SODA SANAYİİ A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE MALİ TABLOLAR
ARA DÖNEM FİNANSAL TABLOLAR HAKKINDA İNCELEME RAPORU Soda Sanayii A.Ş. Yönetim Kurulu na Giriş Soda Sanayii A.Ş. ( Şirket ) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte Grup ) ekte yer alan tarihli konsolide bilançosu, aynı tarihte sona eren altı aylık gelir tablosu, öz sermaye değişim tablosu, nakit akım tablosu ve önemli muhasebe politikalarının özeti ile dipnotları tarafımızca incelenmiştir. İşletme yönetiminin sorumluluğu, söz konusu konsolide ara dönem finansal tablolarının Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumudur. Bizim sorumluluğumuz bu konsolide ara dönem finansal tabloların incelenmesine ilişkin ulaşılan sonucun açıklanmasıdır. İncelemenin kapsamı İncelememiz Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan bağımsız denetim standartları düzenlemelerine uygun olarak yapılmıştır. Konsolide ara dönem finansal tabloların incelenmesi, ağırlıklı olarak finansal raporlama sürecinden sorumlu kişilerden bilgi toplanması, analitik inceleme ve diğer inceleme tekniklerinin uygulanmasını kapsamaktadır. Bir incelemenin kapsamı Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan bağımsız denetim standartları çerçevesinde yapılan bağımsız denetim çalışmasına göre daha dar olduğundan, inceleme, bağımsız denetimde farkında olunması gereken tüm önemli hususları ortaya çıkarabilme konusunda güvence sağlamaz. Dolayısıyla, incelememiz sonucunda bir bağımsız denetim görüşü açıklanmamıştır. Şirket in bağlı ortaklıklarından Bosna Hersek de kurulu bulunan Şişecam Soda Lukavac d.o.o. nun mali tabloları tarafımızdan incelenmemiştir. Sözkonusu bağlı ortaklığın mali tabloları tarihli konsolide aktiflerin yaklaşık %14 ünü ve konsolide net satışların yaklaşık %9 unu oluşturmaktadır. Başka denetim firması tarafından incelenmiş olan bu mali tablolara ilişkin inceleme raporları tarafımıza sunulmuştur. Grup un konsolide mali tabloları Şişecam Soda Lukavac d.o.o. nin tutarlarını da içerdiğinden bu işletme ile ilgili görüşümüz diğer denetim firmasının inceleme raporlarına dayanmaktadır. Sonuç İncelememiz ve diğer denetim firmasının incelemesi sonucunda, ara dönem finansal tablolarının, Soda Sanayii A.Ş. ve bağlı ortaklıklarının tarihi itibariyle finansal pozisyonunu, altı aylık döneme ilişkin finansal performansını ve nakit akımlarını, Sermaye Piyasası Kurulu nca yayımlanan finansal raporlama standartları çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmadığı konusunda herhangi bir hususa rastlanmamıştır. İstanbul, 29 Ağustos DRT BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Gökhan Alpman Sorumlu Ortak Başdenetçi
İçindekiler KONSOLİDE BİLANÇOLAR 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOLARI 3 KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI 4 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI 5 KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR NOT 1 GRUP UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU 6 NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 7-23 NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ 23 NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI 23 NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA 23 NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER 24 NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR 24-25 NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR 25-26 NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER 26 NOT 10 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR 26-27 NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR 27-28 NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR 28 NOT 13 STOKLAR 28 NOT 14 CANLI VARLIKLAR 28 NOT 15 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR 28 NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR 29 NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER 29 NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR 30-31 NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 32 NOT 20 ŞEREFİYE 33 NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI 33 NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 34 NOT 23 TAAHHÜTLER 34 NOT 24 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR 35 NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI 35 NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 36 NOT 27 ÖZKAYNAKLAR 36-38 NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ 38 NOT 29 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, PAZARLAMA SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 39 NOT 30 NİTELİKLERE GÖRE GİDERLER 39 NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR / GİDERLER 39 NOT 32 FİNANSAL GELİRLER 39 NOT 33 FİNANSAL GİDERLER 40 NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIK VE DURDURULAN FAALİYETLER 40 NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 40-42 NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ 42 NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 42-47 NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 47-48 NOT 39 FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) 48-52 NOT 40 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 52 NOT 41 DİĞER HUSUSLAR 52-55 Sayfa
