YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ ENVANTER ÇALIŞMASI

YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ ENVANTER ÇALIŞMASI Hazırlayanlar: Prof. Dr. Melek Göregenli Uzman Yard. Pelin Karakuş Uzman Yard. Suğun Şıvga Keleş Memur Ahu Odil Çeliker İZMİR Mayıs 2009 Adres: Atatürk Caddesi No: 126 35210 Pasaport İZMİR Çağrı Merkezi: 444 92 92 Faks: 498 46 98 Web: http://www.izto.org.tr E-mail: info@izto.org.tr

İÇİNDEKİLER 1-Araştırmanın yöntemi, soru formu ve evreni 1 2-Görüşülen kişi ve işyeri profili 2 3- Görüşülen kişilerin sosyo-demografik özellikleri 3 4- Ticari faaliyetin ve işyerinin fiziksel özellikleri 6 5- Firmaların finansal yapıları 15 6- İşyerlerinin mekânsal özellikleri 16 7-İstihdam edilen personelin özellikleri 18 8- Kullanılan araçlar ve elektronik donanımlar 20 9-Müşteri profili 22 10-Ticari ilişkiler 23 11-Ticari yoğunluk zamanları 29 12-Çarşı ya ilişkin genel değerlendirmeler 32 13-Çarşı sorunları ve çözüm önerileri 35 14-Ekonomik duruma ilişkin genel değerlendirmeler 48 15-Ek_1: En çok satılan ürün tablosu 53 16-Ek_2: Soru formu 66

YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ ENVANTER ÇALIŞMASI ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ: Yenişehir Ticaret Merkezi Araştırması alan araştırmasına dayanan bir envanter çalışmasıdır. Araştırmanın temel amacı, Yenişehir Ticaret Merkezi nin mekânsal, ticari ve algısal boyutlarda gösterdiği yapıyı saptamaktır. Bu genel çerçeve doğrultusunda, Yenişehir Ticaret Merkezi nin ticari ve mekânsal özelliklerinin saptanması, Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet gösteren kişilerin yaptıkları işe, müşterilerine ve genel olarak Yenişehir Ticaret Merkezi nin sorunlarına yönelik algılarının ve değerlendirmelerinin öğrenilmesi amaçlanmıştır. ARAŞTIRMADA KULLANILAN SORU FORMU: Araştırmanın amaçları doğrultusunda Kamuoyu Araştırma Ofisi tarafından hazırlanan ve Yenişehir Ticaret Merkezi nde ön uygulamalar yapılarak son haline getirilen soru formu ekte sunulmuştur. Alan araştırması öncesinde, çalışmaya katılacak 83 anketör, uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken genel hususlar ve soru formunun teknik yönleri hakkında ayrıntılı bir eğitime tabi tutulmuştur. Soru formu kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Kapalı uçlu veriler SPSS İstatistik Paket Programı kullanılarak analiz edilmiş, açık uçlu sorular verilen yanıtlar ise içerik analizi yöntemi ile sayısallaştırılmış ve Microsoft Office Excel 2007 programında gerekli hesaplamalar yapılmıştır. ARAŞTIRMA EVRENİ: Yenişehir Ticaret Merkezi Araştırması çarşının tüm mekansal birimleri hakkında bilgi edinmek amacıyla yapılan bir envanter çalışması olduğu için, sadece ticari faaliyet yürüten mekanları değil, hiçbir faaliyet yürütmeyen, depo alarak kullanılan ya da boş mekansal birimlere ilişkin veri toplamayı da hedeflemiştir. Bu nedenle araştırmanın örneklemi araştırmanın evreninin tümünü kapsamakta ve Yenişehir Ticaret Merkezi nde idari olarak numaralandırılmış mekânsal birimlerin tamamından oluşmaktadır. 1

BULGULAR Görüşülen kişi ve işyeri profili: Yenişehir Ticaret Merkezi envanter çalışması sonucu toplam 3319 mekansal birimle ilgili bilgi elde edilmiştir. Bu mekânsal birimlerin 1865 inde ticari faaliyet yürütülürken, 694 ü herhangi bir ticari faaliyet göstermemektedir. 252 si depo olarak kullanılmakta, 276 sı da kiralık ya da satılık olarak boş durmaktadır. İşyeri sahiplerinin 232 si, zaman yetersizliği ya da araştırmanın gerekliliğine inanmamaları gibi sebeplerle soru formunu yanıtlamayı reddetmiştir. Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet gösteren işyerlerinin, %58,2 si Limited, %29,5 i Şahıs şirketidir. Çarşı da az da olsa Anonim ve Kolektif şirket yapılarına da rastlanmaktadır. İŞYERLERİNİN HUKUKİ STATÜLERİNE GÖRE DAĞILIMI (%) 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 58,2 29,5 8,6 1,5 2,1 Limited Şirket Şahıs Şirketi Anomim Şirket Kollektif Şirket Diğer Görüşülen kişilerin %83 ü işyeri sahibi-ortağı ya da yöneticisi konumundadır, firma sahibi ve yöneticilerine ulaşılamaması durumunda muhasebeci ya da en yetkili firma çalışanı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN KONUMLARI (%) 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 57,2 26,1 6,7 9,8 İs yeri sahibi-ortağı İş yeri yöneticisi Muhasebecisi Çalışanı 2

Görüşülen kişilerin sosyo-demografik özellikleri: İŞYERLERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN CİNSİYET DAĞILIMI (%) Kadın 17,3 Erkek 82,7 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 İŞYERLERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN YAŞ DAĞILIMI (%) 31,9 33,4 20,4 4,6 9,8 18-24 yaş arası 25-34 yaş arası 35-44 yaş arası 45-54 yaş arası 55 yaş üstü İŞYERLERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN EĞİTİM DURUMLARINA GÖRE DAĞILIMI (%) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 9,1 8,1 39,7 8,3 32,9 1,7 İlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Yüksekokul mezunu Üniversite mezunu Y.Lisans/Doktora mezunu 3

Katılımcılarının büyük çoğunluğunun lise ve üniversite mezunu olduğu, %17,2 sinin ise ilköğretim düzeyinde eğitimli olduğu görülmektedir. İŞYERLERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN DOĞUM YERLERİNE GÖRE DAĞILIMI (%) İzmir Ege Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Böl. Güneydoğu A. Böl. Ankara/İstanbul Karadeniz BÖlgesi Marmara Bölgesi Diğer Akdeniz Böl. Balkan şehirleri 11,7 9,3 8,7 4,5 3,8 3,0 2,7 2,2 1,7,8 51,5,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 İşyeri sahiplerinin yarısı İzmir doğumlu olup büyük bir çoğunluğu 20 yılı aşkın süredir İzmir de yaşamaktadır. 4

İŞYERİ SAHİPLERİNİN İZMİR'DE YAŞAMA SÜRELERİ (%) 51 yıl ve üzeri 7,4 41-50 yıl 13,0 31-40 yıl 26,4 26-30 yıl 15,6 21-25 yıl 11,4 11-20 yıl 17,5 6-10 yıl 5,4 5 yıl ve altı 3,3,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 5

Ticari faaliyet ve işyerinin fiziksel özelliklerine dair bulgular aşağıdaki grafiklerde sunulmuştur: İşyerlerinin hangi sektörde faaliyet gösterdikleri, görüşülen kişilere açık uçlu olarak sorulmuş ve grafikteki dağılım elde edilmiştir. SEKTÖR Frekans Gıda 333 İnşaat Malzemeleri 296 Elektrik ve Elektrik Malzemeleri 163 Hırdavat 102 Isıtma soğutma 62 Tekstil 57 Matbaa, Yayın 57 Reklam 47 Ambalaj 37 Muhasebe 36 Makine 36 Temizlik 33 Elektronik 30 Endüstriyel Malzemeler 29 Büfe, Çay ocağı 27 Plastik 23 Tıbbi Malzeme 21 Bilişim, Bilgisayar 20 Kırtasiye 19 Tarım-Hayvancılık 19 Nakliyat 18 Su pompası 17 Kozmetik 16 İzolasyon 16 Otomasyon 14 Güvenlik 13 Kimyasal ürün 13 Otomotiv 13 Sigorta acentesi 13 Deri 13 Bankacılık 12 Aydınlatma 11 Su arıtma 10 Hizmet 9 İletişim 9 Metal 9 Döviz 8 Doğalgaz 8 Mekanik 8 6

