Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri Bu bölüm, ZoomText in ekran okuma özelliklerini içerir. Ve bu özellikler yalnızca ZoomText Büyütücü/Okuyucu için geçerlidir. Okuma Araç Kutusu Okuma araç kutusu ZoomText ekran okuyucusuna kolay girişi sağlar. Her araç kutusu düğmesi kolay tanınabilir bir özelliğe sahiptir. Ve çoğu sık kullanılan ve önemli araçlara hızlı giriş için pop-up menülerine sahiptir. İlilşkili düğmeler birlikte gruplandırılmıştır ve her grup uyarı kutusuna bağlı olarak tıklanılabilir simgeleri içerir. Not: Bu bölüm, ZoomText in ekran okuma özelliklerini içerir. Ve bu özellikler yalnızca ZoomText Büyütücü/Okuyucu için geçerlidir.
140 Seslendirme Seslendirme çıkışını açar veya kapatır. Ve son kullnılan ses sentezleyiciyi hızlı açmaya yardım eder. Hız ZoomText in seslendirme hızını kontrol eder. Yazma Yazma ekosu ayarlarını seçer. Yazma ekosu tuşlar ve yazdığınız kelimeler arasındaki ani geri bildirimi sağlamaktadır. Ayarlar yazma ekosu uyarı kutusuna özgüdür. Fare Fare ekosu ayarlarını seçer. Fare ekosu işaretçinin altındakileri otomatik olarak okur. Ayarlar fare ekosu uyarı kutusuna özgüdür. Yoğunluğu Özellikleri Yoğunluğu özelliklerini seçer. Yoğunluğu özellikleri bir programa ayarlandığında, ayarlar yoğunluğu özellikleri uyarı kutusuna özgüdür. Yoğunluğu bilgi miktarını belirler. Uygulama Okuyucu * Uygulama Okuyucuyu aktif olan son uygulamayı okuması için başlatır. uygulama okuyucu dökümanların, web sayfalarının ve emaillerin ana uygulamayla okunmaya devam etmesini sağlar. Döküman Okuyucu * Döküman Okuyucuyu aktif olan son uygulamayı okuması için başlatır. Döküman Okuyucu dökümanların, web sayfalarının, emaillerin, kolay görüş için tekrar düzenlenmiş metinlerin okunmaya devam etmesini sağlar. Bölümler Okuma bölgeleri oluşturup, yönlendirmenize imkan sağlar. Okuma bölümleri uygulama penceresinde seçilmiş olan yerleri görüp okumanıza imkan sağlar.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 141 Seslendir Seslendir aracı fareyle tıklanan yada sürüklenen alanların seslendirilmesine imkan sağlar, ekranda görünür olan her metin aktif programın dışındaysa bile seslendirilebilir. * Aktif olan uygulama okumak için bir metin bulamadığında uygulama okuyucu ve döküman okuyucu düğmeleri grileşir.
142 Seslendirme Ayarlarý Seslendirme ayarları ihtiyaçlarınıza göre seslendirme özelliklerini ayarlamanızı sağlar. Konuşma ayaraları ihtiyaçlarınıza göre özgün ayaralarınızı oluşturmanıza imkan sağlar. Ekran okuma sesini (ses sentezleyici ayarları), okuma stilini (metin girişi) özgünleştirebilirsiniz. Seslendirmeyi Açma/Kapama Büyütme özelliklerini devredışı bırakmadan, seslendirme özelliğini devredışı bırakabilirsiniz. Seslendirmeyi Etkinleştirme/Devredışı Bırakma Okuma araç kutusundan, Seslendirme Etkinleştir (yada Devredışı). Kısayol: ALT + SHIFT + S Not: Seslendirme devredışı bırakıldığında, Uygulama okuyucu, Döküman okuyucu ve seslendir araçları kullanılabilir. Tüm sesleri kısmak yerine, istediğiniz vakit ZoomText in seslendirme özelliğini açıp kapatabilirsiniz mesela, daha önceden okumuş olduğunuz bir yazılı metin okunurken. Seslendirme Özelliğini Sonlandırma CTRL tuşuna basın ve serbest bırakın. Seslendirilen konuşma sonlandırılır.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 143 Konuşma Hızını Ayarlama Konuşma hızı ZoomTextin dakika başına düşen (SAPI 4 ses sentezleyicileri) yada ses sentezleyici ayarına (SAPI 5 ses sentezleyicileri) göre uygulanan konuşma hızını düzenleme ayarıdır. Konuşma hızını ayarlama Okuyucu araç kutusunda, Hız kutucuğundan seviyeyi belirleyebilirsiniz. Kısayollar: Konuşma Hızını Yükseltme: CTRL + NUMPAD ARTI Konuşma Hızını Düşürme: CTRL + NUMPAD EKSİ Not: Konuşma hızı Ses Sentezleyici ayarlarından da değiştirililebilir. Ayrıntılı bilgi için Ses ayarları Konuşma ayarları bölümüne göz atın. Uygulama Okuyucu ve Döküman Okuyucu içinde ayrı okuma hızı ayrları mevcuttur. Bu ayarı Okuma Seçenekleri kutusunda bulabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bu bölümde Okuma Seçenekleri ne göz atın.
144 Ses Sentezleyici Ayarları Ses sentezleyici ayarları ekran okuma ayarlarını belirleyebilmenizi sağlar yani bu ayarala birlikte okuma seslerini kadın veya erkek sesi olarak belirleyebilir bunun yanında, okuma hızını, düzeyini ve sesini ayarlayabilirsiniz. ZoomText dört tabe ses sentezleyicisinden oluşmaktadır: NeoSpeech (yalnızca İngilizce), TruVoice, ViaVoice ve Microsoft Seslendirmesi. ZoomText Ayarlar programı bu dört sentezleyici grubunun kurulumunu sağlar. Ayrıca ZoomText sisteminize kurulmuş olan diğer SAPI 4 ve SAPI 5 ses sentezleyicilerini de destekler. Ses sentezleyici ayarlarını uyarlama 1. Okuyucu menüsünde, Ses Sentezleyici seçin. Konuşma görüntülenen ses sentezleyici tabıyla ortaya çıkar. 2. Konuşmayı Etkinleştir kutusunun kontrol edilmiş olduğundan emin olun. 3. Bir Ses Sentezleyici ve Ses seçin. Daha sonra istediğiniz Hız, Düzey ve Ses ayarlarını belirleyin. 4. Ses sentezleyicisi ayarlarının önizlemesi için, Örnek Metin kutucuğuna bir metin girin ve Örneği Seslendir i tıklayın. 5. OK düğmesini tıklayın.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 145 Ses Sentezleyicisi tabı Aşağıdaki tablo ses sentezleyicisi ayrlarını içermektedir. Ayarlar Ses çıkışını etkinleştir Ses Sentezleyicisi Açıklamalar Ekran okuması için konuşma özelliğini etkinleştirir veya devredışı bırakır. Not: Konuşma özelliği doküman okuyucusu araç kutusundan açılmışsa bu ayarlama uygulanamaz. Sisteminizide kullanılabilir olan ses sentezleyici listesini görüntüler. Not: ZoomText SAPI 4 ve SAPI 5 ses sentezleyicilerinin kullanımını destekler. (Devamı)
146 Ses Hız Karakter Sıklığı Ses Seçenekler... Seçili olan ses sentezleyicisinde kullanılabilir olan seslerin listesini görüntüler. ZoomText in konuşma hızını kontrol eder. SAPI 4 konuşma sentezleyicisini kullanırken dakika başına düşen kelime hızı gösterilir. SAPI 5 ses sentezleyicisini kullanırken, hız en düşükte 0% ve en yüksekte 100% olarak görüntülenir. Uygulama ve Döküman okuyucuda, ayrı bir okuma hızı oluşturmak mümkündür. * Ayrıntılı bilgi için bu bölümde Okuma Seçenekleri ne göz atınız. O an ki sesin düzeyini belirler. Düzeyler 5% ten 100% e kadardır. O an ki sesin yüksekliğini ayarlar. Ses yüksekliği 5% ten 100% e kadardır. Seçilmiş olan ses sentezleyicisinin seçilebilir ayarlarını telaffuz yönetimide dahil görüntüler. eğer kelimeler düzgün olarak telaffuz edilmiyorsa, fonetik ekleyerek telaffuz ayarlarını yapabilirsiniz. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 147 Örnek Metin / Örneği Seslendir Belirlenmiş olan ses ayarlarını test etmenizi sağlar. Metin Örnek Metin kutusuna girilir ve Örneği Seslendir düğmesine tıklanmasıyla konuşturulur. Konuşturma ayarları örnek metni okutur. * Eğer uygulama okuyucusu yada döküman okuyucusu kendi okuma hızına ayarlanmışsa, döküman okuyucusundan konuşturma açıldığında hız ayarları devre dışı bırakılır.
