TAM TASDİK RAPORLARININ DÜZENLENMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Tamer BALCI Vergi Başmüfettişi İzmir; 02 Haziran 2016
RAPOR DİSPOZİSYONLARINI BELİRLEME YETKİSİ 1. Tasdik işlemi yapılırken aranacak asgari bilgi ve şekil şartlarını belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına aittir (Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik Madde 7). 2. Tam Tasdik raporunun dispozisyonu ile raporda bulunması gereken asgari bilgiler Maliye Bakanlığı tarafından 18 ve 29 Seri No lu SMMM YMM Genel Tebliğleri nde belirlenmiştir. 2
TASDİK RAPORLARINDA DİSPOZİSYON TAM TASDİK Raporlarının yanı sıra, Yeminli Mali Müşavirler tarafından yazılması muhtemel bütün tasdik raporlarının dispozisyonları Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiştir. TAM TASDİK RAPORU VERGİ MUAFİYETİ TASDİK RAPORU KDV İADESİ TASDİK RAPORU ÜRETİM TASDİK RAPORU ÖTV si SIFIRLANMIŞ DENİZ YAKITI FAALİYET TASDİK RAPORU İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA MOTORİN TESLİMLERİNE İLİŞKİN TASDİK RAPORU BİYOETANOL ÜRETİM TASDİK RAPORU ÖTV İADESİ TASDİK RAPORU SERBEST BÖLGE FAALİYET TASDİK RAPORU AEROSOL ÜRETİM TASDİK RAPORU 3
TASDİK RAPORLARININ BÖLÜMLERİ Tasdik Raporları Temel olarak 4 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler I. Genel Bilgi, II. Usul İncelemeleri, III. Hesap İncelemeleri, IV. Sonuç Şeklindedir. 18 ve 29 Seri No lu Genel Tebliğ düzenlerinde bu bölümlerin içermesi gereken asgari bilgiler detaylı olarak belirtilmiştir. Her ne kadar tasdik raporları bu bölüm başlıkları altında düzenlense de, işletmelerin faaliyet alanına ve dönem içinde gerçekleştirdikleri işlemlere göre raporlar farklılık gösterecektir. 4
I. GENEL BİLGİ BÖLÜMÜ Raporun ilk bölümü olan bu bölümünde yer alacak bilgiler özetle şu şekildedir; Mükellefin unvanı, Vergi kimlik numarası, Bağlı bulunduğu vergi dairesi ve meslek teşekkülü Faaliyet konusu. İletişim araçları (telefon, teleks, faks, e-posta vb.) Ortakların ad ve soyadları ile hisse nispetleri (Sadece % 10 ve daha fazla olan ortaklar). Mükellefin tasdik döneminde çalıştırdığı işçi sayısı, Mükellefin iş merkezi, şube ve depoları, Tasdik dönemine ilişkin bilanço ve gelir tabloları, Muhasebe işlemlerinden sorumlu olanların kimlik bilgileri ile 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat alıp almadıkları. 5
II. USUL İNCELEMELERİ 1 Usul incelemeleri 2 ayrı bölümden oluşmaktadır: (A) Mükellefin Belge ve Kayıt Düzenine İlişkin Bilgiler: Yasal defterlerin tasdikine bilgiler, Belgelerin usulüne uygun olup olmadığı, Belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, Defter kayıtlarının kayıt nizamına uygun olup olmadığı, Defter kayıtlarının genel muhasebe kurallarına uygun olup olmadığı, Yıl içinde verilmesi gereken KDV beyannameleri ve muhtasar beyannameler ile diğer beyannamelerin süresinde verilip verilmediği, 6
II. USUL İNCELEMELERİ 2 (B) Denetleme Yöntemine İlişkin Bilgiler: Bu bölümde; Denetim planlanmasına ilişkin bilgiler, Kanıtların toplanmasında uygulanan teknikler, Uygulanan inceleme testleri ve İzlenen inceleme yöntemleri, Mükellefin işlemlerinin yıl içerisinde hangi aralıklarla denetlendiğine ilişkin bilgiler, Toplanan kanıtların güvenilir ve yeterli olup olmadığı, Hususları açıklanır. 7
