İskenderun Körfezi nde Bir Balıkçılık Sezonunda Kaybolan Sepet Tuzak Oranı ve Kayıp Nedenleri*

Benzer belgeler
İskenderun Körfezi nde Fanyalı Uzatma Ağları ile Dil Balığı Avcılığı*

Gökçeada ve Bozcaada da (Kuzey Ege Denizi) Kullanılan Uzatma Ağlarının Yapısal Özellikleri

SAROZ KÖRFEZİ DİP UZATMA AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ ve YAPISAL FARKLILIKLARI

İSKENDERUN KÖRFEZİ NDE FANYALI UZATMA AĞLARI İLE KARİDES AVCILIĞININ YAPISAL ÖZELLİKLERİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Geleceğimiz Ağa Takılmadan Deniz Koruma Alanlarımızı Arttıralım

EDREMİT KÖRFEZİ DİP UZATMA AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE YAPISAL FARKLILIKLARI

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

İstanbul Kıyı Balıkçılığında Kullanılan Dip Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Rize İlinde Kullanılan Uzatma Ağlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi

TÜRKİYE DEKİ KILIÇ (Xiphias gladius), TULİNA (Thunnus alalunga), YAZILI ORKİNOS (Euthynnus alletteratus) AVCILIĞI

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Fatma AYDIN*, Fahrettin YÜKSEL**

Şekil 280. Kuşadası genel görünümü ve balıkçı tekneleri. Şekil 281. S.S. Kuşadası Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası

sonuç ve değerlendirme

ETA Maritime Science

Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(4): ,

Yarı Zamanlı Küçük Ölçekli Balıkçılığın Sosyo- Ekonomik Analizi, Foça (Ege Denizi)

İstanbul Gırgır Teknelerinde Kullanılan Ağ Takımların Teknik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

19 (2), , (2), , 2007

C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi ISSN C.B.U. Journal of Science 5.1 (2009) (2009) 19 26

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Kullanılan Sürüklenen Pelajik Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Keban Baraj Gölünde Kullanılan Galsama Ağlarının Ekonomik Verimliliklerinin Karşılaştırılması

Dip Trollerinde 40 ve 44 mm Ağ Gözü Uzunluğuna Sahip Pantolon Tipi Torbalarda Seçiciliğin Karşılaştırılması Üzerine Araştırma

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

Keban Baraj Gölü Kemaliye Bölgesi nde kullanılan av araçları The fishing gears using in Kemaliye Region of Keban Dam Lake

İstanbul Kıyı Balıkçılığında Kullanılan Pelajik Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Karataş Kıyıları (İskenderun Körfezi) İçin Pagellus erythrinus (Linnaeus, 1758) Populasyonuna Ait, Yaş, Büyüme ve Ölüm Parametreleri

Çizelge 5. Edremit Körfezi su ürünleri kooperatifleri ve üye sayıları (Ceyhan ve diğ. 2006) S.S. Altınoluk Su Ür. Koop.

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Anahtar Kelimeler: Seçicilik, Galsama ağı, Gelibolu Yarımadası, Kupes, Boops boops

Doğu Karadeniz de Av Sezonunda Avlanılan Hamsi

Research Article Journal of Maritime and Marine Sciences Volume: 1 Issue: 2 (2015) 46-52

MUSTAFA KEMAL ÜNIVERSITESI SU ÜRÜNLERI FAKÜLTESI

Karadeniz de Orta Su Trolü İle Avlanan Pelajik Balıkların Bazı Biyolojik Özellikleri ve Avcılık Verilerinin İncelenmesi

Geleneksel ve Kesimli Dip Trol Ağları ile Donam Dirençlerinin Teorik Olarak Hesaplanması

İSKENDERUN KÖRFEZİ NDE ÇİPURA (Sparus aurata, Linneaus, 1758) AVCILIĞINDA KULLANILAN MONOFİLAMENT FANYALI UZATMA AĞLARININ SEÇİCİLİĞİ

KARATAŞ ÖNÜNDE YAŞAYAN (DOĞU AKDENİZ) EKSİ BALIĞI NIN (Leiognathus klunzingeri (STEİNDACHNER, 1898)) BÜYÜMESİ ÜZERİNE BİR ÖN ÇALIŞMA

Luciobarbus mystaceus (Pallas, 1814) Avcılığında Kullanılan Farklı Donam Faktörlerine Göre Donatılmış Galsama Ağlarının Seçiciliğinin Araştırılması

Antalya Körfezi nde Avcılık İle Yakalanan Balık Türleri ve Bunların İşlenerek Değerlendirilmesi

İzmir Körfezi (Ege Denizi) Urla Yöresinde Trata Balıkçılığı*

GÖKÇEADA DENİZ ARAŞTIRMALARI BİRİMİ 2015 YILI ÖĞRENCİ UYGULAMASI

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

İ. BALIK H. ÇUBUK. Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Eğirdir, Isparta

