Sporda Şiddet Ve Düzensizliğin Önlenmesi: Strateji, Taktik Ve Öneriler

Sporda Şiddet Ve Düzensizliğin Önlenmesi: Strateji, Taktik Ve Öneriler Toplumsal yaşantımızda önemli bir yeri olan spor müsabakaları, özellikle futbol karşılaşmalarının, gençliğin bedenen ve ruhen sağlıklı yetişmesi, vatandaşlarımız arasındaki dostluk ve kardeşlik duygularının tesis edilerek toplumsal birlik, beraberlik ve barış ortamına katkıda bulunması açısından öneminin ne derece büyük olduğu bilinmektedir. 2015-2016 Futbol sezonu 14 Ağustos tarihinde başlayacaktır. Daha önceki sezonlarda yaşanan spor alanlarındaki şiddetin son bulması ailecek spor alanlarına giderek seyrinden zevk alacağımız bir sezon geçirmesi en büyük temennilerimizden olmalıdır. Spor müsabakalarında şiddetin önlenmesi sadece alınacak güvenlik tedbirleri ile izah edilemez. Bu alanda görevli olan tüm kurum ve kuruluşların görev yetki ve sorumluluklarını yerine getirmek sureti ile hayalini kurduğumuz ve arzuladığımız müsabakaları izleme imkânına ancak sahip olabiliriz. Spor, doğası gereği bir mücadele ve rekabet gerektiren bir aktivitedir. Bu rekabetin seviyesi yükseldikçe ve karşılığında kazanılan şeyler değiştikçe sektörde şiddet ve saldırganlık durumu ortaya çıkmaktadır. Çünkü bu şekilde spor sadece sahada kalmamakta, müsabaka öncesi ve sonrasına taşmakta, insan hayatının diğer mekân ve zamanlarının da mevzuu olmaktadır (Güçlü, Arıkan, Şanlı ve Mil, 2014). Sporda şiddet ve saldırganlığa neden olan faktörlerin bazıları ise; şike ve teşvik primi, taraftar grupları, yasaklı madde kullanımları, hakaret içeren tezahürat ve davranışlar, şiddete neden olabilecek açıklamalar ve yayınlardır (Güçlü ve diğerleri, 2014). Acet e göre (2005:88) sporu yapanların ya da taraftarların bireysel ya da sosyal nedenlerle sporun amaçlarını görmezlikten gelmeleri, saptırmaları, kötüye kullanmaları sporun, saldırgan davrananların ve şiddet eylemlerinin yer aldığı savaş alanına dönüştürülmesine neden olabilmektedir. Verimli ye göre (2013) ise, sportif organizasyonların izleme amacından çıkarak maça gelen taraftarların gerginliğini ve endüstri toplumunun yorgunluğunu atma çalışmaları ile saha içi ve dışında bu gerilim ve streslerini dışarıya atmak istemeleri de sporda şiddetin önemli etkenlerindendir. Emniyet Genel Müdürlüğü nün verilerine göre spor alanlarında işlenen suçların % 95 i futbol, %4 i basketbol, %1 ise Voleybol başta olmak üzere diğer spor müsabakalarında olduğu görülmektedir. Suç türleri açısından ise %37 spor alanına yasak madde sokulması, %31 hakaret içeren tezahürat %10 mala zarar vermek, %8 bileti olmaksızın spor alanına girmek, %7 yasak alanlara girmek, %5 kasten yaralama, %2 alkollü olarak spor alanına girmek olarak görülmektedir. Göksu ya göre (2000: 168-169) sporda şiddet olaylarının başlangıç safhasında, önemli ve heyecanlı bir olayın olduğu düşüncesi vardır. Seyirciler olumlu ya da olumsuz normal dışı bir şeylerin olduğu duygusunu yaşarlar. Bu aşamada birbirini tanımayan seyirciler huzursuzluk 1

