DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANECİLİK n Özel Dersten Özel Dershanelere n Özel Dershanelere Talebin Artması n Ülkemizde Özel Dershaneler n Dünyada Özel Ders ve Dershanecilik n Güney Kore Örneği n Öneriler ÖZ-DE-BİR ÖZEL DERSHANELER BİRLİĞİ DERNEĞİ Ankara / Nisan 2012 1
z ADANA SÜHEYLA TOKYAY FEN ZAFER ADANA ŞB. SİEMFEN DÖŞKAYA EKİN FEN MERKEZ YENİ SİSTEM BARAJYOLU FEN BİLİMLERİ ÇUDEM (ÇUKUROVA) erkan eğitim kurumları z ADIYAMAN YENİ İSTANBUL FEN BİLİMLERİ seçkin zirve z AFYON DİNAR İSCEHİSAR NEZİHA ARSLAN AFYON BATI z AKSARAY MODERN İSTANBUL z AMASYA BAŞARI BAŞARI SULUOVA ŞB. z ANKARA ARI BİLİM MAT-FEN MAT-FEN SBS ŞB. MAT - FEN ÜMİTKÖY ŞB. YÖNTEM TUNÇ ZAFER EZGİ EZGİ BATIKENT ŞB. ANAFEN OLGU JALE TEZER JALE TEZER ÇANKAYA ŞB. YILDIZ IŞIN YAMAN GELİŞİM İLKE SEMBOL ANIT MEHMET TUNÇ-FEN FEN BİLİMLERİ ORTADOĞU KARACAN KAVAKLI NAZİME ÖZLEM S.ORDU DOĞRU ÇÖZÜM MAT. BİLİM ÇAĞI MEHMET TUNÇ FEN YENİ KAVRAM İLKELİ KAVRAM ODAK İVME FEN İVME FEN ÜMİTKÖY ŞB. DÖRTLER IŞIK BİLGİ GÜÇ GRUPLARI TERCİH MATEMATİK BEYPAZARI KAVRAM BEY-DİL DEMETEVLER SEVİYE DERGİSİ AS ÖDÜL METOD CELAL AYDIN CELAL AYDIN eryaman Şb. İLK CELAL AYDIN ÇANKAYA ŞB. BİLİŞİM BİREY BİREY YENİMAHALLE ŞB. HEDEF HEDEF KIZILAY ŞB. KARİYER ÇAĞI İLKELİ GENÇ KARİYER AYDINLIKEVLER GENÇ KARİYER DOSYA DOSYA ÜMİTKÖY ŞB. MARKA Pİ NESİBE AYDIN ÖSS ŞB. MİRAY NESİBE AYDIN SBS ŞB. ÇINAR ÜÇLER MAVİ ÖZ-DE SINAV DERGİSİ ÖZ-DE SINAV DERGİSİ DEMETEVLER ŞB. AYNUR TEZİŞ ÜMİTKÖY GRUP BEDİL YORUM ZEKA AKADEMİ ETLİK GENÇ KARİYER MEHMET UZ HÜSEYİNGAZİ BİL-SAN ÇAĞDAŞ MODEL ÖREN KAMPÜS ÖZELİZ ÖZELİZ KEÇİÖREN ŞB. BAŞARIM ABC DERGİSİ MAMAK ABC DERGİSİ DÜZLEM BASAMAK MAMAK BAŞARIM SERAP YÜCESAN DALBAZ İLK BÜYÜTEÇ BALGAT SEVİYE DERGİSİ AKDERE GELİŞİM SİNCAN Pİ ANALİTİK ÜMİTKÖY ZAFER MAVİ MARTI SİNCAN KARACAN İNCİRLİ ZAFER YILDIZ ÇAĞIN dutluk kariyer necati muhafız göksu abc göksu abc yenikent şb. z ANTALYA BAŞARI ZAFER MANAVGAT ŞB. YENİ ALANYA FEN BİLİMLERİ ŞB. ÖZBİLGİ ÖZBİLGİ GÜLLÜK ŞB. ÖZBİLGİ LARA ŞB. ÖZBİLGİ KEPEZ DENİZ SERİK YENİ BAŞARI GÜNEŞ GÜNEŞ BAHÇELİ ŞB. GÜNEŞ LARA ŞB. GÜNEŞ KEPEZ ŞB. NOKTA ETKİN ETKİN ALANYA ŞB. SEÇKİN SİSTEM KORKUTELİ EKOL ÖZDEN ÖZDEN DOKUMA ŞB. METOD DERGİSİ Pİ GÜNEY FEN BİLİMLERİ BİLGE SİSTEM VAHAP YILMAZ MANAVGAT z ARTVİN ARTVİN FEN (SINAV) SINAV ÖSS ŞB. SINAV ARDANUÇ ŞB. z AYDIN BÜYÜK ARTI ADA BAŞARI ADA BAŞARI CUMHURİYET ŞB. ARTI ARTI ÇİNE ŞB. NAZİLLİ ÖZGÜN NAZİLLİ FEN BİLİMLERİ BÜYÜK NAZİLLİ FEN BİLİMLERİ güngördü bilgi seviye söke vip z BALIKESİR ÖZGÜR HEDEF AYVALIK ÇÖZÜM DERGİSİ AYVALIK ŞAH FEN BİLİMLERİ ARKA FEN BİLİMLERİ EDREMİT FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ z BATMAN FEN BİLİMLERİ z BOLU EKOL BİR-İNCİ ERTEM z BURDUR BUCAK SİSTEM z BURSA TAN TAN GRUP ŞB. İLK TAN ŞB. MODERN İSTANBUL BÜYÜK ANADOLU FEN ZAFER BURSA ŞB. RİTİM EMİNE ÖRNEK YÖSEM KÖRFEZ FEN ÇEKİRGE ÇEKİRGE BEŞEVLER ŞB. İLETİŞİM MODERN BURSA ÇAĞDAŞ ÖNCÜ NİLÜFER NOVA SENTEZ ZAFER ETKİN GRUP BÜYÜF FEN HEYKEL MODERN İSTANBUL FEN BİLİMLERİ NİLÜFER ARTI EĞİTİM PLATO BİREYSEL MATEMATİK z ÇANAKKALE ERAY GENÇ BİLGE GELİBOLU FEN BİLİMLERİ KALE FEN BİLİMLERİ z ÇORUM SİSTEM z DENİZLİ GENÇ İMAJ İMAJ ŞB. YORUM TAVAS BAŞARIYA ÇAĞRI KALE BAŞARIYA ÇAĞRI FEN BİLİMLERİ ÇAMLIK SEÇKİNAY ef-em yayınları ef-em yayınları çınar şb. z DİYARBAKIR KARACADAĞ FEN BİLİMLERİ ÇİZGİ ÜSTÜ İNTER z EDİRNE ÖN FEN BİLİMLERİ KEŞAN FEN BİLİMLERİ z ERZİNCAN GÜVEN BİLGİ İŞLEM z ERZURUM OLİMPİYAT z ESKİŞEHİR ZAFER ESKİŞEHİR ŞB. MAT F.K.B. GELİŞİM İLKÖĞRETİM SBS ŞB. AKADEMİ ÇAĞFEN İKİ EYLÜL ASEM FEN BİLİMLERİ SBS ESFEN AŞAMA YENİ AÇI ES YENİYOL z GAZİANTEP ÜNİVERSİTE ÜNİVERSİTE EMEK ŞB. AŞAMA GAZİ FEN BİLİMLERİ GÜNDEM MERKEZ EĞİTİM BİLGİ ÇÖZÜM TUDEM z GİRESUN MODERN BİLİM FİNAL TİREBOLU FİNAL z hakkari şemdinli z hatay ZAFER İSKENDERUN ŞB. GÜNEŞ Atatürk cd GÜNEŞ MATEMATİK EDEBİYAT FEN SBS ŞB. MATEMATİK EDEBİYAT FEN ÖSS ŞB. EKİN EKİN BANKALAR ŞB. EKİN SAMANDAĞ ŞB. EKİN MATEMATİK İKTİSAT İNGİLİZCE KURSU GELİŞİM GELİŞİM SAMANDAĞ ŞB. GÜNEYSEL FEN BİLİMLERİ z ısparta ŞEN TUDEM z İstanbul MEF EĞİTİM KURUMLARI FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ KADIKÖY-HALİTAĞA ŞB. FEN BİLİMLERİ KADIKÖY-BAHARİYE ŞB. FEN BİLİMLERİ BEŞİKTAŞ ŞB. SUADİYE PENDİK ÇÖZÜM SEVİNÇ SEVİNÇ ÇEKMEKÖY ŞB. SEVİNÇ ALTUNİZADE ŞB. SEVİNÇ ATAŞEHİR ŞB. SEVİNÇ KEMERBURGAZ (GÖKTÜRK) ŞB. SEVİNÇ BAĞDAT CAD. ŞB. SEVİNÇ ERENKÖY ŞB. SEVİNÇ ULUS ŞB. SEVİNÇ BEŞİKTAŞ ŞB. SEVİNÇ BAHÇEŞEHİR ŞB. ERYETİŞ KAVRAM ALFA ALFA BEYLİKDÜZÜ ŞB. FİNAL FİNAL ÇEKMEKÖY ŞB. FİNAL ŞİŞLİ ŞB. FİNAL KADIKÖY ŞB. FİNAL MALTEPE ŞB. NACİ HALICI TUTKUM FEN BİLİMLERİ MTF PENDİK FEN PENDİK FEN TUZLA ŞB. KADIKÖY EKOL ÖĞRENCİ YETİŞTİRME MERKEZİ ERTURHAN SİGMA BİREBİR ATAK GEÇİT ÇAĞDAŞ BİLİMLER MERKEZİ GÜNEŞLİ SINAV DERGİSİ ZAFER SANCAKTEPE ŞB. (SARIGAZİ) YENİ ALFA SİRUS YILDIZI SİRUS YILDIZI KADIKÖY ŞB. BEYLİKDÜZÜ FEN BİLİMLERİ GAZİOSMANPAŞA FEN BİLİMLERİ ATALAR FEN BİLİMLERİ DENEY FEN BİLİMLERİ FENERYOLU FEN BİLİMLERİ ASAL FEN BİLİMLERİ ATAKÖY KOÇLAR BERK EĞİTİM BERK EĞİTİM SBS ŞB. BERK EĞİTİM SARIYER ŞB. HASAN AĞCA URANÜS ÇEKMEKÖY FEN BİLİMLERİ ACARKENT FEN BİLİMLERİ BAHÇEŞEHİR FEN BİLİMLERİ ETİLER FEN BİLİMLERİ GÖKTÜRK FEN BİLİMLERİ SUADİYE FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ AVCILAR ŞB. BİZİM BOYUT ARTI ADIM EĞİTİM A ARTI ADIM EĞİTİM ESENKENT ŞB. BEŞİKTAŞ PRATİK ÇÖZÜM NİTELİKLİ TECRÜBELİ CİDDİ UZMAN GR YAVUZLAR AYFER BAYHAN CEM TÜRKER İLGİ BUTİK İLGİ BUTİK SİTELER ŞB. SİLİVRİ FEN BİLİMLERİ US ULUS ATAŞEHİR FEN BİLİMLERİ TARABYA FEN BİLİMLERİ EKOL FEN BİLİMLERİ BAĞCILAR ŞB. BUTİK modern bilgi Eğİtİm z İZMİR İLTEK FEN BİLİMLERİ EFES ŞB. ZAFER KARŞIYAKA ŞB. ZAFER İZMİR ŞB. EFE ELİT KARACAN BÜYÜK ADAY FATİH HEDEF KAVRAM AÇILIM YENİ BİRİM EGE AKTİF EGE FEN BİLİMLERİ EGE FEN BİLİMLERİ GÖZTEPE ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ KARŞIYAKA ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ BORNOVA ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ ALSANCAK ÖZEL ŞB. EGE YÜKSELİŞ BUCA ÖZDEMİR MENEMEN BATI BÜYÜK EGE FEN VE SOSYAL BİLİMLER YENİ SİSTEM ALGAN FEN BİLİMLERİ GÖZTEPE FEN BİLİMLERİ ALSANCAK FEN BİLİMLERİ ÇANKAYA KARŞIYAKA BİL KAVRAM BİLMER ÖNCE BİREY DERGİSİ ÖNCE BİREY DERGİSİ KARŞIYAKA ŞB. ÖNCE BİREY DERGİSİ BAYRAKLI ŞB. GAZİ KAVRAM EGE KAVRAM YARIMADA PRESTİJ BOSTANLI BUTİK KONSEPT z KAHRAMANMARAŞ KAYRA FEN BİLİMLERİ z KAYSERİ YILDIZ FERHAT FEN BİLİMLERİ z KIRIKKALE Pİ ANALİTİK z KIRKLARELİ YÖN FEN BİLİMLERİ BORSA FEN BİLİMLERİ KIRKLARELİ ÖZEL ŞB. ISTIRANCA FEN BİLİMLERİ GENÇ ADAY DERGİSİ ÇİZGİ ÜSTÜ LÜLEBURGAZ GENÇ DEĞİŞİM z KOCAELİ BİLGE FEN BİLİMLERİ KARAMÜRSEL BİLİM FEN ÇAĞ FEN ÇAĞ FEN YAHYAKAPTAN ŞB. GÖLCÜK SİSTEM SINAV ANIT ANI FEN BİLİMLERİ ETKEN FEN BİLİMLERİ z KONYA AKŞEHİR ULUS MODERN EREĞLİ ATA ÇINAR BİL-TEST SABAH MERKEZ ŞB. SABAH BİNKONUT ŞB. SABAH MEVLANA ŞB. SABAH A.SAĞIR ŞB. SABAH BOSNA ŞB. SABAH KONEVİ ŞB. İVRİZ BEYŞEHİR BÜYÜK SİSTEM BÜYÜK SİSTEM BÜYÜK SİSTEM ANIT ŞB. BÜYÜK SİSTEM SELÇUKLU ŞB. BÜYÜK SİSTEM BOSNA ŞB. BİLİM BİLİM İNCEMİNARE ŞB. FEN-MATEMATİK DİL BİLGİ BİRİKİM BAŞARI KARAAĞA z MALATYA ANADOLU FEN BİLİMLERİ LİDER İLFEN z MANİSA AKHİSAR MERKEZ MERKEZ ÇAĞLAK ŞB. BİLGE HEDEF MERKEZ ŞB. HEDEF SARUHANLI ŞB. FEN BİLİMLERİ SALİHLİ FEN BİLİMLERİ TURGUTLU FEN BİLİMLERİ AKHİSAR FEN BİLİMLERİ KULA HEDEF ALAŞEHİR KARİYER EVİ z MERSİN TEST TEKNİK YENİŞEHİR ŞB. LİSAN FEN LİSAN FEN TARSUS ŞB. ÜNAL BİLGİ YÖN BİLGİ YÖN YENİŞEHİR İLKÖĞRETİM ŞB. BİLGİ YÖN ÇARŞI ŞB. (Y.DİL-KPSS) KAREKÖKDÖRT ZAFER ZAFER POZCU ŞB. İLK FEN BİLİMLERİ BİREBİR EKİN MODERN İŞLEM İLKHAMLE ÇÖZÜM PROFESYONEL MATEMATİK FEN KÜLTÜR KÜLTÜR BADRİ ŞB. YENİŞEHİR BAŞARIM akdeniz seviye akdeniz seviye yenişehir şb. z MUĞLA ÖZBİLİM MODERN EĞİTİM BAŞARI GRUP YÖNELT ÖZFEN BİLİM BODRUM YALI BODRUM YALI TURGUTREİS ŞB. MARMARİS ÖZBİLİM MARMARİS YARIŞ BODRUM FEN BİLİMLERİ KULVAR DERGİSİ PROFESYONEL İLGİ DATÇA SİMGE z ORDU CANİK SEÇKİN KADRO BİLİM GENÇ BAŞARI z SAKARYA MODERN YÖNTEM SENTEZ SBS UĞUR ADA FEN BİLİMLERİ SENTEZ ÖSS z SAMSUN SEVİYE BAFRA KIZILIRMAK BAFRA KIZILIRMAK SBS ŞB. ÇÖZÜM ÇARŞAMBA YEŞİLIRMAK mat-fen dersevi z TEKİRDAĞ MARMARA BÜYÜK MARMARA BÜYÜK HAYRABOLU ŞB. PİSAGOR (MARMARA BÜYÜK DERSH ŞB.) MODERN FEN BİLİMLERİ ÇORLU ŞB. ÇÖZÜM DERGİSİ MODERN FEN BİLİMLERİ TEKİRDAĞ ŞB. ÇERKEZKÖY FEN BİLİMLERİ MODERN FEN BİLİMLERİ TEKİRDAĞ ÖZEL ŞB. z TOKAT BİLGİ z TRABZON YILMAZ İLGİ TRABZON YENİ EKİN ZORLU FİNAL ÜSTÜN BAŞARI İLKÖĞRETİM İPEKYOLU BÜYÜK MARATON AKÇAABAT AKEM İLK ARTI BİR trabzon net BİLGİ z TUNCELİ YENİ FEN BİLİMLERİ z UŞAK OCAK EGE ABC DERGİSİ z VAN ATAK ÇABA ATAK ÇABA ANA FEN ŞB. z yalova ÖNDER FREKANS BUTİK z zonguldak ÜSEM ÜSEM ALAPLI ŞB. MURAT SINAV DERGİSİ ALGI Pİ ANALİTİK GÜÇ ERİŞİM ZAFER
