ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE"

Eser Bayramoğlu
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖRGÜTLER DERS 5

2 TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER

3 1-Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme Sözleşme, 14 Nisan 1982 tarih ve 2658 sayılı Yasa ile onaylanıp, 14 Şubat 1983 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin amacı, gittikçe artan bir şekilde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan ve bütün dünya uluslarının ortak mirası olarak kabul edilen kültürel ve doğal kaynakların korunmasıdır

4 Bu sözleşmenin amaçları bakımından aşağıdakiler "kültürel miras" sayılmaktadır Anıtlar: Tarih, sanat veya bilim açısından istisna oluşturan evrensel değerdeki mimari eserler, heykel ve resim alanındaki şaheserler, arkeolojik nitelikte eleman veya yapılar, kitabeler, mağaralar ve eleman birleşimleri. Yapı toplulukları: Mimarileri, uyumlulukları veya arazi üzerindeki yerleri nedeniyle tarih, sanat veya bilim açısından istisna oluşturan evrensel değere sahip ayrı veya birleşik yapı toplulukları. Sitler: Tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımlardan istisna oluşturan ve evrensel değeri olan insan ürünü eserler veya doğa ve insanın ortak eserleri ile arkeolojik sitleri kapsayan alanlar.

5 Bu Sözleşmeye göre aşağıdaki varlıklar ve alanlar ise "doğal miras" sayılmaktadır: a)estetik veya bilimsel açıdan istisna oluşturan ve evrensel değeri olan, fiziksel ve biyolojik oluşumlardan veya bu tür oluşum topluluklarından meydana gelen doğal anıtlar, b)bilim veya muhafaza açısından istisna oluşturan ve evrensel değeri olan jeolojik ve fizyografik oluşumlar ile tükenme tehdidi altındaki hayvan ve bitki türlerinin yetiştiği sınırları kesin belirlenmiş alanlar, c)bilim, muhafaza veya doğal güzellik açısından istisna oluşturan ve evrensel değeri olan doğal sitler veya sınırları kesin belirlenmiş doğal alanlar.

6 2-Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern Sözleşmesi) 1979 yılında İsviçre nin Bern kentinde imzaya açılmış, yaban hayatının korunmasında en etkili uluslararası sözleşmelerden biridir. 9 Ocak 1984 tarih ve 84/7601 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmış ve 20 Şubat 1984 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin temel amacı, birçok türü yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan ve biyolojik dengelerin devamlılığında rol sahibi yabani flora ve faunanın korunması ve gelecek nesillere aktarılması için gerekli önlemleri almak üzerine yoğunlaşmıştır.

7 Bu amaca ulaşmak için gerçekleştirilecek olan etkinlikler 3 başlık altında sıralanmıştır. Bunlar; Yaşama ortamlarının korunması, Türlerin korunması ve Göçmen türlere ilişkin özel hükümlerdir.

8 3-Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi) Sözleşme İran ın Ramsar kentinde 1971 yılında imzaya açılmıştır. 28 Aralık 1993 tarih ve 3958 sayılı Yasa ile onaylanıp, 17 Mayıs 1994 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sulak alanlar ile onlara bağlı bitki ve hayvan topluluklarını, ileri görüşlü ulusal politikalarla ve koordineli uluslararası faaliyetlerin birleştirilmesi yoluyla korumayı amaçlamaktadır. Bu Sözleşmeye göre, doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, bütün sular, bataklık, sazlık ve türbiyerler sulak alanlar olarak kabul edilmektedir. Sözleşme hükümleri gereğince her ülke kendi sınırları içinde Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanları belirlemek ve korunması için önlemler almak zorundadır.

9 4-Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES Sözleşmesi) 1973 yılında Washington da imzaya açılmıştır ve ülkemiz tarafından 1992 yılında Taraflar Konferansınca kabul edildiği şekliyle onaylanmıştır. 27 Eylül 1994 tarihli ve 4041 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan bu sözleşme, 27 Nisan 1996 tarihli ve 96/8125 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak, 20 Haziran 1996 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır.

10 Sözleşmeye taraf olan Devletler; Yabani hayvan ve bitkilerin çok çeşitli ve güzel biçimleriyle yeryüzünün doğal sistemlerinin yeri doldurulamaz bir parçası olduğunu ve gerek mevcut gerekse gelecek kuşaklar için korunmasının zorunlu olduğunu kabul etmekte, Yabani hayvan ve bitkilerin estetik, bilim, kültür, eğlence-dinlenme ve ekonomi açısından gittikçe artan değerini onaylamakta, Toplumların ve Devletlerin kendi yabani hayvan ve bitki varlıklarının en iyi koruyucularının yine kendilerinin olduğunu ve ayrıca, bazı yabani hayvan ve bitki türlerinin, uluslararası ticaretin yol açtığı aşırı kullanıma karşı korunması için uluslararası işbirliğinin gerekli olduğunu kabul etmektedir.