SEKTÖR Frekans Emlak 7 Dış ticaret 7 Altyapı Malzemeleri 6 Asansör 6 Beyaz eşya 5 Enerji 5 Kargo 5 Yangın güvenlik 5 Hidrolik 5 Avukat 4 Dernek 4 Demir çelik 4 Havuz Malzemeleri 4 Zücaciye 3 Mermer 3 Akaryakıt 2 Hediyelik 2 Tekel 1 Alüminyum Malzemeleri 1 Ayakkabı Malzemeleri 1 Diğer 21 7

İŞYERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ'NDE FAALİYET SÜRELERİ (%) 21 yıl ve üzeri 16-20 yıl arası 8,8 7,9 11-15 yıl arası 14,4 6-10 yıl arası 3-5 yıl arası 21,0 23,1 2 yıl 9,8 1 yıl ve altı 14,9,0 10,0 20,0 30,0 Katılımcıların, %68,8 i 10 yıl ve altı süredir Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet göstermektedir.20 yıldan uzun süredir aynı yerde faaliyet gösteren işyeri sahiplerinin oranı ise %8,8 dir. Katılımcıların büyük çoğunluğu kiracı olup, sadece 2,8 i hem kiracı hem de mülk sahibi konumundadır. RAPOR KAPSAMINDA ELE ALINAN İŞYERLERİNİN MÜLKİYET DURUMLARI (%) Kiracı 74,1 Kendisine ait 21,9 Hem mülk sahibi hem kiracı 2,8 Aİlesine ait 1,1,0 20,0 40,0 60,0 80,0 8

İŞYERLERİNDE GÖRÜŞÜLEN KİŞİLERİN MESLEKLERİNİN AİLE AÇISINDAN GEÇMİŞİ (%) Aile mesleği 25,7 Aile mesleği değil 73,6 İşyeri sahiplerinin %73,6 sının ticari faaliyetleri aile mesleği değildir ve büyük çoğunluğunun aynı ticari faaliyeti yürüttüğü başka bir işyerleri yoktur. AYNI FAALİYETİN YÜRÜTTÜĞÜ DİĞER İŞYERLERİNİN DAĞILIMI (%) Yok 77,7 1 adet 14,5 3 adet ve üzeri 4,6 2 adet 3,3,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 9

RAPOR KAPSAMINDA ELE ALINAN İŞ YERLERİNİN SATIŞ TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI (%) 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 64,8 42,4 27,7 14,8 5,7 5,7 Toptan Perakende Hizmet İmalat İthalat İhracat İşyerlerinin satış türlerine göre dağılımı incelendiğinde, büyük çoğunluğun toptan satış yaptığı, %11,4 ünün ise, ithalat ve ihracat gibi dış ticaret faaliyetleri yürüttüğü görülmektedir. 10

İşyeri sahiplerinden en çok ticaretini yaptıkları ilk 3 ürünü saymaları istenmiş ve bu ürünlerin dağılımları aşağıdaki 3 grafikte gösterilmiştir. TİCARETİ YAPILAN ÜRÜNLERİN DAĞILIMI (%) 1. Ürün Gıda 20,4 İnşaat Malzemeleri Elektrik malz.satışı, elektrik panoları imalatı,taahhüt,proje Teknik malz. satışı ve mühendislik hizmetleri Hırdavat, makine, yedek parça Sıhhi tesisat, hazır mutfak ve banyo aksesuarları Reklamcılık, reklam malz., grafik Tekstik, konfeksiyon, iplik, fason dikim, çadır Matbaacılık Ambalaj malz. Elektronik Temizlik maddeleri Enerji santrali ve ısıtma soğutma cihazları Muhasebe bürosu Yapı sistemleri kimyasalları, dış cephe kaplama malz. Nakliye, kargo taşımacılığı Parfümeri, kozmetik malz. Kırtasiye malz. Makine yedek parça, çelik halat Diğer 5,7 4,0 3,3 3,1 3,1 2,9 2,2 2,3 2,3 2,2 1,7 1,6 1,3 1,1 1,1 1,0 10,1 11,0 13,8,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Yenişehir Ticaret Merkezi ndeki işyerlerinin en çok ticaretini yaptıkları birinci ürün Gıda daha sonra sırasıyla İnşaat malzemeleri ve Elektrik malzemeleri gruplarıdır. 11

TİCARETİ YAPILAN ÜRÜNLERİN DAĞILIMI (%) 2. Ürün Sıhhi tesisat, hazır mutfak ve banyo aksesuarları 15,2 Teknik malz. satışı ve mühendislik hizmetleri 11,9 Temizlik maddeleri İnşaat Malzemeleri 9,6 9,3 Hırdavat, makine, yedek parça Elektrik malz.satışı, elektrik panoları imalatı,taahhüt,proje Elektronik PVC, yer döşeme malz., plastik san. Gıda Reklamcılık, reklam malz., grafik Yapı sistemleri kimyasalları, dış cephe kaplama malz. Makine yedek parça, çelik halat Enerji santrali ve ısıtma soğutma cihazları İş makineleri Parfümeri, kozmetik malz. Ambalaj malz. Tekstik, konfeksiyon, iplik, fason dikim, çadır Matbaacılık Diğer 4,3 3,3 2,2 3,0 3,0 2,6 2,3 2,0 1,7 1,7 1,0 1,0 7,0 6,3 8,3,0 5,0 10,0 15,0 20,0 İşyerlerinin ikinci sırada ticaretini yaptıkları ürünler incelendiğinde ilk sırayı sıhhi tesisat, hazır mutfak ve banyo aksesuarları ürün grubunun aldığı görülmektedir. 12

TİCARETİ YAPILAN ÜRÜNLERİN DAĞILIMI (%) 3. Ürün Sıhhi tesisat, hazır mutfak ve banyo aksesuarları 22,7 Hırdavat, makine, yedek parça 13,6 PVC, yer döşeme malz., plastik san. Teknik malz. satışı ve mühendislik hizmetleri 9,1 9,1 Elektronik Gıda 6,8 2,2 Elektrik malz.satışı, elektrik panoları imalatı,taahhüt,proje 4,5 Sanayi tipi cihazlar, LPG tesisat malz. Makine yedek parça, çelik halat Parfümeri, kozmetik malz. İş makineleri Ambalaj malz. Enerji santrali ve ısıtma soğutma cihazları Yapı sistemleri kimyasalları, dış cephe kaplama malz. İnşaat Malzemeleri 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 Diğer 6,8,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 13

İŞYERLERİNİN TİCARETİNİ YAPTIKLARI ÜRÜNLERDE ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞİM OLDU MU? (%) Evet oldu 4,0 Hayır olmadı 95,7 İşyerlerinin büyük çoğunluğunun ticaretini yaptıkları ürünlerde zaman içinde bir değişim olmamıştır. 14

Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet gösteren firmaların finansal yapıları: Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet gösteren firmaların ortalama aylık cirolarının dağılımı grafikteki gibidir: İŞYERLERİNİN AYLIK CİRO ORTALAMALARININ DAĞILIMI (%) 1000000 TL ve üzeri 500001-1000000 TL 200001-500000 TL 150001-200000 TL 100001-150000 TL 75001-100000 TL 50001-75000 TL 25001-50000 TL 10001-25000 TL 5001-10000 TL 1000-5000 TL 1000 TL ve altı 1,9 3,0 7,3 5,4 5,3 4,0 3,2 10,7 10,2 11,9 16,5 20,5,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 İşyerlerinin %20,5 inin 25001-50000 TL arasında, %1,9 unun 1000000 TL ve üzeri ciro elde ettiği görülmektedir. Tüm işyerlerinin %62,3 ünün 50000 TL ve altı aylık ciro elde etmektedir. İşyerlerinin mekânsal özellikleri: 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 İŞYERLERİNİN İÇİNDE BULUNDUKLARI YAPI TİPLERİNE GÖRE DAĞILIMI (%) 24,7 Müstakil 75,3 İşmerkezinde 15