ÖZ-DE-BİR SUNUŞ Özel dershaneler, 1965 te çıkarılan Özel Öğretim Kurumları Kanunu ile bir yaygın eğitim kurumu olarak Eğitim Sistemimiz içinde yer almasına karşın sistemin en çok tartışılan kurumları olmuştur. Dershanelerdeki eğitim öğretim faaliyetleri, MEB öğretim programlarına ve mevzuata uygun olarak düzenlenir ve ücretlidir. Dershaneler diploma vermez, dershanelerde başarı notla ölçülmez. Devam eden öğrenciler burada aldıkları eğitim öğretim etkinliklerine isteyerek ve severek katılırlar. Ülkemizde liselere ve üniversitelere geçişler, memuriyete girişler, görevde yükselmeler merkezi sınavlarla yapılır. Dershaneler okula destek programlarının yanı sıra sınavlara da hazırlık programları uygular. MEB ve ÖSYM farklı türde onlarca sınav açar, milyonlarca aday bu sınavlara girer. Durum böyledir ama özellikle liselere ve üniversitelere geçiş süreciyle ilgili olarak en çok dershaneler sorgulanır. Liselere ve üniversitelere geçişte uygulanan sınav sistemleri dershanelere devamı gerektirmeyecek düzenlemeler le sık sık değiştirilir. Sık sık sınavları ve dershaneleri kaldıracağız. denilir; dershaneler eleştirilir, dershaneler eğitim sisteminin baş sorumlusu, günah keçisi ilan edilir. Oysa özel dershaneler, sadece ülkemize özgü değildir. Dünyanın birçok ülkesinde, taşıdıkları işlevleri bakımından ülkemizdeki özel dershanelere benzer yapılanmalar vardır, özel ders alma talebi tüm dünyada artmaktadır. Özel dershaneler, eğitim sistemi içerisinde bir ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan özel dershaneleri sistemin yarattığı bir sorun olarak değil; bir sonuç olarak görmek gerekir Dünyada ve Ülkemizde Özel Dershanecilik, başlıklı bu çalışma kendimizi anlatabilmek, Dershane Gerçeği ne işaret edebilmek için hazırlandı. 1985'ten beri, Özel Dershanelerin Çatı Örgütü olarak kamuoyunda edindiği saygınlıkla özel dershane kurucularının olduğu kadar toplumun da desteği ile eğitimize hizmet veren kurumumuz ÖZ-DE-BİR adına takdirlerinize sunarım. Ankara-Nisan 2012 Faruk KÖPRÜLÜ ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu Başkanı 1
DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANECİLİK ÖZEL DERSTEN ÖZEL DERSHANELERE İnsanların öğrenme ihtiyacı, insanlık tarihi kadar eskidir. Eğitimin henüz sistemli, örgütlü olmadığı eski çağlarda ilk öğrenmeler bire bir öğretime dayalı olarak sürdürülmüş, daha sonra okullaşmaya/örgütlü öğretim sistemine geçilmiştir. Ancak okul sisteminin varlığına karşın insanların daha çok öğrenme isteği duyması okul sistemi dışında ücretle ders alma "özel ders" ihtiyacını ortaya çıkarmış, ücretle ders alma ihtiyacı giderek kurumsallaşmış ve "özel dershaneler " doğmuştur. Özel dershaneler, sadece ülkemize özgü değildir. Dünyanın birçok ülkesinde, taşıdıkları işlevleri bakımından ülkemizdeki özel dershanelere benzer yapılanmalar vardır. Dershanelerde yürütülen eğitim-öğretim faaliyetleri bazı ülkelerde de bizdeki gibi kurumsal yapılanmalar içinde olmasa da bire bir veya grup halinde özel ders alma biçimiyle yapılmaktadır. 2
ÖZ-DE-BİR I. DÜNYADA ÖZEL DERS VE DERSHANECİLİK Özel ders ve dershaneciliğin çok yaygın olduğu ülkelerin en belirgin ortak özelliği, eğitimin kademeleri arasındaki geçişlerde rekabete dayalı sınav sistemlerinin olmasıdır. Güney Kore, Hong Kong, Yunanistan, Japonya ve Tayvan gibi ülkeler, üniversiteye girişin merkezi sınavlarla yapıldığı ve özel ders veren kurumların en yaygın olduğu ülkelerdir. Bu ülkelerde özel derslere katılım oranları özel ders ve dershaneler açısından anlamlı oranlar ifade eder: Güney Kore de Ulusal İstatistik Kurumu-2007 verilerine göre farklı yollardan özel derslere katılım oranı ilkokul düzeyinde %88, ortaokul düzeyinde %74, lise düzeyinde ise %55 civarlarındadır 1. Bu ülkede 2011 de dershanecilik sistemi içinde harcanan para 18 milyar dolardır. Kore nin PISA sınavlarındaki başarılı sonuçları, Kore deki bu destek eğitimlerin varlığıyla ilişkilendirilmektedir 2. Hong Kong da ilköğretim birinci kademede (1-6. sınıflar) özel ders alma oranı %36, ortaöğretim üst kademede (12 ve 13. sınıflar) ise %48 dir 3. Japonya da, üniversiteler başvuranların tamamını alacak kapasitede olmasına karşın, 10 milyon öğrenci Juku adı verilen dershanelere devam etmektedir. Bu ülkede ilkokul düzeyinde özel ders alma oranı 1985 yılında %16,5 iken 2007 yılında bu oran %25,9 a yükselmiş; ortaokul düzeyindeyse %44,5 ten %53,5 e yükselmiştir 4. Yunanistan da ortaöğretime hizmet veren ve sayıları 3 bini aşkın özel dershane bulunmakta, bu dershanelere genel olarak Lise-2 ve Lise son sınıf öğrencileri devam etmektedir. Lise son sınıftaki öğrencilerin %85'i üniversiteye girebildiği için özel dershanelere devam eden lise mezunu öğrencilerin sayısı azdır. Ancak Lise sonda okuyan öğrencilerin %90 ı, Lise 2 de okuyan öğrencilerin de %60'ı özel dershanelere devam etmektedir. Bu ülkedeki ortaöğretim dershanelerinin yanı sıra daha yaygın ve 8 bini aşkın Yabancı Dil Dershanesi vardır 5. 3