148 Metin Girişi Metin girişi seslendirilen numaraları, noktalama işaretlerini, ve karışık harfleri düzenler. Bu ayarlarla karışık kelime ve harfleri açıklığa kavuşturan bir okuma stili oluşturabilirsiniz. Metin Girişi seçeneklerini uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Metin Girişiʹni seçin. Konuşma metin girişi tabıyla ortaya çıkar. 2. Metin girişi ayarlarını istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın. Metin Girişi Tabı Aşağıdaki tablo metin girişi ayarlarını içerir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 149 Ayarlar Karışık harfleri ayrı ayrı kelimelermiş gibi seslendir Tekrarlanan karakterleri filtrele Hesabı Tekrarla Numaraları ses sentezleyici ayarlarına göre seslendir Numaraları tam kelime sunumunu kellanarak seslendir Numaraları tek basamaklı olarak seslendir Numaraları çift basamaklı olarak seslendir Açıklamalar Kelime içinde birleşik olan kelimeleri ayırır mesela ʹZoomTextʹ kelimesi ʺZoom Textʺ olarak seslendirilir. Tekrarlanan karakterlerin sayısını limitlendirir. En yüksek sayıda tekrarlanan karakterler seslendirilir. Tekrarlanan hesap 2 den 10 a kadardır. Numaralar ses seslendirici ayarlarına göre seslendirilir. Numaralar bütün olarak seslendirilir. Mesela, bin dokuz yüz doksan beş. Numaralar ayrı basamaklar olarak seslendirilir. Mesela, 1995, bir dokuz dokuz beş olarak seslendirilir. Numaralar basamak çiftlerine göre seslendirilir. Örneğin, 1995, on dokuz doksan beş olarak seslendirilir. (Devamı)
150 Noktalama işaretlerini ses sentezleyici ayarlarına göre seslendir Tüm noktalama işaretlerini seslendir Yalnızca yerleşik noktalama işaretlerini seslendir Noktalama işaretleri ses sentezleyicisi ayarlarına göre seslendirilir. Tüm noktalama işaretleri seslendirilir. Kelimeler arasında yer alan noktalama işaretlerini seslendir. Mesela sales@aisquared.com, ʺsales at Ai Squared nokta comʺ olarak seslendirilir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 151 Ip Uçları Ipuçları büyük harfleri okurken sesli uyarı verir. Öğe okunurken, ipuçları ses düzeyindeki değişmeyle bildirilir. İpuçları seçeneklerini belirleme 1. Okuyucu menüsünden, İpuçlarını seçin. Konuşma İp ucu tabıyla ortaya çıkar. 2. İpuçları seçeneklerini istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın. İpuçları tabı Aşağıdaki tablo ip uçları ayarlarını içerir.
152 Ayarlar Büyük harfler için ipucu yok Büyük harf üzerindeyken ses tonunu değiştir Okumadan önce ''Büyük Harf'' olduğunu belirt Ses Tonu Değişimi Bağlantılar için ipucu yok Bir bağlantı Üzerindeyken Ses Tonunu Değiştir Bağlantıyı okumadan önce "Bağlantıyı" söyle Ses Tonu Değişimi "Döküman başı" ve" Döküman sonunu" söyle Açıklamalar Büyük harf okunurken hiç bir ipucu uygulama. Ses sentezleyici düzeyi büyük harf okunurken değişir. Kelime okunmadan büyük harf okunur. Büyük harf okunurken, oran değişimi ses düzeyinde, meydana çıkar. %10 adımında düzey değişimi %-50 den %+50ye değişebilir. Hipermetin okunurken ipucu uygulanmaz. Ses sentezleyicisi düzeyi hipermetin okunurken değiştirilir. Bağlantı kelimesi bir hipermetin okunurken seslendirilir. Hipermetin okunurken, ses düzeyi oranını değiştir ortaya çıkar. %10 adımında düzey değişimi %-50 den %+50ye değişebilir. Dökümanın Başı ve Dökümanın Sonu uygulama ve döküman okuyucusunda başa veya sona yönlendirilirken okunur.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 153 Eko Ayarlarý Yazma Ekosu Eko ayarları yazı yazdığınızda, fareyi kullandığınızda ve microsoft Windowsʹu ve uygulamalarınızı kullandığınızda ZoomTextʹin seslendirme seçeneklerini kontrol etmektedir. Bu ayarlar kişisel ihtiyaçlarınıza göre seslendirilen bilgi miktarının ses ahengini ayarlamanıza imkan sağlar. Yazma ekosu siz yazı yazdıkça tuş ve kelimeleri duymanızı sağlar. Kişisel tuş ve kelimeleri veya hem kelime hem tuşları seslendirilmeleri için seçmeniz mümkündür. Yazılan kelimeler tamamlanınca okunur ( siz boşluk çubuğuna basınca veya noktalama işareti kullanınca). Ek yazma ekosu seçenekleri hangi tuşların seslendirileceğini seçmenize olanak sağlar. (tüm kelimeler veya seçilmiş tuş takımları) Yazma ekosunu etkinleştirme Okuyucu araç kutusundan, Yazma yı seçin. Ve istenilen eko ayarını belirleyin. Kısayol: ALT + SHIFT + T Yazma ekosu seçenekleri arasında geçişi sağlar. Fare Ekosu Ayarlarını Uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Yazma Ekosu seçin. Eko ayarları Yazma Tabıyla görüntülenir. 2. Yazma ekosu ayarlarını istediğiniz gibi uygulayın. 3. OK seçeneğini tıklayın.
154 Yazma tabı Aşağıdaki tablo Yazma Ekosu ayarlarını içerir. Ayarlar Ekosuz Tuşlar Kelimeler Tuşlar ve Kelimeler Açıklamalar Yazma ekosunu kapatır. Tuşa basımla birlikte yazma ekosunu aktifleştirir. Belirlenmiş ayarlarınıza göre ekolanacak tuşları kendiniz seçebilirsiniz. Kelimeyle, yazma ekosunu aktifleştirir.tamamlanmış kelimenin ekranda belirlenmesiyle birlikte ekolama başlar. ekranda belirlenmesiyle birlikte ekolama başlar. Kelimeyle veya tuşa basımla birlikte yazma ekosu aktifleşir. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 155 Yazdırılabilir Tuşlar Yönlendirici Tuşlar Düzeltme Tuşları Fonksiyon Tuşları Değiştirme Tuşlar Kilitleme Tuşları Diğer Tuşlar Ekolar yazılabilir karakterlerdir: harfler, numaralar, semboller. Eko yönlendirme tuşları:, Home, End, Page Up ve Page Down. Eko metin düzeltme tuşarı: Boşluk çubuğu, Tab, Backspace, Insert, Delete, Escape ve Enter. Eko işlev tuşları: F1 den F12 ye kadar. Eko düzenleme tuşları: ALT, CTRL, SHIFT ve pencere tuşları. Kilitleme tuşları ekosu ve yerleri: Caps Lock, Num Lock, ve Scroll Lock. Çeşitli eko tuşları: Pause, Print Screen ve Uygulama Tuşu. Not: Bu seçimler yalnızca yazma ekosu ayarları, tuşlar veya ve kelimeler olarak ayarlandığında kullanılabilirdir.