İşyerlerinin büyük çoğunluğunun iş merkezi, plaza gibi mekânsal birimlerin içinde yer aldığı; 33,9 unun 100 ile 200 metrekare arası alan sahip olduğu görülmektedir. İŞYERLERİNİN ALAN DAĞILIMLARI (%) 501 metrekare ve üzeri 4,1 251-500 metrekare 12,2 201-250 metrekare 6,1 151-200 metrekare 15,2 101-150 mertekare 18,7 81-100 metrekare 61-80 metrekare 7,6 8,1 41-60 metrekare 13,1 21-40 metrekare 11-20 metrekare 7,1 7,1 1-10 metrekare 0,8,0 5,0 10,0 15,0 20,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 İŞYERLERİNİN ZEMİN KATLARININ KULLANIM BİÇİMİ (%) 44,4 36,4 21,0 19,0 7,3 Satış Büro Sergi Depo Üretim İşyerlerinin sahip oldukları katları kullanım şekilleri incelendiğinde; zemin katların %44,4 oranında satış için kullanıldığı, üst katların ise daha çok büro ve depo olarak değerlendirildiği görülmektedir. Ayrıca işyerlerinin %14,8 inin batar katı bulunmaktadır. 16

30,0 25,0 20,0 İŞYERLERİNİN BİRİNCİ KATLARININ KULLANIM BİÇİMİ (%) 26,2 25,6 15,0 10,0 5,0,0 6,8 5,0 2,8 Büro Depo Satış Üretim Sergi 25,0 20,0 15,0 İŞYERLERİNİN İKİNCİ KATLARININ KULLANIM BİÇİMİ (%) 20,5 13,6 10,0 5,0,0 2,9 1,7,9 Depo Büro Üretim Satış Sergi İŞYERLERİNDE BATAR KAT BULUNMA DURUMU (%) Var 14,8 Yok 84,3 17

Çalışanların cinsiyet ve sayılarına ilişkin bulgular: Yenişehir Ticaret Merkezi nde toplam 10126 kişi istihdam edilmektedir. Bu çalışanların cinsiyet dağılımı aşağıdaki gibidir: İSTİHDAMIN CİNSİYET DAĞILIMI Cinsiyet Çalışan sayısı Kadın çalıģan 2569 Erkek çalıģan 7557 Çalışanların ağırlıklı olarak faaliyet gösterilen sektörlere göre dağılımı ise tablodaki gibidir: SEKTÖREL BAZDA İSTİHDAM Sektörler Gıda 1338 ĠnĢaat Malzemeleri 1458 Elektrik ve Elektik Malzemeleri 851 Hırdavat 633 Isıtma_Soğutma 355 Tekstil 706 Matbaa_Yayın 230 Reklam 189 Çalışan 60,0 İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN KADINLARIN SAYILARINA GÖRE DAĞILIMI (%) 50,0 40,0 53,7 30,0 20,0 10,0 22,8 23,5,0 1 çalışan 2 çalışan 3 çalışan ve üzeri 18

60,0 50,0 40,0 30,0 İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN ERKEKLERİN SAYILARINA GÖRE DAĞILIMI (%) 56,3 20,0 10,0,0 22,0 21,7 1 çalışan 2 çalışan 3 çalışan ve üzeri İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN TOPLAM SAYILARINA GÖRE DAĞILIMI (%) 70,0 60,0 50,0 65,2 40,0 30,0 20,0 10,0,0 14,7 20,0 1 çalışan 2 çalışan 3 çalışan ve üzeri 19

İşyeri sahiplerinin, ticari faaliyetlerini sürdürmek için kullandıkları araçların ve elektronik donanımların dağılımı: 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 İŞYERLERİNE AİT HUSUSİ OTO SAYILARININ DAĞILIMI (%) 43,1 36,8 11,8 8,4 Yok 1 adet 2 adet 3 adet ve üzeri 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 İŞYERLERİNE AİT KAMYONET SAYILARININ DAĞILIMI (%) 49,4 29,4 11,0 10,2 Yok 1 adet 2 adet 3 adet ve üzeri 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 İŞYERLERİNE AİT KAMYON SAYILARININ DAĞILIMI (%) 91,9 5,7 1,1 1,3 Yok 1 adet 2 adet 3 adet 20

İşyerlerinde kullanılan tır, vinç gibi ağır araçlar diğer olarak aşağıdaki grafikte sunulmuştur. 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 İŞYERLERİNE AİT DİĞER ARAÇ SAYILARININ DAĞILIMI (%) 92,6 5,4 1,3,8 Yok 1 adet 2 adet 3 adet ve üzeri 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 İŞYERLERİNDE BULUNAN ELEKTRONİK DONANIMLAR (%) 87,1 80,7 52,1 Bilgisayar Faks Kredi Kartı Güvenlik sistemi 26,9 7,7 Barkod 4,2 Diğer elektronik sistemler 21

Yenişehir Ticaret Merkezi müşteri profili: İŞYERLERİNİN MÜŞTERİ ÖZELLİKLERİ (%) Kurumlar 24,4 Her ikisi de 49,6 Kişiler 23,8 Müşteri profili incelendiğinde; müşterilerin yarısının hem kurumlar hem de kişilerden oluştuğu görülmektedir, yaş ve cinsiyet dağılımı incelendiğinde ise, Yenişehir Ticaret Merkezi müşterilerinin büyük çoğunluğunun orta yaşlı erkeklerden oluşturduğu görülmektedir. Gelir durumuna bakıldığında da her gelir düzeyinden müşterinin bu çarşıdan alışveriş yaptığı söylenebilir. 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0,0 MÜŞTERİLERİN GENEL PROFİLİ (%) 93,4 41,3 30,9 30,1 21,3 19,6 Genç Orta yaşlı Yaşlı Kadın Erkek 22

60,0 MÜŞTERİLERİN GELİR DÜZEYİ (%) 50,0 40,0 49,7 30,0 20,0 10,0,0 27,1 18,4 3,7 Alt gelir grubu Üst gelir grubu Orta gelir grubu Her gelir grubu Ticari ilişki içinde olunan ilçeler, iller, ülkeler ve sektörlerin dağılımı: İŞYERLERİNİN TİCARİ İLİŞKİDE OLDUKLARI BİRİNCİ İLÇE (%) Konak 37,6 Bornova Karşıyaka Kemalpaşa Buca Çiğli Torbalı Aliağa Diğer İlçeler Menemen Gaziemir 13,2 8,9 7,7 4,8 4,8 4,7 3,0 2,8 2,7 2,2,0 10,0 20,0 30,0 40,0 İşyeri sahiplerine, en çok ticari ilişki kurdukları iki ilçe sırasıyla sorulmuştur. En çok ticaret yapılan birinci ilçede %37,6 oranıyla Konak birinci sırayı almaktadır. Bornova ve Karşıyaka ilçeleri ikinci ve üçüncü sıradadır. 23

İŞYERLERİNİN TİCARİ İLİŞKİDE OLDUKLARI İKİNCİ İLÇE (%) Bornova Karşıyaka 16,4 18,9 Konak 10,3 Kemalpaşa Çiğli Buca Torbalı Gaziemir Menemen Aliağa 7,5 7,2 7,1 6,7 5,4 3,9 2,8,0 5,0 10,0 15,0 20,0 İşyerlerinin en sık ticari faaliyette bulundukları ikinci ilçede, ilk sırayı Bornova almaktadır. 24

İşyeri sahiplerinin ilişkide oldukları diğer sektörlerin dağılımı incelendiğinde; katılımcıların dörtte birinin inşaat sektörü ile ticari ilişki içinde olduğu görülmektedir. İŞYERİ SAHİPLERİNİN İLİŞKİDE OLDUĞU DİĞER SEKTÖRLER (%) İnşaat Gıda Tüm sektörlerle Tedarikçi-Perakendeci Demir-çelik,Yapı Kimyasalları Sanayi Turizm Ambalaj Elektrik-Elektronik Makine Otomotiv Tekstil Tarım Sağlık Matbaa-Yayın Mühendislik hizmetleri Nakliye Kimya Mimarlık ve dekorasyon hizmetleri Resmi kurumlar Reklam Fabrika-Oteller Enerji Temizlik Bilişim_Bilgisayar Metal Plastik Hırdavat Kırtasiye Kozmetik Eğitim 3,9 3,5 3,4 3,3 2,7 2,5 2,5 2,4 2,4 2,3 1,8 1,6 1,6 1,5 1,3 1,2 1,0 1,0,8,8,7,7,7,6,5,5,5,4 7,6 11,6 26,7,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 25

