SİRKÜLER RAPOR

ULUSLARARASI DENETİM DANIŞMANLIK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ. www.dmf.com.tr dmf@dmf.com.tr Farabi Sokak 12/11 06680 Çankaya, Ankara Tel: 0.312.428 67 50 Faks: 0.312.428 67 53 SİRKÜLER RAPOR 2005-6 86 SERİ NO'LU KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında, 5228 sayılı Kanunun(1) 28 ve 31 inci maddeleri ile yapılan değişikliklerle, mükelleflerin işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları üzerinden hesaplanacak Ar-Ge indiriminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğin konusunu oluşturmakta olup, bu tebliğde yapılan açıklamalar gelir vergisi mükellefleri için de geçerlidir. I. Yasal Düzenlemeler Gelir Vergisi Kanununun, 5228 sayılı Kanunla değiştirilen 89 uncu maddesinin (9) numaralı bendi aşağıdaki gibidir: 9. Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40 ı oranında hesaplanacak Ar- Ge indirimi. Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamı ile uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeleri ve usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Kurumlar Vergisi Kanununun, anılan Kanunun 31 inci maddesiyle değiştirilen 14 üncü maddesinin (6) numaralı bendi aşağıdaki gibidir: 6. Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik Araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40'ı oranında hesaplanacak "Ar- Ge indirimi". Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Geçiş dönemine ilişkin olarak yapılacak uygulama 5228 sayılı Kanunun Geçici 5 inci maddesinde düzenlenmiştir. Kanunun Geçici 5 inci maddesi aşağıdaki gibidir: Geçici Madde 5. - 1. Mükelleflerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yaptıkları araştırma geliştirme harcamaları hakkında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 89 uncu maddesinin (2) numaralı bendinin altıncı ve yedinci alt bentleri ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanunla değiştirilmeden önceki 14 üncü maddesinin (6) numaralı

bendi hükümleri uygulanır. 2. 2004 yılına ilişkin olarak bu Kanunun yayımından önce verilen geçici vergi beyannamelerinde bu Kanunla yapılan değişiklikler nedeniyle herhangi bir düzeltme yapılmaz. Bu düzenlemelere göre, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik Ar-Ge harcamaları tutarının %40 oranında hesaplanacak Ar-Ge indirimi, aşağıda yer alan açıklamalar çerçevesinde beyan edilecek gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilebilecektir. II. Tanımlar Ar-Ge ile ilgili olarak bu Tebliğde kullanılan tanımlara aşağıda yer verilmiştir. Ar-Ge Harcamaları: Tebliğin III/A- Ar-Ge Faaliyetleri bölümünde belirtilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan, bu Tebliğ kapsamında Ar-Ge harcaması olarak kabul edilen ve doğrudan veya amortisman yoluyla gider olarak kaydedilen harcamalar Ar-Ge harcamalarıdır. Ar-Ge İndirimi: Ar-Ge harcamaları üzerinden % 40 oranında hesaplanarak gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirime konu edilecek tutar Ar-Ge indirimidir. Ar-Ge Projesi: Amacı, kapsamı (genel ve teknik tanımı), süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni ve/veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak ihtira haklarının paylaşım esasları belirlenmiş Ar-Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan proje Ar-Ge projesidir. Teknoloji: Teknik üretme ve bu tekniğin uygulanması ile ilgili gerekli alet, makine ve malzemeleri geliştirebilme bilgisidir. Yenilik: Bir fikrin; pazarlanabilir hale veya bir mal / hizmet üretiminde kullanılan yeni veya geliştirilmiş bir yöntem haline dönüştürmesidir. Bu açıdan teknolojik yenilik yapma süreci, bir dizi bilimsel, teknolojik, mali ve ticari etkinliği içerir. Şekil, renk ve dekorasyondaki değişiklikler gibi bütünüyle görsel ve estetik değişiklikler ile ürünün yapı, nitelik ve performansını teknik açıdan değiştirmeyen, küçük tasarım ve görünüm farklarından ibaret basit değişiklikler yenilik sayılmaz. Üründe Yenilik: Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından, öze ilişkin, teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder. Üretim Yöntemlerinde Yenilik: Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, halen üretilmekte olan veya yeni ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan bir yöntem teknolojik açıdan yeni sayılır. Yazılım: Bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojilerine dayalı diğer bir cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesinin, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren bilgi ve belgelerin tümünü ifade eder. III. Kapsam A. Ar-Ge Faaliyetleri Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için Ar-Ge faaliyeti kapsamında 2

yapılmış olması gerekir. Aşağıda belirtilen amaçlara yönelik faaliyetler Ar-Ge faaliyetleridir. 1- Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi. 2- Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin bulunması veya geliştirilmesi. 3- Yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesine yönelik olarak yeni yöntemler geliştirilmesi veya yeni teknikler üretilmesi. 4- Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni tekniklerin / teknolojilerin bulunması. 5- Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri. Bir faaliyetin Ar-Ge faaliyeti olarak nitelendirilebilmesi için, yukarıda yer alan amaçlardan en az birine yönelik olması gerekmektedir. B. Kapsam Dışında Kalan Faaliyetler Aşağıda sayılan faaliyetler Ar-Ge faaliyetleri kapsamında değerlendirilmez. - Pazar araştırması yada satış promosyonu, - Kalite kontrol, - Sosyal bilimlerdeki araştırmalar, - Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri, - İcat edilmiş yada mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı, - Biçimsel değişiklikler (Tebliğin III-A bölümündeki amaçlara yönelik olmayan şekil, renk, dekorasyon vb. gibi estetik ve görsel değişiklikler), - Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan rutin faaliyetler (rutin veri toplama, rutin analizler için kullanılan program, yazılım vs, üretilen prototiplerin rutin ayarlamaları), - İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri, - Proje sonucunda geliştirilen fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar, - Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp test amaçlı dağıtılması ve tüketici testleri. C. Ar-Ge Faaliyetinin Sınırı Ar-Ge faaliyeti, esas itibariyle denemelerin son bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada sona erer. Ar-Ge projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiği andan itibaren Ar-Ge projesi bitmiş sayılır. Tamamlanan bir proje sonucunda elde edilen ürünün geliştirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar, yeni Ar-Ge projesi olarak değerlendirilir. Nihai ürünün oluşturulması aşamasında elde edilen ürünlerin kullanılabilirliğini ölçmek ve gerektiğinde değişiklik yapılmak üzere işletme içinde veya dışında test edilmesi amacıyla yapılan harcamalar Ar-Ge faaliyeti kapsamındadır. Ancak, ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalarla, 3