11 5-Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Doğa koruma alanında en yaygın şekilde benimsenen ve uygulanan sözleşmelerden biridir yılında Brezilya nın başkenti Rio de Janerio da gerçekleştirilen Dünya Çevre ve Kalkınma Konferansı nda hazırlanmıştır. 29 Ağustos 1996 tarih ve 4177 sayılı Yasa ile onaylanıp, 21 Aralık 1996 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin amacı, biyolojik çeşitliliğin korunması ve unsurlarının sürdürülebilir kullanımına ilişkin düzenlemelerin getirilmesi; biyolojik çeşitliliğin mevcut ve gelecekteki nesiller yararına korunması ve sürdürülebilir biçimde kullanılmasıdır.

12 Sözleşmeye taraf ülkeler kendi özel koşul ve olanaklarına göre: (a)biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak üzere, bu Sözleşme de yer alan ve ilgili Akit Taraf için uygun olan tedbirleri yansıtacak ulusal stratejiler, planlar veya programlar geliştirecek veya mevcut strateji, plan veya programları bu amaçla uyarlayacaktır ve (b)biyolojik çeşitliliğin korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını, mümkün ve uygun olduğu ölçüde ilgili sektörel veya sektörlerarası planlar, programlar ve politikalarla bütünleştirecektir.

13 6-İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 1992 de Rio da Dünya Çevre ve Kalkınma Konferansında hazırlanmış, 1994 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye nin sözleşmeye katılmasının uygun bulunduğuna dair kanun 21 Ekim 2003 de sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Sözleşme atmosferdeki sera gazı birikimlerini, iklim sistemi üzerindeki tehlikeli insan kaynaklı etkiyi önleyecek bir düzeyde durdurmayı başarmak amacıyla imzaya açılmıştır. İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin ilkelerine dayalı olarak 11 Aralık 1997 tarihinde Japonya'nın Kyoto kentinde düzenlenen bir zirvede Kyoto Protokolü hazırlanmıştır sera gazı etkisi yaratan (karbondioksit ve metan gibi) gazların salımında yılları arasında, 1990 yılındaki düzeyinden toplam yüzde 5,2 oranında bir azalma sağlamakla yükümlü olduklarını kabul etmektedir. Türkiye nin Kyoto Protokülüne katılmasının uygun bulunduğuna ilişkin kanun 17 Şubat 2009 da yürürlüğe girmiştir.

14 ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

15 Çevre konusunda artan kamuoyu duyarlığı, çevre sorunlarının tüm insanlığı ilgilendiren ve sınır tanımayan özelliği ve bu sorunlarla mücadelede ortak bir anlayış ve güç birliği oluşturma gereksinimi çevre, doğa koruma ve diğer alanlarda ulusal ve uluslararası düzeyde örgütlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Uluslararası örgütlerin amacı genellikle ülkeler arasında çevre, ekonomi ve sosyal açıdan dayanışma ve yardımlaşmayı sağlamaktır. Dünyadaki ekonomik ve sosyal değişiklikler çevre ve doğa koruması etkinliklerini de etkilemiştir. Bu kapsamda günümüzde, doğa koruma alanında, hükümetlerin katılımıyla kurulan ve etkinliklerini yürüten örgütler yanında, özellikle sivil toplum örgütlerinin sayısındaki hızlı artış dikkat çekmektedir.

16 ULUSAL ÖRGÜTLER

17 1. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği 2. Türkiye Çevre Vakfı 3. Doğal Hayatı Koruma Derneği 4. Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı 5. Türkiye Ormancılar Derneği 6. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı 7. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği 8. Doğa Derneği 9. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)

18 ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

19 1-Devletlerin Denetimine Bağlı Uluslararası Örgütler Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Dünya Bankası 2-Devletlerin Denetimine Bağlı Olmayan Uluslararası Örgütler Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) Uluslararası Çevre ve Kalkınma Enstitüsü (IIED) Uluslararası Yeşil Barış Örgütü (Greenpeace) 3-Bölgesel Nitelikteki Uluslararası Örgütler Avrupa Birliği Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Avrupa Çevre Politikası Enstitüsü (IEEP) Avrupa Konseyi Avrupa Milli Parklar ve Doğa Parkları Federasyonu (FNNPE)

Benzer belgeler

ULUSLARARASI ÇEVRE MEVZUATI

ULUSLARARASI ÇEVRE MEVZUATI 1. Viyana Anlaşmalar Hukuku Sözleşmesi (1969) Viyana Anlaşmalar Hukuku Sözleşmesi (The Vienna Convention on the Law of Treaties, 1969 (VCLT)), uluslararası hukuk araçlarının