156 Fare Ekosu Fare ekosu otomatik olarak işaretleyicinin altındaki metni okur. Işaretçiyi ekranın çaprazına doğru sürüklediğinizde, metnin yalnız kelimeleri ya da tüm satırları az bir aradan sonra ekolanır. Fare ekosunu etkinleştirme Okuyucu araç kutusundan, Fare yi seçip, ayarlarınızı belirleyin. Kısayol: ALT + SHIFT + M Fare ekosu seçenekleri arasında geçişi sağlar. Fare Ekosu Ayarlarını Uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Fare Ekosu seçin. Eko ayarları görüntülenen fare tabıyla ortaya çıkar. 2. Fare ekosu ayarlarını istediğiniz gibi ayarlayın. 3. OK seçeneğini tıklayın.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 157 Fare tabı Aşağıdaki tablo fare ekosu ayarlarını içerir. Ayarlar Ekosuz Anlı Eko Ekoyu Ertele Zamanı Ertele (saniye) Açıklamalar Fare ekosunu kapatır. Ani fare ekosunu etkinleştirir. Fare üstlerinden geçince kelimeler okunur. Ertelenmiş fare ekosunu etkinleştirir. Fare işaretçisinin kelimelerin etrafında dolaştığı sayıca kelimeler seslendirilir. Fare işaretçi saniye içerisinde bir kelimeyi selendirmek için üzerinden geçmelidir. Bu ayar yalnızca üzerinden geçme ekosunda kullanılabilir. (Devamı)
158 Yalnızca kelimeyi ekola Satır yada objedeki tüm kelimeleri ekola Yalnızca fare işaretcinin altında olan kelimeyi ekolandır. Fare işaretçi yeni bir satıra kaydığında, satırdaki tüm kelimeler yada objeler seslendirilir. (objeler: başlık çubuğu, menü öğeleri, dialog kontrolleri, masaüstü öğeleri, ve görev çubuğu seçenekleridir.) Not: Fare ekosunu kullanırken, SHIFT tuşuna basma eko modu yalnızca kelimeyi ekola dan satır yada objedeki tüm kelimeleri ekolaya (veya tam tersi) geçirir. Program Ekosu Program ekosu uygulamarınızda kullandığınız yada yönlendirdiğiniz seslendirilen öğeleri belirler. Bu öğeler: Pencere başlıkları, menüler, dialoglar, liste görünümü, ağaç görünümü, ve imlecin hareket ettiği metinden oluşur. Bu öğeler için seslendirilen detay miktarı ses özellikleri ayarları kullanılarak belirlenebilir. Ayrıntılı bilgi için bu bölümden Eko Ayarları ses özelliklerini görün.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 159 Program ekosu seçeneklerini uyarla 1. Okuyucu menüsünden, Program Ekosu seçin. Eko ayarları görüntülenen program tabıyla birlikte belirir. 2. Program ekosu seçeneklerini istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın. Program tabı Aşağıdaki tablo Program Ekosu ayarlarını içerir.
160 Ayarlar Metin İmleci Menüler Kontroller Araç Türleri Pencere Başlıkları Uyarıclar Imleçteki kelimeyi ekola Tüm satırı ekola Açıklamalar Metin imleci hareket ettiğinde, metin imlecindeki yeni metin seslendirilir. Seslendirilen metnin miktarı imleç hareketine göre değişir (harfle, kelimeyle, satırla, cümleyle, paragrafla). Bir menünün üzerine geldiğinizde, başlıklar sırayla ışıklandırılarak okunmaya başlar. Dialog kutularını, ağaç görünümünü, liste görünümünü yönlendirdiğinizde, her öğe ışıklandırılarak veya seçilerek seslendirilir. Araç ipucu belirdiğinde seslendirilir. Bir pencere aktifleştiğinde, başlık çubuğu içeriği seslendirilir. Popup pencereleri görüntülendiğinde seslendirilir. Metin imleci yeni bir satıra kaydığında, imlecin yerindeki kelime seslendirilir. Metin imleci yeni bir satıra kaydığında, imlecin kaydığı tüm satır seslendirilir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 161 Seslendirme Özellikleri Seslendirme özellikleri konuşturulan programın kontrol ettiği aktif ve ışıklandırılmış bilgi miktarını belirlemenize imkan sağlar. Program kontrolleri : Uygulama ve döküman pencereleri, menüler, dialoglar, düğmeler, simgeler ve daha fazlasından oluşur. Başlangıç, orta ve uzman olmak üzere üç düzeyden oluşur, bunlar sayesinde ses özelliklerini rahatlıkla ve çabucak değiştirebilirsiniz. Uzman daha azken, Başlangıç ses özelliği düzeyi daha fazla bilgi sağlar. Bu düzeyler ihtiyaçlarınız doğrultusunda özgünleştirilebilir. Seslendirme özellikleri seviyesini seçme Okuyucu araç kutusundan, Ses özelliklerini seçin. Ve istediğiniz ayarları uygulayın. Kısayol: ALT + SHIFT + V Seslendirme düzeyleri arasında geçişi sağlar. Seslendirme özellikleri seçeneklerini belirleme 1. Okuyucu menüsünden, Ses Yoğunluğu seçin. Eko ayarları dialogu görüntülenen ses özellikleri tabıyla ortaya çıkar. 2. Ses özellikleri ayarların ı istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın.
162 Seslendirme özellikleri tabı Aşağıdaki tablo seslendirme özellikleri ayarlarını içermektedir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 163 Ayarlar Başlangıç Orta Uzman Yoğunluk Ayarları Tümünü Seç Hepsini Seçme Açıklamalar Başlangıç düzey seslendirme ayarlarını seçer. Görüntülenen objenin tüm ayrıntıları seslendirilir. Orta düzey seslendirme ayarlarını seçer. Görüntülenen objenin temel ayrıntıları seslendirilir. Üst düzey seslendirme ayarlarını seçer. Görüntülenen objenin ayrıntıları minimum düzeyde seslendirilir. Seslendirme düzeylerini belirleyen onay kutularının listesidir. Görünen ayarlar geçerli ayarları ifade eder ve farklı bir seslendirme düzeyi seçildiğinde yapılan değişiklik otomatik olarak geçerlilik kazanır. Seslendirme ayarları seçim kutusundaki tüm öğeleri işaretler. Seslendirme düzeyi ayarlar listesindeki tüm öğelerin işaretini kaldırır.