Tarihi İtibariyle Konsolide Bilanço VARLIKLAR Dipnot Referanslar ı Dönen Varlıklar 203.800.915 164.994.663 Nakit ve Nakit Benzerleri 6 16.024.558 25.687.984 Ticari Alacaklar 10, 37 97.095.169 68.280.252 Diğer Alacaklar 11 1.424.008 1.083.157 Stoklar 13 64.677.477 59.321.930 Diğer Dönen Varlıklar 26 24.579.703 10.621.340 Duran Varlıklar 531.088.584 488.893.225 Diğer Alacaklar 11 29.100 78.303 Finansal Yatırımlar 7 28.317.693 28.528.094 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 16 121.450.274 111.284.090 Maddi Duran Varlıklar 18 374.727.874 342.880.192 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19 1.710.776 1.560.850 Ertelenmiş Vergi Varlığı 35 1.566 - Diğer Duran Varlıklar 26 4.851.301 4.561.696 TOPLAM VARLIKLAR 734.889.499 653.887.888 1 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Tarihi İtibariyle Konsolide Bilanço Dipnot Referansları Kısa Vadeli Yükümlülükler 149.974.772 106.905.935 Finansal Borçlar 8 58.810.150 44.704.747 Ticari Borçlar 10, 37 47.819.360 46.086.060 Diğer Borçlar 11 17.661.039 3.263.701 Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 35 2.867.106 - Borç Karşılıkları 22 4.407.291 2.129.748 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 26 18.409.826 10.721.679 Uzun Vadeli Yükümlülükler 129.190.628 116.905.522 Finansal Borçlar 8 86.498.741 72.249.693 Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 17.366.718 16.194.438 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 35 25.304.412 28.440.680 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 26 20.757 20.711 ÖZKAYNAKLAR 455.724.099 430.076.431 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 448.718.817 422.105.217 Ödenmiş Sermaye 27 201.433.624 201.433.624 Sermaye Olumlu Farkları 27 1.489 1.489 Değer Artış Fonları 27 (3.573.270) (2.269.391) Yabancı Para Çevrim Farkları 27 16.594.542 (103.798) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 27 11.948.443 10.698.267 Geçmiş Yıllar Kar/Zararları 27 200.029.275 196.798.962 Net Dönem Karı/Zararı 27 22.284.714 15.546.064 Azınlık Payları 27 7.005.282 7.971.214 TOPLAM KAYNAKLAR 734.889.499 653.887.888 2 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Konsolide Gelir Tablosu Sürdürülen Faaliyetler Dipnot Referansları 1 Ocak- 1 Nisan- 1 Ocak- 1 Nisan- Satış Gelirleri 28 301.324.911 157.371.141 223.058.112 107.607.850 Satışların Maliyeti (-) 28 (244.198.344) (127.613.404) (188.269.445) (92.418.099) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar 57.126.567 29.757.737 34.788.667 15.189.751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 29 (756.716) (393.009) (647.882) (309.236) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) 29 (15.934.703) (8.542.886) (13.269.204) (7.161.162) Genel Yönetim Giderleri (-) 29 (16.798.574) (9.062.529) (17.906.654) (9.825.312) Diğer Faaliyet Gelirleri 31 5.044.786 2.670.137 9.034.369 6.288.076 Diğer Faaliyet Giderleri (-) 31 (4.804.172) (407.359) (1.517.385) (1.087.785) Faaliyet Karı 23.877.188 14.022.091 10.481.911 3.094.332 Özkaynak Yönt. Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki 16 5.437.162 3.226.037 7.774.422 4.427.091 Paylar Finansal Gelirler 32 14.019.469 4.054.629 2.783.687 1.216.388 Finansal Giderler (-) 33 (19.008.715) (4.511.645) (2.203.634) 293.900 Sürdürülen Faaliyetler Vergi Öncesi Karı 24.325.104 16.791.112 18.836.386 9.031.711 Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/gideri (3.508.981) (3.239.909) (2.554.330) (819.786) - Dönem vergi gelir/gideri 35 (5.994.377) (3.449.668) (3.176.507) (1.336.904) - Ertelenmiş vergi gelir/gideri 35 2.485.396 209.759 622.177 517.118 Sürdürülen Faaliyetler Dönem Karı 20.816.123 13.551.203 16.282.056 8.211.925 Dönem Karı 20.816.123 13.551.203 16.282.056 8.211.925 Dönem Karı/Zararının Dağılımı Azınlık Payları 27 (1.468.591) (775.353) (1.128.282) (607.631) Ana Ortaklık Payları 22.284.714 14.326.556 17.410.338 8.819.556 Hisse Başına Kazanç 36 0,111 0,071 0,086 0,044 3 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu Sermaye Sermaye Olumlu Farkları Değer Artış Fonları Yabancı Para Çevrim Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Geçmiş Yıllar Karları (*) Net Dönem Karı / (Zararı) Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Toplamı 1 Ocak itibariyle bakiye 62.630.000 138.266.489 (1.975.830) 11.063.461 7.271.561 216.421.792-433.677.473 11.414.466 445.091.939 Yedeklere transferler - - - - 3.426.706 (3.426.706) - - - - Dağıtılan temettü - - - - - (15.657.500) - (15.657.500) - (15.657.500) Yabancı para çevrim farkları - - - (7.356.840) - - - (7.356.840) (514.696) (7.871.536) Değer artış fonlarındaki değişim - - (486.522) - - - - (486.522) - (486.522) Net dönem karı - - - - - - 17.410.338 