hissederler ve aşırı reaksiyon gösterebilirler. İkinci safhada heyecanlanan seyircilerin heyecanları diğer seyircilerin de heyecanlarının artmasına yol açar. Karşılıklı bu etkileşim zincirleme olarak heyecanların daha da artmasına yol açar. Üçüncü safhada bu heyecan seyircilerin önemli kısmına yayılır ve seyirciler mantıklı ve eleştirel düşüncelerini kaybederler. Son safhada ise, artık heyecan seyircilerin tamamını etkilemiştir. Bu aşamada seyirciler aynı söz ve duyguyla hareket eden, mantıklı hareketi kaybetmiş ve yekvücut halini almış kişiler haline gelmiş ve eylem haline geçmişlerdir (Güçlü ve diğerleri, 2014). Seyirci davranışını etkileyebilecek etkenler ise (Acet, 2001; Güçlü ve diğerleri, 2014; Köknel, 1996: 137-138; Devlet Planlama Teşkilatı, 1990); Seyirci kitlesinin büyüklüğü ve yoğunluğu, Seyircilerin durduğu yer ve maçı izleme şekli (oturarak ve ayakta), Beraber söylenen tezahüratlar (şarkı, marş ve türküler) ve sesin şiddeti Seyircinin duygu durumu (acı, can sıkıntısı, kaygı-endişe, korku, kızgınlık, köpürme, aşırı sinir duyarlılığı, kin, nefret ve düşmanlık) Spor kültürü ve kuralları hakkında yeterince bilgi sahibi olunmaması, Medyanın seyircileri tahrik edici haberler vererek olumsuz etkilemesi, Amigoların, federasyon ve kulüplerin seyirciyi olumsuz etkilemesi, Aşırı rekabet hissinin baskısının olması, Hakemlerin istenmeyen kararları, Sporcuların kavga etmesi, Yenilgi ve başarının önemi olarak sıralanabilir. Sporda şiddet olaylarının önemli kısmı futbol müsabakalarında olduğundan bu yazıda önerilen strateji, taktik ve yöntemler futbol müsabakaları temel alınarak geliştirilmiştir. Emniyet Genel Müdürlüğü sporda şiddetin önlenebilmesi amacı ile 2013 yılında, Kulüp temsilcileri, kulüp güvenlik sorumluları, taraftar temsilcilikleri, spor medyası temsilcilikleri, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü görevlileri ile özel güvenlik teşkilatının görüşleri alınmıştır. Alınan veriler istatistiki olarak analiz ve senteze tabi tutulmuş, elde edilen sonuçlar Sporda Şiddete Etki Eden Faktörler ve Çözüm Önerileri başlığı altında bir rapora dönüştürülmüştür. Buna göre; Sporda Şiddette Etki Eden Faktörler şu şekilde değerlendirilmektedir. Sporda Şiddette Etki Eden Faktörler Oranı % 1-Taraftarın tutum davranışları %25,93 2-Kulüp yöneticileri, sporcu ve teknik %16 heyetin tutum ve davranışları 3-Medya %12,43 2

4-Stadyumların fiziki ve teknik yetersizliği %8,28 5-Adli makamlar arasında farklı %8,15 uygulamalar 6-Özel güvenliğin yanlış tutum ve %7,62 davranışları 7-Kulübün sorumluluklarını yerine %6,99 getirmemesi 8-Güvenlik tedbirlerindeki aksaklıklar %6,19 9-Hakemlerin tutum ve davranışları %6,14 10-Spor alanı çevresinde alkollü içeceklerin satışı %2,27 ÖZEL GÜVENLİĞİN YANLIŞ TUTUM VE DAVRANIŞLARI; %7,62 SPOR ALANI ÇEVRESİNDE ALKOLLÜ İÇECEKLERİN SATIŞI; % 2,27 STADYUMLARIN FİZİKİ VE TEKNİK YETERSİZLİĞİ; %8,28 HAKEMLERİN TUTUM VE DAVRANIŞLARI; % 6,14 GÜVENLİK TEDBİRLERİNDEKİ AKSAKLIKLAR; % 6,19 KULÜBÜN SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRMEMESİ; %6,99 KULÜP YÖNETİCİSİ, SPORCU VE TEKNİK HEYETİN TUTUM VE DAVRANIŞLARI ; %16 ADLİ MAKAMLAR ARASINDA FARKLI UYGULAMALAR; %8,15 MEDYA; %12,43 TARAFTARIN TUTUM VE DAVRANIŞLARI ; %25,93 Grafik 1. Sporda Şiddette Etki Eden Faktörler Sporda şiddetin önlenmesi için Adalet, İçişleri, Gençlik ve Spor Bakanlıkları, Federasyonlar, Spor Kulüpleri, RTÜK gibi paydaşların proaktif bir yaklaşım sergilemesi 3

