İZMİR TİCARET ODASI ŞİLİ NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ VE ŞİLİ-TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ 2007 HAZİRAN Burte BUMİN
Uzman Yardımcısı A-) ÜLKE BİLGİLERİ Başkenti: Yüzölçümü: Santiago 756,950 km² Nüfusu: 16,284,741 Yönetim Şekli: Para Birimi: Resmi Dili: Cumhuriyet Şili Pesosu (CLP) İspanyolca Okur Yazar Oranı: % 95.7 B-) EKONOMİK GÖSTERGELER (2006) GSYH: 202.7 milyar dolar
GSYH Büyüme Hızı: % 4,2 Kişibaşı GSYH: 12,700 dolar Enflasyon Oranı: % 2,6 İşsizlik Oranı: % 7,8 Toplam Dış Borç İhracat : İthalat: 47,6 Milyar dolar 58,2 Milyar dolar 35,37 Milyar dolar Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar: APEC, BIS, CAN (üye), CSN, FAO, G-15, G-77, IADB, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICCt (imza sahibi), ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITU, ITUC, LAES, LAIA, Mercosur (üye), MIGA, MINUSTAH, NAM, OAS, OPANAL, OPCW, PCA, RG, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNMOGIP, UNTSO, UNWTO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO C-) GENEL EKONOMİK YAPI VE DIŞ TİCARET Şili, yoğun bir yabancı yatırımla karakterize olmuş market odaklı bir ekonomiye sahiptir. 1998 yılında uyguladığı sıkı para politikasından dolayı bir resesyon (durgunluk) dönemi yaşayan Şili, 1999 yılında tahıl üretiminde yaşanan düşüş ve hidroelektrik üretiminde sıkıntılar yaşanması nedeniyle 15 yıl süren bir negatif büyüme yaşamıştır. Yaşadığı resesyona rağmen, Şili Güney Amerika nın en güçlü mali kurumlarına ve bono piyasasına sahip olduğu için 1999 yılında resesyondan çıkmış ve 2000 yılında %4,4 lük bir büyüme hızına ulaşmıştır. 2001 ve 2002 yıllarında bu büyüme oranları biraz düşerek devam etse de diğer Güney Amerika ülkelerinin yaşadığı ekonomik krizlerden uzak kalması, bölgeye yatırım yapmak isteyen çok uluslu şirketlerin Şili yi tercih etmesini sağlamıştır. Şili nin ihracatı 2002 de GSMH nın %22 sine ulaşmıştır. İhracatının %27 si kuzey ve güney Amerika ülkelerine, %25 i Asya ya ve %24 ü Avrupa ya dır. En çok ihracat yaptığı ülke ABD olmakla beraber Asya nın payı da gittikçe artmaktadır. İthalatının %22 sini sermaye malları oluşturmaktadır. Toplam ithalatın %19 u AB den yapılırken, %18 i Arjantin den yapılmaktadır. Şili, 2003 yılının başında ticaret anlaşması yapmadığı ülkeler dahil olmak üzere tüm ülkeler için tarife oranlarını %6 seviyesine çekmiştir. Yüksek vergi oranları buğday, un, bitkisel yağlar ve şeker için devam etmektedir.
Şili ile ilgili uluslar arası kuruluşlarca yayınlanan raporlarda, yüksek rekabet gücüne sahip, teknolojik ve bilimsel altyapıya sahip, piyasa kurallarının sağlıklı işlediği, yabancı yatırımlar için yatırım riskinin düşük ve sürdürebilir kalkınma trend inin yüksek olduğu bir ülke olarak ifade edilmektedir. Ekonomik Göstergeler Yıllar GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) (milyar $) Kişi Başına Gelir (USD) Büyüme Oranları (%) Enflasyon Oranı (%) İhracat (Milyar USD) İthalat (Milyar USD) 1999 67,6 4,504-0,8 2,3 17,1 14,4 2000 70,1 4,608 4,5 4,5 19,2 17,0 2001 63,0 4,090 3,4 2,6 18,2 16,3 2002 66,0 4,262 2,2 2,8 18,1 15,9 2003 73,3 4,581 3,7 1,1 21,0 18,0 2004 90,4 5,870 6,1 1,1 31,6 22,9 2005 112,5 5,9 3,1 39,5 30,4 2006 202,7 12,700 4,2 2,6 58,23 35,37 Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler ABD %15.8, Japonya %11.5, Çin %11.1, Hollanda %5.8, Güney Kore %5.5, Brezilya %4.4, İtalya %4.2, Meksika %4 Başlıca İhraç Ürünleri Meyve, deniz ürünleri, kâğıt ve kâğıt hamuru, bakır kimyasallar, şarap. Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler
Arjantin %14.8, ABD 14.6%, Brezilya %11.7, Çin %7.8, Güney Kore % 4.8, Yemen %4.4 Başlıca İthal Ürünleri Petrol ve petrol ürünleri, kimyasallar, elektrik ve telekomünikasyon ekipmanları, endüstriyel makineler, taşıtlar, doğal gaz. D-) TÜRKİYE İLE İKİLİ TİCARET VERİLERİ (milyon ABD doları) Yıllar Türkiye nin Türkiye nin ithalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi ihracatı 1999 35,7 11,7 47,4 24,0 2000 16,2 92,2 108,4-76,0 2001 19,9 73,4 93,3-53,5 2002 19,7 79,2 98,9-59,5 2003 15,528 160,489 176,014-144,961 2004 24,528 176,449 200,977-151,927 2005 24,959 326,177-301,218 351,136 2006 34,788 441,925 476,713-407,137 Başlıca İhraç Ettiğimiz Ürünler Demir, çelik Demir çelikten eşya Makine ve cihazlar, aletler Örme giyim eşyası ve aksesuarları Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler. Başlıca İthal Ettiğimiz Ürünler Bakır ve bakırdan eşya İnorganik kimyasal müstehsallar Yağlı tohum ve meyveler Odun hamuru Yenilen meyveler, kabuklu yemişler.