ABD de de destek eğitim veren kurumların üst okul sınavlarına hazırlama ve başarıyı artırmadaki etkisi, bu kurumlara ilgiyi de artırmıştır. ABD nin bazı bölgelerinde eğitim organizasyonunun destek eğitim kurumlarına verildiği, Kaplan adlı bir destek eğitim kurumunun üst öğrenim sınavlarına hazırlık, matematik ve dil alanında 2000 şubeye ulaştığı biliniyor. Almanya ve Portekiz gibi ülkelerde dershanelerle ilgili mevzuat düzenlemesi olmamasına karşın evde, büroda, okulda ve benzeri ortamlarda destek eğitimleri verilmektedir. Almanya da 10 milyon öğrenciden 250 bini sınıf tekrarı yaparken 80 bin ergen de diplomaya ulaşamadan okuldan ayrılmaktadır. Okul dışında yılda 66 milyon ek ders alınmaktadır. Bu ülkede ek ders vermede dershanelerin payı %25 lik bir oranla ifade edilirken dershaneler dışında bazı dernekler, ajanslar ek ders organizasyonu yapmakta; öğretmen ve öğrenciler de bireysel olarak ek ders vermektedir. Almanya da ülke genelinde üç büyük franchise zincirine bağlı 2500 dershane yanında, orta ve küçük franchise zincirine bağlı 1000 civarında; bireysel girişimciler elinde de 2000-2500 dershane bulunmaktadır 6. İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde de ders saati dışındaki zamanlarda özellikle hafta sonlarında destek eğitimleri yapılmaktadır. Okula destek ve üst öğretim okullarına geçiş için öğrencilerin yararlandıkları ve bizde özel dershane adıyla anılan merkezler; Almanya ve Yunanistan ın yanı sıra farklı adlarla da olsa İngiltere, İtalya, Fransa, İrlanda, Portekiz, Güney Kıbrıs gibi AB ülkelerinde de bulunmaktadır. Özel ders ve dershaneciliğin, geçiş sınavlarına hazırlanmanın yanında özel ders alma boyutuyla da Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri de dâhil birçok ülkede yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. 2006 yılı PISA çalışması anket sonuçlarına göre: çalışma kapsamındaki 57 ülke içinde fen bilimleri dersleri için 37; matematik dersleri için 42 ülkede özel ders alma oranının %40 ın üzerine çıktığı tespit edilmiş. OECD ülkeleri olarak bakıldığında da özel ders alma oranının fen bilimleri için %34, matematik için %46,6 olduğu belirlenmiştir 7. 4
ÖZ-DE-BİR Sözün özü: okula destek ve üst öğretim okullarına geçiş için öğrencilerin yararlandıkları ve bizde özel dershane adıyla anılan merkezler, farklı adlarla da olsa birçok ülkede; n Güney Kore, Hong Kong, Japonya, Tayvan gibi Uzak Doğu ülkelerinde, n ABD ve bazı Kuzey Amerika ülkelerinde, n Yunanistan, Almanya, Portekiz, İngiltere, Fransa, İtalya, İrlanda, Güney Kıbrıs gibi AB ülkelerinde de yaygınlaşmaktadır. ÖZEL DERSHANELERE TALEBİN ARTMASI Özel derse ve özel dershanelere talebin artmasının temel nedenleri; n Eğitimin kademeleri arasındaki geçişlerde rekabete dayalı sınav sistemlerinin olması, n Eğitimin hemen her kademesinde okulların kalite bakımından ciddi farklılık göstermesi, n Öğrencilerin de en kaliteli olana erişebilmek için birbirleriyle yarışmaları, n Öğrencilerin nitelikli eğitim olanaklarından yararlanarak sosyal statüsü yüksek iş ve meslek sahibi olma isteğidir. Ayrıca; n Japonya, Güney Kore, Hong Kong ve Tayvan gibi Doğu Asya ülkelerinde özel ders ve dershaneciliğin daha yaygın olması, başarının sırrının rekabeti tetikleyen çaba ve gayrette olduğu na ilişkin inancın yaygınlığı 8, n Özel ders alan veya dershanelere giden öğrenci ve ailelerin diğerleri üzerinde oluşturduğu etkinin özel ders ve dershaneciliği canlı tuttuğu 9, n Gelişmekte olan ülkelerde öğretmen maaşlarının düşük olması nedeniyle devlet okullarında çalışan öğretmenlerin ek kazanç için öğrencilerine okul zamanı dışında özel ders vermeleri 10 özel dershanelere talebi artıran nedenler arasında sayılmaktadır. 5
GÜNEY KORE ÖRNEĞİ Güney Kore, Dünya da özel dershaneciliğe bakışta her bakımdan tipik bir ülke özelliği taşımaktadır: n Bu ülke, özel ders ve dershaneciliğin en yaygın olduğu ülke olarak kabul edilmektedir 11. n Güney Kore de 2003 yılı verilerine göre devletin eğitime ayırdığı toplam bütçenin %56 sına denk gelen yaklaşık 12,4 milyar dolar özel ders için harcanmıştır. Bu, başka bir ifadeyle ortaokul ve lise öğrencilerinin aileleri, gelirlerinin yaklaşık %30 unu özel ders için harcayacak oranda bir talep anlamına gelmektedir 12. n Dershanelerin bu kadar yaygın olması, bu ülkedeki eğitim sisteminin başarısız olduğu anlamına gelmediği gibi TIMSS (Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması) ve PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) gibi uluslararası araştırma sonuçlarına göre Güney Kore, en başarılı ülkelerdendir. Sözgelimi: PISA 2009 çalışmasında okuma becerileri alanında ikinci sırada yer almıştır 13. (Bizde akademik çevrelerce söylenenin aksine Kore de dershanelerin öğrencilerin analiz ve sentez yeteneğini öldürmediği gözlenmektedir.) n Özel ders ve dershaneciliğin yaygın olduğu Güney Kore nin bir başka özelliği de; devletin özel ders ve dershanelere olan yoğun talebi kontrol altına almak ve azaltmak için özel dersin yasaklanmasına kadar uzanan farklı politikalar uygulamasına karşın bu politikaların özel ders ve dershanecilik sektörü üzerinde uzun vadede etkisiz kalışıdır 14. 6
