bölüm 11 enerji konusunda yapılan çalışmalar
BÖLÜM 11. ENERJİ KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALAR Ulusal Enerji Politikaları, enerji ile ilgili yasal düzenlemeler ve enerji kaynaklarıyla ilgili teknolojiler Odamızı yakından ilgilendirmektedir. Özellikle enerji verimliliği konusu yaygınlaşmakta, yeni yönetmelikler yayımlanmakta ve kurum ve kuruluşların çalışmalarında üst sıralarda yer almaktadır. Dünyada ve Türkiye de enerji kaynakları hızla tükenmekte, ithal kömür ve doğalgaza bağımlılık gün geçtikçe artmaktadır. Bu nedenle Enerji Çalışma Grubunun planladığı, enerji konusunda yapılan çalışmalar 43. Dönem 24 aylık süreçte de geniş yer almıştır. Türkiye nin enerjide dışa bağımlılığının azaltılamaması, kurulacak olan nükleer santraller konusunda doğru stratejilerin geliştirilememesi ve enerji ihtiyacını karşılamak adına plansız ve yanlış yer seçimleriyle hayata geçirilmeye çalışılan termik santral ve hidroelektrik santraller konularında yapılan tüm düzenlemeleri yakından takip etmiş, birçok basın açıklaması yapmış, enerjiyle ilgili ciddi raporlar hazırlamış, birçok etkinlikte yer almış ve özellikle son yıllarda enerji verimliliği konusunda yapılan düzenlemelerde sürece dahil olmuş ve bazı yasal düzenlemelere dava açmıştır. 12 Şubemizde (İstanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara, Adana, Antalya, Bursa, Denizli, Eskişehir, Kayseri, Konya, Samsun) 24 Sanayi, 29 Bina ve 1 Etüt-Proje (Sanayi) eğitimi olmak üzere toplam 54 Enerji Yöneticiliği eğitimi düzenlenmiştir. Enerji Yöneticiliği kurslarının uygulamalı eğitimleri İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Enerji Verimliliği Eğitim ve Uygulama Merkezi nde ve Kocaeli ndeki MMO Uygulamalı Eğitim Merkezi mizde yapılmaktadır. Bu güne kadar (23 Etüt-Proje Sanayi, 633 Bina Enerji Yöneticisi, 44 Sanayi Enerji Yöneticisi) toplam 16 kişi bu eğitimlere katılmıştır. 27 Ekim 211 tarihinde yürürlülüğe giren Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik ile Sanayi ve Bina alanında ayrı ayrı yürütülen bu eğitimler, Enerji Yöneticisi adı altında birleştirilmiştir. Değişen müfredata ve koşullara göre eğitim alt yapımız yeniden şekillendirilmiş bu tarihten sonra 3 enerji yöneticiliği eğitimi tamamlanmıştır. Enerji eğitimleri 211 yılında da devam etmektedir. 11.1 MMO Uygulamalı Eğitim Merkezleri Müfredat ve Yönetmelik hükümleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olma sorumluluğumuz nedeniyle enerji yönetimi eğitiminin teorik ve uygulamalı derslerinin daha kapsamlı uygulanması için laboratuvar ihtiyacını Enerji Yöneticisi Sertifikası Alanların Şubelere Göre Dağılımı Toplam 4 376 7 633 35 6 3 25 246 5 2 4 44 15 1 84 3 5 15 52 16 18 22 59 2 13 44 23 34 15 ANTALYA ANKARA DENİZLİ İSTANBUL İZMİR KAYSERİ KOCAELİ KONYA SAMSUN BİNA SANAYİ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 Grafik 11.1 Enerji Yöneticisi Sertifikası Alanların Şubelere Göre Dağılımı 2 1 BİNA SANAYİ 228
Uygulamalı Eğitim Merkezi doğurmuştur. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve Makina Mühendisleri Odası işbirliğiyle Enerji Verimliliği Eğitim ve Uygulama Merkezi ve ardından TMMOB Makina Mühendisleri Odası Uygulamalı Eğitim Merkezi (UEM) hizmete alınmıştır. Bu merkezlerin faaliyete geçmesiyle katılımcılara daha kapsamlı laboratuvar olanakları sağlanmıştır. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ile ortaklaşa işletilen Enerji Verimliliği Eğitim ve Uygulama Merkezi ile, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Uygulamalı Eğitim Merkezi (UEM); enerji verimliliği hizmet sektörünün bilgi düzeyinin yükseltilmesine ve yönetmelik şartlarının yerine getirilmesine katkı sağlamak üzere kurulmuştur. Bu tesisler eğitim-etüt-proje eğitimlerinde kullanılmaya başlamıştır. Bu merkezler, sanayinin yoğun olduğu bölgelerde ilk enerji verimliliği uygulama merkezleri olarak sadece enerji yöneticisi eğitimi düzenlenmesinde kullanılmayacak, aynı zamanda enerji/enerji verimliliği alanındaki çeşitli eğitim ihtiyaçlarına da yanıt verebilecektir. Ayrıca mühendislik öğrencileri de bu laboratuvar olanaklarından yararlanabilecektir. Odamız bu merkezlerle bu bölgelerin enerji verimliliği eğitim ve uygulama üssü olmasına önemli katkıda bulunmaktadır. Adres 1 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) İYTE Kampüsü URLA / İZMİR 2 TMMOB Makina Mühendisleri Uygulamali Eğitim Merkezi (UEM) 42 Evler Sanayi Mah. Çarşı Yapı Sitesi DBlok No:22 İZMİT / KOCAELİ Bu merkezlerde; sanayinin temel ekipmanı olan kazanların verimliliğinin nasıl artırılabileceği, fan ve pompalarda doğru motor kontrolü ile nasıl elektrik tasarrufunun yapılabileceği, buhar sistemlerinin arızalı olması durumunda büyük kayıplara yol açabilen buhar kapanlarındaki enerji verimliliğinin artırılması için imkânların tespiti, basınçlı hava sistemindeki elektrik tasarrufu önlemleri, verimli aydınlatma için kullanılabilecek lamba ve aydınlatma sistemleri, bina ve sanayideki soğutma sistemleri, fırınlar ve ısı pompası gibi enerji verimliliğinde odak olan konular, uygulamalı eğitimlerle incelenmektedir. Tesisin 36 derece görüntüsü, http://fontamara. brinkster.net/ adresinde yer almaktadır. Eğitim merkezlerimizde; Odamızın diğer Şubelerinde teorik eğitimleri tamamlamış katılımcılar, katıldıkları alan doğrultusunda sanayi kategorisinde 4 gün, bina katagorisinde 2 gün uygulama eğitimine katılmıştır. Ayrıca Elektrik Mühendisleri Odası da Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında B sınıfı yetki belgesi çerçevesinde aldıkları uygulamalı eğitimlerini eğitim merkezimizde vermektedir. Eğitim merkezimizde; Odamızın sahip olduğu A sınıfı yetki belgesi kapsamında ilk Eğitim Etüt Proje Yöneticisi eğitimi düzenlenmiştir. Bu eğitim için tek yetkili kurum olan Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünden sonra Odamız, Eğitim Etüd Proje Yöneticisi Eğitimi açabilen ilk ve halen tek kurumdur. Enerji yöneticisi olarak eğitime katılan mühendislere, eğitim merkezlerimizdeki her bir uygulama ünitesi üze- Enerji Konusunda Yapılan Çalışmalar Resim 11.1 MMO nun uygulamalı eğitimleri Ağustos 21 tarihi itibariyle İYTE Kampüsünde başladı. 229
Resim 11.2 TMMOB Makina Mühendisleri Odası Uygulamalı Eğitim Merkezi (UEM) rinden portatif ölçüm cihazları kullandırılarak sıcaklık, basınç, debi, baca gazı, lüx vb. ölçüm değerlerini alabilme ve böylelikle eğitimlerde verilen senaryolar doğrultusunda verimlilik artırıcı önerilerini oluşturma imkânı sağlanmıştır. İnteraktif olarak verilen bu eğitimlerde, çalışma gruplarına ayrılan katılımcılara; Basınçlı Hava Ünitesi, Buhar Kazanı Ünitesi, Endüstriyel Fırın Ünitesi, Pompa Ünitesi, Fan Ünitesi, Soğutma Ünitesi ve Aydınlatma Ünitelerinde gerekli ölçümleri uygulamalı olarak yapma imkânı sağlanmıştır. Uygulamalı Eğitim Merkezimizde (UEM) bulunan uygulama üniteleri sadece Enerji Yöneticisi Eğitimleri için değil Odamız bünyesinde yürütülen MİEM kursları ve ara teknik eleman eğitimleri için de kullanılmaktadır. Bu kapsamda Yanma, Yakıcılar, Endüstriyel Fırınlar, Buhar Sistemleri, Buhar Kazanları ve Eneri Verimliliği konularını içeren eğitimler düzenlenmiştir. 6-1.6.211 tarihlerinde uluslararası düzeyde hava kaçaklarının tespitiyle ilgili olarak Airborne Ultrasound Level 1 sertifika eğitimi düzenlenmiş ayrıca Eğitim Merkezimizde görevli iki Teknik Görevlimiz de bu eğitimlere katılmış ve uluslararası geçerlilikte sertifika almaya hak kazanmışlardır. 