III. HESAP İNCELEMELERİ 1 Bu bölümde aşağıdaki hususlara yer verilmesi zorunludur: Mal ve hizmet alış ve satış faturalarının gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, Nakit ödemelerle borç ve alacak ilişkilerinin mal ve hizmet akımıyla uyumlu olup olmadığı, Bankalar ve diğer finans kuruluşları ile olan ilişkilerin mahiyeti, Her türlü indirim ve istisna tutarlarının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı, Bilançoda yer alan kalemlerin defter kayıtlarını tam ve doğru olarak yansıtıp yansıtmadığı, Gelir ve giderlerin defter kayıtlarına uygun olup olmadığı, 8
III. HESAP İNCELEMELERİ 2 Şüpheli alacak karşılığı, amortisman, yenileme fonu ve reeskontlar gibi özellik gösteren kalemlerin mevzuata uygun olup olmadığının belirtilmesi, İmalatçılarda, üretilen mamul mal miktarının üretim kapasitesi ile karşılaştırılması, Kurumlar vergisinden istisna edilen işlemlere ilişkin tutarların mevzuat hükümlerine uygun olarak hesaplanıp hesaplanmadığı, Örtülü sermaye ve transfer fiyatlandırması uygulamalarının bulunup bulunmadığı, Değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerde hesaplamalara ilişkin ayrıntılı bilgiler, Ticari kâra hangi kalemlerin ilave edilerek mali kâra ulaşıldığı, Yeminli mali müşavirce gerekli görülecek diğer hususların, Belirtilmesi Gerekir. 9
TASDİK RAPORLARINA ŞERH DÜŞÜLMESİ Yeminli mali müşavirler tarafından yıl içinde yapılacak denetimlerde tespit edilecek hataların, mükellefler tarafından ANINDA DÜZELTİLMESİ esastır. Vergi mevzuatına aykırı hususların mükellef tarafından düzeltilmemesi halinde, bu hususların tasdik raporlarında belirtilmesi gerekir. Tasdik raporu ile beyannamede yer alan tutarlar arasında farklılıklar bulunduğu takdirde, beyanname şerh düşülerek tasdik edilecektir. Mükelleflerin tasdik raporu doğrultusunda düzeltme beyannamesi vermeleri mümkündür. Bu durumda mükelleflerin vergi dairelerince incelemeye sevk edilmeleri söz konusu olmayacaktır. 10
UYGULAMADAN ÖRNEKLER - 1 11
UYGULAMADAN ÖRNEKLER - 2 12
TASDİK RAPORLARININ KONTROLÜ YMM lerce düzenlenmiş olan tasdik raporları, ilgili vergi dairelerince Rapor Dispozisyonu İçeriğe İlişkin Hususlar Ve Rapor Ekleri Yönlerinden kontrol edilmektedir. Bununla, Tasdik Raporları işleme konulmadan önce içerik ve eklerine ilişkin eksikliklerinin tamamlanması ve tereddüt uyandıran hususların giderilmesi amaçlanmaktadır. 13
KONTROL FORMU 1 14
KONTROL FORMU 2 15
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ Tasdik Raporları Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen rapor dispozisyonuna uygun olarak uygun olarak hazırlanmalıdır, İnceleme sırasında yeterli miktarda güvenilir kanıt toplanmalıdır, İnceleme kanıtları ve inceleme ile ilgili diğer belgelere raporun eklerinde yer verilmelidir, Belgelerin hukuki geçerliliğinden ve gerçek durumu yansıttığından şüphe edilmesi halinde, ilgili mükellefler hakkında vergi daireleri ve diğer kamu kurumlarından bilgi alınarak gerekli araştırma yapılmalıdır, Raporda şerh düşülen konular ve mevzuat yönünden yapılması gereken işlemler detaylı bir şekilde belirtilmeli ve raporun sonuç bölümünde özellikle vurgulanmalıdır. 16
TEŞEKKÜR EDERİM ***2016*** Tamer BALCI Vergi Başmüfettişi e-mail : tamer.balci@vdk.gov.tr Telefon : 0.232.463 09 98