gerekmektedir. Bu kapsamda, 6222 Sayılı Sporda Şiddet Ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun ve bu Kanuna istinaden çıkartılan yönetmelik çerçevesinde yapılması gerekenler aşağıya çıkartılmıştır. A) İL/İLÇE SPOR GÜVENLİK KURULLARINCA YAPILMASI GEREKENLER 1-Spor alanlarındaki şiddet olaylarında fiziki ve teknik yetersizliklerin eksikliğinin etkisi %8,28 dir. Bu nedenle Spor alanlarının denetimleri her yıl ligler başlamadan önce yapılmalı, denetim sonuçlarını seyirci emniyeti ve sağlığı yönünden değerlendirerek ilgili spor alanına seyirci alımının uygunluğuna karar verilmeli veya eksiklik tespit edilmesi halinde, bu eksiklikleri federasyona bildirerek eksiklikler giderilinceye kadar spor alanında müsabaka yapılmamalı veya müsabakanın seyircisiz yapılmasına karar verilmelidir. 2-Spor alanlarındaki şiddet olaylarında alkollü içecek satışlarının etkisi % 2.27 olduğu gerçeğinden hareketle, müsabakaların oynanacağı günlerde spor alanı çevresinde alkollü içeceklerin satılması yasaklanmalıdır. 3- Spor Güvenlik Kurul üyeleri arasında ve müsabaka güvenliğinden sorumlu kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamalıdır. 4- Müsabaka öncesinde risk analizlerinin yapılarak yeterli sayıda personelin görevlendirilmesi yapılmalı, belirlenen sayıyla orantılı olarak özel güvenlik personelinin görevlendirilmesi sağlanmalıdır. B) EMNİYET MÜDÜRLÜKLERİNCE YAPILMASI GEREKENLER 1-Müsabakaların risk analizi yapılarak iki takım arasında daha önce yaşanan olaylar, taraftar profili, takımların puan durumları (ligde kalma ve üst lige çıkma mücadeleleri), müsabaka ile ilgili duyumlar, medyada yer alan haber ve yorumlar dikkate alınarak müsabaka tedbiri planlanmalıdır. 2-Riskli müsabakalarda, stadyum veya spor salonlarının giriş kapılarında, mobil kameralı ekipler ve yeterli sayıda gözaltı araçları bulundurulmalıdır. 3-Riskli maçlarda olay çıkma ihtimalinin öngörülmesi halinde saha içerisinde yeteri kadar tam teçhizatlı kolluk kuvveti bulundurulmalı ve özel güvenlik görevlileri ile birlikte saha ve seyirciler arasında gerekli tedbirler alınmalıdır. 4-Başta sosyal paylaşım siteleri olmak üzere taraftar ve kulüplerin yayın organları, internet siteleri ile diğer bilgi kaynaklarının takip edilerek, müsabaka öncesi-esnası ve sonrasında fanatik ve holiganların yapacağı taşkınlıkların sebep olacağı yaşanması muhtemel olaylara ilişkin alınan duyumlar, gerekli tedbirlerin alınması amacıyla federasyon, kulüp ve diğer ilgili birimlere yazılı ve/veya sözlü olarak bildirilmelidir. 5-Açıkça anlaşılabilecek şekilde alkollü olduğu tespit edilen kişilerin spor alanına girişi engellenmelidir. 6-Müsabaka öncesi, esnası ve sonrasında taraftar temsilcileri ile sürekli diyalog halinde bulunulmalı ve taraftar grupları yönlendirilmelidir. 7-Müsabakalarda müsabaka alanı ve yakın çevresinde mümkün olduğunca göz yaşartıcı gazlı müdahalelerden kaçınılmalıdır. 4