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Isparoz (Diplodus annularis L., 1758) un Bir Defada Bıraktığı Yumurta Miktarının Belirlenmesi Üzerine Bir Ön Çalışma

GÜLSER FİDANCI ZİRAAT MÜHENDİSİ UNIVERSITY OF STIRLING 28 ARALIK NİSAN 2013

Balıkçılık Sektörünün İzmir İli İçindeki İşleyişi ve Güncel Sorunları

Keban Baraj Gölü nde Yaşayan Barbus rajanorum mystaceus (Heckel, 1843) ün Geri Hesaplama Yöntemiyle Uzunluklarının Belirlenmesi

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI AYLIK DEPREM RAPORU

Elazığ İli Karakoçan İlçesinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi

KARADENİZDE DİP TROLÜ İLE EKİM VE KASIM AYLARINDA AVLANAN LÜFER (Pomatomus saltatrix, L.) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUN KARŞILAŞTIRILMASI

SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA GEÇİŞ

Turkey) on Sea Urchin (Paracentrotus lividus) Fresenius Environmental Bulletin,

BuNLarI BiLiYOr muyuz?

Kemaliye, Peri ve Göktepe Bölgelerinde Kullanılan Balıkçılık Av Gücü ve Çeşitli Özelliklerin İncelenmesi

Su Ürünleri Dergisi Cilt No: 15 Sayı: İzmir-Bornova 1998

Monofilament Balık Ağlarında Kopma Dayanımının Araştırılması

Homa Lagününden Elde Edilen Çipuraların (Sparus aurata L., 1758) Kıyısal ve Açıkdeniz Ağ Kafeslerde Gelişimlerinin Karşılaştırılması

Determination of Size Selectivity of Traps for Blue Crab (Callinectes sapidus Rathbun, 1896) in the Mediterranean Sea

Yard. Doç. Dr. İrfan DELİ. Matematik

İzmir Körfezi (Ege Denizi) nde Dağılım Gösteren İzmarit Balığı (Spicara flexuosa Rafinesque, 1810) nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Marmara Bölgesi Su Ürünleri Kooperatif ve Derneklerinin Lüfer Balıkçılığındaki Rolleri

Nergiz YALÇIN. DSİ Genel Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Su Ürünleri Şube Müdürlüğü Yücetepe, ANKARA

Farklı Boyutlardaki Çemberli Kaldırma Ağları ile Deniz Salyangozu [Rapana venosa (Valenciennes, 1846)] Avcılığı Üzerine Bir Ön Çalışma

DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ

ÜLKEMİZDE ORKİNOS AVCILIĞI VE YETİŞTİRİCİLİĞİ (BESİCİLİĞİ)

Annual Catch Diary ( ) of a Swordfish Fishing Vessel in Fethiye Region (Mediterranean)

Seyhan Baraj Gölü ndeki Ticari ve Sportif Balıkçılığın Sosyo- Ekonomik Analizi

HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI. Vahdettin KÜRÜM

ÖZGEÇMİŞ VE ESER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Uzmanı Olduğu Bilim Dalları: Tatlısu Algleri Taksonomisi ve Ekolojisi, Limnoloji, Hidrobotanik

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

İki Farklı Av Sahasında Ortasu Trolü ile Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus, L.) Balığının Sürü Yapısı ve Av Veriminin İncelenmesi

EGE BÖLGESİ BALIKÇI GEMİLERİ VE BALIKÇILIK ALTYAPISI

Pasif Av Araçları ile Avcılıkta Balık Davranışları

Hedef 1: KAPASİTE GELİŞTİRME

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU null SİNOP ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI (YL)

Keban Baraj Gölü Kemaliye Bölgesi nde Yaşayan Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus un Avcılığında Kullanılan Av Araçları

ASİ NEHRİ (HATAY) BALIKÇILIK YAPISI

Seyhan Baraj Gölü Balıkçılığındaki Yeni Gelişmeler Üzerine Bir Değerlendirme

Elazığ ve Çevre İllerde Su Ürünlerinin Mevcut Durumu ve Geleceği

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

1. GİRİŞ 1.1 AMAÇ. Şekil 1. Çalışma sahası yer bulduru haritası 1.2 KAPSAM

KUZEY EGE DENİZİ NDE IŞIKLA BALIK AVCILIĞINA GENEL BİR BAKIŞ

Giresun İli Balıkçılığına Genel Bir Bakış

Amatör Balıkçılık Tanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Vahdet ÜNAL Ege Üniversitesi-Su Ürünleri Fakültesi

Sunumun içeriği. of small-scale fisheries in Datça-Bozburun

MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

2009 YILI FAALİYETLERİ

Trabzon Bölgesi nde Kullanılan Mezgit Uzatma Ağlarının Av Verimi ve Tür Kompozisyonunun Belirlenmesi

Eğirdir Gölü nde Monofilament ve Multifilament Sade Uzatma Ağlarının Av ve Ekonomik Verimliliklerinin Karşılaştırılması

BEYMELEK LAGÜN GÖLÜ (ANTALYA) AV VERİMİ VE KOMPOZİSYONU. Çetin SÜMER 1 * İsa TEKŞAM 2.