11.2 Enerji Mevzuatı ve Enerji Konusunda Oluşturulan Oda Görüşleri Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) tarafından hazırlanan ve değişiklik yapılması yönünde görüşe açılan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Taslağı enerji çalışma grubu üyelerince detaylı ve kapsamlı bir çalışma yapılarak Oda görüş ve önerilerimiz oluşturulmuş ve 22 Mart 211 tarihinde ilgili kuruma iletilmiştir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından görüşe açılan Doğal Gaz Piyasası Sertifika Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı için kapsamlı bir çalışma yapılarak Oda görüş ve önerilerimiz oluşturulmuş ve 3 Mart 211 tarihinde ilgili kuruma iletilmiştir. 13 Aralık 21 tarihi itibarıyla Odamıza bağlı tüm Şubelerimizde Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği kapsamında Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı Yetiştirme Eğitimleri başlamıştır. Bu süreçte; eğitimcilerimizin ve kursiyerlerimizin eğitimler esnasında yaşamış olduğu sıkıntılar ve aksaklıklar, eğitimini tamamlayan kursiyerlerimizin kurs sonrasında BEP-TR programı üzerinde yapmış olduğu proje giriş denemeleri, çeşitli kurum ve kuruluşlardan (İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.) ve üyelerimizden 23
Odamıza gelen tüm bildirimlerin incelenmesi sonucu hazırlanan raporlar, düzenli olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığına iletilmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ile kurum ve kuruluşların yaptığı protokoller neticesinde; Odamıza ulaşan meslek standartları için teknik ve mesleki yönden görüş, öneri ve değerlendirmelerimiz ilgili yerlere gönderilmiştir. 11.3 Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı Eğitimleri 5 Aralık 28 tarihinde TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik ile ülkemizdeki tüm yeni ve eski binalara Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi zorunlu kılınmıştır. 217 yılına kadar yaklaşık 9 milyon mevcut (binaya bağımsız bölümlerine de ayrı ayrı düzenlenmek kaydıyla) ve her yıl inşa edilen ortalama 1. binaya bu belgenin düzenlenmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu kadar büyük hacimli bir işin layıkıyla yerine getirilebilmesi için ülkemizde binlerce uzmanın çok kısa sürede yetiştirilmesi ve belgelendirilmesine ihtiyaç duyulacaktır. Bu kapsamda Odamız, 1 Haziran 21 tarihinde yayımlanan Enerji Kimlik Belgesi Uzmanlarına ve Eğitici Kuruluşlara Verilecek Eğitimlere Dair Tebliğ in yayımlanmasının ardından eğitici kurum olarak faaliyet göstermek üzere TC Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca yetkilendirilmiştir. 6 civarında eğitimcimiz, TC Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 21 yılı Kasım ayında düzenlenen eğitici eğitimine katılmış belgelerin düzenlenmesinde kullanılacak yazılım olan BEP-TR programına ilişkin eğitimi almıştır. 13 Aralık 21 tarihi itibarıyla Odamıza bağlı tüm şubelerimizde Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği kapsamında Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı Yetiştirme Eğitimleri başlamıştır. 18 Şubemizde düzenlenen bu eğitimlere bugüne kadar toplam 3679 kişi katılmıştır. Programla ilgili problemler Bakanlık ilgili birimlerine rapor halinde sunulmuştur. Odamız Enerji Yönetici eğitimlerinde olduğu gibi piyasadaki Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı ihtiyacının karşılanması için elinden gelen desteği vermeyi sürdürecektir. Enerji Konusunda Yapılan Çalışmalar ZONGULDAK 76 Toplam TRABZON SAMSUN 79 165 4. 3.679 MERSİN 9 3.5 KONYA 272 KOCAELİ 273 3. 85 KAYSERİ 194 İZMİR İSTANBUL 279 337 2.5 GAZİANTEP ESKİŞEHİR 133 15 2. EDİRNE DİYARBAKIR 93 162 1.5 DENİZLİ BURSA 246 548 1. ANTALYA ANKARA 138 39 5 ADANA 135 Grafik 11.2 Enerji Kimlik Belgesi Uzmanı Eğitimi Katılımcılarının Şubelere Göre Dağılımı 231