ÖZ-DE-BİR Bu ülkede n Özel ders ve dershaneciliğin 1950 li yıllardan itibaren yaygınlaşmaya başlamasıyla 1968 yılında ortaokula giriş, 1973 yılında ise liseye giriş sınavlarını kaldırmış ve öğrenciler okullara rastgele yerleştirilmeye başlanmıştır. n 1970 li yıllarda üniversiteye girişte artan talebe bağlı olarak üniversitelerin bünyelerinde gerçekleştirdiği giriş sınavlarının önemi artmış, 1980 yılında gerçekleştirilen bir reformla öğrenci ve öğretmenlere özel ders alıp verme yasaklanmış, üniversite giriş sınavları merkezi sınava dönüştürülmüş, bu sınavın puanı ortaöğretim başarı notuyla birleştirilmiş, üniversitelerin kontenjanları artırılmış, düşük ücretli özel ders veren ulusal bir eğitim kanalı kurulmuştur 15. n Bu reform da istenilen neticeyi vermemiş; özel ders ve dershanecilik kaçak yollarla artarak sürdürülmüş, özel ders fiyatlarında ciddi artış yaşanmıştır 16. 1980 yılında getirilen bu yasak, insanların eğitim hakkını engellediği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesince 2000 yılında kaldırılmıştır. n Özel ders ve dershaneciliği engellemeye yönelik girişimlere karşın özel derse duyulan talep ve özel ders fiyatlarındaki artış halen devam etmektedir. Özel ders veren kurumların sayıları 1980 yılında 381 iken, 2007 yılında 31.000 e yükselmiştir 17. n Burada bir saptama daha yapmak gerekiyor: Uzakdoğu ülkelerindeki üniversiteler, dünya üniversite sıralamasında en başlarda yer almasalar bile, ilk 100 üniversite içinde 6 Japon, 3 Hong Kong ve 2 Güney Kore Üniversitesi yer alıyor. Türkiye üniversiteleri ise ilk 300 ün içinde yoklar. Ancak 350 nci sıradan sonra Türkiye den üniversiteleri görebiliyoruz 18. 7
II. ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANELER Ülkemizde, 1960 lı yıllar öncesinde daha çok yetiştirme kursları olarak faaliyet gösteren özel dershaneler 1960 lı yıllardan itibaren yaygınlaşmaya başlamış, 1965 yılında çıkarılan 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu yla sistem içinde yerini almıştır. Tamamlayıcı eğitim öğretim veren kurumsal yapıları, yıllar içinde sınavlara hazırlık kurslarına olan talebin artmasıyla daha da büyümüştür. Bugün -yasadışı olarak kaçak faaliyet gösterenler hariç- yaklaşık 4000 dershanede yaklaşık 100 bin çalışan istihdam edilmektedir. Ülkemizdeki 16 milyon öğrencinin 1.2 milyonu yani %8 i dershanelere devam etmektedir. 150 bine yakın öğrenci ücretsiz olarak, daha fazla öğrenci de farklı oranlarda indirimlerle bu kurumlardan yararlanmaktadır. Başka bir deyişle dershaneler, sınav yarışında alt ve orta gelir gruplarına fırsat sunmaktadır. Bu durum göz ardı edilemeyecek önemdedir. Dershaneler; n Öğrencilerin öğrenme ihtiyaç ve beklentilerine uygun esnek öğrenme ortamları oluşturdukları, n Öğretmenlerle daha doğal iletişim kurulmasını sağladıkları, n Her öğrencinin öğrenme ihtiyacına cevap verecek farklı yol ve yöntemler geliştirdikleri, n İhtiyaç olan her yerde eğitim ortamı açarak eğitime erişimi kolaylaştırdıkları, n İmkânı olanlar yanında imkânı olmayanlara da adil rekabet ortamları hazırlayıp fırsat eşitliğini daha geniş bir tabana yaydıkları, n Eğitim sistemi dışında kalanları tekrar sisteme kazandırdıkları, n Tüm olumsuz söylemlere karşın yaptıkları düzenli çalışmalarla olumlu imaj oluşturdukları için dar aile bütçelerinden bile kaynak ayrılmakta ve tercih edilmektedir.* 8
ÖZ-DE-BİR Özel dershaneler, eğitim sistemimizin yarattığı bir ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan özel dershaneleri sistemin yarattığı bir sorun olarak değil; bir sonuç olarak görmek gerekir. Dün özel dershanelerimizin açılıp yaygınlaşmasına neden olan koşullar/etmenler bugün de ortadan kalkmış değildir. Biliyoruz ki okullarımız; bölgeler, iller, hatta ilçe ve semtler arasında gerek alt yapı, donanım gerek insan kaynakları bakımından önemli farklılıklar taşımaktadır. Ve ebeveynler çocuklarına daha iyi bir gelecek sunmak istemekte, bunun yolunun daha iyi eğitim olanakları yakalamaktan geçtiği kabul edilmektedir. Ayrıca özel dershanelerin varlıklarını sadece eğitim sistemimizdeki nitelik farklarıyla açıklamak da yeterli olmamakta; pek çok seçkin ortaöğretim okulunda okuyan pek çok öğrenci de dershanelere devam etmektedir. Bu da dershanelerin yarattığı güven, saygınlık, kabul görme, işini iyi yapma gibi özellikleriyle toplum tarafından ihtiyaç olarak kabul edilip benimsenmeleriyle açıklanmaktadır. Buna karşın her fırsatta adeta bir dershane düşmanlığı yaratılmakta, dershaneler kaldırılmalı mı, kaldırılmamalı mı? tartışması sürekli kılınmaktadır. Özel dershane kurucuları, kim ne derse desin her şeyden önce onurlu bir hizmet vermekte eğitime hizmet etmektedir. 9