BALIKÇILIK YÖNETİMİ ALGARVE ÜNİVERSİTESİ PORTEKİZ / Mehmet DİNGİL Su Ürünleri Mühendisi TAGEM

Sunumun içeriği. Viability of small-scale fisheries in Datça-Bozburun Special Environmental Protection Area (SEPA), (Eastern Mediterranean), Turkey

TÜRKİYE DENİZLERİNDE BULUNAN BAKALYARO (Merluccius merluccius)'nun OTOLİT ŞEKİL ANALİZİ İLE STOK TESPİTİ. Cemal TURAN 1, Zeliha AKA 2

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Çanakkale Bölgesinde Kullanılan Uzatma Ağlarının Donam Özellikleri ve Balıkçıların Sorunları

Research Article Journal of Maritime and Marine Sciences Volume: 2 Issue: 2 (2016) 20-35

Transkript:

E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2008 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2008 Cilt/Volume 25, Sayı/Issue (2): 147 151 Ege University Press ISSN 1300-1590 http://jfas.ege.edu.tr/ Araştırma Notu / Short Note İskenderun Körfezi nde Bir Balıkçılık Sezonunda Kaybolan Sepet Tuzak Oranı ve Kayıp Nedenleri* *Caner Enver Özyurt, Erhan Akamca, Volkan Barış Kiyağa, Ali Sabri Taşlıel Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, 01330, Balcalı, Adana, Türkiye *E mail: cozyurt@cu.edu.tr Abstract: The rates and reasons of pots, lost during a fishing season in Iskenderun Bay. The passive fishing gears, lost in the sea such as gears pot, set net continue to catch fish, cause mortality of aquatic organisms without human control even after they were lost. There is no certain information on how many fishing gears are lost and what is the rate of mortality caused by lost fishing gears in the world. In this study, the amount of lost pots for catching during fishing season, were investigated in İskenderun Bay, one of the most important fishing area of the northwest Mediterranean. For this reason, the questionnaire was applied to eleven fishing ports. The results of this research showed that there are three important fishing ground; total 4741 pots were used in this area and 402 of pots (%8.47) were lost in one fishing season. One of the reasons for his lost pots was conflict among fisherman followed by bad weather conditions and abandonment. Key Words: İskenderun Bay, ghost fishing, lost fishing gear, pot. Özet: Deniz ortamında kaybolan sepet, uzatma ağı gibi pasif av araçları kaybolduktan sonrada av yapmaya devam ederek kontrolsüz ölümlere neden olabilmektedir. Dünyada ne kadar av aracının kaybolduğu ve bunların ne kadar ölümlere neden olduğu ile ilgili net bir bilgi yoktur. Bu çalışmada, kuzeydoğu Akdeniz in önemli bir balıkçılık alanı olan İskenderun Körfezi nde, bir balıkçılık sezonunda balık avcılığında kullanılan sepet tuzaklardan ne kadarının kaybolduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla körfezdeki 11 balıkçı barınağında anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar; körfez içinde sepet avcılığında kullanılan üç önemli av sahası olduğunu; bu alanlarda toplam 4741 sepet kullanıldığı ve sepetlerden 402 tanesinin (%8.47) bir sezonda kaybolduğunu göstermiştir. Kayıp nedenlerinin başında balıkçılar arasındaki ihtilaf gelmektedir. Bunu kötü hava koşulları ile terk etme izlemektedir. Anahtar Kelimeler: İskenderun Körfezi, hayalet avcılık, kayıp av aracı, sepet tuzak. *Bu çalışma TÜBİTAK tarafından (Proje No: 107Y221) desteklenmiştir. Giriş Kaybolan ya da terk edilen av araçlarının fonksiyonlarını devam ettirerek, insan kontrolü olmaksızın sucul organizmalar üzerinde neden oldukları ölümler, hayalet balıkçılık olarak tanımlanmaktadır (Matsuoka ve diğ. 2005). Tüm balıkçılık faaliyetlerinde av araçlarının kaybolma riski olmasına karşın, trol, gırgır gibi aktif av araçları kaybolduktan sonra av yapma özelliklerini kaybetmektedirler (Santos ve diğ. 2003a). Buna karşın pasif av araçları kaybolduktan sonra aylarca etkin bir şekilde av yapmaya devam edebilmektedir (Carr ve diğ. 1992, Kaiser ve diğ. 1996). Bundan dolayı hayalet avcılığın asıl konusunu uzatma ağları ve sepet tuzaklar gibi pasif av araçları oluşturmaktadır. Sepet tuzaklar çalınma, ihtilaf, terk etme, av araçları arasında çatışma, tabanda meydana gelen takılma, kötü hava koşulları ve insan hataları gibi nedenlerle kaybolabilirler (Laist 1996). Balıkçılık alanlarında kayıp sepet miktarı oldukça yüksek olabilmektedir. Al-Masroori ve diğ. (2004) Umman Körfezi ndeki bazı balıkçılık alanlarında yıllık kaybolan sepet miktarının %20-%50 arasında olduğunu; Chiasson ve diğ. (1992), 1966 ile 1989 yılları arasında St. Lawrence Körfezin de 19000 üzerinde sepetin kaybolduğunu belirtmişlerdir. Laist (1996) ise dünya genelinde kullanılan sepetlerin %10-30 unun her yıl kaybolduğunu belirtmiştir. Sepetlerin av etkinliği, her ne kadar zamana bağlı olarak düşüş gösterse de (Smolowitz 1978, Beren 1987, Beren 1990, Guillory 1993), kayıp miktarının bu denli yüksek olması ve su altında dayanma sürelerinin çok uzun olması nedeniyle, hayalet avcılık yönünden tüm dünyada ilgi gösterilen bir konudur (Erzini ve diğ. 2008). Bir balıkçılık sahasında kayıp sepetlerin neden olduğu ölüm oranları; kayıp olan sepet miktarı, bu miktar içerisinde aktif olanların (av yapmaya devam edenlerin) sayısı ve kayıp bir sepetin birim zamanda neden olduğu ölüm miktarı olmak üzere, üç parametre yardımıyla belirlenir (Matsuoka ve diğ. 2005). Bu parametrelerden toplam kayıp av aracı miktarının farklı çalışmalarda farklı yöntemlerle tespit edilmeye çalışıldığı görülmektedir. Örneğin Alaska da sonar kullanılarak kayıp sepet sayısı belirlenmeye çalışılmıştır (Stevens 1996, Stevens ve diğ. 2000). Japonya da ise kayıp tuzakların sayısı doğrudan dalarak tespit edilmeye çalışılmıştır (Matsuoka ve diğ. 1997). Ancak bu yöntemler, özellikle geniş alanlarda hem zaman hem de maliyet açısından uygulanması oldukça zor yöntemlerdir. Bundan dolayı, son dönemlerde kayıp av araçlarının miktarı belirlenirken, balıkçılarla yapılan görüşme ve anket çalışmalarına daha sık başvurulmaktadır (Beren 1987, Santos ve diğ. 2003a, Santos ve diğ. 2003b, Ayaz ve diğ. 2004).