164 Ses özellikleri ayarları Uyarılar Hücre metni başlığı * Hücre yorumu * Hücre içeriği Hücre formülü Hücre adı Hücre sırası başlığı * Kontrol hızlandırma Kontrol adı Kontrol durumu Kontrol türü Kontrol değeri Dialog Tabı Açıklamalar Uyarı mesajları seslendirilir. Sayfa üzerindeki aktif hücre başlığını bildirir. Sayfa üzerindeki aktif hücreyle bağlantılı yorumları bildirir. Sayfa üzerindeki aktif hücre içeriğini bildirir. Sayfa üzerinde aktif hücre formülünü bildirir. Sayfa üzerindeki aktif hücre adını bildirir. Örneğin A1 Sayfa üzerindeki aktif hücre dizi başlığını bildirir. Aktif konroller için Hızlandırma tuşunu bildirir. Aktif kontrolün adını bildirir. Aktif kontrolün durumunu bildirir. kontrol edilmiş ve devredışı gibi. Aktif kontrolün türünü belirtir. Aktif kontrolün değerini bildirir. Aktif dialog tabının başlığını bildirir. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 165 Grup adı Öğe sayısı Bir odak algıladığında kontrol grubunun adını bildirir. Varsayılan, grup ismi yalnızca grup içinde yönlendirme olduğunda bildirilir. Ve grupla yönlendirme devam ederken tekrar edilmez. Grup adının tekrar edilmesi için (kontrol et) Grup İsmini Tekrarlayı seçin. Seçilmiş konrol listesindeki öğe sayısını ve toplam sayıyı bildirir. Mesela 10 öğenin 5 i. Öğe durumu Seçilmiş simgenin durumunu bildirir, kontrol edlmiş ve grileşmiş gibi. Görüş etiketlerini listele Görüş bilgisini listele Kontrol listesinde seçilmiş olan öğenin data alanı ismini bildirir. Bu bilgi liste görünümlü data devredışıyken seslendirilmez. Kontrol listesinde seçilmiş olan öğe için datayı bildirir. Öğe hızlandırıcısı menüsü Menü aç Öğe kısayuolu menüsü Seçilmiş menü öğesi için hızlandırma tuşunu bildirir. Bir menünün açılmasını bildirir, dosya menüsünü aç. Menü öğesi için kısayol tuşunu bildirir. Ctrl+S gibi. (Devamı)
166 Menü öğesi durumu Metin mesajı Grup adını tekrar et Kağıt Tabı * Tablo girişi Araç ipuçları Ağaç seviyesi Pencere başlığı Menü öğesinin durumunu bildirir. Kontrol edilmiş ve devredışı gibi. Açıldığında metin mesajı kutusunu bildirir. Yeni bir kontrolün grupla yönlendirilmesiyle kontrol gruplarını tekrar eder. Not: Bu grup adı ayarını geçersiz kılar. Seçilen sayfa tabının adını bildirir. Tablo giriş ve çıkışını bildirir. Görüntülenen metinleri araç ipuçlarıyla bildirir. Bir dosyayı windows explorer da ve diğer uygulamalarda yönlendirirken ağaç seviyesinde bildirir. Aktive edildiğinde pencere başlığını bildirir. Pencere türü Aktive edildiğinde pencere türünü bildirir. Mesela uygulama penceresi yada dialog penceresi. ZoomText kısayolu ZoomText ayarı Bir ZoomText kısayoluyula başlatılan komut bildirilir. Bir kısayolla değiştirilen ZoomText ayarının yeni değerini bildirir. * Bu ayarlar yalnızca Microsoft Excel 2000 ve sonraki sürümlerinde kullanılabilir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 167 Okuma Araçlarý ZoomText döküman web sayfası ve emaillerin hızlı ve kolay okunması için bir takım araçlar sunmuştur. bu araçların her biri kendine özgüözelliklere sahiptir. Maksimum okuma verimine erişebilmeniz için size tavsiyemiz, bu araçların kullanımında kendinize geliştirmenizdir.
168 Uygulama Okuyucu Uygulama okuyucu dökümanları, web sayfalarını ve emailleri okumaya yarayan bir özelliktir. Uygulama okuyucuya girdiğinizde yada çıktığınızda döküman düzeltme ve okuyuş geçişlerinde hızlı ve görünmez geçişler sağlandığı için dökümanın görünümü değişmez. Uygulama okuyucu bütün dökümanı otomatik olarak yada sizin elle seçimizle kelime kelime, paragraf paragraf, satır satır okuyabilir. Okuma anında okunan kelime ışıklandırılır. Uygulama okuyucu ışıklandırma ayarlarını (boyut, renk, şeffaflık seviyesi) yapmanıza olanak verir. Uygulama Okuyucu kelimesi Microsoft Word de ışıklandırılır
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 169 Uygulama okuyucuyu başlatma ve çalıştırma 1. Okumak istediğiniz dökümanı, web sayfasını yada emaili açın. 2. Okuyucu araç kutusu, Uygulama okuyucuyu seçin. Uygulama okuyucu okumaya metin imlecinden itibaren başlar. Eğer imleç belirmezse, uygulama okuyucu duraklatılmış modda başlar. (ilk kelime büyütülmüş haldedir). Kısayol: ALT + SHIFT + A Not: Aktif olan son uygulama okunabilir bir metin içermediğinde, uygulama okuyucusu düğmesi devredışı bırakılır. 3. Otomatik okumayı başlatmak yada sonlandırmak için, ENTER seçeneğini seçin veya fareyi tıklayın. Fareyi kullanırken, okumayı yeni biryerden yeniden başlatabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey okumaya başlamak istediğiniz kelimenin üstüne tıklayın. 4. Bir kelimeyi, cümleyi, satırı, paragrafı elle okutmak için uygulama okuyucu yönlendirme komutlarını kullanın. 5. Uygulama okuyucudan çıkmak için: Sağ tıklayın veya ESC tuşuna basın. Uygulama okuyucudan çıkınca, imleç otomatik olarak ışıklandırılmış son kelimenin üzerinde belirir.
170 Uygulama Okuyucusu Ayarları Uygulama okuyucu ayarları uygulama okuyucuda ışıklandırılmış son kelimeyi özgünleştirmenize imkan sağlar (şekil, renk ve saydamlık seviyesi gibi) Uygulama okuyucu ayarlarını uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Uygulama Okuyucuyu seçin. Okuyucu dialogu uygulama okuyucusu tabıyla ortaya çıkar. 2. Uygulama okuyucu ayarlarını istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın. Uygulama okuyucu tabı
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 171 Aşağıdaki tablo uygulama okuyucu ayarlarını içerir. Ayarlar Kelimeleri İzle ve Işıklandır Döküman sonunda Uygulama Okuyucudan çık Şekil Renk Kalınlık Saydamlık Önizleme Açıklamalar Uygulama okuyucu seslendirirken kelime ışıklandırılması ve izlemesi etkinleştirilir. Dökümanın sonunda uygulama okuyucudan çıkılır. Not: Etkinleştirildiğinde uygulama okuyucu dökümanın seslendirmesinin bitiminde otomatik olarak kapanır. Işıklandırmada kelime üzerinde kullanılacak şekilleri seçin: blok, altı çizili, çerçeve yada kenarlık. Işıklandırma rengini seçin. Işıklandırma şeklinin kalınlığını ayarlayın. Işıklandırma saydamlığını ayarlayın. Not: Bu ayara ışıklandırma ayarı invert olarak belirlendiğinde kullanılabilir değildir. Örnek metni görüntüler.
