiti halinde balantısının kesilecei bildirilir. Verilen sürenin sonunda, kullanıcı tarafından kusurlu durumun giderilmemesi halinde, kullanıcının balantısı kesilir.
Teknik Kaliteye likin Parametreler; Sistem Frekansı; 50 Hertz (Hz) etrafında 49.8-50.2 Hz aralıı ıında Kararlı Durum Altındaki Gerilim Seviyesi; OG ve AG seviyesi için; ölçüm periyodu boyunca nominal etkin gerilim deerinin erinin en fazla ± % 10 u kadar. Faz Gerilimleri Arasındaki Fark; Ölçüm m periyodu boyunca en fazla % 2 olmalıdır. Tek fazlı veya iki fazlı yüklerin beslendii i noktalarda bu oran % 3 e 3 e kadar çıkabilir. Harmonik Bozulma; Ölçüm m periyodu boyunca ölçülen her bir gerilim harmonii Tablo 10 da verilen deerlerden erlerden küçük üçük k veya bu deerlere erlere eit e olmalıdır. Fliker Etkisi; Daı ıtımirketi, fliker etkisi içinin kullanıcının IEEE Std.1453-2004 standardına na ya da bunun revizyonlarında nda belirtilen sınır deerlere erlere uymasını salar lar.
Sonuç olarak; 1- Tedarik sürekliliine ilikin göstergelerin hesaplanabilmesi için, imar alanı içi ve dıı baz alınarak, DM, M, KÖK ve AG trafosu baına düen abone sayılarının ivedilikle tespit edilmesi gerekmektedir. Arıza kaydı yapılırken mutlaka arızanın balangıç ve biti zamanları ve arıza kaynak noktası doru ekilde kaydedilmelidir. 2- Ticari kaliteye ilikin olarak; müterilerin ilem ve bilgi edinme talepleri belirtilen sürelerde karılanmalıdır. 3- Teknik kaliteye iliki olarak; yönetmelikte belirtilen parametrelerin ölçümlerine ilikin alt yapı hazırlıklarına balanmalı ve sistemin yük profili belirlenerek, sistemi bozucu etkilerin ortadan kaldırılması yönünde çalıma yapılmalıdır.