148 Özyurt ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 25 (2): 147 151 İskenderun Körfezi nin zengin balıkçılık kaynaklarına sahip olduğu 1940 lardan bu yana bilinmektedir (Kosswig 1953). Çukurova nın denizel alandaki devamı olarak şekillenmiş olan bu körfez, oldukça geniş bir kıta sahanlığına sahiptir. Bundan dolayı da hemen her tip avcılığın uygulandığı bir alandır. Sepetle balık avcılığı da, küçük ölçekli balıkçılık kapsamında, bu alanda uygulanan avcılık yöntemlerinden birisidir. Bir bölgede hayalet balıkçılık riski, kaybolduktan sonrada av yapmaya devam eden av araçlarının o bölgede kaybolup kaybolmadığı ya da ne kadar kaybolduğu ile ilgilidir. Eğer, bu tip av araçlarında önemli miktarda kayıp söz konusu değil ise ciddi bir hayalet balıkçılık sorunundan bahsetmekte mümkün değildir. Bu çalışmada temel olarak, İskenderun Körfezi nde yürütülen balıkçılık operasyonları sırasında sepet tuzakların kaybolup kaybolmadığı, eğer kayboluyorsa ne miktarda kaybolduğu belirlenerek, bölge için sepet tuzaklardan kaynaklı bir hayalet avcılık riski olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, öncelikle İskenderun Körfezi nde dağılım gösteren balıkçı barınaklarının hangilerinde sepetle avcılığın yapıldığı ve av sahası olarak hangi bölgelerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Daha sonra bu barınaklarda kullanılan toplam sepet sayısı ve bir sezonda ne kadarının hangi nedenlerle kaybolduğu belirlenmiştir. Ayrıca bu veriler yardımıyla, kayıp sepet tuzakların neden oldukları ölüm oranlarının belirlenmesine yönelik olarak, ileride planlanabilecek çalışmalar için alt yapı oluşturulmaya çalışılmıştır. biçimlidir ve çapları 50-100 cm yükseklikleri ise 40-50 cm arasında değişim göstermektedir. Sepetlerin iskeletleri 6-9 numara arsında demirden yapılmakta, kaplama malzemesi olarak genellikle kenar uzunluğu 2 cm olan altıgen şekilli kümes teli kullanılmaktadır. Ancak az miktarda da olsa, demir iskeletin ağ ile çevrelendiği örneklere de rastlanmıştır. Sepetlerin tümünde giriş yan konumludur. Ayrıca sepet iskeletlerinin etrafına tutya görevi yapması amacıyla elektrik teli sarılmaktadır. Şekil 2 de saha çalışmaları sırasında rastlanan bazı sepetlerin fotoğrafları verilmiştir. Materyal ve Yöntem İskenderun Körfezi nde sepet tuzak avcılığının yapıldığı balıkçı barınaklarının belirlenmesi amacıyla, Kasım 2007- Kasım 2008 tarihleri arasında körfezde dağılım gösteren 11 balıkçı barınağında (Karataş, Yumurtalık, Gölovası, Dörtyol, Payas, İskenderun, Arsuz, Konacık, Kale, Çevlik, Meydan) saha çalışmaları gerçekleştirilmiştir (Şekil 1). Bu barınaklarda kooperatif başkanları ve balıkçılarla anket çalışmaları yapılarak, körfezde kullanılan toplam sepet sayısı ve bunların ne kadarının bir sezonda kaybolduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Av sahalarının belirlenmesi için öncelikle balıkçı teknelerindeki küresel konumlandırma cihazlarındaki (GPS) kayıtlı koordinatlar alınmıştır. Eğer GPS bulunmuyorsa; Seyir Hidrografi Dairesinin 33 no lu genel haritası, 333 ve 334 no lu parça haritaları ile 3341 ve 3342 no lu portolan haritaları kullanılarak av sahaları belirlenmeye çalışılmıştır. Zaman zaman operasyonlara katılmak suretiyle elde edilen verilerin doğruluğu kontrol edilmiştir. Saha çalışmalarında doğrudan sayım yöntemi izlenmiştir. Dolayısıyla, sepet balıkçılığı ile uğraşan tüm teknelerle (87 adet) anket çalışması yapılmıştır. Bulgular Yapılan saha çalışmalarında boyut, giriş biçimi ve kaplama materyali olarak farklı özelliklere sahip sepet tuzaklara rastlanmıştır. Ancak incelenen sepetlerin hepsi çember Şekil 1. Çalışmanın gerçekleştirildiği balıkçı barınakları. (Büyük çapa ile gösterilen yerlerde bir liman bulunurken, küçük çapa ile gösterilen yerlerde doğal olarak korunaklı bir alan barınak olarak kullanılmaktadır.) Şekil 2. İskenderun Körfezi nde kullanılan bazı sepet örnekleri Sepetlerle, kayalık bölgede dağılım gösteren bazı balık türleri ile ahtapot avlanabilmektedir. Ancak hedef türler; orfoz,