ürünün tanıtılması amacıyla üretilip dağıtılan numuneler için yapılan harcamalar Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındadır. Tebliğin III-A bölümünde belirtilen amaçlara yönelik olmayıp, mevcut teknolojinin kullanılması ile elde edilen, şekil ve estetiğe yönelik değişiklikler Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındadır. IV. Ar-Ge Harcamaları Tebliğin II- Tanımlar bölümünde belirtilen Ar-Ge harcamaları, esas itibariyle aşağıdaki harcama gruplarından oluşur. -İlk Madde ve Malzeme Giderleri: Her türlü direkt ilk madde, yardımcı madde, işletme malzemesi, ara mamul, yedek parça ve benzeri giderleri kapsar. Hammadde ve diğer malzeme stoklarından Ar-Ge faaliyetlerinde fiilen kullanılan kısma ilişkin maliyetler Ar-Ge harcaması kapsamındadır. Bu nedenle, henüz Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılmamış olan hammadde ve diğer malzemelere ilişkin maliyetler tutarlarının stok hesabında, kullanılan, satılan yada elden çıkarılanların da stok hesabından mahsup edilmek suretiyle izlenmesi gerekmektedir. - Personel Giderleri: Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla çalıştırılan, belge sahibi teknik personel ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen ücretlerdir. İşletmenin Ar-Ge departmanında çalıştırılan vasıfsız personel, teknik personele hizmet sunan idari personel ile Ar-Ge departmanına tahsis edilmemiş olup kısmen Ar-Ge projesinde çalışan personele ödenen ücretler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. - Genel Giderler: Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek amacıyla elektrik, su, gaz, bakım - onarım, haberleşme, nakliye ile Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi dışardan sağlanan fayda ve hizmetler ile bu giderler dışında Ar-Ge faaliyetinin devamlılığını sağlamak için katlanılan diğer giderleri kapsar. Sigorta giderleri, Ar-Ge faaliyetlerinin bizzat yürütülmesi amacıyla kullanılan tesis için ödenen kira giderleri ile kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler bu kapsamdadır. Bu giderlerin, Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilebilmesi için, Ar-Ge departmanında fiilen kullanıldığının tespit ve tevsik edilmesi gerekmektedir. Çeşitli kıstaslara göre genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. - Vergi, Resim ve Harçlar : Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin olan ve gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan ayni vergi, resim ve harçları kapsar. Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinin yürütüldüğü gayrimenkuller için ödenen vergiler, Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile bir patent hakkının alınması için ödenen harçlar gibi giderler bu kapsamdadır. -Amortisman ve Tükenme Payları: Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan bina, makine-tesis ve cihazlar, taşıtlar, döşeme ve demirbaş gibi maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman ve tükenme paylarından oluşur. Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan iktisadi kıymetlerden ayrılan amortismanlardan Ar-Ge projesinde kullanıldıkları süreye isabet eden kısmı Ar-Ge harcamaları kapsamında, proje tamamlandıktan sonraki dönemlere isabet eden kısmı Ar-Ge harcaması kapsamı dışındadır. Aynı şekilde, Ar-Ge dışı faaliyetlere tahsis edilen sabit kıymetlere ilişkin olarak ayrılan amortismanlar da Ar-Ge harcaması kapsamında bulunmamaktadır. Diğer taraftan, iktisadi kıymetin münhasıran Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılması ve bu kullanımın sürekli olması gerekmektedir. Ar-Ge departmanı dışında başka faaliyetlerde de kullanılan iktisadi kıymetlere ilişkin amortismanlar Ar-Ge harcaması kapsamında bulunmamaktadır. - Finansman Giderleri: Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardan temin 4