17.410.338 (1.128.282) 16.282.056 Azınlık Payları Toplam itibariyle bakiye 62.630.000 138.266.489 (2.462.352) 3.706.621 10.698.267 197.337.586 17.410.338 427.586.949 9.771.488 437.358.437 1 Ocak itibariyle bakiye 201.433.624 1.489 (2.269.391) (103.798) 10.698.267 212.345.026-422.105.217 7.971.214 430.076.431 Ortak yönetim altındaki işletme birleşmesinin etkisi (Not 3) 5.446.980 27.513.008 - - 379.480 (38.076.138) - (4.736.670) (450.226) (5.186.896) 1 Ocak itibariyle bakiye (Yeniden düzenlenmiş) 206.880.604 27.514.497 (2.269.391) (103.798) 11.077.747 174.268.888-417.368.547 7.520.988 424.889.535 Ortak yönetim altındaki hisselerin satın alınması (Not 3) (5.446.980) (27.513.008) - - - 26.631.083 - (6.328.905) - (6.328.905) Yedeklere transferler - - - - 870.696 (870.696) - - - - Yabancı para çevrim farkları - - - 16.698.340 - - - 16.698.340 952.885 17.651.225 Değer artış fonlarındaki değişim - - (1.303.879) - - - - (1.303.879) - (1.303.879) Net dönem karı - - - - - - 22.284.714 22.284.714 (1.468.591) 20.816.123 itibariyle bakiye 201.433.624 1.489 (3.573.270) 16.594.542 11.948.443 200.029.275 22.284.714 448.718.817 7.005.282 455.724.099 (*) tarihi itibariyle geçmiş yıllar karının 8.057.345 YTL si 21 Nisan tarihli Genel Kurul da alınan karar doğrultusunda sermayeye eklenmek üzere ayrılmıştır. Yapılan sermaye artırımı 18 Temmuz tarihinde tescil edilmiştir (Not 40). 4 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Nakit Akım Tablosu Dipnot Referansları 1 Ocak- 1 Ocak- İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Net dönem karı 22.284.714 17.410.338 Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler 31.084.282 5.508.621 - Amortisman ve itfa payları 18, 19 18.487.866 15.822.898 - Kıdem tazminatı karşılığı 24 2.039.649 1.708.306 - Finansal borçlara ilişkin kur farkı ve faiz gideri 33 12.014.726 (1.125.487) - Stok değer düşüklüğü karşılığındaki değişim 13 (45.281) (348.619) - Diğer çeşitli karşılıklardaki değişim 2.251.925 (1.598.212) - Eurobond değerleme gideri 7 (56.414) 107.809 - Ana ortaklık dışı paylar 27 (1.468.591) (1.128.282) - Temettü geliri 32 (211.417) (243.650) - Döneme gelir yazılan negatif şerefiye 31 - (2.466.050) - Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden elde edilen gelirler 16 (5.437.162) (7.774.422) - Vergi tahakkuku 35 3.508.981 2.554.330 İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit 53.368.996 22.918.959 akımı - Ticari alacaklar (2.247.529) (5.554.596) - Stoklar (2.928.381) (2.422.101) - İlişkili taraflardan alacaklar (17.762.123) (16.425.377) (463.726) - Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (7.833.175) - Ticari borçlar 3.234.822 (10.785.102) - İlişkili taraflara borçlar (3.975.896) 2.313.482 - Diğer borçlar ve gider karşılıkları 9.098.405 10.844.286 - Alınan avanslar (2.821.745) 203.548 Faaliyetlerden elde edilen nakit 28.133.374 629.373 - Ödenen faizler (3.942.192) (1.929.262) - Ödenen vergi 35 (3.127.271) (3.659.653) - Ödenen kıdem tazminatı 24 (1.475.912) (953.635) İşletme faaliyetlerinden elde edilen / (kullanılan) nakit 19.587.999 (5.913.177) YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Satılmaya hazır finansal varlık sermaye artışı için ödenen nakit 7 (867.850) - - Ortak kontrol altında işletme birleşmesi için ödenen nakit (6.272.049) - - Satılmaya hazır finansal varlık sermaye taahhüt ödemesi - (126.677) - İlave iştirak hissesi alımı nedeniyle ödenen nakit - (2.864.815) - Konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklardan alınan temettü 32 211.417 243.650 - İştiraklerden alınan temettü 8.158.438 634.897 - Maddi varlık alımları 18 (36.690.654) (26.743.976) - Maddi olmayan varlık alımları 19 (357.044) (642) - Satılan maddi duran varlıkların net defter değeri 18 819.668 421.373 - Yabancı para çevrim farkı değişimi 884.198 406.097 Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit (34.113.876) (28.030.093) FİNANSAL FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Yeni alınan borçlar 43.864.368 49.815.021 - Geri ödenen mali borçlar (39.001.917) (24.537.955) - Ödenen temettü - (15.657.500) Finansal faaliyetlerden elde edilen nakit 4.862.451 9.619.566 HAZIR DEĞERLERDEKİ NET DEĞİŞİM (9.663.426) (24.323.704) 5
Nakit Akım Tablosu DÖNEM BAŞI HAZIR DEĞERLER 25.687.984 50.686.545 DÖNEM SONU HAZIR DEĞERLER 16.024.558 26.362.841 1. Grup un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu Soda Sanayii Grubu ( Grup ), ana şirket olan Soda Sanayii A.