Özyurt ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 25 (2): 147 151 149 lahos, mercan, çipura gibi türlerdir. Yem olarak daha çok sardalya benzeri türler kullanılmaktadır. Balıkçılar tarafından altı ya da on sepet bir araya getirilerek bir takım oluşturulmaktadır. Bu takımlar iki günde bir kontrol edilip tekrar yemlenmektedir. Sepetlerin yıl boyunca kullanılabilmesine karşın yoğun olarak sepet avcılığının Haziran ile Eylül ortalarına kadar yapıldığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar; Karataş, Yumurtalık ve Gölovası nda sepetle avcılığın hiç yapılmadığını, Dörtyol dan itibaren her barınakta sepetle balık avcılığının az ya da çok uygulandığını göstermiştir. Bu durum, özellikle körfezin batı kısmında bulunan barınaklarda sepet avcılığının yapılmadığını, bunu karşın doğu kısımlarında bu tip avcılığının uygulandığını göstermektedir. Balıkçı teknelerindeki GPS cihazlarından ve balıkçıların haritalar üzerinde yaptığı açıklamalardan körfezde yoğun olarak sepet avcılığı yapılan üç bölge olduğu saptanmıştır. Bunlardan ilki (I. av sahası), Yakacık Çayı (36 45.146 N; 36 11.480 E) ile Deli Çay (36 49.779 N; 36 10.035 E) arasında kalan ve 60 m derinliğe kadar uzanan kayalık bölgedir. Dörtyol ile Payas balıkçı barınakları arasında kalan bu bölgede, İskenderun ve Arsuz dan gelen teknelerde sepetle avcılık yapmaktadırlar. Sepet avcılığının yoğun olduğu ikinci bölge ise (II. av sahası); Çengen Çayının 1.5 mil kuzeydoğusu ( 36 30.294 N; 36 00.704 E) ile Tülek Çayı (36 22.056 N; 35 50.314 E) arasında kalan bölgedir. Burası özellikle Arsuz daki teknelerin av sahası olarak kullandığı bir bölgedir. Sepet avcılığının yoğun olduğu üçüncü bölge (III. Av sahası); Kale Köyü önündeki (36 14.961 N; 35 49.174 E ile 36 13.533 N; 35 50.465 E arasında) 2 km genişliğe sahip ve 80 m derinliğe kadar uzanan kayalık bölgedir. Buna ek olarak, yine Kale Köyü önünden başlayan ve Çevlik e kadar uzanan, 5 ile 20 m arasındaki derinliğe sıkışmış olan kayalık alanda sepet avcılığında kullanılmaktadır. Bu üç bölge Şekil 3 de gösterilmiştir. İskenderun Körfezi nde sepet kullanılan barınaklarda (Dörtyol, Payas, İskenderun, Arsuz, Konacık, Kale, Çevlik ve Meydan balıkçı barınakları) aktif olarak küçük ölçekli balıkçılıkla toplam 389 teknenin 87 sinin sepetle balıkçılık yaptığı saptanmıştır. Sepet balıkçılığı ile uğraşan teknelerin barınaklara göre % dağılımları Şekil 4 de verilmiştir. Barınaklara göre toplam kullanılan sepet miktarı ve kayıp sepet oranları ise Tablo 1 de verilmiştir. Şekil 4 de en fazla sepet kullanan tekne sayısının sırasıyla Konacık, Arsuz ve Payas ta olduğu görülmektedir. Tablo 1 den de en fazla sepet kullanılan barınakların yine Konacık, Arsuz ve Payas olduğu görülmektedir. Tüm barınaklarda toplam 402 adet sepetin bir sezonda kaybolduğu, bunun da toplam kullanılan sepet miktarının %8.47 sine karşılık geldiği belirlenmiştir. Kayıp nedenlerinin başında balıkçılar arasındaki ihtilaf gelmektedir. Paraketa avcılığı yapan tekneler ile sepet avcılığı yapan tekneler temel olarak aynı av sahasını kullanmaktadır. Sepetler kayalık alanların etrafına atıldıktan sonra, tüm