edilen kredilere ilişkin finansman giderleridir. V- Ar-Ge İndiriminin Uygulanması Ar-Ge indirimine yönelik düzenlemeler 31.07.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunduğundan, bu tarihten sonra yapılan Ar-Ge harcamaları için bu indirimden yararlanılabilecektir. Bu Tebliğ kapsamında belirtilen Ar-Ge faaliyetleri çerçevesinde işletme bünyesinde yapılan Ar-Ge harcamalarının %40 ı Ar-Ge indirimini oluşturmaktadır. Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarı kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde Tablo V- Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler bölümünün ilgili satırına, gelir vergisi mükellefleri tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesinde Tablo II- Gelir Bildirimi bölümünün ilgili satırına, geçici vergi beyannamesinde ise, Tablo I- Diğer İndirimler bölümünün ilgili satırına yazılarak kazançtan indirilecektir. Mükelleflerin Ar-Ge projesi kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekmektedir. VI. Diğer Hususlar A. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Ar-Ge faaliyetinin esas itibariyle işletme bünyesinde yapılması gerekmektedir. Ar-Ge faaliyetinin ve bu faaliyete ilişkin organizasyonun ağırlıklı olarak veya tamamen başka işletmelerde (diğer mükellefler nezdinde) yürütülmesi halinde yapılan giderler Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilmez. Ancak, Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında, proje bazında yerli ve yabancı teknik personelden mesleki ve teknik destek alınması veya bazı analizlerin dışarıda yaptırılması halinde bunlarla ilgili olarak yapılan ödemeler de Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilecektir. B. Mükelleflerden İstenecek Belgeler Ar-Ge indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler, proje ve uygulama aşamalarında aşağıda belirtilen belgeleri ilgili birimlere göndereceklerdir. Halen devam eden ve vergi ertelemesinden yararlanılmak üzere müracaat edilmemiş bulunan Ar-Ge faaliyetleriyle ilgili olarak Ek :1 de yer alan formata uygun olarak düzenlenecek rapor Tebliğin yayımını müteakip bir ay içinde Bakanlığa gönderilecektir. 1. Ar-Ge Projesi Başlangıcında İstenecek Belgeler Ar-Ge faaliyetine başlanılmadan önce Ek 1 de yer alan formata uygun olarak hazırlanacak rapor, bir yazı ekinde Maliye Bakanlığına (Gelirler Genel Müdürlüğü) elden veya posta yoluyla gönderilecektir. Bakanlık, raporun genel değerlendirmesini yaptıktan sonra, projenin bilimsel olarak incelenerek münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla, projeyi Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu na (TÜBİTAK) ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılan konuda uzmanlaşmış kuruluşlara intikal ettirecektir. Mükellefe, proje bütçesinin % 0,3 ü oranında bir tutarı incelemeyi yapan kuruluşa ödenmesi için bir yazı gönderilecek, ancak bu tutar 15.000 YTL yi aşmayacaktır. 5

İncelenecek Ar-Ge projesine ilişkin Bakanlıktan gelen yazı üzerine incelemeyi yapacak kuruluş, kendi uzmanları veya görevlendireceği başka kuruluşlara ait uzmanlar marifetiyle gerekli incelemeleri kısa sürede yaptırarak, Tebliğin 2 numaralı ekinde yer alan formata göre düzenlenen değerlendirme raporunun bir örneğini Gelirler Genel Müdürlüğüne ve başvuru sahibine gönderecektir. 2. Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi İle Birlikte İstenecek Belgeler a) Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu 02.01.1990 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca Ar-Ge indirimi ile ilgili işlemler yeminli mali müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmıştır. Ar-Ge indiriminden yararlanan mükelleflerin, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde yararlanılan Ar-Ge indiriminin doğru hesaplandığı ve uygulandığına ilişkin YMM tasdik raporunu ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir. Ar-Ge indirimine ilişkin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmiş olması durumunda, Ar-Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. b) Tasdik Raporunda Yer Alması Gereken Hususlar YMM tasdik raporunda en azından aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekmektedir. - Tasdik raporuna eklenecek olan ve teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan Ar-Ge Değerlendirme Raporunda belirtilen projenin veya projelerin hangi aşamada bulunduğu, bu projelerin sonuçları ile uygulanma durumu. - Ar-Ge departmanına ilişkin bilgiler (yeri, hacmi, teknik donanımı ve varsa kullanılan diğer laboratuarlar vb. diğer hususlar). - Ar-Ge indirimine konu olan harcamaların ana gruplar itibariyle dökümü (harcamaların ayrıntılı dökümüne rapor ekinde yer verilecektir). - Dönem içinde Ar-Ge departmanında kullanılan sabit kıymetlere ilişkin liste ve bunlar için ayrılan amortisman tutarları. - Dönem içinde alınan ilk madde, yarı mamül ve diğer sarf malzemeleri listesi, kullanım, iade, satış ve çıkan firelere ilişkin tutar ve miktar itibariyle bilgiler. - Ar-Ge ünitesinde çalışanlar ve ücretleri (Ar-Ge indiriminden yararlanabilecek personelin listesi ve ilgili dönemde bunlara ödenen ve gider kaydı yapılan ödemelere ilişkin döküm). - Dışarıdan alınan danışmanlık, ekspertiz ve benzeri hizmetlere ilişkin bilgiler (alınan kişi / kurum adı, vergi kimlik numarası, fatura tarih ve numarası, tutarı ve KDV si). - Geçici vergi dönemleri itibariyle uygulanan Ar-Ge indirimi tutarları. - Uygulanması gereken Ar-Ge indiriminin hesaplanması. C. Geçiş Döneminde Uygulama Ar-Ge indirimine ilişkin hükümler 5228 sayılı Kanunla 31.07.2004 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunduğundan, bu tarihe kadar yapılan Ar-Geç harcamaları ile ilgili olarak Gelir ve Kurumlar 6

