TÜBİTAK Ar- Ge Destekleri Dr. Suat ERDOĞAN 24 Aralık 2014
Şans ancak hazırlanmış fikirlere güler. Louis Pasteur
Sunum Planı Genel Tanıtım ve Türkiye nin Dünyadaki Bilimsel Konumu Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG) Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG) Mühendislik (MAG) ARDEB Başkanı ARDEB Başkan Yrd. Sağlık Bilimleri (SBAG) Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG) Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) Kimya ve Biyoloji (KBAG) Matematik ve Fizik (MFAG) Kamu (KAMAG) Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG) Eğitim, Tanıtım ve Program Değerlendirme Müdürlüğü (ETAP) Destek Programları Müdürlüğü (DPM) Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü (MADES)
Ar- Ge Harcamaları Oranı
23. BTYK Kararı: 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi Yılı Hedefleri 2023 yılında: Ar- Ge harcaması / GSYİH: Özel sektör Ar- Ge harcaması / GSYİH: Araştırmacı sayısı: Özel sektör araştırmacı sayısı: % 3 % 2 300 bin 1 180 bin 1 1 Tam Zaman Eşdeğer olarak
Ar- Ge ve Yeniliğe Ayrılan Kaynaklar Ülkemizde Ar- Ge faaliyetleri yürüten sektörler: Kaynak: TÜİK 14,7 Milyon TL TÜBİTAK Doğrudan Ar-Ge ve Yenilik Fonları* 733 Milyon TL * 2011 sabit fiyatlarıyla (TÜBİTAK fonları, proje temelli, yarışmaya ve uzman değerlendirmesine dayalı doğrudan kamu fonlarıdır.)
EU ülkelerinde Ar- Ge Harcamaları
TÜBİTAK ARDEB Destek Bütçesi
TÜBİTAK ARDEB 2000-2012 Proje Dağılımı 2000-05 ve 2006-12 karşılaştırıldığında; önerilen proje sayısı 3,5 kat, desteklenen proje sayısı 2,5 kat arttı. 2000 yılında yürürlükte olan 843 proje varken, bu sayı 2012 de 2.725 oldu.
2012 de En Çok Proje Önerisi Sunan/Destek Alan Öneri Bazında İlk 10: Destek Bazında İlk 10:
Bilimsel Yayınlar Kaynak: Thomson s ISI Web of Science (TÜBİTAK ULAKBİM) Kasım 2013 itibari ile güncellenmiştir
Bilimsel Yayın Sıralamasına Göre Türkiye nin Dünyadaki Yeri Kaynak: WOS (SCI,SSCI,AHCI), Aralık 2010
Türkiye nin Bilimsel Atıf Sayısı Kaynak: WOS (SCI,SSCI,AHCI)
Yerli Patent Başvuru ve Tescilleri Kaynak: TPE
Türkiye nin Uluslararası (PCT) Patent Başvuruları Kaynak: WIPO
Ülkelere göre 10 yılda (2001-2011) makale ve atıf sayıları
Sunum Planı Genel Tanıtım Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
ADRES: www.tubitak.gov.tr
1001 - Araştırma Projelerini Destekleme Programı Üniversite Özel/Kamu Kuruluşları Destek Süresi 36 aya kadar Doktora Derecesi Lisans Eğitimi Destek Miktarı 360.000 TL ye kadar 1500 TL/ay Başvuru Dönemleri Mart - Eylül Proje Teşvik İkramiyesi Dönem Son Tarihi 6 Mart 2015 4 ay Değerlendirme Süresi Online başvuru: http://ardeb1001.tubitak.gov.tr
1002 - Hızlı Destek Programı Üniversite Doktora Derecesi Doktora Öğrencisi (Ar. Gör.) Özel/Kamu Kuruluşları Lisans Eğitimi Destek Süresi Destek Miktarı 12 aya kadar 30.000 TL ye kadar 2-3 ay Başvuru Dönemleri Zaman kısıtlaması yoktur. Değerlendirme Süresi Online başvuru: http://ardeb1002.tubitak.gov.tr
3001 - Başlangıç Ar- Ge Projeleri Destekleme Programı Üniversite Özel/Kamu Kuruluşları Destek Süresi 24 aya kadar Doktora Derecesi Lisans Eğitimi Destek Miktarı 60.000 TL ye kadar Aylık 500 TL ye kadar teşvik ikramiyesi Başvuru Dönemleri Zaman kısıtlaması yoktur. Online başvuru: http://ardeb- pbs.tubitak.gov.tr 2-3 ay Değerlendirme Süresi
3001 - Başlangıç Ar- Ge Projeleri Destekleme Programı Programın amacı Programın amacı, Ar- Ge projesi hazırlama ve yürütme kültürünün yaygınlaşmasını sağlamak. Kimler başvurabilir? Programa yürütücü olarak, daha önce veya başvuruyu yaptığı sırada ARDEB tarafından desteklenen herhangi bir projede yürütücü olarak görev yapmamış olanlar başvurabilir.