ÖNERİLER Dershanelerin eğitim sistemi içindeki yerlerinin tartışılması karşısında NE YAPILMALI?" sorusuna cevap olarak şunlar söylenebilir: n Dershaneler bu sistemin yasal, meşru eğitim öğretim kurumlarıdır. Milli eğitim sistemimize dinamizm katmakta, devletin yükünü azaltmakta, işini kolaylaştırmaktadır. Öncelikle dershaneleri günah keçisi yapmaktan ve dershane düşmanlığı yaratmaya çalışmak tan vazgeçilmelidir. Çünkü bu bakış, sorunu anlamaktan, dolayısıyla çözümden uzaklaştırmaktadır. n Öğrencilere, başarılı olmak için karşılaştıkları engelleri aşmada fırsatlar sunan; onları, başarma isteğini artırarak daha yüksek hedeflere yönelten ve bunun için tercih edilen dershaneler, okulların alternatifi kurumlar gibi düşünülmemelidir. Aksine eğitime yeni fırsatlar sunan bir zenginlik olarak görülmelidir. n Sınavların varlığının dershanelere ilgiyi artırdığı gerçeği okullara olan ilginin azaldığı tartışmalarını getirmektedir. Oysa bu çelişki, okulda ve dershanede yapılacakların çeşitlendirilmesi ve birbirini desteklemesi, öğrencilere ilgi ve istek duydukları alanda sunulacak eğitim öğretim fırsatlarının artırılmasıyla aşılabilir. Bunun için de okullar ve dershanelerde kazanılanların bir değerle ifade edildiği, başka bir deyişle kredilendirildiği ve belgelendirildiği sistemler kurulabilir. 10
ÖZ-DE-BİR n Birer yaygın eğitim kurumu olan özel dershanelerin gerek fiziki koşulları, mevcut olanakları, sahip oldukları birikim ve deneyimleri ile gerek oluşturulacak yeni düzenlemeler ve yaratılabilecek yeni olanaklarla yaşamboyu öğrenme etkinlikleri ile ilişkilendirilmesi sağlanabilir. n Sadece dershaneye yönelişi azaltmaya, önlemeye yönelik tedbirlerin bu güne kadar sistemi rahatlattığı görülmemiştir. Eğitimle ilgili düzenlemelerde sadece dershaneleri hedef alan politikalar geliştirmek, asıl sorunların çözümünden uzaklaşılmasına neden olmaktadır. Sorunlar bütün olarak ele alınmalıdır. Örneğin, Dershaneler sorundur, kapatılmalıdır. diyerek bütün dershanelerin özel okul yapıldığını varsaysak sorun çözülecek midir? Bu bakımdan dershanelerin yaygınlaşmasının nedenleri ve eğitim sisteminin başta nitelikli eğitim talebini karşılama ve istihdam yaratmaya yönelik temel sorunları çözüme kavuşturulmadan atılacak adımlar yarar sağlamayacaktır. Güney Kore örneği, özel dershanelerin merdiven altına çekilmesi, daha pahalı ve kontrolsüz bir eğitim modeline dönüşmesi tehlikesi unutulmamalıdır. n Gerek ortaöğretimde gerek üniversitelerde yeni kurumların açılması ve kontenjanların artırılması, talebi karşılamada önemli adımlar olarak görülmektedir. Ancak öğrencilerin, nitelikli ortaöğretim kurumları için yarıştıkları kadar mezunlarının istihdam edilebilirliği yüksek olan, nitelikli üniversitelere/bölümlere yerleşmek için yarıştıkları da unutulmamalıdır. Bu bakımdan eğitimin tüm kademelerinde olması gerektiği gibi yükseköğretimde de niteliğin arttırılması gerekir. n Merkezi sınavlarla ilgili düzenlemelerde alternatifler çok iyi düşünülmelidir. Dershanelere ihtiyacı ortadan kaldırmak için merkezi sınavları tartışmaya açmak geçmişte olduğu gibi bugün de birçok sorunu beraberinde getirecektir. 11
Bütün dünyada merkezi sınavlar öğrencinin bir üst eğitimi alacak düzeyde olup olmadığını ölçmek üzere yapılır. Merkezi sınavların; adil, güvenilir bir ölçme yapmanın yanı sıra, eğitimin nabzını tutmada, bölgeden bölgeye, okuldan okula, öğretmenden öğretmene ortaya çıkan farkları belirleyip giderilmesinde yeni fırsatlar sunma gibi yararları da bulunur. Bu bakımdan gerek ortaöğretim gerek yükseköğretime geçişi düzenleyen merkezi sınav uygulamalarında yapılacak düzenlemelerde geçmiş uygulamaları göz önünde bulundurmak önemlidir ve koşullar olgunlaştırmadan acele kararlar alınmamalıdır. Sonuç olarak dershaneleri hedef alan değil; eğitim sisteminin öncelikle nitelikli eğitim talebini karşılayabilme sorununu çözmeyi hedef alan ve bu süreçte özel dershanelerin yarattığı ekonomik değeri, yılların eğitimsel birikim ve deneyimini doğru kullanabilen çözümlere ihtiyaç vardır. KAYNAKÇA Dershaneler (yayınlanmamış bilgi notu).* DPT. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. MEB. (2000-2009). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. MEB. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı 2010-2014 stratejik planı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. ÖZDEBİR (2010). Dünden Bu Güne Özel Dershaneler. http://www.ozdebir.org.tr. ÖZ-DE-BiR Eğitim Dergileri. ÖZ-DE-BİR Yayınları Ankara 2005, Üç Ülkede Eğitim Sistemi ve Özel dershaneler. ÖZ-DE-BİR Yayınları Ankara Ekim 2005, 20.Yılında ÖZ-DE-BİR. Özoğlu, M. Özel Dershaneler: Gölge Eğitim Sistemiyle Yüzleşmek, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Seta Analiz (Mart 2011, s.36). Temel, C. (2002). Bir eğitim kurumunun 25 yılı. Mersin: Mersin Test-Teknik Dershanesi Yayınları. YÖK. (2007). Türkiye nin Yükseköğretim Stratejisi. Ankara: T.C. Yükseköğretim Kurulu. 12