İŞYERLERİNİN İZMİR DIŞI MÜŞTERİLERİ VAR MI? (%) 60,0 50,0 56,2 40,0 30,0 20,0 10,0,0 31,2 Yurtiçi yok Hem yurtiçi hem yurtdışı 9,4 1,3 1,2 Yurtdışı (Yabancı) Yurtdışı (Türk) İşyerlerinin İzmir dışı müşterilerinin % 56 sı yurtiçindendir ve illere göre dağılım bir sonraki grafikten takip edilebilir. 26

TİCARİ İLİŞKİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (%) Manisa Ege Bölgesi Aydın İstanbul Muğla Denizli Tüm iller Ankara Balıkesir Antalya Uşak Bursa Akdeniz Bölgesi Çanakkale Marmara Bölgesi Afyon Konya Adana İç Anadolu Mersin Kütahya Gaziantep Eskişehir Diyarbakır Isparta Doğu Anadolu Karadeniz Bölgesi Mardin Marmaris Erzurum Sivas Güneydoğu Bölgesi Iğdır Hakkari 4,1% 3,7% 3,1% 2,4% 2,2% 2,0% 1,9% 1,3% 1,3% 1,0% 1,0% 0,9% 0,8% 0,7% 0,6% 0,5% 0,4% 0,4% 0,3% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,1% 0,1% 8,3% 7,0% 7,0% 6,5% 11,0% 15,6% 14,8% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 27

Yurtdışı ile kurulan ticari ilişkilerin ülkelere göre dağılımı ise aşağıdaki gibidir. TİCARİ İLİŞKİLERİN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (%) Almanya İtalya Bulgaristan Fransa Yunanistan Çin Suriye İngiltere Azerbaycan İran Libya Belçika Amerika Rusya Irak İspanya İsrail İsviçre Arnavutluk Kıbrıs Hollanda Norveç İsveç Danimarka Hindistan Ukrayna Polonya Arjantin Avusturya Pakistan 6,0% 6,0% 5,1% 5,1% 4,3% 4,3% 3,4% 3,4% 3,4% 3,4% 3,4% 2,6% 2,6% 2,6% 2,6% 2,6% 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% 9,4% 16,2% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 28

İşyerlerinin yoğunluk durumları: İŞYERLERİNDE GÜN İÇİNDE YAŞANAN YOĞUNLUK (%) 12,0 10,0 10,6 11,0 8,0 8,3 6,0 4,0 2,0,0 Sabah Öğle Öğleden sonra Akşam,9 İşyerlerinde gün içinde yaşanan yoğunluğun sabah ve öğleden sonra arttığı görülmektedir. Pazartesi günü, haftalık iş yoğunluğunun en çok yaşandığı gündür. İkinci sırayı haftanın son günü Cuma almaktadır. 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0,0 İŞYERLERİNDE HAFTANIN GÜNLERİNE GÖRE YOĞUNLUK (%) 8,2 4,1,9 1,4,7,7,1 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 29

50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 İŞYERLERİNDE HAFTA İÇİ VE HAFTA SONUNA GÖRE YOĞUNLUK (%) Hafta içi 44,0 4,6 Hafta sonu İş yoğunluğu, ağırlıklı olarak hafta içi yaşanmakta, ayın 15 inden sonra, ayın ilk haftasına nazaran artmakta ve dört mevsim içinde yaz, ticari açıdan en yoğun mevsim olarak yaşanmaktadır. İŞYERLERİNDE AYIN İLK HAFTASI VE 15'İNDEN SONRA YOĞUNLUK (%) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0,0 9,9 Ayın ilk haftası 12,4 Ayın 15'inden sonra İŞYERLERİNDE MEVSİMLERE GÖRE YOĞUNLUK (%) 25,0 20,0 19,6 15,0 10,0 8,2 10,0 5,0,0 3,1 Yaz Son bahar İlk bahar Kış 30

İŞYERLERİNDE ÖZEL GÜNLERE GÖRE YOĞUNLUK (%) 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0,5,0 4,1 Bayramlar 1,5 Yılbaşı Özel günler içinde bayramlar yoğunluğun arttığı günler olarak karşımıza çıkmaktadır. 31

İşyeri sahiplerinin Yenişehir Ticaret Merkezi ne ilişkin genel değerlendirmeleri: İŞYERİ SAHİPLERİ KONUMLARINDAN MEMNUN MU? (%) Hayır 18,9 Evet 80,9 İşyeri sahiplerinin %80,9 u Yenişehir Ticaret Merkezi içindeki konumlarından memnun olduklarını dile getirmiştir. 32

İşyerlerinin konumlarından memnun olmayan işyeri sahiplerine, memnuniyetsizlik nedenleri sorulmuş ve aşağıdaki dağılım elde edilmiştir. İŞYERLERİ SAHİPLERİNİN KONUMLARINDAN MEMNUNİYETSİZLİK SEBEPLERİ (%) Otopark sorunu 16,4 Trafik sorunu 9,1 Belediye hizmetlerinin yetersizliği Altyapı sorunları Müşteri azlığı 6,0 7,3 6,8 Kiraların yüksek olması Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik İşyerlerinin fark edilmemesi Satışların düşük olması Çarşının tanıtımının yetersiz olması Ulaşım sorunu Güvenlik İşyerinin küçük olması Temizlik ve bakım 4,1 3,1 2,9 2,5 2,1 1,9 1,9 1,5 1,5,0 5,0 10,0 15,0 20,0 Otopark sorunu, Trafik sorunu ve Belediye hizmetlerinin yetersizliği, konumdan memnun olmama gerekçesi olarak ilk üç sırayı almıştır. 33

İŞYERİ SAHİPLERİ YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİNDE GELECEKTE DE FAALİYET GÖSTERMEYİ DÜŞÜNÜYOR MU? (%) Hayır 12 Evet 88 İşyeri sahiplerinin %12 si gelecekte Yenişehir Ticaret Merkezi nde faaliyet göstermeyi düşünmemektedir. İşyeri sahiplerine, Yenişehir Ticaret Merkezi nin avantajları sorulduğunda, ticaret merkezi niteliğinde olması ve belirli ürün gruplarında ilk akla gelen çarşı olması dile getirilmiştir. YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİNİN TİCARİ AÇIDAN AVANTAJLARI (%) Ticaretin merkezinde olması 37,3 Belirli ürünlerde ilk akla gelen çarşı olması 21,3 Tanınan bilinen bir yer olması 13,0 Ürün çeşitliliği 11,1 Müşterilerin çok olması Dükkan bolluğu Fiyatların uygunluğu 3,6 3,3 5,8,0 10,0 20,0 30,0 40,0 34

Yenişehir Ticaret Merkezi sorunları ve bu sorunların sektörlere göre dağılımı: İşyeri sahiplerine, işyerlerinin yakın çevresinde yaşanan sorunlar sorulduğunda, Otopark Trafik ve Altyapı sorunlarının sıkça tekrarlandığı grafikten görülebilmektedir. YAKIN ÇEVRE SORUNLARI (%) Otopark sorunu 21,3 Trafik sorunu 17,8 Sorun yok 13,6 Altyapı sorunları 9,4 Belediye hizmetlerinin yetersizliği Güvenlik Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Ulaşım sorunu Müşteri azlığı Dilenci- Tinerci- Evsizler Temizlik ve bakım 5,9 4,8 4,0 3,6 2,1 1,9 1,7,0 10,0 20,0 30,0 35

Yakın çevre sorunlarının, en çok faaliyet gösterilen sektörlere göre düzenlenmiş hali aşağıdaki grafiklerden takip edilebilir: GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Otopark sorunu Trafik sorunu Sorun yok Altyapı sorunları Belediye hizmetlerinin yetersizliği Büyük marketler Güvenlik Müşteri azlığı Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Ulaşım sorunu Seyyar satıcılar- işportacılar Haksız rekabet koşulları Dilenci- Tinerci- Evsizler Kiraların yüksek olması Temizlik ve bakım Satışların düşük olması Kaldırılmlara mal serilmesi Görüntü kirliliği- Düzensizlik 4,0 4,0 3,6 3,6 2,7 2,4 1,8 1,8 1,2 1,2,9,9,6 7,0 7,0 12,2 20,7 19,8,0 10,0 20,0 30,0 36