172 Uygulama Okuyucu Kısayolları Genel Komutlar Uygulama okuyucusu Okuma geçisi (oynat/durdur) Tuşlar ALT + SHIFT + A ENTER Büyütmeyi yükselt ALT + NUMPAD + Büyütmeyi düşür ALT + NUMPAD - Okuma Oranını Yükselt CTRL + NUMPAD + Okuma Oranını Düşür CTRL + NUMPAD - Sessiz Çıkış CTRL ESC Yönlendirme Komutlar Önceki kelimeyi söyle Tuşlar CTRL + SOL, veya SOL Kelimeyi Seslendir * CTRL + NUMPAD 5, veya BOŞLUK ÇUBUĞU İlerideki Kelimeyi seslendir Yukarıdaki kelimeyi seslendir Aşağıdaki kelimeyi seslendir Önceki cümleyi oku CTRL + SAĞ, veya SAĞ YAKARI AŞAĞI CTRL + ALT + SOL Cümleyi oku CTRL + ALT + NUMPAD 5 İlerideki cümleyi oku CTRL + ALT + SAĞ (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 173 Önceki paragrafı oku CTRL + UP Paragrafı oku CTRL + SHIFT + NUMPAD 5 İlerideki paragrafı oku Satırdaki ilk kelimeyi oku Satırdaki son kelimeyi oku Önceki sayfa İlerideki sayfa Döküman başlangıcı Döküman sonu İlerideki bağlantı Önceki bağlantı Bağlantıyı çalıştır CTRL + AŞAĞI HOME END PAGE UP PAGE DOWN CTRL + HOME CTRL + END TAB SHIFT + TAB CTRL + ENTER * Tekrarlanan basışlar şu anlamlara gelmektedir: İlk basış: kelimeyi okutur İkinci basış: kelimeyi heceler Üçüncü basış: kelimeyi fonetik olarak seslendirir (ʺAlpha, Bravo, Charlie,...ʺ) Not: Tekrarlanan basışlar iki saniye içinde gerçekleştirilmelidir.
174 Döküman Okuyucu Döküman okuyucu kolay görüş için tekrar düzenlenmiş özel alanlarında web sayfalarını ve emailleri okuyabilir. Metin, sizin istediğiniz yazı tipinde, renkte, ışıklandırılmış kelimede ve büyütme seviyesinde, tek satırda yada tamamı seçilmiş satırlarda sunulur. Döküman okuyucu tüm dökümanı otomatik olarak yada sizin elle seçiminizle kelime, satır, cümle yada paragraf olarak okur. Okuma başlayınca okunan kelime ışıklandırılır. Suflör modu Sık mod
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 175 Döküman okuyucuya başlama ve çalıştırma 1. Okumak istediğiniz dökümanı, web sayfasını ve emaili açın. 2. ZoomText Okuyucu araç kutusundan, Döküman Okuyucuyu seçin. Döküman okuyucu ekranı döküman kaynağından bir metinle ortaya çıkar. Eğer döküman kaynağı aktif bir metin imleci içeriyorsa, imleç pozisyonundaki kelime döküman okuyucu görüntüsünde ışıklandırılır. Aksi takdirde döküman okuyucudaki ilk kelime ışıklandırılarak görüntülenir. Kısayol: ALT + SHIFT + D Not: Aktif olan son uygulama okunabilir bir kelime içermiyorsa, döküman okuyucu düğmesi devredışı bırakılır. 3. Okumaya başlamak veya durdurmak için Oynat/Durdur seçeneklerini tıklayın veya ENTER tuşuna basın. Durdurulduğunda (ertelendiğinde) yeni bir okuma bölgesi oluşturmak için bir kelimenin üzerini tıklayın. 4. Kelime, satır, paragraf veya cümleyi elle okumak isterseniz Doküman okuyucu yönlendirme komutlaroını kullanın. 5. Döküman okuyucudan çıkmak için sağ tıklayın veya ESC e basın., Dokuman okuyucu çıktığında imleç otomatik olarak ışıklandırılmış son kelimenin üzerine konumlandırılır.
176 Döküman Okuyucu Araç Kutusu Döküman okuyucu araç kutusu, döküman okuyucunun çalışması için kontrolü sağlar ve metnin görüntü ve ışıklandırma ayarları için girişi sağlar. Döküman Okuyucu Araç Kutusu Oynat/Duraklat Işıklandırılmış kelimeyi okutur veya duraklatır. Kısayol: ENTER Hız Döküman okuyucunun hızını kontrol eder. Kısayol: Hızı Yükselt: CTRL + NUMPAD ARTI Hızı Düşür: CTRL + NUMPAD EKSİ Güç Döküman okuyucunun kullandığı büyütme seviyesini 1x ten 36x e kadar ayarlar. Kısayol: Büyütmeyi Yükselt: ALT + NUMPAD ARTI Büyütmeyi Düşür: ALT + NUMPAD EKSİ Kalınlaştırıcı Metnin kalınlaştırılmış tek satırını (aşağıda belirmiş olan 1x boyutundaki döküman kaynağını) gösterir. Kısayol Tuşu: T
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 177 Suflör Döküman okuyucu ekranının enine sığmayan metnin kalınlaştırılmış çift satırını görüntüler. Okuma sırasında metin dikey olarak kaydırılmaktadır. Kısayol Tuşu: P Ayarlar Döküman okuyucunun ayarlarını değiştirmek için okuma kutucuğunu açar. Kısayol Tuşu: E Seslendirilen Konuşma kutusunu açar ve konuşma ayarlarını değiştirir. Kısayol Tuşu: S Çıkış Döküman okuyucudan çıkar ve uygulama kaynağını aktif hale getirir. Uygulama imleci son seslendirilen kelimede belirir. Kısayol Tuşu: X veya ESC
178 Döküman Okuyucu Ayarları Döküman okuyucu ayarları metnin görünümünü ve kelime ışıklandırmasını özgünleştirmenize olanak sağlar. Döküman Okuyucu Ayarlarını Uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Döküman Okuyucuyu seçin. Okuyucu dialogu uygulama okuyucuyla birlikte belirir. 2. Döküman okuma seçeneğini istediğinz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın. Döküman okuyucu tabı
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 179 Aşağıdaki tablo döküman okuyucu ayarlarını içerir. Ayarlar Yakalanan dökümanda yazı tipi ve stilleri kullan 1 Yazı Tipi 2 Stil 2 Yakalanan dökümanda renkleri Kullan 1 Metin 3 Artalan 3 Şekil Renk Kalınlık 1, 4 Açıklamalar Seçildiğinde yakalanan dökümanda yazı tipi ve stiller kullnılır. Yakalanan dökümanın yazı tipini ayarlar. Arial, Tahoma, veya Verdana gibi. Yakalanan dökümanın yazı stilini ayarlar düzgün kalın italik gibi. Seçildiğinde, metin rengi yakalanan dökümanda korunur. Yakalanan metinde görüntülenecek metin rengini seçer. metin ve artalan aynı renge ayarlanamaz. Döküman okuyucu ekranı için artalanı seçer. metin ve artalşan aynı renge ayarlanamaz. Kelime ışıklandırmada kullanılan şekli seçer: Blok, altıçizili, çerçeve, kenarlık. Kelime ışıklandırma rengini seçer. Işıklandırılan kelimenin kalınlığını seçer. (Devamı)
180 Saydamlık 4 Önizleme Işıklandırılmış kelimenin saydamlık ayarını seçer. Uygulanan ayarların önizlemesini gösterir. 1 Bu ayar ışıklandırma şekil Blok olarak ayarlandığında kullanılamaz. 2 Bu ayar yazı tipi ve stilleri kullan olarak ayarlandığında kullanılamaz. 3 Bu ayar yakalanmış dökümandan renk kullan ayarı seçildiğinde kullanılamaz. 4 Bu ayar ışıklandırma şekli Blok veya invert olarak ayarlandığında kullanılamaz. Not: Döküman okuyucu için ek ayarlar okuma dialogunda seçeneklerde kullanılabilir (bu bölümden okuma seçeneklerine göz atın).
