1 2 HAYVAN REFAHI AÇISINDAN HAYVANAT BAHÇELER Yabani hayvan bakim ve beslenmesinde Hayvan Refahi kriterlerine uygunlugun saglanmasinda temel esas olan Birey ve Populasyon Ihtiyaclarina Uygunluk kosullarinin yaratilmasinin en temel dispositive faktör oldugundan / kabulünden hareketle Genel Bilgiler ve Önsöz olarak formule ettigim ve 26 29 Nisan 2010 tarihleri arasinda basta AÜ. Veteriner. Fakültesi ile UÜ Veteriner. Fakültesin`deki degerli hocalarim ve genc meslektaslarimizla söylesi tarzinda hazirladigim bu sunum elbetteki tamamlanmasi / gelistirilmesi gereken bir calisma olarak görülmelidir. Hayvanat bahcelerinde Hayvan Refahi`nin saglanmasi calismalarinda göz önünde bulundurulmasi gereken konu basliklari: 1.) Temel Esaslar 2.) Hayvanin Türü ve Cinsine Uygun Bakim Kosullari 3.) Üreme ve Cogalma 4.) Yasama Alani (Planlama vb) 5.) Hayvan Menecmenti ve Iliski Kurma Sartlari 6.) Digerleri: Yem Hayvanlari gibi 1.) Temel Esaslar 1.1) Problemlerin Tespiti ve Mevcut Duruma Uygun Cözüm Kosullari - Yaban Hayvanlari Ile Ilgili Bilimsel Verilerin Azligi - Kamuoyu Yetmezlikleri Eksenli Sorunlar - Hayvan Koruma Yasa ve Yönetmelikleri Eksenli Sorunlar - Uzman Kisi / Birim Eksiklikleri - Vb gibi 1.2) Yasal Statü 1.3) Yabani Hayvanlar Ile Ilgili Mevcut Yönetmelikler ve Mevzuatlar 1.4) Mevcut Istisnai Kaideler 1.5) Hayvanat Bahcelerinde Türlerin ve Doganin Korunmasi - Korunacak Hayvan Türünün Tespiti (Ex-Situ ya da In Situ) - Tür ve Doganin Korunmasina Yönelik Olanaklarin Tespiti (EEP) - Kamuoyu Calismalari - Hayvan ve Doga Koruma Birimleri Ile Isbirlikleri - Pars-Pro Toto Düsüncesi Olusturma Calismalari - Yasam Alanlarinin Korunmasina Yönelik Projeler 1.6) Korunma Statüleri: CITES, Berner Konvesyonu - CITES: (1975) - Nesilleri Tehlike Altinda Olan Türlerin Korunmasi ile Ilgili Uluslararasi Anlasma - A I : Nesli Ciddi Anlamda Tehlikede Olanlar Türler. Ticareti Yasaktir.
- A II : Nesilleri Tehlikede Olan Türler. Ticaretleri Ancak Resmi Izin ile Mümkündür - Berner Konvesiyonu : (1979) - Avrupada Nesilleri Tehlike Altinda Olan Türlerin Korunmasi ile Ilgili Anlasma - A I : Nesli Ciddi Anlamda Korumada Olan Bitki Türleri ile Ilgili - A II : Nesilleri Ciddi Anlamda Korumada Olan Hayvan Türleri Ile Ilgili. - A III : Korumada Olan Hayvan Türleri Ile Ilgili. 2.) Hayvanin Türü ve Cinsine Uygun Bakim Kosullari 2.1) Yasam Alani Büyüklügü - Mobilitasyon (Hareketlilik ) - Territorium (Alan Hakimiyeti, Bicimi vb) - Ziyaretci Mesafeleri - Bireyler Arasi Mesafe - Geri Cekilme ve Istirahat Olanaklari - Gida Alma Bicimlari - Ciftlesme Ihtiyaclari - Yavru Bakim Ihtiyaclari - Ahir, In Benzeri Alanlari ve Uygun Klimatisation - vb benzeri gibi 2.1) Besleme ve Gida Ihtiyaclari - Gida Arama Olanaklari - Gida Secme Olanaklari - Gidaya Ulasma Olanaklari - Gidayi Isleyebilme Inkanlari - Gidayi Saklayabilme Olanaklari - Gidayi Paylasabilme Imkanlari - Gida Alimini Takiben Ihtiyac Duyulan Istirahata Cekilme Olanaklari - Geleneksel Gida Olma Özelligi - Gidanin Kalitesi - Gidanin Cesidi ve Verildigi Yer 2.3) Hayvan`in Aktif / Pasif Süreleri 2.4) Enrichment, Animation - Lokomosyon (hareketlerde Devamlilik gibi) - Alan Davranislari, Oyun Ihtiyaclari - Sosyal davranisalar - Üreme, Ciftlesme - Territoriyal Davranislar - Lüks davranislar - Istirahat Halinde Gösterilen Davranislar - Korunma Davranislari - vb gibi 2.5) Komsu Yasam Alanlari