8- Suç işleyenlerin tespiti amacı ile kamera kontrol odalarında tribünlerdeki taraftar hareketlerinin takibi amacıyla mutlak surette personel bulundurulmalıdır. 9-Kanuna aykırı hareket eden kişiler hakkında gerekli adli işlemler yapılarak, seyirden yasaklanma tedbiri uygulanan kişinin fotoğrafının alınması ve bu kişilere ait bilgileri bilgi bankasına kaydedilmelidir. 10-Seyirden yasaklanan kişilerin yasaklama kararlarının sebebini oluşturan fiilin işlendiği müsabakanın tarafı olan ve taraftarı olduğu takımın katıldığı spor müsabakalarının yapılacağı gün müsabakanın başlangıç saatinde ve bundan bir saat sonra bulunduğu yere en yakın polis merkezi amirliğine yapılan başvuru bilgi bankasına kaydedilmelidir. 11-Sporda şiddete taraftarların tutum, davranışları ve eğitim eksikliğinin etki oranı % 25,93 tür. Bu nedenle eğitici broşürler hazırlanmalı ve müsabaka öncesi taraftarlara dağıtılarak taraftarlar bilgilendirilmelidir. 12- Son dönemlerde yaşanan spor kulüplerine yönelik silahlı saldırılar ve diğer saldırılara karşı takım ve taraftarların geçiş güzergâhlarında güvenlik timi ve trafik eskortu görevlendirilmelidir. 13- Spor kulüplerinin taraftarlarını ve davranışlarını belirlemek ve alınacak tedbirlerde kolaylık sağlanması ve şiddet olaylarının önüne geçilebilmesi amacı ile uzman personelden oluşan Gözlemci Polislik uygulaması dikkatlice yürütülmelidir. Gözlemci polislerin alanında yetişmiş ve iletişim becerileri gelişmiş personelden seçilmesine dikkat edilmelidir. C) FEDERASYONLARCA VE SPOR KULUPLERİ İLE YÖNETİCİLERİNİN YAPILMASI GEREKENLER 1. Spor kulüplerince, İl spor güvenlik kurullarında belirlenen sayıda özel güvenlik görevlisi görevlendirilmelidir. Tüm organizasyon ve sorumluluk kulüplerde olmalıdır. 2. 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun ile Elektronik Bilet Sistemi ile sporda şiddet olaylarının azaltılması, insanların küfür ve şiddetin olmadığı tribünlerde karşılaşmaları seyredebilmesi, biletsiz seyircilerin giriş yapmasının önlenmesi, çocuk ve kadınların daha çok stadyumlara gelmesinin sağlanması, şiddete ve olumsuz tezahüratlara sebep olan bireylerin tespit edilerek müsabakalardan men edilmesi ve karaborsa bilet satışını engellemek amaçları ile uygulamaya konulan e-bilet uygulaması sistemi faydalarının görülmeye başlaması nedeni ile uygulama desteklenmelidir. 3. Sporda şiddete kulüp yöneticisi, sporcu ve teknik heyetin davranışları ve eğitim eksikliğinin etki oranı % 16 dır. Sporcu ve teknik heyet, şiddete neden olabilecek hareketlerden kaçınmaları yönünde bilgilendirilmelidir. Maç öncesi, esnası ve sonrasında başta rakip oyuncular ve taraftarlar olmak üzere oyunun tüm taraflarına yönelik centilmenlik içeren tutum ve davranış içerisinde bulunması gerekmektedir. 4. Kulüplerin Kanun kapsamındaki sorumluluklarını yerine getirmeleri sağlanmalı, yerine getirmeyen kulüplere cezai müeyyide uygulanmalıdır. 5. Spor Güvenlik Kurulu kararlarına uymayan spor kulüplerine gerekli cezai müeyyide uygulanmalıdır. 6. 6222 sayılı Kanun gereği taraftardan sorumlu kulüp temsilcileri, müsabaka güvenliğinin sağlanması konusunda genel kolluk görevlileri ile özel güvenlik görevlilerine yardımcı olmaları sağlanmalıdır. 5