İNŞAAT MALZEMELERİ SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Otopark sorunu 24,7 Trafik sorunu 16,1 Sorun yok Altyapı sorunları Belediye hizmetlerinin yetersizliği Güvenlik Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Ulaşım sorunu Müşteri azlığı Haksız rekabet koşulları Çarşının tanıtımının yetersiz olması Dilenci- Tinerci- Evsizler Pahalılık Kiraların yüksek olması Büyük marketler Temizlik ve bakım 10,6 9,6 8,2 5,5 4,8 4,1 2,1 2,1 1,4 1,0,7,7,7,7,0 10,0 20,0 30,0 37

ELEKTRİK VE ELEKTRİK MALZEMELERİ SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Trafik sorunu Altyapı sorunları Otopark sorunu Sorun yok Belediye hizmetlerinin yetersizliği Ulaşım sorunu Güvenlik Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Çarşının tanıtımının yetersiz olması Olumsuz esnaf ilişkileri Haksız rekabet koşulları Dilenci- Tinerci- Evsizler Kiraların yüksek olması Vergiler Gürültü kirliliği Görüntü kirliliği- Düzensizlik Işıklandırma yetersizliği 8,9 7,0 6,3 6,3 3,8 2,5 1,9 1,9 1,9 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3 19,0 13,9 12,0,0 10,0 20,0 38

HIRDAVAT SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Sorun yok Otopark sorunu Altyapı sorunları Trafik sorunu Belediye hizmetlerinin yetersizliği Ulaşım sorunu Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Müşteri azlığı Görüntü kirliliği- Düzensizlik Dilenci- Tinerci- Evsizler Seyyar satıcılar- işportacılar Kiraların yüksek olması Haksız rekabet koşulları Vergiler Büyük marketler Gürültü kirliliği Güvenlik 5,2 3,1 3,1 2,1 2,1 2,1 2,1 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 21,6 18,6 14,4 12,4,0 10,0 20,0 30,0 39

ISITMA-SOĞUTMA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Trafik sorunu 31,7 Otopark sorunu 18,3 Sorun yok Altyapı sorunları Güvenlik 10 8,3 11,7 Ulaşım sorunu Temizlik ve bakım Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Belediye hizmetlerinin yetersizliği 3,3 3,3 3,3 3,3 0 10 20 30 40 40

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Trafik sorunu Otopark sorunu 18,5 22,2 Sorun yok Altyapı sorunları Belediye hizmetlerinin yetersizliği Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Müşteri azlığı Güvenlik 9,3 9,3 9,3 7,4 5,6 5,6 Haksız rekabet koşulları Satışların düşük olması Ulaşım sorunu Temizlik ve bakım Dilenci- Tinerci- Evsizler Seyyar satıcılar- işportacılar 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9,0 10,0 20,0 30,0 41

MATBAA-YAYIN SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Otopark sorunu Trafik sorunu Altyapı sorunları Sorun yok Temizlik ve bakım Güvenlik Müşteri azlığı Haksız rekabet koşulları Vergiler İşyerlerinin fark edilmemesi Ulaşım sorunu Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Belediye hizmetlerinin yetersizliği 3,8 3,8 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 13,2 11,3 15,1 34,0,0 20,0 40,0 42

REKLAM SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞYERİ SAHİPLERİNİN YAKIN ÇEVRELERİNDE YAŞADIKLARI SORUNLAR (%) Otopark sorunu 24,4 Trafik sorunu Altyapı sorunları Sorun yok Güvenlik Çarşının tanıtımının yetersiz olması Hırsızlık- Kapkaç- Yankesicilik Belediye hizmetlerinin yetersizliği Ürün kalitesinin düşmesi Müşteri azlığı Pahalılık Ulaşım sorunu Işıklandırma yetersizliği 11,1 11,1 8,9 8,9 6,7 4,4 4,4 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2,0 10,0 20,0 30,0 43

YAKIN ÇEVREDE YAŞANAN SORUNLARA GETİRİLEN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ (%) Otopark inşa edilmesi 17,6 Trafik sorunun çözülmesi 17,2 Belediye hizmetlerinin geliştirilmesi- Belediye ile iş birliğinin sağlanması 15,9 Altyapı ve kanalizasyon çalışmaları 11,5 Güvenliğin arttırılması 7,6 Yol bakımı Ulaşımın kolaylaştırılması Çarşıya yeni giriş ve çıkışların eklenmesi Çarşı tanıtımının arttırılması Sivil güvenlik ekiplerinin oluşturulması Temizlik ve bakımın arttırılması Kiraların düşürülmesi 2,8 2,7 2,5 2,2 2,1 1,7 1,5,0 5,0 10,0 15,0 20,0 İşyeri sahiplerinin yakın çevrelerinde yaşadıkları sorunlara sundukları ilk çözüm önerisi, Otopark inşa edilmesi dir. 44

İşyeri sahiplerine Yenişehir Ticaret Merkezi nde yapılması gereken ilk değişik, açık uçlu soru şeklinde yöneltilmiş ve bu sayede soru formunda yer almayan sorunları öğrenme fırsatı yaratılmıştır. Otopark ve trafik sorunlarının yanı sıra, Yenişehir Ticaret Merkezi yollarının düzenlenmesi, bazı yerlerde genişletme çalışmalarının yapılması gerektiği dile getirilmiştir. Ayrıca çarşı giriş ve çıkışlarının düzensizliği ve kimi yerlerde yetersizliği çözülmesi gereken önemli sorunlar arasında yer almaktadır. YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ'NDE YAPILMASI GEREKEN İLK DEĞİŞİKLİK (%) Otopark sorunu çözülsün Trafik sorunu çözülsün Yollar düzenlenmeli Çarşı giriş-çıkışları düzenlenmeli, yenileri eklenmeli Güvenlik sağlanmalı Altyapı sorunları çözülmeli Çarşının tanıtımı yapılmalı Ulaşım sorunu çözülsün Çevre düzenlenmesi yapılmalı Çarşı içi tabelalar düzenlenmeli Çehresi değiştirilmeli, düzenlenmeli İşgaliye sorunu çözülsün Belediye daha çok çalışmalı Kiralar indirilsin Temizlik hizmetleri arttırılmalı Çarşı içine alışveriş merkezi yapılmalı Esnafa destek sağlanmalı Yeşil alan arttırılmalı Haksız rekabetin önüne geçilmeli Aydınlatma arttırılmalı Büyük markertler çarşı dışına taşınamalı Büyük iş merkezleri kapatılmalı Dere kurutulmalı Mevcut çarşı yönetimi değişmeli Ticaret Odası daha çok çalışmalı Cami kurulmalı Çarşı içine sağlık kuruluşu kurulmalı Sokak köpeklerine çözüm bulunmalı Çarşıya doğalgaz bağlanmalı Metronun tamamlanması 2,4% 1,7% 1,7% 1,5% 1,5% 1,5% 1,3% 1,3% 0,9% 0,9% 0,9% 0,7% 0,7% 0,6% 0,6% 0,4% 0,4% 0,4% 0,2% 0,2% 0,2% 6,6% 6,4% 6,1% 4,6% 10,7% 10,5% 9,2% 9,2% 17,1% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 45

60,0 İŞYERİ SAHİPLERİNİN YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİ İÇİN PROJE YÜRÜTEN KURUMLARI TANIMA VE BU PROJELERİ DEĞERLENDİRME DAĞILIMI (%) 50,0 56,0 40,0 30,0 20,0 43,4 37,1 10,0,0 8,8 7,5 8,3 İTO Konak Belediyesi İBB Biliyor Olumlu İşyeri sahipleri Yenişehir Ticaret Merkezi nde iyileştirme çalışması yürüten kurumlar içinde %8,8 lik bir oranla en çok İzmir Ticaret Odası nı tanımaktadır. İzmir Ticaret Odası nın yürüttüğü çalışmalar, işyeri sahiplerinin %43,4 ü tarafından olumlu değerlendirilmektedir. İŞYERİ SAHİPLERİ YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİNDE GERÇEKLEŞECEK PROJELERE DESTEK VERMEYİ DÜŞÜNÜYORLAR MI? (%) 63,8 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 21,2 11,8 1,8 Projeye bağlı Hayır Aktif katılım Maddi olarak İşyeri sahiplerinin %63,8 i gerçekleşecek projeye bağlı olmak koşuluyla, çarşıda yapılabilecek iyileştirme faaliyetlerine katılabileceklerini dile getirmiştir. %21,2 si ise bu projelere katılmak istemediğini belirmiştir. 46