Vergisi Kanunlarının 5228 sayılı Kanunla değişmeden önceki vergi ertelemesine ilişkin hükümleri uygulanacaktır. 5228 sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesindeki hükümler çerçevesinde vergi ertelemesinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve uzman kuruluşlar tarafından teknik inceleme ve değerlendirmesi yapılmış bulunan Ar-Ge projeleri ile ilgili olarak yeni bir teknik inceleme yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Yeni Ar-Ge projeleri ile ilgili olarak inceleme yapılacağı tabiidir. D. Geçici Vergi Dönemlerinde Ar-Ge İndirimi Uygulaması Ar-Ge indirimi geçici vergi dönemlerinde de uygulanacaktır. Ancak, bu indirimin uygulanabilmesi için Ek:2 de yer alan Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporu nun olumlu olması gerekmektedir. E. Yatırım İndirimi ve Ar-Ge İndiriminin Birlikte Uygulanması Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan amortismana tabi iktisadi kıymetler için yatırım indiriminden yararlanılmış olması, Ar-Ge indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmemektedir. Ar-Ge indiriminden yararlanacak mükelleflerin aynı zamanda yatırım indirimi istisnasından yararlanması halinde, öncelikle Ar-Ge indirimi daha sonra da yatırım indirimi uygulanacaktır. Ar-Ge indirimi, zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler arasında yer aldığından, Ar-Ge indirimi dolayısıyla kazanç kalmaması durumunda Ar-Ge indirimi zarar artırıcı bir unsur olarak uygulanacak, ertesi dönemlere zarar olarak devredilecektir. F. Teknokentlerde Yapılan Ar-Ge Harcamaları 5228 sayılı Kanunun gerekçesinde, Ar-Ge indirimine ilişkin yeni düzenlemenin, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik olarak 4691 sayılı Teknoloji Bölgeleri Kanununda yer alan teşvik edici düzenlemenin bir tamamlayıcısı niteliğinde olduğu belirtilmiştir. Ar-Ge indirimi uygulaması açısından, Ar-Ge departmanının bulunduğu yerin önemi bulunmamaktadır. Firmanın faaliyet yeri olması şartıyla, gerek firma merkezinin bulunduğu yerde veya ayrı bir yerde, gerekse teknokentlerde kurulan Ar-Ge departmanlarında yapılan harcamalardan bu Tebliğde belirtilen kriterlere uyanlar Ar-Ge indirimi kapsamındadır. Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasında kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin ödemelerin kurum kazancından gider olarak indirilmesinin kabul edilemeyeceği hüküm altına alınmış bulunmaktadır. Dolayısıyla, teknokentlerdeki Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç doğması ve bu kazançla ilgili olarak 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun Geçici 2 nci maddesinde öngörülen istisnadan yararlanılacak olması durumunda, istisna uygulanacak kazancın elde edilmesine yönelik olarak yapılan harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Diğer bir ifadeyle, kazancına istisna uygulanacak Ar-Ge faaliyetleri için yapılan harcamaların Ar-Ge indiriminden yararlanması söz konusu değildir. Ancak, teknokentlerde yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin işletmenin kendi faaliyetiyle ilgili olması ve 4691 sayılı Kanunla öngörülen istisnaya konu olmaması durumunda, bu tür harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilecektir. Teknokentlerde yürütülen ve Ar-Ge indiriminden yararlanılan proje sonucunda elde edilen ürünün veya hakkın satılması durumunda, giderleri diğer kazançlardan indirim konusu yapılmış olan bu proje dolayısıyla elde edilen kazançla ilgili olarak 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun Geçici 2 nci maddesinde öngörülen istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır. G. Ar-Ge İndiriminden Yararlanılan Kazancın Dağıtılması Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b alt bendinde, 4842 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle kar payları üzerinden yapılan vergi tevkifatı karın dağıtılması aşamasına bırakılmış olduğundan, Ar-Ge indirimi nedeniyle kurumlar vergisi matrahına dahil edilmeyen kazancın dağıtılması durumunda, 7

dağıtılan kazançlar üzerinden %10 oranında tevkifat yapılacaktır. Tebliğ olunur. (1) 31.07.2004 tarihli ve 25539 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. EK 1 : Ar-Ge PROJESİ EK 2 : Ar-Ge PROJESİ DEĞERLENDİRME RAPORU EK:1 I GENEL BİLGİLER: Ar-Ge PROJESİ Mükellefin Adı, Ünvanı Bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası Adresi Faaliyet Kodu Esas Faaliyet Konusu Diğer Faaliyet Alanları Daha önce müracaat edilen projelere ilişkin bilgiler (Ar-Ge ertelemesinden yararlanan projeler, dönemler ve yararlanılan tutarlar bu kısımda belirtilecektir) II- PROJENİN GENEL TANITIMI: Projelerin genel tanıtımı ve amaçları Proje uygulama süreci ve aşamaları Projenin süresi (başlama ve tahmini bitiş tarihi) Çalışan / çalışacak nitelikli personel listesi ve nitelikleri (henüz tespit edilmemiş ise tahmini mühendis, tekniker vb. sayısı ve görev konuları) Dışarıdan (yurtiçi veya yurtdışı) teknik destek veya danışmanlık alınıp alınmayacağı Projenin bütçesi (harcama grupları itibariyle ayrıntılı) Projeye ilişkin çalışmaların yürütüleceği yer (Ar-Ge departmanının bulunduğu yer, hacmi, personel kapasitesi ve özellikleri) III- PROJELERİN TEKNİK TANITIMI: Bu bölümde, proje teknik olarak ve öngörülen her bir aşama itibariyle anlatılarak, kullanılacak bilimsel yöntemlere ve süreç analizlerine yer verilecektir. IV- DİĞER HUSUSLAR: Proje ile ilgili olarak temin edilen edilen bağış, yardım ve benzeri desteklere ilişkin bilgiler. Teknoparklarda yürütülen projelerle ilgili olarak, projenin işletmenin faaliyetiyle mi, yoksa ticari amaçla (proje neticesinde elde edilen ürünün satılması amacıyla) mı yürütüldüğü Belirtilmesinde yarar görülen diğer hususlar. V- SONUÇ ve TALEP: konusundaki projemiz, 86 sıra numaralı Kurumlar 8