7. Milli Eğitim Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Spor Genel Müdürlüğü, Spor Federasyonları ve Spor Kulüpleri yeni taraftar profilini ortaya koymalı, taraftarın spor etiği ile ilgili bilinçlenmesi ve bilgilendirilmesi için eğitim projeleri geliştirilerek uygulamalıdır. Bu eğitim programı gerekirse eğitim-öğretim müfredatına konulmalıdır. 8. Basında yer alan şiddete teşvik edici demeçler, TFF nin etik kurulu ya da disiplin kurulu tarafından değerlendirilmeli ve gerekli müeyyideler uygulanmalıdır. 9. 6222 sayılı Kanun un önemli kısımları stat girişlerine asılmalı, taraftar temsilcileri ve kulüp yetkilileri tarafından yasayı bilmeyen ve şiddete meyilli kimselere önemli kısımlar sürekli anlatılmalı, internet sitelerinden sürekli bu konuda uyarılar yapılmalıdır. Taraftarların eğitimine yönelik çalışmalar yapılmalıdır 10. Spor alanlarındaki fiziki yetersizlikler (kamera kontrol odası, turnikeler, kamera sistemleri vb.) giderilmelidir. 11. Seyircilerin ihtiyaç duyacağı yaşam alanları oluşturulmalıdır. Stadyumlarda tribün koltuklarının kirli olması, ergonomik olmayışı taraftarın oturarak müsabaka izlemesine mani olduğundan, tribün koltuklarının ergonomik yapılarak temiz tutulması gerekmektedir. 12. Beklenmedik bir olayda spor tesisinin çok çabuk boşaltılacak şekilde düzenlenmesi sağlanmalıdır. 11. Spor kulübü yöneticileri yasayı ihlal eden taraftarlarını korumamalıdır. Güvenlik güçlerine ve adli makamlara ricacı olmamalıdır. 13. Sporda şiddete kulüp yöneticisi, sporcu ve teknik heyetin davranışları ve eğitim eksikliğinin etki oranı % 16 dır. Kulüp başkanları ve yöneticileri yazılı veya görsel medyaya; kendi taraftarlarını kışkırtıcı, hakemleri, rakiplerini veya taraftarlarını tahrik edici şekilde beyan veya demeç vermemeli ve bu konuya oldukça özen göstermelidir. Bu bağlamda klüp ve federasyon yöneticilerinin demeçleri şiddeti etkileme bakımından sürekli analiz edilmeli, kendileri ve federasyon bu konularda düzenli bilgilendirilmelidir. Bu bağlamda araçlarda emniyet kemeri kullanımına ilişkin duyarlılığın artırılmasına yönelik çalışmalardan birisi olan Türk dizilerinde emniyet kemeri kullanımında ilişkin takip ve bilgilendirmeler yöntem olarak bu sporda şiddetin önlenmesi konusunda da kullanılabilir. 13. Spor kulüpleri güvenlik ile ilgili bazı yükümlülükleri yerine getirmediğinden, müsabakaların güvenliği ile ilgili düzenleme yapma görevi adeta kolluk güçlerine bırakılmış durumdadır. Ulusal ve uluslararası kriterler gereği spor kulüpleri ile yöneticilerinin müsabakalardaki güvenliğin sağlanması yönünde birçok sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluktan kaçılmaması gerekmektedir. 14. Seyircilerin yönlendirilmesi, bilet kontrolü, tahliye alanlarının boş bırakılması, sahaya girmeye çalışacak riskli taraftarların ve spor alanına seyirden yasaklama tedbiri uygulanan kişilerin girişinin engellenmesi, acil durumlarda seyircilerin en yakın sağlık odası veya tahliye alanlarına yönlendirilmesiyle ilgili tedbirler alınmalıdır. 15. Antrenörler, sporcularını sportmence davranmaları için teşvik etmeli, spor etiği dışı davrananları uyarmalı ve cezalandırmalıdır. Sporcularını sportmence davranmaları için teşvik etmeli, spor etiği dışı davrananları uyarmalı ve cezalandırmalıdır. 16. Taraftar temsilcileri, sosyal rol liderlik gereği büyük öneme sahip kişilerdir. Her isteyenin (amigo) olarak görev yapmaması sağlanmalıdır. Bu temsilciler bir eğitimden geçirildikten sonra görev almalıdır. 6