İŞYERi SAHİPLERİNİN YENİŞEHİR TİCARET MERKEZİNİN GELECEĞİNE DAİR HAYALLERİ(%) Geleceğini parlak göremiyorum Güvenli 17,5 19,2 Modern İş potansiyeli yüksek Düzenli 9,8 9,3 11,1 Trafik sorunu çözümlenmiş Otopark sorunu çözümlenmiş Ulaşımı kolay olan Temiz ve bakımlı Sağlam altyapısı olan Güzel görünümü olan 6,1 5,2 5,0 3,9 3,7 3,0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 İşyeri sahiplerine gelecekle ilgili ilk hayalleri sorulduğunda, katılımcıların %19,2 si çarşının geleceğini parlak göremiyorum cevabını vermiştir. İşyeri sahiplerinin %17,5 i güvenli, %11,1 i de modern bir çarşı hayallerini dile getirmiştir. Mekânsal olarak Çarşı daki konumlarından memnun olmayan işyeri sahiplerinin geleceğe dair hayalleri incelendiğinde geleceğini parlak göremiyorum diyen katılımcılar %19,2 den %24 e çıkmaktadır. Bu oran artışından konumlarından memnuniyetsiz işyeri sahiplerinin geleceğe dair daha karamsar oldukları sonucu çıkarılabilir. 47

Ekonomik duruma ilişkin genel değerlendirmeler: İŞYERİ SAHİPLERİ ÜLKENİN GENEL EKONOMİK GİDİŞATINDAN KAYGI DUYUYORLAR MI? (%) Hayır 11,6 Bilgim yok 0,9 Evet 87,5 İşyeri sahiplerinin %87,5 i ülkenin genel ekonomik gidişatından kaygı duymakta, %70,3 ü de 2009 yılında ekonomik refah düzeyinin kötüye gideceğini düşünmektedir. İŞYERİ SAHİPLERİ EKONOMİK REFAH DÜZEYLERİNİN 2009 YILINDA NE YÖNDE DEĞİŞECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR? (%) Değişmez 19,9 Bilgim yok 9,8 Kötüye gider 70,3 48

70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 KÜRESEL EKONOMİK KRİZ DİĞER ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILDIĞINDA TÜRKİYE'Yİ NASIL ETKİLEYECEK? (%) 17,2 16,5 Türkiye daha az etkilenecek Krizin etkisi aynı olur 63,2 Türkiye daha çok etkilenecek 2,9 Fikrim yok %63,2 lik bir dilimi oluşturan işyeri sahipleri, Türkiye nin küresel ekonomik krizden diğer ülkelere nazaran daha çok etkileneceğini düşünmektedir ve işyeri sahiplerinin %80,2 si hükümetin ekonomik kriz konusunda gerekli hassasiyeti göstermediğini dile getirmiştir. HÜKÜMET EKONOMİK KRİZ KONUSUNDA GEREKLİ HASSASİYETİ GÖSTERİYOR MU? (%) Bilgim yok 6,0 Evet 13,8 Hayır 80,2 49

50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 KÜRESEL EKONOMİK KRİZİN DERİN ETKİLERİ NE KADAR SÜRECEK (%) 31,7 45,1 23,0 2009 yılı sonuna kadar 2010 yılı sonuna kadar Gelecek 5 yıl İşyeri sahiplerinin %31,7 si ekonomik krizin derin etkilerinin, içinde bulunduğumuz yılın sonuna kadar, %23 ü gelecek 5 yıl devam edeceğini düşünmektedir. 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 SON DÖNEMDE İŞYERİ SAHİPLERİNİN YATIRIM ARAÇLARINDA DEĞİŞİKLİK OLDU MU? (%) 21,6 43,1 34,6 Evet Hayır Tasarrufum- Yatırımım yok Son dönemde yatırım araçlarında değişiklik yapan işyeri sahiplerinin oranı %21,6 iken, %34,6 sı hali hazırda yatırımları olmadığını dile getirmiştir. 50

ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE TERCİH EDİLMESİ GEREKEN YATIRIM ARAÇLARI (%) Gayrimenkul Altın 29,5 35,7 Türk Lirası Dolar Diğer yatırım araçları Avro Fon Hisse Senedi 10,6 7,1 4,9 2,8 2,2 2,1,0 10,0 20,0 30,0 40,0 İşyeri sahiplerine önümüzdeki dönem tercih edilmesi gereken yatırım araçları sorulduğunda, Gayrimenkul Altın ve Türk Lirası nın ilk üç sırayı aldığı görülmektedir. KRİZİN ARDINDAN BANKALARLA İLGİLİ DEĞERLENDİRMELER (%) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 39,1 21,1 18,7 16,1 4,9 Hiçbir bankaya güvenmiyorum Kamu bankalarına güveniyorum Bankalara ilişkin düşüncelerim değişmedi Tüm bankalara güveniyorum Özel bankalarına güveniyorum İşyeri sahiplerinin %39,1 inin kriz sonrası bankalara güveni sarsılmış, %18,7 sinin ise bankalara ilişkin düşünceleri değişmemiştir. 51

İŞYERİ SAHİPLERİNİN YÜKLÜ MİKTARDA PARALARI OLSA YATIRIM YAPACAKLARI İŞ KOLLARI (%) Kendi işime 41,7 Yatırım yapmaz, beklerdim 13,9 Gayrimenkul 12,3 Gıda 11,5 İnşaat 3,7 Enerji 2,6 Borsa Faiz 1,8 1,6,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 İşyeri sahiplerinin %41,7 si yüklü miktarda parası olsa kendi işine yatırım yapmayı tercih edeceğini belirtmiştir. İŞYERLERİNİN KAYITLI BULUNDUKLARI ODA VE DERNEKLER (%) 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0,0 78,8 18,3 11,3 7,5 İTO Diğer Oda ve Dernekler Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birliği EBSO 52

Ek_1: İşyeri sahiplerine en çok sattıkları ürünler açık uçlu soru olarak sorulmuş ve aşağıdaki dağılım elde edilmiştir. ÜRÜNLER FREKANS KABLO 49 ELEKTRĠK MALZEMELERĠ 38 SERAMĠK 36 TEMĠZLĠK 33 ÇAY 32 BANYO AKSESUARLARI 28 CEKET, TAKIM ELBĠSE 25 BOYA 23 HĠZMET 23 PĠRĠNÇ 21 SU, SU POMPASI 21 BROġÜR 20 BAKLĠYAT 19 BORU 18 VANA 18 YEMEK 18 BASKI 17 KALEM 17 PVC 17 YAĞ 17 GIDA 15 PEYNĠR 15 KURUYEMĠġ 14 MUHASEBE 14 TESĠSAT MALZEMELERĠ 13 BAHARAT 12 CIVATA 12 ÇĠVĠ 12 HĠDROLĠK 12 ĠNġAAT MALZEMELERĠ 12 DÜRÜM, ĠSKENDER,KÖFTE 11 SÜT ÜRÜNLERĠ 11 ġeker 11 AVĠZE 10 NAKLĠYAT 10 OTOMASYON MALZEMELERĠ 10 KOMBĠ 9 SĠGARA 9 SOĞUK HAVA DEPOSU 9 ALÇI 8 53

ÜRÜNLER FREKANS AMPUL 8 DERĠ ÜRÜNLER 8 SANDVĠÇ 8 BATARYA 7 ĠZOLASYON 7 MUTFAK MALZEMELERĠ 7 POġET 7 REKLAM 7 UN 7 YANGIN DOLABI 7 KAHVE 6 KĠLĠT 6 MUSLUK 6 POMPA 6 REDAKTÖR 6 SĠGORTA 6 SAÇ BOYASI 6 TEKEL 6 TELEFON 6 AMBALAJ 5 ASANSÖR 5 ÇUVAL 5 DĠÇ PROTEZ 5 GÜNEġ ENERJĠSĠ 5 HURDA 5 ISITMA SOĞUTMA SĠSTEMLERĠ 5 KATALOG 5 KOLA 5 PARA 5 PROJE 5 RADYATÖR 5 SAYAÇ 5 TABELA 5 TEKNĠK MALZEMELERĠ 5 YEDEK PARÇA 5 AYDINLATMA ÜRÜNLERĠ 4 BĠNA 4 BĠSKÜVĠ 4 BÖREK 4 ÇELĠK 4 ET ÜRÜNLERĠ 4 FATURA KAYITLARI 4 FIRÇA 4 HORTUM 4 Ġġ ELBĠSELERĠ 4 54