Ş. ( Şirket ) ve 3 bağlı ortaklık, 1 iştirak ve 1 müşterek yönetime tabi işletmeden oluşmaktadır. Grup un faaliyet konusu hafif soda, ağır soda, sodyum bikarbonat, sodyum bikromat, sodyum sülfür, sodyum sülfat, bazik krom sülfat (Tankrom AB, Tankrom SB, Tankrom OBM, Tankrom F24, Tankrom FS, Tankrom OB, Tankrom FO, Resintan M), kromik asit ve diğer nevi krom-soda türevleri, krom-soda içeren diğer mamullerin üretimi için fabrikalar kurmak, bunlara iştirak etmek, konuları ile ilgili her türlü ithalat ve ihracat yapmak ve ağır makine üretmektir. Şirket in merkezi İş Kuleleri Kule 3, 4 Levent-Beşiktaş/İstanbul dadır. Konsolidasyona dahil edilen şirketler Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları ve Şirket in bu bağlı ortaklıklardaki doğrudan iştirak oranları aşağıda verilmiştir: Şirket Ünvanı Faaliyet Konusu Kayıtlı Olduğu Ülke Doğrudan sahiplik oranı % Doğrudan sahiplik oranı % Bağlı ortaklıklar Şişecam Soda Lukavac d.o.o. Soda üretimi Bosna 78,34 78,34 Hersek Asmaş Ağır San. Mak. A. Ş. Ağır sanayi makinaları Türkiye 82,53 - İmalatı Şişecam Bulgaria Ltd. Soda ürünleri ticareti Bulgaristan 100,00 100,00 Müşterek yönetime tabi işletmeler Oxyvit Kimya San. ve Tic. A. Ş. Vitamin K-3 ve türevleri Türkiye 44,00 44,00 İştirakler Solvay Şişecam Holding AG İştirak yatırımcılığı Avusturya 25,00 25,00 Sermayenin %10 ve daha fazlasına sahip ortaklar Not 27 de verilmiştir. Şirket in hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda ( İMKB ) 2000 yılından beri işlem görmektedir. Kategorileri itibariyle cari dönem içerisinde çalışan personel sayısı Aylık ücretli 532 489 Saat ücretli 1.380 1.288 Toplam 1.912 1.777 6
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar Finansal Tabloların Hazırlanış Temelleri ve Belirli Muhasebe Politikaları Şirket ve Türkiye de yerleşik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni mali tablolarını Türk Ticaret Kanunu ( TTK ) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal mali tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. Sermaye Piyasası Kurumu ( SPK ), Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliğ ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmeler finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UMS/UFRS ) na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları ( TMS/TFRS ) esas alınacaktır. Rapor tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan tarihli duyuru ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. Bu kapsamda geçmiş dönem mali tablolarında bazı sınıflamalar yapılmıştır (Not 41). Kullanılan Para Birimi Grup un her işletmesinin kendi mali tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket in geçerli para birimi olan ve konsolide mali tablolar için sunum para birimi olan YTL cinsinden ifade edilmiştir. Yüksek enflasyon dönemlerinde mali tabloların düzeltilmesi SPK nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları'na (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren IASB tarafından yayımlanmış 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı ( UMS 29 ) uygulanmamıştır. Konsolidasyona ilişkin esaslar Konsolide mali tablolar Not 1 de açıklanan bağlı ortaklıklar, müşterek yönetime tabi işletmeler ve iştiraklerin finansal tablolarını kapsamaktadır. Grup un doğrudan veya dolaylı olarak %50 sinden fazlasına iştirak ettiği veya oy hakkına sahip olması nedeniyle işlemleri üzerinde kontrol yetkisine sahip olduğu bağlı ortaklıklar tam olarak konsolide edilmektedir. Grup, bağlı ortaklık konumundaki şirketin finansal ve operasyonel politikalarını yürütme gücüne sahip olması nedeniyle, bağlı ortaklığın faaliyet sonuçlarından pay alır. Grup ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen önemli işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında yok edilir. %100 üne sahip olunmayan 7
Nakit Akım Tablosu konsolide bağlı ortaklıkların, özkaynakları ve net kar / zararındaki üçüncü şahıslara ait paylar konsolide mali tablolarda ana ortaklık dışı pay olarak gösterilmektedir. 8
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı) Konsolidasyona ilişkin esaslar (devamı) Şirket in finansal ve operasyonel politikalarına önemli ölçüde etki edebildiği tüzel kişilikler, iştirak olarak adlandırılır ve özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilirler. Özkaynak yönteminde iştirak net varlık tutarıyla konsolide bilançoda gösterilir ve faaliyeti sonucunda ortaya çıkan Grup payı konsolide gelir tablosuna dahil edilir. İştiraklerin net aktif değerindeki düşüşün geçici olmaması durumunda iştirak değeri, konsolide mali tablolarda azaltılmış değeriyle gösterilir. Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, Soda Sanayii A.Ş. ve Bağlı Ortaklıklarının bir veya daha fazla sayıdaki taraf ile birlikte ortak kontrolüne tabi ve sözleşme ile ekonomik bir faaliyetin üstlenildiği şirketlerdir. Müşterek yönetime tabi işletmeler, Grup un konsolide mali tablolarında özkaynak yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmede müşterek kontrolün sona erdiği tarihten itibaren bu yöntemlerin uygulanmasına son verilir. UMS 21 Döviz Kurlarındaki Değişikliklerin Etkileri ne göre konsolidasyonda Grup un yabancı ülkelerdeki iştiraklerinin aktif ve pasifleri bilanço günündeki parite ile Yeni Türk Lirası na çevrilir. Gelir ve gider kalemleri ise dönemde gerçekleşen ortalama kur ile Yeni Türk Lirası na çevrilir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özsermaye içerisinde yabancı para çevrim farkları hesabında takip