Vergisi Tebliğinin III-A bölümünün.. numaralı paragrafında belirtilen.. faaliyetler niteliğinde olup münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik Ar-Ge faaliyetidir. Bu proje çerçevesinde yapacağımız harcamalarla ilgili olarak Kurumlar Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin 6 numaralı (gelir vergisi mükellefleri açısından Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin 9 numaralı bendi) uyarınca Ar-Ge indiriminden yararlanabilmemiz amacıyla projemizin incelenerek tarafımıza ve bağlı bulunduğumuz vergi dairesine bilgi verilmesini arz ederiz. TARİH Mükellefin / kurum yetkililerinin adı, soyadı, ünvanı ve imzası KAŞE EK:2 I GENEL BİLGİLER:.. konusunda Ar-Ge PROJESİ DEĞERLENDİRME RAPORU Mükellefin Adı, Ünvanı Bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası Adresi Faaliyet konusu Ar-Ge departmanının bulunduğu yer, hacmi ve kapasitesi II- PROJENİN GENEL TANITIMI: Projelerin genel tanıtımı ve amaçları Proje uygulama süreci ve aşamaları Çalışan / çalışacak nitelikli personel listesi ve nitelikleri (henüz tespit edilmemiş ise tahmini mühendis, tekniker vb. sayısı ve görev konuları) Dışarıdan (yurtiçi veya yurtdışı) teknik destek veya danışmanlık alınıp alınmayacağı Varsa Ar-Ge departmanında konuyla ilgili olarak takip edilen bilimsel yayınlar Projeye ilişkin çalışmaların yürütüleceği yer (Ar-Ge departmanı ve buna ilave olarak kullanılacak laboratuarlar) III- PROJELERİN TEKNİK TANITIMI: Bu bölümde, proje teknik olarak ve öngörülen her bir aşama itibariyle anlatılarak, kullanılacak bilimsel yöntemlere ve süreç analizlerine yer verilecektir. IV- DİĞER HUSUSLAR: Belirtilmesinde yarar görülen diğer hususlar. V- SONUÇ: (olumlu olması halinde) nin konusundaki Ar-Ge projesinin incelenmesi neticesinde, yapılan / yapılacak olan Ar-Ge faaliyetinin 86 sıra numaralı Kurumlar Vergisi Tebliğinin III-A bölümünde.. amacını sağladığı ve münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik bir Ar-Ge faaliyeti mahiyetinde olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır. (olumsuz olması halinde) 9

nin konusundaki Ar-Ge projesinin incelenmesi neticesinde, yapılan / yapılacak olan Ar-Ge faaliyetinin 86 sıra numaralı Kurumlar Vergisi Tebliğinin III-A bölümünde belirtilen amaçlardan herhangi birini sağlamadığı, veya kapsam dışında faaliyeti olduğu, münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik bir Ar-Ge faaliyeti mahiyetinde olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. TARİH Raporu düzenleyenin (düzenleyenlerin) adı, soyadı, ünvanı ve imzası 43 SERİ NO'LU DAMGA VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI Bilindiği üzere, 5281 sayılı Kanun(1) ile 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununda(2) değişikler yapılmış olup buna ilişkin uygulamalar aşağıda açıklanmıştır. 1-488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 15 inci maddesinde yapılan değişiklik ile pul yapıştırılması suretiyle ödeme usulü madde metninden çıkarılmış, buna paralel olarak 16 ve 20 nci maddeler yürürlükten kaldırılmıştır. 2-488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yapılan değişiklik ile makbuz karşılığında ödeme şekli asıl ödeme usulü olarak belirlenmiş ve Bakanlığımıza makbuz verilmesi şekliyle ödemeye ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir. 3-488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 5281 sayılı Kanun ile değişik 22 nci maddesi aşağıdaki gibidir. Madde 22- Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi; a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir. b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir. Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kâğıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tâbi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir. 3.1. Damga Vergisi Kanunun 22 nci maddesinin son fıkrasının verdiği yetkiye istinaden Bakanlığımızca, daha önce yayımlanan 16 Seri Nolu Damga Vergisi Genel Tebliğinde(3) sayılan aşağıdaki kurum ve kuruluşların sürekli damga vergisi mükellefiyetinin devam etmesi uygun görülmüştür. KATMA BÜTÇELİ İDARELER İL ÖZEL İDARELERİ-BELEDİYELER DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLAR 10

BANKALAR KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ DEVLET VE KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İŞTİRAKLERİ ÖZERK KURULUŞLAR DİĞER KAMU KURUMLARI ANONİM ŞİRKETLER 3.2. Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılan kurum ve kuruluşların eskiden olduğu gibi damga vergisi defteri tutması ve bu defterleri notere veya ticaret sicil memurluğuna tasdik ettirmesi uygulamasına devam etmeleri gerekmektedir. Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılanların yanısıra bu statüye sonradan dahil olanların da aynı uygulamaya tabi olacağı açıktır. 3.3. Bu listeye 32 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği(4) ile aşağıda yer alan kişi ve kuruluşlar da eklenmişti : 5422 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA TABİ DİĞER MÜKELLEFLER KOLLEKTİF VE ADİ KOMANDİT ŞİRKETLER 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 3.4. Bakanlığımızca 32 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde yer alan listeye 12 nci sıradan sonra gelmek üzere aşağıdaki mükelleflerin de eklenmesi uygun görülmüştür: 13-213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE İŞLETME HESABI ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 3.5. Damga Vergisi Kanunu 32 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılan kurum ve kuruluşlar ile listeye bu tebliğin (3.4.) ayrımı ile yeni eklenenlerin sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi ve defter tutmaları ihtiyaridir. Sürekli mükellefiyet tesis ettirmek istemeyen bu mükelleflerin, damga vergisine ilişkin kayıtlarını 213 sayılı Vergi Usul Kanununa(5) göre tutmak zorunda oldukları defterlerinde ayrıntılı olarak göstermek şartı ile ayrıca damga vergisi defteri tutmalarına gerek bulunmamaktır. Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde 16 Seri Nolu Damga Vergisi Genel Tebliği dışında kalan ve ihtiyarilik hakkını kullanarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyen mükellefler, düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini 488 sayılı Kanunun 22/b bendine göre kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde ilgili vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir. 3.5.1. Buna göre, 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi durumunda, damga vergisinin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine beyan edilip ödenmesi uygulamasına devam edilecektir. Diğer taraftan, bankalar, anonim şirketler gibi merkezleri dışında başka il veya ilçelerde faaliyet gösteren şubelerin düzenledikleri kağıtlara ait damga vergileri ise, şubeler tarafından, muhtasar beyannamelerinin verildiği vergi dairelerine sürekli 11

damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirerek beyan edilip ödenecektir. 3.5.2. 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi dışındaki hallerde ise süreksiz mükellefiyet çerçevesinde, -Tek vergi dairesi bulunan il ve ilçelerde mevcut vergi dairelerine, -Bağımsız vergi dairesi olmayan ilçelerde bağlı vergi dairesine (Malmüdürlüklerine), -Birden fazla vergi dairesi bulunan il ve ilçelerde süreksiz yükümlülüklerle ilgili iş ve işlemleri yürüten vergi dairelerine, damga vergisi beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi uygun görülmüştür. 3.6. 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin son fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden bazı kağıtlara ait damga vergisinin aşağıdaki şekilde ödenmesi uygun görülmüştür. 3.6.1. Genel bütçeli daireler ile kişiler arasında düzenlenen kağıtlara (ihale kararları hariç) ait damga vergileri, anılan dairece kağıdın mahiyeti ve nispi veya maktu vergi tutarını gösteren formüle edilmiş bir yazıyla, kişinin tabi olduğu ödeme usulüne bakılmaksızın, kişiler tarafından, peşin olarak, kağıtların düzenlendiği yer saymanlığına makbuz karşılığı ödenmesi uygulamasına devam edilecektir. Düzenlenen makbuza, verginin hangi işe ve kağıda ait olduğuna dair gerekli bilgi yazıldıktan sonra söz konusu makbuz ilgilisine verilecektir. Söz konusu kağıtların noterliklerde düzenlenmesi halinde, bu kağıtlara ait damga vergilerinin 1512 sayılı Noterlik Kanunu çerçevesinde noterler tarafından makbuz karşılığı tahsil ve beyan edilmesi uygulamasına devam edilecektir. 3.6.2. Genel bütçeli daireler tarafından alınan ihale kararlarına ait damga vergilerinin, ihale kararının müteahhide tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde, verginin mükellefi olan müteahhitlerce, ilgili vergi dairesine beyanname verilmeksizin ödenmesi uygulamasına devam edilecektir. 3.6.3. Vergi dairelerine tasdik için getirilen bilançolar, gelir tabloları, işletme hesabı özetleri gibi kağıtların damga vergilerinin tasdik işleminden önce makbuz karşılığı ve beyanname verilmeksizin vergi dairesine peşin olarak ödendikten sonra tasdik işleminin yapılması uygun görülmüştür. Söz konusu makbuzlara... tarihli bilanço veya... tarihli gelir tablosu gibi bir ibare konularak makbuzun hangi kağıda ait olduğunun belirtilmesi gerekmektedir. 3.7. Mükelleflerin, damga vergisinin ödendiğine ilişkin makbuzu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde saklaması ve istenildiğinde yetkililere ibraz etmesi zorunludur. 3.8. Makbuz karşılığı ödenecek damga vergisi yoksa damga vergisi beyannamesi verilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükelleflerin, bu durumu bir yazı ile beyanname verme süresi içinde vergi dairesine bildirmesi gerekmektedir. 3.9. Noterliklerde düzenlenen veya tasdik için noterlere getirilen kağıtların damga vergilerinin noterler tarafından tahsil edilmesi uygulamasına devam edilecektir. 12