sezon boyunca hiç yerleri değiştirilmeden aynı alanda kaldığından, o bölgeye paraketa atılmasını olanaksız hale getirmektedir. Özellikle paraketa avcılığının yoğunlaşmaya başladığı Ağustos sonu Eylül başlarından itibaren bu sorun en üst düzeye ulaşmaktadır. Paraketası sepetlere takılan balıkçılar ya sepetin şamandıra ipini kesmekte ya da yerini değiştirmektedir. Bundan dolayı sepet diğer balıkçı tarafından bulunamamaktadır. Paraketa avcılığı yapan birçok balıkçı sepete rastladıklarında şamandıra iplerini kestiklerini açıkça ifade etmektedirler. Sepet avcılığı yapan balıkçıların, kaybolan sepetlerin şamandıra ipinin kasten mi kesildiği, yoksa başka bir nedenle mi sepetin şamandıra ipinin koptuğunu tam olarak tespit etmeleri mümkün olmamaktadır. Ancak hava koşullarının düzgün olduğu durumlarda bir sepetin kaybolması, balıkçılar tarafından genellikle sepetin şamandıra ipinin kasıtlı olarak kesildiği şeklinde yorumlanmaktadır. Bunun yanı sıra, kötü hava koşulları nedeniyle sepetlerin kaybolduğunu belirten balıkçılar da olmuştur. Bunlara ek olarak az miktarda da olsa, sepetin balıkçılar tarafından kasıtlı olarak suda bırakıldığı da gözlenmiştir. Sezon sonunda, zaten sepetin ömrünü doldurduğunu belirten balıkçılar, sepeti sudan hiç çıkarmayıp av sahasında bırakabilmektedir. Sonuç olarak sepetlerin deniz ortamında kalmasında üç ana neden belirlenmiştir. Elde edilen veriler sepetlerin %67.16 sının balıkçılar arasındaki ihtilaf, %27.62 sinin kötü hava koşulları ve %5.22 sinin terk etme nedeniyle denizel ortamda kaldığını göstermiştir. Tartışma ve Sonuç Sepet avcılığının özelikle körfezin doğu kısımlarında yapılması körfezin taban yapısına bağlı olarak açıklanabilir. Daha öncede belirtildiği gibi sepetler özellikle kayalık bölgelerde dağılım gösteren balık türlerinin avcılığına yönelik olarak kullanılmaktadır. İskenderun Körfezi nin doğu kısmının batı kısmına göre daha kayalık bir taban yapısı gösterdiği bilinmektedir (Bingel 1987). Bundan dolayı, körfezin doğusunda sepet avcılığının uygulanıyor olması beklenebilecek bir durumdur. Sepet kullanımın yoğun olduğu Konacık, Arsuz ve Payas, sepet avcılığında av sahası olarak kullanılan bölgelere yakınlığı ile dikkat çekmektedir. Payas ve Arsuz daki tekneler barınak civarında bulunan av sahasını, Konacık taki tekneler hem Arsuz önlerindeki hem de Kale Köyü önündeki av sahasını kullanabilmektedir. Her ne kadar Kale Köyü III. Av sahasına çok yakın olsa da, buradaki tekne sayısının sadece 9 adet olması, toplam sepet miktarının az olmasına neden olmaktadır. Laist (1996) dünya genelinde kullanılan sepetlerin %10-30 unun her yıl kaybolduğunu belirtmiştir. Smolowitz (1987) ise, Amerikan ıstakozu (Homarus americanus Edwards, 1637) avcılığında, açık denizde kullanılan tuzaklarda ise %5-10 oranında kayıp olduğunu tahmin etmiştir. Av araçlarının kaybolma nedenleri ve miktarı bölgeden bölgeye önemli değişikler gösterebilir. Ancak sığ bölgeden derine doğru gidildikçe kayıp miktarının artması beklenebilecek bir durumdur. Smolowitz (1978) in verdiği kayıp oranları da bu saptamayı destekler niteliktedir. İskenderun Körfezi nde sepet