17. Kulüp yöneticileri, görevliler, emniyet güçleri ve taraftar temsilcileri iletişim ve işbirliği içerisinde olmalı ve sorunları birlikte çözmeye çalışmalıdırlar. E) ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNCE YAPILMASI GEREKENLER 1. Sporda şiddete özel güvenlik görevlilerinin yanlış tutumu ve eğitim eksikliğinin etki oranı % 7,62 dir.özel güvenlik görevlilerine federasyonlarca spor güvenliği ve müsabaka güvenlik tedbirleri konularında özel alan eğitimi verilmeli, mümkün olduğunca aynı görevli aynı yerde görevlendirilmelidir. 2. Eğitim sonrasında sertifika alanların müsabakalarda görevlendirilmesine öncelik verilmeli, olaylara sebebiyet veren ve görevini ihmal edenler müsabakalarda görevlendirilmemeli ve cezalandırılmalıdır. 3. Stadyumlarda, saha içerisine açılan acil tahliye kapılarında mutlak surette yeteri kadar görevli bulundurulmalı ve bu kapılar, yetkisiz olarak sahaya girişi engelleyecek nitelikte yapılmalıdır. F) DİĞER KURUM VE KURULUŞLARCA YAPILMASI GEREKENLER; 1-Gençlik ve Spor Bakanlığınca; Protokol tribünlerinin denetlenmesi ve müsabakaları seyirden yasaklı şahısların bu tribünlere girmemesi yönünde tedbirler aldırılmalıdır. 2-Adalet Bakanlığınca; Riskli maçlarda suç işleyenler hakkında yasal işlemlerin yapılması ve seyirden yasaklanma cezası işleminde kolaylık sağlanması amacı ile spor savcısının görevlendirilmesi yasanın caydırıcılığı ve etkinliğinin sağlanmasına katkı sağlayacaktır. Bu uygulama İstanbul da denenmiş ve faydası da görülmüştür. 3- RTÜK Tarafından; Sporda şiddete medyanın etkisi ve eğitim eksikliğinin etki oranı % 12,43 olmasına rağmen medya kuruluşlarını etkin bir şekilde takibi yapılmamaktadır. Ulusal ve yerel yayınlar takip edilmeli, şiddeti teşvik edici mahiyette yayın yapılması halinde yasal işlem yapılmalıdır. 4- Spor Medyası; spor kültürünü oluşturmak için etkin rol oynamalıdır. Spor etiğini ve anlayışını ön plana çıkaracak davranış ve uygulamalarda bulunmalıdır. Spor yazarları, gerek olayların çıkmasında, gerekse olayların önlenmesinde kendilerine düşen eğitici ve uyarıcı görevleri yerine getirmelidir. Taraftarları suç teşkil eden fiiller ve cezalar hakkında sık sık bilgilendirme yapılmalı, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından bu konu ile ilgili Kamu Spotu hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılmalıdır. 5- Milli Eğitim Bakanlığınca; Sporun anlamı, etik ve yasal kuralları hakkında insanların eğitilmesi için ilkokuldan başlayarak bir plan dâhilinde eğitim planlamaları yapılmalıdır. SONUÇ OLARAK; Yukarıda kısaca değinmeye çalıştığımız sporda şiddeti tetikleyen kategorilere başka başlıklarda eklenilebilir. Spor sahalarındaki şiddetin önüne geçmek için alınan bu tedbirler ve 7

uygulamalar aksatılmadan yerine getirilmelidir. Kanunun uygulanmasında tarafsız ve baskı altında kalmayacak emniyet müdürlerine ve valilere de önemli görevler düşmektedir. Statları modernize ederek, giriş-çıkış kapıları sayılarının artırılması, metal detektör sisteminin geliştirilmesi gerekmektedir. Stat içi kafeterya, tuvalet hizmetleri artırılmalı, stat içi ve etrafı güvenlik kameralarıyla çevirtilerek, kontrol altına alınmalı, stadyumlar insanların eğlenebileceği ortamlara çevrilmelidir. Ayrıca, statlar temiz kalabilecek, katlanabilir koltuklarla donatılarak