4- Vergi ve cezada sorumluluk : 4.1. 5281 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile Damga Vergisi Kanununun 24 üncü maddesine eklenen üçüncü fıkrası çerçevesinde, Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup, zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler için taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin beyan ve ödenmesi bakımından sorumluluk getirilmiştir. Buna göre, zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler ile diğer kişiler arasında düzenlenen ve damga vergisine tabi olan kağıtlara ait verginin tamamı sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler tarafından Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirlenen süre içinde beyan edilip ödenecektir. Verginin zamanında beyan edilip ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, vergi, ceza ve fer ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan mükelleflerden alınacaktır. Ancak, bu mükelleflerin vergi aslı için karşı tarafa rücu hakkı saklıdır. Örneğin, bir anonim şirket ile gerçek kişi arasında iki nüsha olarak düzenlenen sözleşmenin iki nüshasının damga vergisinin beyan edilip ödenmesinden anonim şirket sorumludur. Sözkonusu beyan ve ödemenin anonim şirket tarafından yerine getirilmemesi durumunda, vergi, ceza ve fer ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan anonim şirketten aranacaktır. Ancak, anonim şirket yalnızca vergi aslı için sözleşmenin diğer tarafı olan gerçek kişiye rücu ederek, ödediği damga vergisini yasal yollardan tahsil etme hakkına sahiptir. 4.2. Zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler dışında kalan kişiler, imzalarını taşıyan kağıtların damga vergilerinin, Kanunun 22 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmü çerçevesinde kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirilmesi ve aynı süre içinde ödenmesinden sorumludurlar. 5- Diğer kurum ve kuruluşlar ile kişilerin mecburiyeti : 5.1 5281 sayılı kanunla 488 sayılı Kanunun 27 nci maddesinde yapılan değişiklikle, Noterlerin damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası usulüne göre ilgili vergi dairesine ödenmedikçe tasdik edemeyecekleri veya bunların suretlerini çıkarıp veremeyecekleri; bu hükme aykırı olarak işlem yapılması halinde, mükellef hakkında Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanmakla birlikte, noterlerden de tasdik ettikleri veya üzerinde işlem yaptıkları her kâğıt için kanunen alınması gereken cezası ayrıca alınacağı hükme bağlanmıştır. 5.2. 488 sayılı Kanunun 27 nci maddesinin üçüncü fıkrası ile, bankalar ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile iştiraklerinin yanısıra 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli mükellefiyet tesis ettirenlere de vergiye tabi kağıtları işleme koymadan önce damga vergisinin ödenip ödenmediğini arama zorunluluğu getirilmiştir. 5.3. Damga vergisini makbuz karşılığı veya istihkaktan kesinti yapmak suretiyle ödeyecek olanlar tarafından düzenlenen vergiye tabi kağıtlar üzerine... YTL damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir. Defter sıra no... veya... YTL damga vergisi tarafımızdan istihkaktan kesinti şekliyle ödenecektir. Defter sıra no... kaşesi bulunması ve kağıdı düzenleyen kuruluşun imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması halinde bu kağıtları işleme koyanlar ayrıca damga vergisinin ödenip ödenmediğini araştırmak mecburiyetinde değillerdir. 6- (I) ve (2) SAYILI TABLOLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 6.1. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yapılan değişiklikler: 13

5281 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablo, bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilen şekilde değiştirilmiştir. hükmü yer almaktadır. Buna göre, 01.01.2005 tarihinden itibaren 5281 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı cetvel ile yeniden belirlenen 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan maktu ve nispi damga vergileri dikkate alınacak 2005 yılı için maktu vergilere yeniden değerleme uygulanmayacaktır. Yapılan düzenleme ile bazı kağıtlar damga vergisinin konusu dışına çıkarılmış ve tabloya bazı yeni kağıtlar eklenmiş olup yapılan değişikliklerden bazılarına aşağıda yer verilmiştir. 6.1.1. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümü, A- Belli parayı ihtiva eden kağıtlar ve B-Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar olarak ayrılmıştır. Yapılan düzenleme ile (1) sayılı tablonun I/A fıkrasında sayılan kağıtlardan belli parayı ihtiva etmeyenler damga vergisinin konusu dışına çıkarıldığından, belli parayı ihtiva etmeyen mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler, kira mukavelenameleri, kefalet, teminat ve rehin senetleri, fesihnameler damga vergisine tabi tutulmayacaktır. Ancak, tahkimnameler ve sulhnameler, belli parayı ihtiva etmeleri durumunda Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-4 bendine göre nispi; belli parayı ihtiva etmemeleri durumunda ise aynı tablonun I/B fıkrasının ilgili pozisyonuna göre maktu damga vergisine tabi tutulacaklardır. Diğer taraftan, aynı tablonun I/B-3 bendinde yer alan Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmelerinin belli parayı ihtiva edip etmediğine bakılmaksızın maktu vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca, bu bölümde yapılan düzenleme sonucu, ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ve ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı ile ilgili rehin senetleri tablo metninden çıkarılmıştır. Diğer taraftan, teklifnameler de tablodan çıkarılmış olup, teklifname mahiyetinde değerlendirilen proforma faturalar ve bunların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri de damga vergisine tabi tutulmayacaktır. 6.1.2. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun II-Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün (2) numaralı bendinde yer alan parantez içi hüküm Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda bu karara ilişkin vergi red ve iade olunur. şeklinde değiştirilmiştir. Bu hüküm, verginin ödeme zamanını değiştirmemektedir. İhale kararına ilişkin vergi zamanında ödenecek ancak, Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda tahsil edilen vergi red ve iade olunacaktır. 6.1.3. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun III-Ticari İşlemlerde Kullanılan Kağıtlar başlıklı bölümü yeniden düzenlenerek akreditif ve kredi mektup ve telgrafları ile bankalar veya ticarethaneler arasındaki münakale, tediye, irsal, teslim ve tahsil emirleri tablodan, dolayısıyla vergiye tabi kağıtlar arasından çıkarılmıştır. 6.1.4. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV- Makbuzlar ve diğer kağıtlar başlıklı bölümünde yapılan düzenleme ile avans makbuzları tablodan çıkarılmış, bentler yeniden düzenlenmiştir. 6.1.4.1. Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV-1/a bendi ile resmi daireler tarafından kişilere yapılacak ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlardan sadece mal ve hizmet alımlarına ilişkin olanların damga vergisine tabi tutulması, bunun dışındaki ödemeler sırasında düzenlenen kağıtların ise tabloda başka bir düzenleme olmadıkça vergilenmemesi amaçlanmıştır. 14