edilmektedir. Oluşan çevrim farkları faaliyetin sona erdiği döneme gelir ya da gider yazılır. Konsolidasyon kapsamındaki yabancı ülkelerdeki şirketlerin mali tablolarının Yeni Türk Lirası na dönüştürülmesinde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir: Döviz Cinsi Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması ABD DOLARI 1,22370 1,22664 1,30460 1,36792 1,16470 1,30151 EURO 1,92710 1,87758 1,75850 1,81755 1,71020 1,77818 Bir şirketin Grup tarafından satın alımı gerçekleştiğinde ilgili bağlı ortaklığın aktif ve pasifleri, alım günü itibariyle gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür. Azınlıkların payı, aktif ve pasiflerin gerçeğe yakın değerlerinin azınlık payı oranında hesaplanmasıyla elde edilir. Dönem içinde alınan veya satılan iştiraklerin, alımın gerçekleştiği tarihten başlayan veya satışın gerçekleştiği tarihe kadar olan faaliyet sonuçları konsolide gelir tablosuna dahil edilir. Gerekli görülen durumlarda bağlı ortaklıkların mali tablolarını diğer grup içi şirketlerinin uyguladığı muhasebe prensiplerine uygun hale getirebilmek için düzeltmeler yapılır. 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler Şirket in bağlı ortaklığı Asmaş, daha önceki dönemlerde hasılatı UMS 18 e ( Hasılat ) göre kaydetmiştir. Grup yönetimi Asmaş ın faaliyetlerinin aylara ve yıllara yaygın olması nedeniyle, hasılat kaydını UMS 18 e göre değil UMS 11 e ( İnşaat Sözleşmeleri ) göre kaydetmesinin, Asmaş ın faaliyet sonuçlarının daha doğru göstereceğine karar vermiş ve Asmaş ın mali tablolarını UMS 11 e göre yeniden düzenlemiştir. Ayrıca Grup yönetimi, Asmaş ın UMS 11 e göre hazırlanan mali tablolarındaki ertelenmiş vergi aktifini de yeniden değerlendirmiş ve Asmaş ın 1 Ocak ve 31 Mart tarihleri itibariyle kayda alınan ertelenmiş vergi aktifine de karşılık ayırmıştır. 9
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler (devamı) Şirket, Asmaş hisselerinin %82,53 ünün T. İş Bankası A. Ş. nden satın alınması ile ilgili olarak 10.534.999 YTL ödemiş ve 1 Ocak tarihi itibariyle menfaatlerin birleştirilmesi yönteminin finansal tablolarındaki etkisini 31 Mart tarihli finansal tablolarında 9.477.858 YTL olarak hesaplamıştır. Şirket, Asmaş ın hisselerinin satın alınmasına yönelik nihai satış bedeli çalışmalarının Haziran ayında tamamlanmasına mütakip 4.206.094 YTL yi T. İş Bankası A. Ş. nden geri almıştır. Bu nedenle Grup, ekli finansal tablolarda 1 Ocak tarihi itibariyle menfaatlerin birleştirilmesi yönteminin etkisini, Haziran ayında iade alınan 4.206.094 YTL yi de dikkate alarak yeniden hesaplamıştır. Şirket, bağlı ortaklığı Asmaş ın hisselerinin %82,53 ünü T. İş Bankası A. Ş. nden satın almadan önceki dönemde kendisinin ve diğer bağlı ortaklığı Şişecam Soda Lukavac d.o.o. nun Asmaş tan satın aldığı sabit kıymetler üzerindeki Asmaş ın karını hesaplayıp 1 Ocak tarihi itibariyle elimine etmiştir. Grup un 31 Mart tarihli konsolide mali tabloları yukarıda belirtilen hususlar nedeniyle UMS 8 e ( Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar ) göre yeniden düzenlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda; yapılan değişikliklerin 31 Mart tarihli mali tablolar üzerindeki etkileri belirtilmiştir: VARLIKLAR Yeniden düzenlenmiş 31 Mart Daha önce raporlanan 31 Mart Dönen Varlıklar 193.573.602 194.098.683 Nakit ve Nakit Benzerleri 16.305.104 16.305.104 Ticari Alacaklar 96.112.901 96.188.876 Diğer Alacaklar 4.626.900 420.806 Stoklar 58.534.772 72.901.193 Diğer Dönen Varlıklar 17.993.925 8.282.704 Duran Varlıklar 523.807.645 527.041.939 Diğer Alacaklar 79.131 79.131 Finansal Yatırımlar 28.488.469 28.488.469 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 124.307.001 124.307.001 Maddi Duran Varlıklar 361.649.918 364.058.776 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 1.675.020 1.675.020 Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.566 827.002 Diğer Duran Varlıklar 7.606.540 7.606.540 TOPLAM VARLIKLAR 717.381.247 721.140.622 10
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler (devamı) Yeniden düzenlenmiş 31 Mart Daha önce raporlanan 31 Mart Kısa Vadeli Yükümlülükler 144.873.438 140.018.312 Finansal Borçlar 57.227.633 57.227.63 3 Ticari Borçlar 51.551.673 51.551.673 Diğer Borçlar 14.393.342 14.393.342 Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 1.358.592 1.358.592 Borç Karşılıkları 4.721.194 5.348.394 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 15.621.004 10.138.678 Uzun Vadeli Yükümlülükler 122.223.009 123.875.448 Finansal Borçlar 81.348.233 81.348.233 Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 16.337.549 16.337.549 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 25.514.171 26.166.610 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 23.056 23.056 ÖZKAYNAKLAR 449.284.800 457.246.862 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 441.131.883 447.424.093 Ödenmiş Sermaye 201.433.624 201.433.624 Sermaye Olumlu Farkları 1.489 1.489 Değer Artış Fonları (3.495.426) (3.495.426) Yabancı Para Çevrim Farkları 23.256.321 23.256.321 Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 11.077.746 10.698.267 Geçmiş Yıllar Kar/Zararları 200.899.971 209.632.103 Net Dönem Karı/Zararı 7.958.158 5.897.715 Azınlık Payları 8.152.917 9.822.769 TOPLAM KAYNAKLAR 717.381.247 721.140.622 11