150 Özyurt ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 25 (2): 147 151 avcılığının sahilden 80 m derinliğe kadar yapıldığı dikkate alınırsa, bu tip avcılığın genel olarak kıyısal alanda yürütüldüğü söylenebilir. Bu çalışmada, İskenderun Körfezi nde kullanılan toplam sepet miktarının %8.47 sinin bir sezonda kaybolduğu belirlenmiştir. Bu değer, Laist (1996) tarafından belirtilen %10-30 arasındaki değere yakındır. Buna ek olarak Smolowitz (1978) tarafından belirtilen kıyısal alandaki kayıp miktarıyla (%5-10) uyumludur. Dolayısıyla bu çalışmada yapılan saptamanın diğer çalışmalarla elde edilen sonuçlarla uyumlu olduğu söylenebilir. dikkat çekicidir. Bu durumda, balıkçılar arasındaki ihtilafın engellenmesiyle, kayıp miktarında belirli bir düzeye kadar azalış olması beklenebilir. Paraketa ve sepet avcılığının aynı av sahalarında ve aynı dönemde yapılıyor olması balıkçılar arasında oluşan ihtilasın ana nedenini oluşturmaktadır. Eğer paraketa ve sepet avcılığının yapıldığı alanlar ve dönemler belirli düzeyde birbirinden ayrılabilirse, kayıp oranında önemli düzeylerde azalma olması beklenebilecek bir sonuçtur. Tablo 1. Barınaklara göre kullanılan sepet sayısı ve kayıp miktarı. Barınak Toplam Miktar Kayıp Miktar Kayıp Oranı (Adet) (Adet) (%) Dörtyol 120 20 16.67 Payas 850 60 7.06 İskenderun 290 43 14.83 Arsuz 966 97 10.04 Konacık 1980 116 5.87 Kale 60 11 18.33 Çevlik 200 30 15 Meydan 275 25 9.09 Toplam 4741 402 8.47 Şekil 3. İskenderun Körfezi nde sepet avcılığının yoğun olarak uygulandığı bölgeler. Kayıp sepetlerin ne düzeyde ölümlere sebep olduğu ile ilgili olarak, farklı çalışmalarda farklı sonuçlar elde edildiği görülmektedir. Örneğin Al-Masroori ve diğ. (2004) Umman Körfezi nde kaybolan huni biçimli yandan girişli balık sepetlerinin altı ayda 78.36kg/sepet oranında ölüme neden olduğunu belirlemişlerdir. Buna karşın, Ayaz ve diğ. (2006) İzmir Körfezi nde gerçekleştirdikleri çalışmada üstten girişli yuvarlak tel sepetlerin beş ay sonunda hiç balık ölüme neden olmadığını ve sepetlere giren tüm balıkların sepetlerden tekrar çıktığını belirlemişlerdir. Bu durum kayıp sepetlerin neden olduğu ölüm oranlarının bölgeye ve sepetin yapısına göre değişim gösterebileceğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar; İskenderun Körfezi nde belirli av sahalarında dikkate değer miktarda sepet tuzak kayıpları olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, bölgede kayıp sepetlerin kontrolsüz ölümlere neden olma olasılığı ortaya çıkmaktadır. Ancak bölgede kaybolan sepetlerin ölümlere neden olup olmadığı, eğer oluyorsa ölümlerin ne düzeyde olduğu ancak bu alanda yapılacak çalışmalar ile belirlenebilir. Sonuç olarak, bu çalışmadan elde edilen bulgular; sepet avcılığının İskenderun Körfezi nde üç bölgede yoğunlaştığını, bu bölgelerde önemli oranda sepetin kaybolduğunu ve ileride yapılacak çalışmalarda bu sepetlerin ölümlere neden olup olmadığı, eğer oluyorsa bunun ne düzeyde olduğunun belirlenmesi gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Kaynakça Şekil 4. Sepet kullanan teknelerin barınaklara göre % dağılımı. İskenderun Körfezindeki sepetlerin balıkçılar arasındaki ihtilaf, kötü hava koşulları ve terk etme nedeniyle kaybolduğu saptanmıştır. Balıkçılar arasındaki ihtilafın sepetlerin kaybolmasında oldukça önemli bir yer tutuyor olması (%67.16) Al-Masroori, H., H. Al-oufi, J. L. McIlwain, and E. McLean. 2004. Catches of lost fish traps (ghost fishing) from fishing grounds near Muscat, Sultanate of Oman. Fisheries Research, 69(3):407 414. Ayaz, A., V. Ünal, and U. Özekinci. 2004. An investigation on the determination of amount of lost set net which cause to ghost fishing in İzmir Bay (in Turkish). E.U. Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 21 (1-2): 35-38. Ayaz, A., U. Özekinci, U. Altınağaç, and Ö. Özen. 2006. An investigation on ghost fishing of circular fish traps used in Turkey (in Turkish). E.U.