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 181 Döküman Okuyucu Kısayolları Genel Komutlar Döküman okuyucu Okumaya geç (oynat/durdur) Tuşlar ALT + SHIFT + D ENTER Büyütmeyi Yükselt ALT + NUMPAD + Büyütmeyi Küçült ALT + NUMPAD - Okuma Hızını Yükselt CTRL + NUMPAD + Okuma Hızını Düşür CTRL + NUMPAD - Sessiz Çıkış CTRL ESC Yönlendirme Komutlar Önceki Kelimeyi Oku Tuşlar CTRL + SOL, veya SOL Kelimeyi Oku * CTRL + NUMPAD 5, veya BOŞLUK ÇUBUĞU İlerdeki Kelimeyi Oku Yukarıdaki Kelimeyi Oku Aşağıdaki Kelimeyi Oku Önceki Cümleyi Oku CTRL + SAĞ, veya SAĞ YAKARI AŞAĞI CTRL + ALT + SOL Cümleyi Oku CTRL + ALT + NUMPAD 5 İlerideki Cümleyi Oku CTRL + ALT + SAĞ (Devamı)
182 Önceki Paragrafı Oku CTRL + UP Paragrafı Oku CTRL + SHIFT + NUMPAD 5 İlerideki Paragrafı Oku Satırdaki İlk Kelimeyi Oku Satırdaki Son Kelimeyi Önceki Sayfa Sonraki Sayfa Döküman Başlangıcı Döküman Sonu İlerideki Bağlantı Önceki Bağlantı Bağlantıyı Çalıştır CTRL + AŞAĞI HOME END PAGE UP PAGE DOWN CTRL + HOME CTRL + END TAB SHIFT + TAB CTRL + ENTER * Tekrarlanan basışlar bazı komutlar oluşturur: Ilk Basış: Kelimeyi Okutur Ikinci Basış: Kelimeyi Heceler Üçüncü basış: kelimeleri fonetik olarak heceler (ʺAlpha, Bravo, Charlie,...ʺ) Not: Tekrar basımlar iki saniye içinde gerçekleştirlmelidir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 183 Okuma Bölgesi Okuma bölümleri uygulama pennceresinde seçilmiş yerleri görüp duymanızı sağlar. Mesela, data uygulamanız, bir yada daha fazla bilgi alanını içerebilir, normal çalışma akışınızda, sadece bu alanların birkaçıyla ilgileniyor olabilirsiniz. Bölümleri okurken sadece bir kısayol tuşuna basarak seçilmiş alanları görebilir ve duyabilirsiniz. Uygulama başına 10 tane okuma bölümü oluşturabilirsiniz. Uygulamaları açtığınızda, aktif uygulamalar otomatik olarak kurulur ve kullanıma hazır hale gelir. Okuma Bölgeleri Araç Kutusu Okuma bölgeleri araç kutusu aktif okuma bölgelerinde ortaya çıkar. Okuma bölgeleri araç kutusu okuma bölegelerinde düzenlemeler ve yönlendirmeler yapmanıza imkan sağlar. Okuma bölgeleri araç kutusu: modları düzenler ve yönlendirir Rokuma bölgeleri araç kutusu: geçiş modu
184 Oynat/Duraklat/Durdur Okumayı başlatır ve durdurur. Çalma Modu varolduğunda, duraklat ve durdur seçeneği ortaya çıkar. (modun açık yada kapalı olmasına bağlı olarak). Duraklat seçeneği ışıklandırılmış kelimenin durdurulması ve yeniden okumaya başlatılması için ortaya çıkar. Okuma bölümünün ilk kelimesinden başlayan düzenleme modunda durdur düğmesi ortaya çıkar. Kısayol tuşu: ENTER Geri Önceki okuma bölümünü çalıştırır. Kısayol tuşu: SHIFT + TAB İleri Ilerideki okuma bölümünü çalıştırır. Kısayol tuşu: TAB Kapat Okuma bölümünden çıkar. Kısayol tuşu: ESC
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 185 Okuma Bölümünü Oluşturma, Düzenleme Ve Silme Yeni bir okuma araç kutusu oluşturma çok kolay bir süreçtir. Çoğu yeni bölgeler için kolaylıkla bölge alanı tanımlayabilir, tanımladığınız bölgeye isim verebilir ve aynı anda seslendirebilirsiniz. İstediğiniz her an yeni bölgeler düzenleyebilir veya silebilirsiniz dolayısıyla yanlışlardan korkmayın! Okuma Bölümü Oluşturma 1. Okuma bölümü oluşturmak istediğiniz uygulamayı açın. Istenilen uygulamanın Tab ın, bak ın yada pencere nin görüntülendiğinden emin olun. 2. ZoomText okuyucu araç kutusunda, Bölümler Yeni seçin. Yeni bölüm aracı çalışır hale gelir. Kısayol: CTRL + ALT + Z 3. Fare işaretçisini yeni bir yeni bir bölgeye sürükleyin. 4. Sol düğmeyi tutup, seçimi istediğiniz alana sürükleyip serbest bırakın. Sürüklemeyi tamamladığınzda (fareyi serbest tutun.), Okuma bölümü uyarısı ortaya çıkar. Bu uyarı size bölümü adlandırmanız ve ayarlarını yapma imkanı sunar. Ayrıntılı bilgi için, online yardım sisteminden Okuma bölümleri Ayarları na bakın. 5. Bölüm isimlendirme kutusunda, yeni bölüm için açıklayıcı bir isim yazın. Yeni bölümün ismi bölümler listesinde çıkacaktır.
186 6. Alanların konumlarını uygulama penceresi içinde seçin. 7. Alan eylemleri içinden istediğiniz seçeneği seçin. 8. Yeni alanı test etmek için çalıştır seçeneğini tıklayın. Alan istenen seçeneklere uygun olarak görüntülenirken ve/veya seslendirilirken okuma alanları iletişim kutusu geçici olarak gizlenir. 9. Yeni okuma alanları oluşturmak için, Yeni Bölge seçeneğini tıklayın ve 4...9 adımları tekrarlayın. 10. Alan oluşturma ve düzenleme işlemlerini bitirdikten sonra, Tamam düğmesini tıklayın.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 187 Okuma Bölümünü Düzenleme 1. Düzeltmeyi istediğiniz bölümü içeren uygulamayı açın. 2. ZoomText Okuyucu araçkutusunda, Bölümler Düzenle yi seçin, ya da düzenleme kısayolunu kullanın: CTRL + ALT + E. Bölüm araçlarını düzenleme aktif olur ve aktif olan tüm uygulamalar görüntülenir. Çalışır durumda olan bölümde okuma bölümü araç kutusu ortaya çıkar. 3. İstenilen bölüme atlamak için, fare işaretçisini hareket ettirin yada okuma bölümü araçkutusunda ileri/geri düğmelerini tıklayın. 4. Boyutlandırıcı ve araç kutusunu aktifleştirmek için bölümün içini tıklayın. 5. Bölümü boyutlandırmak için, tutucuyu sürükleyin. 6. Bölümü taşımak için, bölüm çerçevesinin içine sürükleyin. 7. Okuma bölümünü Oynat düğmesine basarak test edin. 8. Bir başka okuma bölümüne geçmek için, istenilen bölümün numarasına basın. Ve ileri geri düğmelerini tuşlayın. 9. 4 ten 8 e kadar olan adımları tekrarlayarak birbaşka okuma bölümünü düzenleyin. 10. Okuma bölümlerinden çıkmak için, ESC tuşuna basın yada sağ tıklayın.