ÖZ-DE-BİR z ADANA SÜHEYLA TOKYAY FEN ZAFER ADANA ŞB. SİEMFEN DÖŞKAYA EKİN FEN MERKEZ YENİ SİSTEM BARAJYOLU FEN BİLİMLERİ ÇUDEM (ÇUKUROVA) erkan eğitim kurumları z ADIYAMAN YENİ İSTANBUL FEN BİLİMLERİ seçkin zirve z AFYON DİNAR İSCEHİSAR NEZİHA ARSLAN AFYON BATI z AKSARAY MODERN İSTANBUL z AMASYA BAŞARI BAŞARI SULUOVA ŞB. z ANKARA ARI BİLİM MAT-FEN MAT-FEN SBS ŞB. MAT - FEN ÜMİTKÖY ŞB. YÖNTEM TUNÇ ZAFER EZGİ EZGİ BATIKENT ŞB. ANAFEN OLGU JALE TEZER JALE TEZER ÇANKAYA ŞB. YILDIZ IŞIN YAMAN GELİŞİM İLKE SEMBOL ANIT MEHMET TUNÇ-FEN FEN BİLİMLERİ ORTADOĞU KARACAN KAVAKLI NAZİME ÖZLEM S.ORDU DOĞRU ÇÖZÜM MAT. BİLİM ÇAĞI MEHMET TUNÇ FEN YENİ KAVRAM İLKELİ KAVRAM ODAK İVME FEN İVME FEN ÜMİTKÖY ŞB. DÖRTLER IŞIK BİLGİ GÜÇ GRUPLARI TERCİH MATEMATİK BEYPAZARI KAVRAM BEY-DİL DEMETEVLER SEVİYE DERGİSİ AS ÖDÜL METOD CELAL AYDIN CELAL AYDIN eryaman Şb. İLK CELAL AYDIN ÇANKAYA ŞB. BİLİŞİM BİREY BİREY YENİMAHALLE ŞB. HEDEF HEDEF KIZILAY ŞB. KARİYER ÇAĞI İLKELİ GENÇ KARİYER AYDINLIKEVLER GENÇ KARİYER DOSYA DOSYA ÜMİTKÖY ŞB. MARKA Pİ NESİBE AYDIN ÖSS ŞB. MİRAY NESİBE AYDIN SBS ŞB. ÇINAR ÜÇLER MAVİ ÖZ-DE SINAV DERGİSİ ÖZ-DE SINAV DERGİSİ DEMETEVLER ŞB. AYNUR TEZİŞ ÜMİTKÖY GRUP BEDİL YORUM ZEKA AKADEMİ ETLİK GENÇ KARİYER MEHMET UZ HÜSEYİNGAZİ BİL-SAN ÇAĞDAŞ MODEL ÖREN KAMPÜS ÖZELİZ ÖZELİZ KEÇİÖREN ŞB. BAŞARIM ABC DERGİSİ MAMAK ABC DERGİSİ DÜZLEM BASAMAK MAMAK BAŞARIM SERAP YÜCESAN DALBAZ İLK BÜYÜTEÇ BALGAT SEVİYE DERGİSİ AKDERE GELİŞİM SİNCAN Pİ ANALİTİK ÜMİTKÖY ZAFER MAVİ MARTI SİNCAN KARACAN İNCİRLİ ZAFER YILDIZ ÇAĞIN dutluk kariyer necati muhafız göksu abc göksu abc yenikent şb. z ANTALYA BAŞARI ZAFER MANAVGAT ŞB. YENİ ALANYA FEN BİLİMLERİ ŞB. ÖZBİLGİ ÖZBİLGİ GÜLLÜK ŞB. ÖZBİLGİ LARA ŞB. ÖZBİLGİ KEPEZ DENİZ SERİK YENİ BAŞARI GÜNEŞ GÜNEŞ BAHÇELİ ŞB. GÜNEŞ LARA ŞB. GÜNEŞ KEPEZ ŞB. NOKTA ETKİN ETKİN ALANYA ŞB. SEÇKİN SİSTEM KORKUTELİ EKOL ÖZDEN ÖZDEN DOKUMA ŞB. METOD DERGİSİ Pİ GÜNEY FEN BİLİMLERİ BİLGE SİSTEM VAHAP YILMAZ MANAVGAT z ARTVİN ARTVİN FEN (SINAV) SINAV ÖSS ŞB. SINAV ARDANUÇ ŞB. z AYDIN BÜYÜK ARTI ADA BAŞARI ADA BAŞARI CUMHURİYET ŞB. ARTI ARTI ÇİNE ŞB. NAZİLLİ ÖZGÜN NAZİLLİ FEN BİLİMLERİ BÜYÜK NAZİLLİ FEN BİLİMLERİ güngördü bilgi seviye söke vip z BALIKESİR ÖZGÜR HEDEF AYVALIK ÇÖZÜM DERGİSİ AYVALIK ŞAH FEN BİLİMLERİ ARKA FEN BİLİMLERİ EDREMİT FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ z BATMAN FEN BİLİMLERİ z BOLU EKOL BİR-İNCİ ERTEM z BURDUR BUCAK SİSTEM z BURSA TAN TAN GRUP ŞB. İLK TAN ŞB. MODERN İSTANBUL BÜYÜK ANADOLU FEN ZAFER BURSA ŞB. RİTİM EMİNE ÖRNEK YÖSEM KÖRFEZ FEN ÇEKİRGE ÇEKİRGE BEŞEVLER ŞB. İLETİŞİM MODERN BURSA ÇAĞDAŞ ÖNCÜ NİLÜFER NOVA SENTEZ ZAFER ETKİN GRUP BÜYÜF FEN HEYKEL MODERN İSTANBUL FEN BİLİMLERİ NİLÜFER ARTI EĞİTİM PLATO BİREYSEL MATEMATİK z ÇANAKKALE ERAY GENÇ BİLGE GELİBOLU FEN BİLİMLERİ KALE FEN BİLİMLERİ z ÇORUM SİSTEM z DENİZLİ GENÇ İMAJ İMAJ ŞB. YORUM TAVAS BAŞARIYA ÇAĞRI KALE BAŞARIYA ÇAĞRI FEN BİLİMLERİ ÇAMLIK SEÇKİNAY ef-em yayınları ef-em yayınları çınar şb. z DİYARBAKIR KARACADAĞ FEN BİLİMLERİ ÇİZGİ ÜSTÜ İNTER z EDİRNE ÖN FEN BİLİMLERİ KEŞAN FEN BİLİMLERİ z ERZİNCAN GÜVEN BİLGİ İŞLEM z ERZURUM OLİMPİYAT z ESKİŞEHİR ZAFER ESKİŞEHİR ŞB. MAT F.K.B. GELİŞİM İLKÖĞRETİM SBS ŞB. AKADEMİ ÇAĞFEN İKİ EYLÜL ASEM FEN BİLİMLERİ SBS ESFEN AŞAMA YENİ AÇI ES YENİYOL z GAZİANTEP ÜNİVERSİTE ÜNİVERSİTE EMEK ŞB. AŞAMA GAZİ FEN BİLİMLERİ GÜNDEM MERKEZ EĞİTİM BİLGİ ÇÖZÜM TUDEM z GİRESUN MODERN BİLİM FİNAL TİREBOLU FİNAL z hakkari şemdinli z hatay ZAFER İSKENDERUN ŞB. GÜNEŞ Atatürk cd GÜNEŞ MATEMATİK EDEBİYAT FEN SBS ŞB. MATEMATİK EDEBİYAT FEN ÖSS ŞB. EKİN EKİN BANKALAR ŞB. EKİN SAMANDAĞ ŞB. EKİN MATEMATİK İKTİSAT İNGİLİZCE KURSU GELİŞİM GELİŞİM SAMANDAĞ ŞB. GÜNEYSEL FEN BİLİMLERİ z ısparta ŞEN TUDEM z İstanbul MEF EĞİTİM KURUMLARI FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ KADIKÖY-HALİTAĞA ŞB. FEN BİLİMLERİ KADIKÖY-BAHARİYE ŞB. FEN BİLİMLERİ BEŞİKTAŞ ŞB. SUADİYE PENDİK ÇÖZÜM SEVİNÇ SEVİNÇ ÇEKMEKÖY ŞB. SEVİNÇ ALTUNİZADE ŞB. SEVİNÇ ATAŞEHİR ŞB. SEVİNÇ KEMERBURGAZ (GÖKTÜRK) ŞB. SEVİNÇ BAĞDAT CAD. ŞB. SEVİNÇ ERENKÖY ŞB. SEVİNÇ ULUS ŞB. SEVİNÇ BEŞİKTAŞ ŞB. SEVİNÇ BAHÇEŞEHİR ŞB. ERYETİŞ KAVRAM ALFA ALFA BEYLİKDÜZÜ ŞB. FİNAL FİNAL ÇEKMEKÖY ŞB. FİNAL ŞİŞLİ ŞB. FİNAL KADIKÖY ŞB. FİNAL MALTEPE ŞB. NACİ HALICI TUTKUM FEN BİLİMLERİ MTF PENDİK FEN PENDİK FEN TUZLA ŞB. KADIKÖY EKOL ÖĞRENCİ YETİŞTİRME MERKEZİ ERTURHAN SİGMA BİREBİR ATAK GEÇİT ÇAĞDAŞ BİLİMLER MERKEZİ GÜNEŞLİ SINAV DERGİSİ ZAFER SANCAKTEPE ŞB. (SARIGAZİ) YENİ ALFA SİRUS YILDIZI SİRUS YILDIZI KADIKÖY ŞB. BEYLİKDÜZÜ FEN BİLİMLERİ GAZİOSMANPAŞA FEN BİLİMLERİ ATALAR FEN BİLİMLERİ DENEY FEN BİLİMLERİ FENERYOLU FEN BİLİMLERİ ASAL FEN BİLİMLERİ ATAKÖY KOÇLAR BERK EĞİTİM BERK EĞİTİM SBS ŞB. BERK EĞİTİM SARIYER ŞB. HASAN AĞCA URANÜS ÇEKMEKÖY FEN BİLİMLERİ ACARKENT FEN BİLİMLERİ BAHÇEŞEHİR FEN BİLİMLERİ ETİLER FEN BİLİMLERİ GÖKTÜRK FEN BİLİMLERİ SUADİYE FEN BİLİMLERİ FEN BİLİMLERİ AVCILAR ŞB. BİZİM BOYUT ARTI ADIM EĞİTİM A ARTI ADIM EĞİTİM ESENKENT ŞB. BEŞİKTAŞ PRATİK ÇÖZÜM NİTELİKLİ TECRÜBELİ CİDDİ UZMAN GR YAVUZLAR AYFER BAYHAN CEM TÜRKER İLGİ BUTİK İLGİ BUTİK SİTELER ŞB. SİLİVRİ FEN BİLİMLERİ US ULUS ATAŞEHİR FEN BİLİMLERİ TARABYA FEN BİLİMLERİ EKOL FEN BİLİMLERİ BAĞCILAR ŞB. BUTİK modern bilgi Eğİtİm z İZMİR İLTEK FEN BİLİMLERİ EFES ŞB. ZAFER KARŞIYAKA ŞB. ZAFER İZMİR ŞB. EFE ELİT KARACAN BÜYÜK ADAY FATİH HEDEF KAVRAM AÇILIM YENİ BİRİM EGE AKTİF EGE FEN BİLİMLERİ EGE FEN BİLİMLERİ GÖZTEPE ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ KARŞIYAKA ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ BORNOVA ŞB. EGE FEN BİLİMLERİ ALSANCAK ÖZEL ŞB. EGE YÜKSELİŞ BUCA ÖZDEMİR MENEMEN BATI BÜYÜK EGE FEN VE SOSYAL BİLİMLER YENİ SİSTEM ALGAN FEN BİLİMLERİ GÖZTEPE FEN BİLİMLERİ ALSANCAK FEN BİLİMLERİ ÇANKAYA KARŞIYAKA BİL KAVRAM BİLMER ÖNCE BİREY DERGİSİ ÖNCE BİREY DERGİSİ KARŞIYAKA ŞB. ÖNCE BİREY DERGİSİ BAYRAKLI ŞB. GAZİ KAVRAM EGE KAVRAM YARIMADA PRESTİJ BOSTANLI BUTİK KONSEPT z KAHRAMANMARAŞ KAYRA FEN BİLİMLERİ z KAYSERİ YILDIZ FERHAT FEN BİLİMLERİ z KIRIKKALE Pİ ANALİTİK z KIRKLARELİ YÖN FEN BİLİMLERİ BORSA FEN BİLİMLERİ KIRKLARELİ ÖZEL ŞB. ISTIRANCA FEN BİLİMLERİ GENÇ ADAY DERGİSİ ÇİZGİ ÜSTÜ LÜLEBURGAZ GENÇ DEĞİŞİM z KOCAELİ BİLGE FEN BİLİMLERİ KARAMÜRSEL BİLİM FEN ÇAĞ FEN ÇAĞ FEN YAHYAKAPTAN ŞB. GÖLCÜK SİSTEM SINAV ANIT ANI FEN BİLİMLERİ ETKEN FEN BİLİMLERİ z KONYA AKŞEHİR ULUS MODERN EREĞLİ ATA ÇINAR BİL-TEST SABAH MERKEZ ŞB. SABAH BİNKONUT ŞB. SABAH MEVLANA ŞB. SABAH A.SAĞIR ŞB. SABAH BOSNA ŞB. SABAH KONEVİ ŞB. İVRİZ BEYŞEHİR BÜYÜK SİSTEM BÜYÜK SİSTEM BÜYÜK SİSTEM ANIT ŞB. BÜYÜK SİSTEM SELÇUKLU ŞB. BÜYÜK SİSTEM BOSNA ŞB. BİLİM BİLİM İNCEMİNARE ŞB. FEN-MATEMATİK DİL BİLGİ BİRİKİM BAŞARI KARAAĞA z MALATYA ANADOLU FEN BİLİMLERİ LİDER İLFEN z MANİSA AKHİSAR MERKEZ MERKEZ ÇAĞLAK ŞB. BİLGE HEDEF MERKEZ ŞB. HEDEF SARUHANLI ŞB. FEN BİLİMLERİ SALİHLİ FEN BİLİMLERİ TURGUTLU FEN BİLİMLERİ AKHİSAR FEN BİLİMLERİ KULA HEDEF ALAŞEHİR KARİYER EVİ z MERSİN TEST TEKNİK YENİŞEHİR ŞB. LİSAN FEN LİSAN FEN TARSUS ŞB. ÜNAL BİLGİ YÖN BİLGİ YÖN YENİŞEHİR İLKÖĞRETİM ŞB. BİLGİ YÖN ÇARŞI ŞB. (Y.DİL-KPSS) KAREKÖKDÖRT ZAFER ZAFER POZCU ŞB. İLK FEN BİLİMLERİ BİREBİR EKİN MODERN İŞLEM İLKHAMLE ÇÖZÜM PROFESYONEL MATEMATİK FEN KÜLTÜR KÜLTÜR BADRİ ŞB. YENİŞEHİR BAŞARIM akdeniz seviye akdeniz seviye yenişehir şb. z MUĞLA ÖZBİLİM MODERN EĞİTİM BAŞARI GRUP YÖNELT ÖZFEN BİLİM BODRUM YALI BODRUM YALI TURGUTREİS ŞB. MARMARİS ÖZBİLİM MARMARİS YARIŞ BODRUM FEN BİLİMLERİ KULVAR DERGİSİ PROFESYONEL İLGİ DATÇA SİMGE z ORDU CANİK SEÇKİN KADRO BİLİM GENÇ BAŞARI z SAKARYA MODERN YÖNTEM SENTEZ SBS UĞUR ADA FEN BİLİMLERİ SENTEZ ÖSS z SAMSUN SEVİYE BAFRA KIZILIRMAK BAFRA KIZILIRMAK SBS ŞB. ÇÖZÜM ÇARŞAMBA YEŞİLIRMAK mat-fen dersevi z TEKİRDAĞ MARMARA BÜYÜK MARMARA BÜYÜK HAYRABOLU ŞB. PİSAGOR (MARMARA BÜYÜK DERSH ŞB.) MODERN FEN BİLİMLERİ ÇORLU ŞB. ÇÖZÜM DERGİSİ MODERN FEN BİLİMLERİ TEKİRDAĞ ŞB. ÇERKEZKÖY FEN BİLİMLERİ MODERN FEN BİLİMLERİ TEKİRDAĞ ÖZEL ŞB. z TOKAT BİLGİ z TRABZON YILMAZ İLGİ TRABZON YENİ EKİN ZORLU FİNAL ÜSTÜN BAŞARI İLKÖĞRETİM İPEKYOLU BÜYÜK MARATON AKÇAABAT AKEM İLK ARTI BİR trabzon net BİLGİ z TUNCELİ YENİ FEN BİLİMLERİ z UŞAK OCAK EGE ABC DERGİSİ z VAN ATAK ÇABA ATAK ÇABA ANA FEN ŞB. z yalova ÖNDER FREKANS BUTİK z zonguldak ÜSEM ÜSEM ALAPLI ŞB. MURAT SINAV DERGİSİ ALGI Pİ ANALİTİK GÜÇ ERİŞİM ZAFER
Özel Dershanelerin Çatı Örgütü ÖZ-DE-BİR ÖZEL DERSHANELER BİRLİĞİ DERNEĞİ 2 ÖZ-DE-BİR ÖZEL DERSHANELER BİRLİĞİ DERNEĞİ Gazi Mustafa Kemal Bulvarı 99/1 Maltepe - ANKARA Tel: 0312 230 51 47 229 49 25 Faks: 230 51 46 www.ozdebir.org.tr ozdebir@ozdebir.org.tr