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler (devamı) Yeniden düzenlenmiş 1 Ocak - 31 Mart Daha önce raporlanan 1 Ocak - 31 Mart Sürdürülebilir Faaliyetler Satış Gelirleri 143.953.770 138.577.147 Satışların Maliyeti (-) (116.584.940) (113.874.934) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar 27.368.830 24.702.213 Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) (363.707) (363.707) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) (7.391.817) (7.391.817) Genel Yönetim Giderleri (-) (7.736.045) (7.736.045) Diğer Faaliyet Gelirleri 2.374.649 2.381.303 Diğer Faaliyet Giderleri (-) (4.396.813) (4.401.959) Faaliyet Karı 9.855.097 7.189.988 Özkaynak Yönt. Değerlenen Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar 2.211.125 2.211.125 Finansal Gelirler 9.964.840 10.024.492 Finansal Giderler (-) (14.497.070) (14.497.070) Sürdürülen Faaliyetler Vergi Öncesi Karı 7.533.992 4.928.535 Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/gideri (269.072) (160.214) - Dönem vergi gelir/gideri (2.544.709) (2.544.709) - Ertelenmiş vergi gelir/gideri 2.275.637 2.384.495 Sürdürülen Faaliyetler Dönem Karı 7.264.920 4.768.321 Dönem Karı 7.264.920 4.768.321 Dönem Karı/Zararının Dağılımı Azınlık Payları (693.238) (1.129.394) Ana Ortaklık Payları 7.958.158 5.897.715 Hisse Başına Kazanç 0,040 0,029 2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Grup cari yıl içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır. Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup un konsolide mali tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Mali tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiştiğinde karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem mali tabloları da buna uygun olarak yeniden sınıflandırılır ve bu hususlara ilişkin olarak açıklama yapılır. Bu kapsamda, geçmiş dönem mali tablo ve dipnotları, SPK nın 17 Nisan tarih ve 11/467 sayılı kararı ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygunluk sağlamak amacıyla yeniden sınıflandırılmıştır (Not 41). 12
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) ve UMSK nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi ( UFRYK ) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır. tarihinde yürürlüğe giren ancak Grup un operasyonları ile ilgili olmadığından uygulanmayan standartlar, değişiklikler ve yorumlar Aşağıda yer alan standartlar ile önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar 1 Ocak tarihinde veya söz konusu tarihten sonra başlayan mali dönemler için zorunlu olduğu halde Grup un faaliyetleri ile ilgili değildir: UFRYK 11, UFRYK 12, UFRYK 14, UFRS 2 - Grup ve İşletmenin Geri Satın Alınan Kendi Hisselerine İlişkin İşlemler Hizmet İmtiyaz Anlaşmaları UMS 19 - Tanımlanmış Fayda Varlığı Üzerindeki Sınırlama, Asgari Fonlama Gereklilikleri ve Birbirleriyle Olan Karşılıklı Etkileşimleri Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar ekli finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir: UFRS 8, Faaliyet Bölümleri 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRYK 13, Müşteri Bağlılık Programları 1 Temmuz tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRYK 15, Gayrimenkul İnşaat Anlaşmaları 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRYK 16, Yurtdışındaki İşletme ile İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması UFRS 2, Hisse Bazlı Ödemeler Hakediş Koşulları ve İptallerine İlişkin Değişiklik 1 Kasım tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRS 1, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması UFRS lerin İlk Kez Uygulanmasında Yatırım Maliyetlerine İlişkin Değişiklik UFRS 3, İşletme Birleşmeleri UMS 27, Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar UMS 28, İştiraklerdeki Yatırımlar UMS 31, İş Ortaklıklarındaki Paylar Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 13
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı) UMS 23, (Revize) Borçlanma Maliyetleri Doğrudan Giderleştirmeyi Engelleyen Kapsamlı Değişiklikler UMS 27, Konsolide ve Solo Mali Tablolar UFRS lerin İlk Kez Uygulanmasında Yatırım Maliyetlerine İlişkin Değişiklik UMS 1, Mali Tabloların Sunumu UMS 32, Finansal Araçlar: Sunum Geri Satın Alma Opsiyonlu Finansal Araçlar ve Nakde Çevrilmelerinde Doğacak Yükümlülüklerin Açıklanması Hakkında Değişiklik UMS 1, Mali Tabloların Sunumu Doğrudan Öz kaynağa Kaydedilen Net Gelir Tablosu Gerekliliğine İlişkin Kapsamlı Değişiklikler UMS 39, Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlere İlgili Değişiklikler 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. Grup Yönetimi, sonraki dönemlerde yürürlüğe girecek standart ve yorumların gelecek dönemlerde uygulanmasının Grup konsolide mali tablolarına önemli etkisi olmayacağını düşünmektedir. 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti Ekteki konsolide mali tabloların hazırlanmasında kullanılan değerleme ilkeleri ve önemli muhasebe politikaları aşağıdaki gibidir: Hasılat Gelirler, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür ve tahmini müşteri iadeleri, iskontolar ve benzer diğer karşılıklar kadar indirilir. Malların satışı Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir: Grup un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi, Grup un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması, Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi, İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması ve İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi. Hizmet sunumu Hizmet sunum sözleşmesinden elde edilen gelir, sözleşmenin tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. Temettü ve faiz geliri 14
Nakit Akım Tablosu Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren efektif faiz oranına göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir. 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Hasılat (devamı) Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır. Kira geliri Gayrimenkullerden elde edilen kira geliri, ilgili kiralama sözleşmesi boyunca doğrusal yönteme göre muhasebeleştirilir. Stoklar Stoklar ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin (piyasa değerinden satış giderlerinin düşülmesi yoluyla hesaplanan değer) düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Maddi Duran Varlıklar 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi varlıklar 2004 tarihi itibariyle enflasyona göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. İzleyen dönemlerden itibaren alınan kalemler ise satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. Kiralama veya idari amaçlı ya da halihazırda belirlenmemiş olan diğer amaçlar doğrultusunda inşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, borçlanma maliyetleri Grup un ilgili muhasebe politikası uyarınca aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulurlar. Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Maddi varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir: Binalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Makina ve cihazlar Taşıtlar Döşeme ve demirbaşlar Özel maliyetler Ekonomik Ömür 50 yıl 25-50 yıl 5-20 yıl 5 yıl 3-17 yıl 5 yıl Maddi varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve gelir tablosuna dahil edilir. 15
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın alınan maddi olmayan varlıklar Satın alınan maddi olmayan varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal itfa yöntemi kullanılarak itfaya tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür ve itfa yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Bilgisayar yazılımı Satın alınan bilgisayar yazılımları, satın alımı sırasında ve satın almadan kullanıma hazır olana kadar geçen sürede oluşan maliyetler üzerinden aktifleştirilir. Söz konusu maliyetler, faydalı ömürlerine göre (3-5 yıl) itfaya tabi tutulur. Bilgisayar yazılımlarını geliştirmek ve sürdürmekle ilişkili maliyetler, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Kontrolü Grup un elinde olan, saptanabilir ve kendine özgü yazılım ürünleri ile direk ilişkilendirilebilen ve bir yıldan fazla süre ile maliyetinin üzerinde ekonomik fayda sağlayacak harcamalar maddi olmayan varlık olarak değerlendirilir. Maliyetler, yazılımı geliştiren çalışanların maliyetlerini ve genel üretim giderlerinin bir kısmını da içermektedir. Maddi olmayan varlık olarak değerlendirilen bilgisayar yazılım geliştirme maliyetleri, faydalı ömürleri üzerinden itfaya tabi tutulurlar (3 yılı geçmemek kaydıyla). İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan varlıklar İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan varlıklar, maddi olmayan varlık tanımını karşılaması ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda şerefiye tutarından ayrı olarak tanımlanır ve muhasebeleştirilir. Bu tür maddi olmayan varlıkların maliyeti, satın alma tarihindeki gerçeğe uygun değeridir. İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan varlıklar başlangıç muhasebeleştirmesi sonrasında ayrı olarak satın alınan maddi olmayan varlıklar gibi maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Şerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düşüklüğü testi uygulanır. İtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir. Borçlanma Maliyetleri Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir. Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir. 16