188 Okuma Bölümünü Silme 1. Okuyucu araç kutusundan, Bölgeler Ayarlar. Okuma bölgesi dialogu belirir. 2. Tanımlananan bölgeleri görüntüle seçeneğinden, silmek istediğinz bölgeyi içeren uygulamayı seçin. Bölgeler seçilen uygulamanın altında listelenir. 3. Bölgeler liste kutusundan, silmek istediğiniz bölgeyi seçin. 4. Sil seçeneğini tıklayın. 5. Başka bölgerde silecekseniz adımları tekrarlayın. 6. Silme işlemlerini bitirdeikten sonra OK seçeneğini tıklayın. Okuma Bölümlerini Kullanma Oluşturmuş olduğunuz okuma bölümlerini uygulamanın aktif olduğu her zaman kullanabilirsiniz.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 189 Spesifik Bir Bölgeye Geçiş 1. Geçmek istediğiniz bölgeyi içeren uygulamayı açın. 2. Okuyucu araç kutusundan, Bölgeler Geçiş i seçin. Daha sonrada istediğiniz okuma bölgesini seçin. Bölge ayarlarına göre seçilen bölge okutulur veya seslendirirlir. Kısayol: CTRL + ALT + {okuma bölgesi numarası} Her uygulama 1 den 10 a kadar okuma bölgelerini numalandırır. Okuma yapabilmek için mesela: 1 için CTRL + ALT + 1, 2 için CTRL + ALT + 2 gibi... Not: 10 için kısayol: CTRL + ALT + 0 dır. Aşağıdaki metodlada kullanabilirisiniz: Okuma bölgelerini listele kısayoluna basın: CTRL + ALT + L, ve menüden istediğiniz bölgeyi seçin. Okuma bölümleri için ileri ve geri seçeneklerini kullanın: Geçiş Ilerideki Okuma Bölümü Gerideki okuma Bölümü Basın... CTRL + ALT + N CTRL + ALT + P
190 Tüm Okuma Bölümlerini Yönlendirme 1. Yönlendirmek istediğiniz bölümü içeren uygulamaları açın. 2. Okuyucu araç kutusundan, Bölümleri Yönlendir e basın ya da okuma bölümlerini yönlendirme kısa yolunu kullanın: Kısayol: CTRL + ALT + V Yönlendirme modu aktifleşir ve okuma bölümü araç kutıusu ortaya çıkar. Bölümün adı ve numarası okutulur. 3. Okuma bölümünün başlatılması ve sonlandırılması için, oynat/duraklat düğmelerine tıklayın. Not: Oynat/Duraklat düğmeleri devredışı bırakılır (grileştirilir). 4. Bir başka bölümü yönlendirmek için, ileri ve geri düğmelerini tıklayın. 5. Çıkmak için, çıkış düğmesini tıklayın. ESC tuşuna basarak yada sağ tıklayarak çıkış yapabilirsiniz.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 191 Okuma Bölgeleri Ayarları Okuma bölgeleri ayarları okuma bölümlerini oluşturmanıza ve test etmenize olanak sağlar. Okuma bölümleri aktive edildiğinde okuma bölümü dialogu uygulamaya tanımlanmış olan bölgelerin listesini görüntüler. Listeden bir bölge seçerek ayarlarınızı düzenleyebilirisiniz. Ayrıca yeni bölgeler oluşturabilir ya da yönlendirebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bu bölümden oluşturma, düzenleme, yönlendirme ve geçiş konusuna göz atın. Okuma Alanı Ayarlarını Uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Okuma Bölgelerini seçin. Okuma dialogugörüntülenen bölgeler tabıyla ortaya çıkar. 2. Okuma bölgesi ayaralarını istediğiniz gibi ayarlayın. 3. OK seçeneğini tıklayın.
192 Okuma bölgeleri dialogu Aşağıdaki tablo okuma bölgeleri ayarlarını içerir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 193 Ayarlar Tanımlanan bölgeleri göster Bölümer Kısayol Düzenle Sil Geçiş Yeni Bölge Açıklamalar Çalışsan uygulamaların listesini görüntüler. bölgeler, bölgeler liste kutusunda yer alan seçili uygulamalarla bağlantılıdır. Seçilmiş uygulamayla bağlantılı uygulamalarını listesini görüntüler. Seçili bölge için bir kısayol oluşturur. Bölgeyi düzenleme aracını aktifleştirir. Aktifleştirildiğinde okuma bölgeleri gizlenir ve bölgeler görünen uygulamamlarla ilişkilendirilir. Bölgeleri düzenleme komutu ayrıca bölgelerin taşınması ve boyutlandırılmasına imkan sağlar. Seçili bölgeyi siler. Seçili bölgeye geçiş yaptırır. Geçiş yapıldığında okuma bölgeleri diaolgu gizlenir ve seçilmiş bölge bölge ayarlarına göre görüntülenip seslendirilir. Daha sonra gizli olan okuma bölgesi tekrar ortaya çıkar. Yeni bölge aracını aktif hale getirir. Seçildiğinde okuma bölgesi gizlenir ve ilişkili uygulama ortaya çıkar. Yeni bölge aracı yeni bölge oluşturmanızada imkan sağlar. (Devamı)
194 Bölgeleri Yönlendir Bölge Adı Bölge Bağlantıları Bölgedeki metni seslendir Bölge yönlendirme modunu aktifleştirir. Aktifleştirildiğinde okuma bölgesi Actidialogu gizlenir ve seçilen bölgeyle yönlendirme araç çubupu ortaya çıkar. Araç çubuğunu kontrollerini ve klavye komutlarını kullanarak, bölgeyi okutmaya başalatabilir yada okumayı durudurabilirisiniz. Ayrıca ilerideki ve gerideki bölgeride yönlendirebilirsiniz. Seçilmiş olan böleye ism vermenize olanak sağlar. Bölge isimleri Bölgeler listesinde görünür. Ayrıca okuma bölgesi menüsündede görebilirsiniz (Kısayol: CTRL + ALT + L) Bölgeler Geçiş e tıkladığınızdada gerçekleşebilir. Bölgenin uygulama penceresiyle olan ilişki pozisyonunu ayarlar. tepe-sol, tepesağ, alt-sol, alt-sağ yada merkez. Bu uygulama penceresi taşınmış yada tekrar boyutlandırılmış olsa bile bölgenin doğru konumlandırılmasını sağlar. Not: Bazı durumlarda bir uygulama boyutlandırılırken pencere kontrolleri tekrar bıyutlandırılabilir. Bu olduğunda bireysel bölgelerinizi tekrar boyutlandırmanız gerekebilir. Okuma bölümüne geçildiğinde,tüm metin bölgeyle birlikte seslendirilir. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 195 Bölgeyi görüntüle Bölgeyi görüntüle ve seslendir Bölgeyi işıklandır Önceki konuma geri dön Bölge dışını karart Okuma bölümüne geçildiğinde, bölüm görüşe kayar ve ışıklandırılıp seslendirilir. Okuma bölümüne geçildiğinde, bölüm görüşe kayar ve ışıklandırılıp seslendirilir. Okuma bölümlerini ışıklandırılacağı zamanı belirler. (saniye olarak) Not: ışıklandırma yalnızca obölgeye kaydır seçeneği seçildiğinde çıkar. Bölge görüntülendiğinde, ZoomText ZoomText önceki konuma geri döner. Okuma bölgesine geçildiğinde, alanın dışında kalan yerlerin rengi koyulaşır.