Örneğin, ücretlilerde vergi indiriminden doğan vergi iadesi, fazla veya yersiz tahsil edilen paraların iadesi, mahsup işlemleri sırasında düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır. Ancak, mal ve hizmet alımına ilişkin olmasa dahi icra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar tabloda ayrıca düzenlendiğinden bu ödemeler için düzenlenen makbuzlar (1) sayılı tablonun IV/d bendine göre vergilenecektir. Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımına ilişkin ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlar avans ödemeleri de dahil olmak üzere damga vergisine tabi tutulacaktır. Ancak kati ödeme sırasında damga vergisi hesaplanırken avans ödemeleri sırasında damga vergisi kesilip kesilmediği araştırılacak, üzerinden damga vergisi hesaplanan avans tutarı düşüldükten sonra kalan damga vergisine tabi istihkak veya ödeme tutarı üzerinden damga vergisi kesilecektir. Böylece, ödemeler üzerinden mükerrer vergi tahsili önlenecektir. 30 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde(6) de açıklandığı üzere, mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemelerde damga vergisi matrahının tespitinde katma değer vergisi hariç tutarın dikkate alınacağı tabiidir. Diğer taraftan, resmi dairelerce mal ve hizmet alımları nedeniyle yapılacak masraflara sarf edilmek üzere amir-i ita mutemetlerine verilen avanslara ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar resmi dairelerin dahili işlemlerine ait kağıtlar mahiyetinde olduğundan ve 488 sayılı Kanunun konusu dışında kaldığından damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir. 6.1.4.2. 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/2- Beyannameler alt başlıklı bölümünün b/be bendinde yer alan parantez içi hüküm ile damga vergisi beyannamesi verginin konusu dışına çıkarılmıştır. Aynı bölümün (e) bendi Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri şeklinde değiştirmiştir. 6.2. 488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlar tablosunda yapılan değişiklikler: 6.2.1. Tablonun I/C- Kişilerden resmi dairelere verilen kağıtlar başlıklı bölümüne eklenen (18) numaralı fıkra ile Çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler. eklenmiştir. Bu fıkra ile çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler belli para ihtiva edip etmediğine bakılmaksızın istisna kapsamına alınmıştır. 6.2.2. IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümünün (21) numaralı fıkrasında yapılan değişiklikle, gayrimenkul yatırım ortaklıkları tarafından yapılan gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri de istisna kapsamına alınmıştır. 6.2.3. IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümüne; 6.2.3.1. (31) numaralı fıkra ile Dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri. eklenmiştir. Bu fıkra ile iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin dernek ve vakıflarca yerleşim yeri olarak veya gerçek kişilerce mesken olarak kiralanmasına ilişkin kira mukavelenameleri istisna kapsamına alınmıştır. Örneğin, bir tüccarın iktisadi işletmesine dahil olmayan gayrimenkulunu bir gerçek kişiye kiralaması durumunda, buna ilişkin kira sözleşmesi damga vergisinden istisna olacak, ancak iktisadi işletmesine dahil bir gayrimenkulunü bir gerçek kişiye kiralaması durumunda söz konusu kira sözleşmesi damga vergisine tabi olacaktır. 6.2.3.2. (32) numaralı fıkra ile Gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve 15

iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri. eklenmiştir. Bu fıkra ile iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin gelir vergisinden muaf esnaf, gelir vergisinden muaf serbest meslek erbabı ve basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri tarafından işyeri olarak kiralanması durumunda buna ilişkin kira sözleşmeleri istisna kapsamına alınmıştır. 6.2.3.3. (33) numaralı fıkra ile Ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ile bunlara ilişkin rehin senetleri. eklenmiştir. Bu fıkra ile ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ile bunlara ilişkin rehin senetleri istisna kapsamına alınmıştır. 6.2.3.4. (34) numaralı fıkra ile Ticari, zirai veya mesleki faaliyetlere ilişkin olmamak şartıyla gerçek kişiler arasında düzenlenen akitlerle ilgili kağıtlar. (Söz konusu kağıtlar, resmi dairelere veya noterlere ibraz edildikleri takdirde bu tarih itibarıyla vergiye tabi tutulur ve ibraz edenlerce ödenir.) eklenmiştir. Bu fıkra ile gerçek kişilerin ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerine ilişkin olmamak şartıyla kendi aralarında düzenledikleri kağıtlardan (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümünde sayılanlar damga vergisinden istisna edilmiştir. Bu fıkranın uygulamasında ticari, zirai veya mesleki faaliyet Gelir Vergisi Kanununa göre belirlenecektir. Ancak, parantez içi hüküm gereği, söz konusu kağıtların resmi dairelere veya noterlere ibraz edilmesi halinde ibraz tarihi itibarıyla kağıdı ibraz edenler tarafından verginin ödenmesi gerekmektedir. 6.2.3.5. (35) numaralı fıkra ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (12) numaralı bendi kapsamındaki işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlar. eklenmiştir. Bu fıkra ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (12) numaralı bendi kapsamında ve bu bentte belirtilen şartlarla yapılacak iştirak hisseleri ve gayrimenkullerin satışı nedeniyle düzenlenen kağıtlara istisna getirilmiştir. 7-488 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin (2) numaralı bendi ile yapılan değişiklikle, maddenin birinci fıkrasında yer alan 800 milyar lirayı aşamaz ibaresi 800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz şeklinde değiştirilmiştir. Buna göre, 01.01.2005 tarihinden itibaren 488 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan her bir kağıttan alınacak damga vergisine ait üst sınır 800 bin Yeni Türk Lirası olarak dikkate alınacaktır. 8- Yürüklükten kaldırılan damga pullarının iadesine ilişkin işlemler 5281 sayılı Kanunun geçici 1 nci maddesi kapsamında Bakanlığımızın illerde Defterdarlık Muhasebe Müdürlükleri, ilçelerde Malmüdürlükleri tarafından yürütülecektir. Tebliğ olunur. (1) 31/12/2004 tarih ve 25687 (3.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. (2) 11/07/1964 tarih ve 11751 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. (3) 31/12/1980 tarih ve 17207 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. (4) 30/04/1998 tarih ve 23328 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. (5) 10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. (6) 29.01.1997 tarih ve 22892 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. 16