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar Finansal varlık ve borçlar, Grup un bu finansal araçlara hukuki olarak taraf olması durumunda Grup un bilançosunda yer alır. Finansal varlıklar Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde kayıtlara gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkili harcamalar düşüldükten sonra alınır. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan ticari işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır. Finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar, satılmaya hazır finansal varlıklar ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında belirlenir. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar Grup un finansal varlığı elde etmesinin başlıca amacının yakın bir tarihte varlığı elden çıkarma olması, finansal varlığın Grup un hep birlikte yönettiği ve kısa vadede oluşan karların hemen realize edildiği tanımlanmış bir finansal araç portföyünün bir parçasını oluşturması ve finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmeyen tüm türev ürünlerinde söz konusu finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıkların, gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmesi sonucu oluşan kazanç ya da kayıp, kar / zararda muhasebeleştirilir. Kar / zarar içinde muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal varlıktan elde edilen faiz ve / veya temettü tutarını da kapsar. Etkin faiz yöntemi Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili finansal varlığın net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Vadesine kadar elde tutulacak ve satılmaya hazır borçlanma araçları ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemine göre hesaplanmaktadır. Vadesine kadar elde tutulan yatırımlar Grup un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli bono ve tahviller, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır. 17
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) Satılmaya hazır finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Satılmaya hazır finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir. Yabancı para cinsinden olan satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri, ilgili yabancı para cinsinden rayiç değerinin raporlama tarihinde geçerli olan çevrim kuru kullanarak raporlanan para cinsine çevrilmesiyle bulunur. Varlığın, çevrim kurundan kaynaklanan gerçeğe uygun değerindeki değişiklikler kar / zarar içinde, diğer değişiklikler ise özkaynak altında muhasebeleştirilir. Krediler ve alacaklar Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Ticari alacaklar, kredi alacakları ve diğer alacaklar, ilk kayıt tarihinde gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden gösterilmişlerdir. Finansal varlıklarda değer düşüklüğü Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço tarihinde bir finansal varlık veya finansal varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. Kredi ve alacaklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır. Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler, kar veya zarar içinde muhasebeleştirilir. Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa, ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliniyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde kar / zararda iptal edilir. Değer düşüklüğü sonrası satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen artış, doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir. 18
Nakit Akım Tablosu 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) Nakit ve nakit benzerleri Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Bu varlıkların defter değeri gerçeğe uygun değerlerine yakındır. Finansal yükümlülükler Grup un finansal yükümlülükleri ve özsermaye araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir. Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, kar / zararda muhasebeleştirilir. Kar / zarar içinde muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar. Diğer finansal yükümlülükler Diğer finansal yükümlülükler, banka borçları dahil olmak üzere, başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir. Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır. İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti, birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. UFRS 5 Satılmak Üzere Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler e göre satılmak üzere elde tutulan ve gerçeğe uygun değerden satış masraflarının düşülmesiyle bulunan değer ile kayda alınan duran varlıklar (veya satılacak gruplar) hariç olmak üzere alınan işletmenin UFRS 3 İşletme Birleşmeleri ne göre kayda alınma şartlarını karşılayan belirlenebilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülükleri gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınır. Satın alım sırasında oluşan şerefiye, satın alımın maliyetinin, satın alınan işletmenin tanımlanabilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki Grup un payını aşan kısmı olarak belirlenir ve ilk olarak maliyet değeri üzerinden kayıtlara alınır. Yeniden gözden geçirildikten sonra Grup un satın alınan işletmeye ilişkin tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki payının, satın alım maliyetini aşması halinde aşan kısım derhal gelir olarak kaydedilir. 19