196 Okuma Seçenekleri Okuma seçenekleri uygulama ve döküman okuyusu için ek ayarlar içerir. Bunlarla özgün okuma hızı, kelime ışıklandırma, hizalama ayarları, format işaretleri oluşturabilirsiniz. Format işaretleri Döküman Okuyucu sufloründe ve izleyicide görüntülenir. Ve döküman kaynağında metin planını işaret eder. Okuma Seçeneklerini Uyarlama 1. Okuyucu menüsünden, Okuma Seçeneklerini seçin. Okuma dialogu seçenekler tabıyla görüntülenir. 2. Okuma seçeneklerini istediğiniz gibi belirleyin. 3. OK seçeneğini tıklayın.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 197 Seçenekler Tabı Aşağıdaki tablo uygulama ve döküman okuyucu seçenekleri ayarlarını içerir:
198 Ayarlar Ekran okuma seslendirmesi hızını kullan Hız Uygulama Okuyucusu Açıklamalar Seçildiğinde uygulama ve doküman okuyucusu hızı ekran okuma seslendirmsi dialoguna göre ayrlanır.(ses sentezleyici tabı) Uygulama ve döküman okuyucusu için okuma hızı saniye başına düşen kontrollerdir. Not: Bu ayar ekran okuma seslendirmesi ayarı seçildiğinde devredışı bırakılır. SUygulama okuyucu için izleme türü oluşturur. Kenar, Merkez ya da Atla gibi. Kenar hizalamasıyla, döküman okuyucu görünümdeki ışıklandırılmış kelimeyi kaydırır, Merkez hizalamasıyla, döküman okuyucu ışıklandırılmış kelimeyi büyütme pencereesinin merkezine kaydırır. Atlama ileyse görünümde var olan ışıklandırılmış kelime Döküman okuyucuyla üst sol köşeye kaydırılır. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 199 Döküman Okuyucu Paragraf işaretlerini göster Satır kırma işaretini göster: Satır başı işretini göster Boşluk işaretlerini göster Hücre işareti sonunu göster Çerçeve işareti sonunu göster Bağlantıların altını çiz Döküman okuyucu için izleme türü oluşturur. Kenar, Merkez ya da Atla gibi. Kenar hizalamasıyla, döküman okuyucu görünümdeki ışıklandırılmış kelimeyi kaydırır, Merkez hizalamasıyla, döküman okuyucu ışıklandırılmış kelimeyi büyütme pencereesinin merkezine kaydırır. Atlama ileyse görünümde var olan ışıklandırılmış kelime Döküman okuyucuyla üst sol köşeye kaydırılır. Dökümanda paragrafın bittiği yere paragraf işareti koyar. Satır işaretlerinin sonunu görüntüler. Dökümanda girinti oluştuğunda girinti işaretini görüntüler. Boşluk çubuğuna basıldığında boşluk işaretini görüntüler. Hücre işaretlerinin sonu görüntülenir. Çerçeve işaretlerinin sonu görüntülenir. Seçildiğinde, suflör ve yoğun görüşteyken hipermetin bağlantılarının altı çizilir.
200 Seslendirme Aracı Seslendirme aracı fareyle tıklanmış yada sürüklenmiş seçili alanı seslendirmeye olanak sağlar. Ekranda görünen herhangi bir metin çalışan bir programın dışında olsa bile seslendirilebilir. Not: Grafik görüntülerde yer alan metinler seslendirilemez. Seslendir Aracını Kullanma 1. Okuyucu araç kutusundan, Seslendir seçeneğini seçin. Konuştur aracı aktifleşir. Kısayol: ALT + SHIFT + I 2. Tek kelimeyi konuşturmak için, üzerini tıklayın. 3. Metinde bir blok seslendirecekseniz; sol tuşu basılı tutun ve dikdörtgeni seslendirmek istediğiniz bölüme sürükleyip, fareyi serbest bırakın. Sürüklendirmeyi tamamladığınızda (fareyi serbest bırakın), ışıklandırılmış metin seslendirilecektir. 4. Seslendir aracından çıkmak için, sağ tıklayın veya ESC e basın. Not: Seslendir aracı yalnızca seslendirme devre dışı bırakıldığında kullanılabilir.
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 201 Pencere Panosunu Okuma Pencere panosu bilgiyi belgeler arasında kopyalama yada taşıma imkanı sunar. Uygulamaların Kes Yapıştır komutlarını her kullandığınızda, Seçili olan bilgi pencere panosuna konumlandırılır. Komutu yapıştır ı seçtiğinizde bilgi panodan sizin seçtiğiniz konuma yerleşir. Bazen pencere panosunda ne olduğunu duymak isteyebilirsiniz. Bunu ZoomText okuma panosu komutlarını kullanarak kolaylıkla yağabilirsiniz. Pencere Panosunu Okuma 1. Pano Komutu: ALT + SHIFT + C. 2. Pano okumayı sonlandırmak için CTRL tuşuna basın. Not: Okuma panosu komutu problemli uygulamalardan (metni ekrana kolay görülebilir bir formatta yansıtmayan uygulamalar) metin okurken kullanışlı bir araçtır.
202 Metin Okuma Kısayolları Metin okuma kısayolları döküman oluştururken veya düzenlerken okuma ve yönlendirme imkanı sunar. Bu komutları kullanırken, imleç komutlara göre hareket eder. Mesela, ilerideki cümleyi oku seçeneğini tıkladığınızda imlecin başında bulunduğu tüm cümle okunur. Aşağıdaki tablo metin okuma komutlarını içermektedir. Not: ZoomText komutlarını kullanırken Num Lock kapalı olmalıdır. Metin Okuma Komutları Önceki karakteri oku Tuşlar LEFT Karakteri oku 1 NUMPAD 5 Ilerideki kelimeyi oku Önceki kelimeyi oku RIGHT CTRL + LEFT Kelimeyi oku 2 CTRL + NUMPAD 5 Ilerideki kelimeyi oku Önceki cümleyi oku CTRL + RIGHT CTRL + ALT + LEFT Cümleyi oku CTRL + ALT + NUMPAD 5 Ilerideki cümleyi oku Önceki satırı oku 3 CTRL + ALT + RIGHT UP Satırı oku SHIFT + NUMPAD 5 Ilerideki satırı oku 3 DOWN (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 203 Önceki paragrafı oku CTRL + UP Paragrafı oku CTRL + SHIFT + NUMPAD 5 Ilerideki paragrafı oku CTRL + DOWN 1 Ikinci basış karakteri fonetik olarak okutur. (ʺAlpha, Bravo, Charlie...ʺ) 2 Tekrar edilen basışlar aşağıdaki komutları gerçekleştirir: Ilk basış: kelimeyi okutur Ikınci basış: kelimeyi harfler Üçüncü basış: kelimeyi fonetik olarak harfler (ʺAlpha, Bravo, Charlie...ʺ) Not: Tekrar edilen basışlar iki saniye içinde yapılmalıdır. 3 Metin imleci yeni bir satıra kaydırıldığında bu komut program ekosu ayarlarına göre kelimeyi yada bütün satırı okutur. Yukarıda listelenmiş metin okuma komutlarına ek olarak, ZoomText in seslendirdiği standart metin yönlendirmesi ve tuşları düzenleme ilerdeki tabloda listelenecektir.
204 Tuşlar Uygulama Hareketi BACKSPACE Karakteri imlecin soluna doğru siler. ZoomText Hareketi Silinmiş karakteri seslendirir. DELETE HOME END PAGEUP PAGEDOWN Karakteri imlecin sağına doğru siler. Imleci satır başına hareket ettirir. Imleci satır sonuna hareket ettirir. Uygulama penceresi sayfalarını ileri açar. Uygulama pencereleri sayfalarını geri çevirir. İmlecin yanındaki yeni karakteri seslendirir. Satırdaki ilk kelimeyi seslendirir. (boşlukla başlıyorsa birşey okumaz). Satır sonunu seslendirir. Program eko ayarına göre, imlecin üstünde belirdiği kelime veya satırı seslendirir. Program eko ayarına göre, imlecin üstünde belirdiği kelime veya satırı seslendirir. (Devamı)
Bölüm 4 Ekran Okuma Özellikleri 205 CTRL + HOME CTRL + END Dökümanın başlangıcını açar. Dökümanın sonunu açar. Program eko ayarına göre, imlecin üstünde belirdiği kelime veya satırı seslendirir. Program eko ayarına göre, imlecin üstünde belirdiği kelime veya satırı seslendirir.
206