2.6) Davranis Bozukluklari - Tipik Davranis Bozukluklari (Tür Digiskenligi Göz Önüne Alinmalidir) Tek Yönlü Davranis Egilimi (Mesela Stereotyp: Git _ Gel) Automulasyon (Mesela: kendine zarar verme egilimi) Kannibalismus Apathie Koprophagie (Maymunlarda Sik Görülür) Lüx Davranislarda Artma Egilimi ( Tüylerini Yollmak Gibi) Anne Yavru Iliskileri - Davranis Bozukluklarindaki Olasi Nedenler: o Hareket Serbestliginin Kisitlanmasi o Steril Cevre o Cevre Degisikligi o Frustrasyon ve Konfliktler o Uyarilabilirlilik Kosullarinin Olmayisi o Asiri Uyarilma o Sosyal Yapinin Dogal Özelliklerin Gözardi Edilmesi o Türe Uygun Olmayan Gidalar o Yüksek Orandaki Zararli Madde Konzentrasyonlari o Vb gibi 3.) Üreme ve Cogalma 3.1) Ciftlesme Kabilitleri ve Yavru Bakim Yetenekleri - Üreme ile Ilgili Olarak Dikkat Cekme Kabiliyeti Es Bulabilme Kopulasyon Dogum Yavru Anne Iliskileri Eslerden Biri ya da Ikisi veya Grup Olarak Yavruya Sahip Cikilmasi Durumu Yavru Anne Vedalasma Zamani Aileden Kopmalar / Katilimlar - Yetistirme Ile Ilgili Olarak Hayvanin Tür ve Cinsine Uygun Sayida Yavru Yetistirme Populasyon Kontrolleri Yavru Sayisi Önceden Belirlenmis Amaca Uygun Olmalidir Ulusal ve Uluslararasi Isbirlikleri Temelindeki Yetistirme Programlari Olusturulmalidir. Bakim Sartlarinin Dönemin Ihtiyaclarina Uygunlugu Önemsenmelidir. 3.2) Kabul Edilen Tür ve Cins Özelliklerinin Korunmasi Tür Özellikleri Disina Cikilmamalidir
Melezleme Amacli Ciftlesmeler Önlemelidir (Alpino gibi) 3.4) Üreme Teknikleri Üreme Teknigi Dogal Olmalidir (Sunni Tohumlama gibi) 3.5) Insan Tarafindan Bakim Yavrular Insan Merkezli Yetistirilmemelidir 3.6) Populasyon Kontrolleri ve Cogalma Sinirlari 3.7) Ihtiyac Fazlasi Hayvan Daha Fazla Yavru - Daha Fazla Ziyretci Zihniyetinden Vazgecilmelidir. 3.8) Yavru Bakim Üniteleri 4.) Yasama Alanlari 4.1) Farkli Türlerin Birlikte Yasayabilme Durumlari - Sahip Olunmasi Gereken Önemli Bazi Sartlar Hayvanat Bahceleri Hakkinda Dogru ve Yeterli Bilgi Donanimi Hayvan Seciminde Özen Gösterme Beraber Tutulacak Hayvanlar Benzer Yasam Alani / Farkli Ekolojik Rol Sahibi Olma Hayvan Türlerine Uygun Sayida Disi / Erkek Olmali Agressiv Erkek Birey Sahibi Türler Olmamali Gözetlemede Süreklilik Esas Alinmali Özel Egitimli Personal Yasam Alanlari Uygun Strukturde Olmali Kacis Noktalari ve Gözden Kayboluncak Imkanlar Olmali Bireylerin Korunmaya Alinabilcegi Alanlar Olmali - Avantajlari Yasam Alanlarindan Daha Fazla Yararlanma Yaralanma Riskleri Azalir Gürültülü Ortam ve Uyarilabilme Kolaylasir Bireyler Arasi Iliski artar Algilama yeteneklerinde Artma - Dezavantajlari Daha Fazla Bilgi ve Uzman Gerektirir. Yavru Yetistirme Sorunlari Cikabilir Bazen Sinirlamalara Gitmeyi Gerektirebilir 4.2) Mimari Planlama - Önemli Bazi Kriterler: Alan Hacimleri ve Oranlarinin Ihtiyaca Uygunlugu
Davranisalari Uyarici Strukture Sahip Olmali Yer Seciminde Secici Olunmali Komsu Birimlerde Tür Ihtiyaci Gözönüne Alinmali Yasam Alani Bir Bakista kesfedilir Olmamali Yasam Alani Sinrlandirmalari Bireye Hissetirilmemeli Hayvanin Yasam Alani Güvenlik Nedenli Kisitlamalara Yol Acmamali 5.) Hayvan Menecmenti ve Bireyler Arasi Iliski 5.1) Hayvanin Mensei 5.2) Yasam Syklus`u Dispersal`i 5.3) Ihtiyac Fazlasi Hayvan ve Öldürme Methodlari 5.4) Izole Etme Kosullari 5.5) Ehlilestirme Statüleri 5.6) Manipulasyonlar: Tibbi Müdahaleler, Transport vb gibi 5.7) Hayvan Nisaneleri ya da Kimlik Tespitleri 5.8) Amputasyonlar 5.9) Insanlarla Direkt Temas Edebilme Statüleri 6.) Digerleri: 6.1)Yemlik Hayvanlar (Predator Ganimet Iliskisi) 1 The reproduction of part or the entire document is permitted under the condition that in a clear and readable form the source (http:// www.tierschutz-akademie.com ) and the note attached "All rights reserved" 2 The information used may only be used for personal or professional purposes or for use in a club, any use for commercial or advertising purposes is excluded.