ÜRÜNLER FREKANS KARABĠBER 4 STREÇ FĠLM 4 TURġU 4 ARMATÜR 3 BAKIR BORU 3 BĠLGĠSAYAR 3 HAVUZ EKĠPMANLARI 3 KAPI KOLU 3 KARTVĠZĠT 3 KESĠCĠ TAKIM 3 KOLONYALI MENDĠL 3 MEġRUBAT 3 MOTOR 3 PARFÜM 3 PĠL 3 PRĠZ 3 REÇEL 3 RULMAN 3 ġalter 3 TAMĠRAT 3 TAġIMACILIK 3 TUVALET KAĞIDI 3 VĠTRĠFĠYE 3 YEM 3 ZIMPARA 3 ALÜMĠNYUM 2 ALKOL 2 ANAHTAR PRĠZ 2 AVUKATLIK 2 AY ÇĠÇEĞĠ 2 AYAKKABI BOYASI 2 BOBĠNAJ 2 ÇANTA 2 ÇĠMENTO 2 DALGIÇ POMPASI 2 DEMĠR 2 DERGĠ 2 ELMAS UÇ 2 FAN 2 FOLYO 2 GAYRĠMENKUL 2 GÜÇ KAYNAĞI 2 GÜVENLĠK KAMERASI 2 HUBUBAT 2 ĠNTERNET 2 55

ÜRÜNLER FREKANS KAMERA SĠSTEMLERĠ 2 KARGO 2 KAYNAK ELEKTROTU 2 KESE KÂĞIDI 2 KLASÖR 2 KOMPRESÖR 2 KOZMETĠK 2 KUMAġ 2 KUTU 2 KÜVET 2 LASTĠK 2 MAKARNA 2 MATKAP 2 MEKANĠK SALMASTRA 2 MEYVE SUYU 2 OYUN KÂĞIDI 2 PANEL 2 PASTA MALZEMESĠ 2 PĠZZA 2 PLASTĠK 2 PLASTĠK KASA 2 RAF 2 SĠLĠKON 2 SOBA 2 SUSAM 2 TERMOSTAT 2 TĠCARĠ KREDĠ 2 TUĞLA 2 VĠDA 2 YAPIġTIRICI 2 YÜZME HAVUZU 2 AĞRI KESĠCĠ 1 AKARYAKIT 1 AKIM TRAFOSU 1 AKSESUAR 1 ALBÜM-FOTO BASKI 1 ALET TAMĠRĠ 1 AMELĠYAT ĠPLĠĞĠ 1 AMFĠ 1 ANAHTAR 1 ANAHTARLIK 1 ARABA PARÇASI 1 ARAP SABUNU 1 ARITMA CĠHAZI 1 ARITMA SĠSTEMLERĠ 1 56

ÜRÜNLER FREKANS ARITMA TESĠSĠ 1 ASANSÖR 1 ASKER, POLĠS KIY. 1 ASMA KĠLĠT 1 ASPĠRATÖR 1 ASPĠRATÖR 1 ATIK SU ARITMA SĠS. 1 AYAKKABI 1 AYNA AYRAN ÜRÜNÜ 1 1 B SINIFI EHLĠYET 1 BADANA FIRÇASI 1 BADEM CEVĠZ 1 BAKIR TEL 1 BAKKALĠYE ġeker 1 BAKLAVA 1 BANKACILIK 1 BARDAK 1 BASIM 1 BASINÇ DÜġÜRÜCÜ 1 BASINÇLI YIKAMA 1 BAYAN PANTOLON 1 BAYRAK 1 BERBER MALZEMESĠ 1 BERBER PUDRASI 1 BETON DELME UÇLARI 1 BIÇAK-SATIR 1 BĠLEME 1 BĠTKĠSEL YAĞLAR 1 BORDÜR-BATARYA 1 BOTANĠK GIDALARIN ÖZ 1 BOYLER-RADYATÖR 1 BOYOZ 1 BRANDA 1 BĠLAR MEMESĠ 1 BUĞDAY 1 BULGUR 1 BUTON 1 BUZDOLABI MOTORU 1 BÜRO MAKĠNELERĠ 1 57

ÜRÜNLER FREKANS CEP TELEFONU KONTOR 1 CEVĠZ 1 CEVĠZ ĠÇĠ 1 CIVATA 1 CĠĞER DÜRÜM 1 ġans OYUNLARI 1 ÇATI PANELĠ 1 ÇĠÇEK 1 ÇĠÇEK YAĞI 1 ÇĠĞDEM 1 ÇĠĞ KAHVE 1 ÇĠKOLATA 1 DAMLA SAKIZI 1 DEFNEYAPRAĞI 1 DEFTER 1 DEODORANT 1 DEVLET TAAHHÜDÜ 1 DIġ GĠYĠM 1 DĠJĠTAL TERMOSTAT 1 DĠKĠġ ĠPLĠĞĠ 1 DĠLATOSYON PROFĠLĠ 1 DĠYALĠZ MAKĠNESĠ YEDEK PARÇASI 1 DOĞALGAZ 1 DOMATES 1 DONDURMA KÜLAHI 1 DONDURULMUġ GIDA 1 DUMAN DETEKTÖRÜ 1 DUVAR KÂĞIDI 1 DÜKKÂN 1 EL ALETLERĠ 1 ELBĠSE-AYAKKABI 1 EMAYE BOBĠN TELĠ 1 EMAYE TEL 1 ENDÜSTRĠYEL MUTFAK CĠHAZLARI 1 ENDÜSTRĠYEL ENTEGRE 1 ENERJĠ SANTRALĠ KURULUMU 1 ESANS 1 LEVYE 1 FABRĠKA MALZEMELERĠ 1 FASULYE 1 FĠLTRE 1 FĠLTRE KUMU 1 FĠNANS 1 FĠġ 1 FLOROSAN 1 58

ÜRÜNLER FREKANS FOLYO MAKĠNALARI 1 FOTOKOPĠ 1 FOTO POLĠMER KLĠġE 1 FOTOSELLĠ MUSLUK 1 GALVANĠZ 1 GAYRĠMENKUL DANIġMANLIĞI 1 GAZ 1 GAZ DETEKTÖRÜ 1 GAZETE KAĞIDI 1 GLOP 1 GÖRÜNTÜLÜ GÜVENLĠK SĠSTEMĠ 1 GÜVENLĠK SĠSTEMLERĠ 1 HARDAL 1 HASAR BAKIMI 1 HAġHAġ 1 HAVALANDIRMA MENFEZE 1 HAVALANDIRMA SĠS. 1 HURDA 1 ISI JENERATÖRÜ 1 ISI SĠSTEMLERĠ 1 ISI YALITIM 1 ISITMA KAZANI 1 ĠLAÇ 1 ĠPLĠK 1 ĠġLEM FIRINI 1 ĠġYERĠ KIYAFETLERĠ 1 JAKUZĠ-DUġA KABĠN 1 KABA ĠNġAAT MALZEMELERĠ 1 KABAN 1 KABĠN 1 KADAYIF 1 KADIN DOĞUM ĠLAÇLARI 1 KAFES VE ÇĠT TELĠ 1 KAHVALTILIK MALZEME 1 KALE KĠLĠT 1 KALIP 1 KALIP MAKĠNESĠ 1 KAMERA VE ALARM SĠSTEMLERĠ 1 KAMU HĠZMETĠ 1 KANAL 1 KAPI KĠLĠDĠ 1 KAPI KOLU-KĠLĠT 1 KAPLAMA KÂĞIDI 1 KARABĠBER-KĠMYON 1 KARBÜR KESĠCĠLER 1 59