Özyurt ve diğ. / E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 25 (2): 147 151 151 Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23 (1-3): 351-354. Beren, P. A. 1987. Mortality of Dungeness crabs caused by lost traps in the Fraser river estuary, British Columbia. N. Am. J. Fish. Manag. 7:429 435. Beren, P. A. 1990. A review of ghost fishing by traps and gillnets. In Proceedings of the second international conference on marine debris (R. Shomura, and M. L. Godfrey, eds.), p. 571 599. 2 7 April 1989, Honolulu, Hawaii. U.S. Dep. Commer., NOAA Tech. Memo. NMFS, NOAA-TMNMFS-SWFSC-154. Bingel, F. 1987. Quantitative fishery in the Turkish Mediterranean coast, Final report (in Turkish). IMS-METU, 312p. Carr, H. A., A.J. Blott, and P.G Caruso. 1992. A study of ghost gillnets in the inshore waters of southern New England. Proc. Globalocean Partnership. Marine Technology Society Conference, Washington DC. 361-366. Chiasson, Y.J., M. Hebert, M.m. Moriyasu, A. Bourgion, D. Noel. 1992. A retrospective look at the evolution of the southwestern Gulf of St. Lawrence snow crab (Chionoecetes opilio), fishery. Can. Tech. Rep. Fish. Aquat. Sci. 1847:23p. Erzini, K., L. Bentes, R. Coelho, P.G. Lino, P. Monterio, J. Riberio, And J.M.S. Gonçalves. 2008. Catches in ghost-fishing octopus and fish traps in the northeastern Atlantic Ocean (Algarve, Portugal). Fish. Bull., 106: 321-327. Guillory, V. 1993. Ghost fishing by blue crab traps. N. Am. J. Fish. Manag. 13:459 466. Kaiser, M.J., B. Bullimore, P. Newman, K. Lock, and S. Gilbert. 1996. Catches in ghost fishing set nets, Mar. Ecol. Prog. Ser., 145: 11-16. Kosswig, C. 1953. Some features of fisheries in Turkey (in Turkish). Hidrobiyoloji Mecmuası. A. 1 (4): 145-153. Laist, D. W. 1996. Marine debris entanglement and ghost fishing: A cryptic and significant type of bycatch? In Baxter B., S. Keller (eds) Solving Bycatch: considerations for today and tomorrow. Proceedings of the Solving Bycatch Workshop, University of Alaska Sea Grant College Program. Report No: 96-03, p 33-39. Matsuoka, T., T. Osako, and M. Miyagi. 1997. Underwater observation and assessment on ghost fishing by lost fish-traps. In: Zhou Y, Zhou H, Yao C, Lu Y, Hu F, Chui H, Din F (eds). Fourth Asian Fish. Forum. Asian Fisheries Society, Beijing, 179 183. Matsuoka, T., T. Nakashima, and N. Nagasawa. 2005. A riew of ghost fishing: scientific approaches to evalution and solition, Fiheries Science, 71, 691-702. Santos, M.N. H.J. Saldanha, M.B. Gasper, and C.C. Montero. 2003a. Hake (Merluccius merluccius L., 1758) ghost fishing by gill nets off the Algarve (southern Portugal). Fish. Res., 64: 119-128. Santos, M. N., H.J. Saldanha, M.B. Grasper, and C.C. Monteiro. 2003b. Causes and rates of net loss off Algarve (southern Portugal), Fish.Res. 64: 115 118. Smolowitz, R. J. 1978. Trap design and ghost fishing: discussion and An overview. Mar. Fish. Rev., 40 (5-6): 59 67. Stevens, B. G. 1996. Crab bycatch in pot fisheries: causes and solutions, In: Wray T (ed). Proc. Solving Bycatch Workshop, Alaska Sea Grant College Program, Seattle, WA. 151 158. Stevens, B. G., I. Vining, S. Byersdorfer, and W.T. Donaldson. 2000. Ghost fishing by Tanner crab (Chionoecetes bairdi) pots off Kodiak, Alaska: pot density and catch per trap as determined from sidescan sonar and pot recovery data, Fish. Bull, 98, 389 399.