seyircilerin oturtulması sağlanmalıdır. Stadyumlarda iç güvenlik ve kontrol polis elinden alınarak iyi eğitilmiş, yansız ve ehil özel güvenlikler eliyle yapılmalıdır. Olayları çıkaran kişiler belirlenerek gerekli yasal işlemler yapılmalıdır. -Kulüp yöneticileri, teknik heyet ve futbolcularda kendi davranış ve açıklamalarında daha dikkatli olmalı, tahrik edici, suçlayıcı beyanat vermekten kaçınmalı, Kulüp yöneticileri taraftar gurupları ile olan çıkar ilişkilerine son vermeli, maddi ve manevi anlamda belirli taraftar guruplarını desteklemekten vazgeçmelidirler. Futbol Federasyonunun ve kurullarının kulüplere, yönetici ve futbolculara verdiği cezalar adil, UEFA ve FIFA standartlarına uygun ve caydırıcı olmalıdır. Fair Play i destekleyici organizasyon sayısı artırılarak başarılı kulüp, oyuncu ve hatta tarafta guruplarına ödüller verilmelidir Spor medyası yayınlarına daha fazla dikkat etmeli, kışkırtıcı, ses getirecek röportajlardan uzak durulmalı, Fair Play ve sporun evrensel amaçlarına hizmet edecek yayın anlayışı benimsenmeli, sadece futbola değil diğer spor dallarına yeterince yer ayrılmalıdır. Şiddetle mücadeleyi sadece spor sahalarında değil toplumun tüm kesimlerinde yapmak gerekir ki bununda yolu vatandaşlara sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan refah seviyesi daha yüksek bir hayat sunabilmekten geçmektedir. KAYNAKÇA Acet, M. (2001). Futbol Seyircisini Fanatik ve Saldırgan Olmaya Yönelten Sosyal Faktörler, Ankara: Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Acet, M. (2005). Sporda Saldırganlık ve Şiddet. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Devlet Planlama Teşkilatı (1990). Türk Sporu Niçin Uluslararası Sporun Gerisinde Kalmıştır (Araştırma Modeli), (Birinci Basım). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. Emniyet Genel Müdürlüğü Sporda Şiddetin Önlenmesi Raporu Göksu, T. (2000). Toplumsal Psikoloji Toplumsal Olaylar ve Müdahale Esasları. Ankara: Özen Yayımcılık. Güçlü Mehmet; Arıkan Yusuf; Şanlı, Savaş ve Mil Halil İbrahim. (2014). Sportif Organizasyonlarda Güvenlik Stratejileri. Güvenlik Sektöründe Temel Stratejiler. Ed: Harmancı F. M., Gözübenli M., Zengin C. Ankara: GÜSAM-Nobel Yayınevi, ISBN:978-605-133-960-3 8

Kıraç, E. (2014). Futbolda Şiddet ve Çıkış Yolları Üzerine Bir Deneme, http://www.sporhukuku.org/makaleler/103-futbolda-iddet-ve-ck-yollar-uezerine-birdeneme-averkan-krac.html, Erişim Tarihi: 20.06.2014. Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve Toplumsal Şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Basımevi. Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun. Resmi Gazete tarih: 14 Nisan 2011, Resmi Gazete sayı: 27905 Kanun No. 6222 Kabul Tarihi: 31/3/2011 Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete tarih: 22 Aralık 2012, Resmi Gazete sayı: 28505 TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) (2011). Spor Kulüplerinin Sorunları ile Sporda Şiddet Sorununun Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Ankara. Türkiye Futbol Federasyonu internet sitesi. (2015). www.tff.org/ Erişim Tarihi: 23.10.2015. Verimli, A. (2013). Spor ve Şiddet. (http://www.arifverimli.com/uabildiriler.aspx?menuid=365&id=114, Erişim Tarihi: 23.10.2015. 9