ÜRÜNLER FREKANS KARTON 1 KARTON AMBALAJ 1 KARTON ÇANTA 1 KARTON KUTU 1 KARTON PĠYER 1 KARTONPĠYER 1 KARTUġ 1 KARTUġ 1 KAġAR 1 KAġAR PEYNĠRĠ 1 KAġE 1 KAT BAKIMI HĠZMETĠ 1 KAT KAL 1 KAUÇUK 1 KAUÇUK LEVHA 1 KAVURMA MAK 1 KAYIT 1 KAYNAK MALZEMELERĠ 1 KAZAN 1 KEBAP 1 KEM- KÜSPE 1 KESER 1 KESĠCĠ UÇLAR 1 KESTANE ġekerġ 1 KETÇAP 1 KLĠMA 1 KIRICI VE DELĠCĠ MAT 1 KIRTASĠYE MALZEMESĠ 1 KĠMYASAL DÜBEL 1 KĠMYASAL HAMMADDE 1 KĠMYEVĠ GIDA MAD. 1 KĠMYEVĠ MAD. 1 KĠMYEVĠ MADDE 1 KĠMYEVĠ TEM. 1 KĠRALIK BÜRO 1 KĠRALIK, SATILIK ĠġYERĠ 1 KĠTAP BASKISI 1 KLORÜR 1 KLOZET KAPAĞI 1 KLĠġE-MADENĠ ETĠKET 1 KLOR 1 KOKTEYL 1 KOLĠ BANDI 1 KOLĠ EVRAK DOSYA 1 KOLONYALI MENDĠL 1 60

ÜRÜNLER FREKANS KOLONYA-PARFÜM 1 KOMĠSYON HĠZMETĠ 1 KOMPAKT ÖR 1 KONDANSATÖR 1 KONSERVE 1 KONSERVE ÜRÜNLERĠ 1 KONTAKTIR 1 KONTROL CĠHAZI 1 KONTROL SĠSTEMLERĠ 1 KONUT 1 KOTEL PLAĞI 1 KONTROL SĠSTEMLERĠ 1 KÖPÜK MAKĠNESĠ 1 KREDĠ HĠZMETLERĠ 1 KUAFÖR MAL. 1 KULP 1 KURU BAKLĠYAT 1 KURU GIDA 1 KURUKAHVE 1 KUġYEMĠ 1 KUTU KESĠM KALIPLARI 1 KUTU MENDĠL 1 KÜP ġeker 1 LABORATUAR CĠHAZLARI 1 LAMBRĠ 1 LAMĠNANT PARKE 1 LAZER SĠST. 1 LED AYDINLATMA 1 LEVHA 1 LOKUM 1 LOKUM-JÖLE 1 LOLĠPOP 1 LPG 1 LPG REGÜLÂTÖRÜ 1 MADENĠ YAĞ 1 MAKĠNE PARÇALARI 1 MAKĠNE RAYI 1 MAKĠNE YEDEK PA 1 MAKĠNE 1 MARGARĠN 1 MARKA TESCĠLĠ 1 MASTIK 1 61

ÜRÜNLER FREKANS MATBAA 1 MATBAA BOYASI 1 MEKANĠK ISITMA CĠHAZ 1 MEKANĠK TESĠSAT ÜRÜNLERĠ 1 MERDĠVEN 1 MERMER TESTERESĠ 1 METAL RAF 1 METAL SAC 1 METRE 1 MEVZUAT 1 MEYVE SUYU 1 MĠTĠL ELDĠVEN 1 MONĠTÖR 1 MONT 1 MONTAJ 1 MOTOR PARÇALARI 1 MUH 1 MÜREKKEP 1 NAKIġLI ÜRTÜ 1 NALBUR ĠYE 1 NAMLI ETĠKET 1 NASILI EVRAK 1 NAYLON KAPLAMA 1 NETSĠS 1 NĠġASTA 1 OSB 1 OTO YIKAMA 1 OYUN ALETLERĠ 1 OYUNCAK 1 PALET 1 PANO 1 PARATONER 1 PARKE_PVC 1 PASLANMAZ BORU 1 PASTA 1 PASTA BĠSKÜVĠ 1 PASTA MALZEMELERĠ 1 PATLAK MISIR 1 PEÇETE 1 PENCERE 1 PENYE 1 PĠDE 1 PLASTĠK BORU 1 PLASTĠK BOYA 1 62

ÜRÜNLER FREKANS PLASTĠK ÇEKMECELĠ KUTU 1 PLASTĠK ÇUVAL 1 PLASTĠK DOĞRAMA 1 PLASTĠK KALIP 1 PLASTĠK KAP 1 PLASTĠK MALZEMELERĠ 1 PLASTĠK POġET 1 PLASTĠK SIVI TANKI 1 PLASTĠK-ALÜMĠNYUM 1 PLASTĠK SULAMA B 1 POĞAÇA 1 POLĠ KARBON 1 POMPA MOTORU 1 PORSELEN 1 PORSELEN TABAK 1 PROGRAM 1 PROJE TAAHHÜT 1 PROMOSYON 1 PSĠKOTEKNĠK DEĞERLENDĠRME 1 PUDRA ġekerġ 1 PUL BĠBER 1 PÜSKÜRTME MBS 1 REGULATAR 1 RENKLĠ SAC 1 RESTORASYON 1 REZERVUAR 1 REZĠDANS 1 RUHSAT KABI 1 SAAT 1 SABUN 1 SAC PANO 1 SAKSI 1 SALÇA 1 SANDVĠÇ PANEL 1 SANTRAL 1 SAUNA MALZEMELERĠ 1 SEBĠL 1 SEBZE-MEYVE 1 SERĠGRAFĠ 1 SERVĠS 1 SICAK SU KAZANI 1 63

ÜRÜNLER FREKANS SIRAMATĠK 1 SIVI DETERJAN 1 SODYUM HĠPOKLORĠT 1 SOĞUK DEPO 1 SPOT IġIK 1 SULAMA HORTUMU 1 SÜNGER 1 SÜREKLĠ FON 1 SÜRKÜLASYON POMPASI 1 SÜS BALIĞI 1 ġalt MALZEMELERĠ 1 ġampuan 1 ġerġt KAPILAR 1 ġġfali BĠTKĠLER 1 ġort 1 ġömġne 1 TAAHHÜT 1 TABLDOT 1 TADĠLAT 1 TARIMSAL KĠREÇ 1 TASARIM 1 TASARRUFLU AMPUL 1 TAġIMA 1 TAVUK DÖNER 1 YEDEK PARÇA 1 TEKERLEK 1 TEKNE KABĠNĠ 1 TEL ÖRGÜ 1 TEMĠZ SU BORUSU 1 TEPSĠ 1 TERAZĠ 1 TERLĠK 1 TIBBĠ MALZEME 1 TL KREDĠ 1 TOHUM 1 TONER 1 TONER DOLUMU 1 TOP 1 TOPRAKLAMA MALZ. 1 TORNA MAKĠNELERĠ 1 TRAFĠK POLĠÇESĠ 1 TRAFĠK SĠGORTASI 1 TRAFO 1 64

ÜRÜNLER FREKANS TRAFO KABLO 1 TRAFO REGÜLATÖRÜ 1 T-SHIRT 1 TURĠSTĠK ĠġT.MALZ. 1 TUTKAL 1 TÜTÜN 1 USLU YEMEK 1 UYDU SĠSTEMLERĠ 1 UYGULAMA 1 ÜÇGEN PEYNĠR 1 VAKUM 1 VAKUM MAKĠNESĠ 1 VALF 1 VETERĠNER ĠLACI 1 VĠAGRA 1 VĠTRĠFĠYE ELEMANLARI 1 WEB TASARIM -YAZILIM 1 XPS LEVHA 1 YALITIM LEVHALARI 1 YALITIM MALZEMESĠ 1 YAPIġKANLI ETĠKET 1 YARA BANDI 1 YARDIM 1 YAYIN 1 YAZILIM 1 YEġĠL BORU 1 YOĞURT KÂSESĠ 1 YÜK HÜCRESĠ 1 YÜKSEK BASINÇLI ARABA MAKĠNALARI 1 ZAYIF AKIM KABLOSU 1 ZEMĠN BOYALARI 1 ZEMĠN ETÜDÜ 1 ZEYTĠN 1 ZEYTĠNYAĞI 1 65