E-) TÜRKİYE İLE ŞİLİ ARASINDAKİ BAŞLICA ANLAŞMA VE PROTOKOLLER KONSOLOSLUK İLİŞKİLERİ PROTOKOLÜ (1913) DOSTLUK VE İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI (1925) TİCARİ, EKNOMİK, TEKNİK VE BİLİMSEL İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI (1989) VİZE MUAFİYETİ ANLAŞMALARI (1989 VE 1997) KÜLTÜREL, BİLİMSEL VE EĞİTİM İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI (1995) TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ŞİLİ CUMHURİYETİ ARASINDA 2004-2006 YILLARI İÇİN KÜLTÜR, EĞİTİM, BİLİM GENÇLİK VE SPOR ALANLARINDA DEĞİŞİM PROGRAMI (2004) İSTANBUL TİCARET ODASI VE SANTİAGO TİCARET ODASI ARASINDAKİ İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN ANLAŞMA (1997) SİYASİ İŞTİARE MEKANİZMASI KURULMASINA İLİŞKİN MUTABAKAT ZAPTI (1998) YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE KORUNMASI ANLAŞMASI İGEME-PROCHİLE İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI (1998) ASKERİ ALANDA EĞİTİM, TEKNOLOJİ VE İŞBİRLİĞİ ÇERÇEVE ANLAŞAMASI (2004)
F-) EGE BÖLGESİNDEN ŞİLİ YE YAPILAN İHRACAT Yıllar ABD Doları (milyon) 2000 1,320,002,6720 2001 2,319,381,0409 2002 3,252,704,5200 2003 1,587,440,0876 2004 2,277,656,6900 2005 928,414,5000 2006 2,116,540,4500
G-) EGE BÖLGESİNDEN ŞİLİ YE YAPILAN İHRACATIN SEKTÖREL DAĞILIMI (2006) ÜRÜN ADI TUTAR ($) KİMYON TOHUMLARI(EZİLMEMİŞ VEYA ÖĞÜTÜLMEMİŞ) 99.215 KARAMAN KİMYONU TOHUMLARI 722 324 DİĞER KEKİK (THYMUS SERPYLLUM) - EZİLMEMİŞ, ÖĞÜTÜLMEMİŞ 35 DOMATESLER-DİĞER,TÜM VEYA PARÇA HALİNDE,SİRKESİZ, KONSERVE EDİLMİŞ 606.472 TÜTÜN-EGE BÖLGESİ AMERİKAN GRAT, GÜNEŞTE KURUTULMUŞ,SAPLI,DAMARLI 258.911 TÜTÜN-EGE BÖLGESİ B. GRAT, GÜNEŞTE KURUTULMUŞ,SAPLI,DAMARLI 318.84 TÜTÜN-EGE BÖLGESİ KAPA, GÜNEŞTE KURUTULMUŞ,SAPLI, DAMARLI 69 DİĞER PLASTİKLERDEN PLAKA,LEVHA,YAPRAK,FİLM,FOLYE VE ŞERİTLER - GÖZENEKSİZ 49.031 OKUL KİTAPLARI, TEKNİK, İLMİ VE SANATA AİT KİTAPLAR - YABANCI DİLDE BASILMIŞ 1.541 TİŞÖRTLER-PAMUKTAN-ÖRME 46 SUNİ-SENTETİK LİFLERDEN FANİLA, ATLET, KAŞKORSE VB -ÖRME 1.935 ERKEK,ERKEK ÇOCUK KAZAKLARI-PAMUKTAN,YUVAR., BALIKÇI,POLO,HAFİF İNCE,ÖRME 294.458 TUVALET VE MUTFAK BEZLERİ-PAMUKTAN(HAVLU MENSUCATTAN),DİĞER 16.058 PARLATILMIŞ,SÜSLENMİŞ/İŞLENMİŞ,FAKAT HEYKELTRAŞLIK ÇALIŞMA. YAPILMAMIŞ TRAVERTEN Genel Toplam 2.116,541
H-) TÜRKİYE DEKİ ŞİLİ SERMAYELİ FİRMALAR Firmalar Merkez İli Sektörü VISION TECNOLOGIES INT. PVC PROFİL İNŞ. MALZ. MAKİNA İMALAT SAN. İTH. İHR. LTD. ŞTİ. İstanbul İmalat KUZEYGAZ PETROL İstanbul İnşaat ÜRÜNL.DEN.İNŞ.TAHH.SAN.TİC.A.Ş. DEM-AL OTOGAZ SAN.VE TİC.A.Ş. İstanbul Madencilik ve taşocakçılığı BUĞDAY BASIN-YAYIN VE TİC.LTD.ŞTİ. İstanbul Toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıt, motosiklet, kişisel ve ev eşyalarının onarımı.