3501 Ulusal Kariyer Genç Araştırmacı Programı Üniversite - Doktora Derecesi - 7 yıl - Farklı Üniversite Destek Süresi Destek Miktarı 36 aya kadar 225.000 TL ye kadar 1500 TL/ay Başvuru Dönemleri Mart - Eylül Proje Teşvik İkramiyesi Dönem Son Tarihi 6 Mart 2015 4 ay Değerlendirme Süresi Online başvuru: http://ardeb3501.tubitak.gov.tr
1003 - Öncelikli Alanlar Destek Programı Üniversite Özel/Kamu Kuruluşları Destek Süresi 24-36 aya kadar Doktora Derecesi Lisans Eğitimi Destek Miktarı 2.5 milyon TL ye kadar 2500 TL ye kadar Proje Teşvik İkramiyesi Başvuru Dönemleri Çağrılı Online başvuru: http://ardeb1003.tubitak.gov.tr Üniversite Sanayi İşbirliği
1003- Öncelikli Alanlar Destek Programı Daha Yüksek Bütçe 2.5 milyon TL üst limit Daha fazla Proje Teşvik İkramiyesi Proje yürütücüsü: 2.000 TL/ay Proje yöneticisi: 2.500 TL/ay Araştırmacı: 1.000 TL/ay Danışman: 1.000 TL/yıl Daha fazla seyahat bütçesi 1001 programının 3 katı seyahat bütçesi Daha fazla işbirliği Orta ve büyük ölçekli projelere özel sektörün katılımı teşvik edilmektedir. Yurtdışından araştırmacı davet edilebilmektedir. 27
1005 - Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı Programın amacı; ülkemizde ihtiyaç duyulan, teknolojik dışa bağımlılığımızı azaltacak ve/veya ülkemizin rekabet gücünü artıracak ulusal/uluslararası yeni bir ürün/süreç/yöntem/ model geliştirme amacına yönelik uygulamalı araştırma ve/ veya deneysel geliştirme projelerinin desteklenmesidir. PROJE SÜRESİ: 18 ay PROJE BÜTÇESİ: 2014 yılı için, proje destek üst limiti (Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ)*, Kurum hissesi ve yurtdışı araştırmacı giderleri hariç) 200.000 TL dir. Altyapı oluşturmaya yönelik olan projeler desteklenmez.
1007 - Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Programı Amaç: Kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanması ya da sorunlarının çözüme kavuşturulması amacıyla başlatılmıştır. Program Revizyonu: Çağrılı sisteme geçildi. 3 farklı nitelikte proje yaklaşımı (Prototip/Sistem/Pilot Tesis Projesi, Model/Yöntem/ Süreç Projesi, Teknoloji Birikim Projesi) benimsendi. İki aşamalı proje başvurusu sistemine geçildi. İhtiyaçların ve yapılabilirliğinin doğru tespiti için fizibilite, kavram ispatı, alan araştırması ve analiz çalışmalarına başlandı. İhtiyaç başlıkları için Odak Grup çalışmalarına başlandı. Proje sonuçlarının sürekliliğinin sağlanması için yeni bir yaklaşım, Yaygın katılımı teşvik amacıyla özel sektörü katılım koşullarında iyileştirmeler yapıldı. İlgili Gruplar: KAMAG -Kamu Araştırmaları Destek Grubu SAVTAG -Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Destek Grubu
1505 - Üniversite- Sanayi İşbirliği Destek Programı Amacı Üniversite/kamu araştırma enstitülerindeki bilgi birikiminin, KOBİ ve büyük her ölçekteki kuruluş tarafından ürüne/sürece dönüştürülerek ticarileştirilmesini sağlamak. TÜBİTAK Destek Miktarı Proje bütçe üst sınırı 1.000.000 TL*, %75 i TÜBİTAK, %25 i KOBİ, %60 ı TÜBİTAK, % 40 ı Büyük, Proje Bütçesine ek olarak; Proje Teşvik İkramiyesi 180.000 TL* Proje Kurum Hissesi 50.000 TL TÜBİTAK tarafından karşılanacak* 3 ay süreli TÜBİTAK tarafından karşılanacak 10.000 TL lik fizibilite desteği Destek Süresi Proje bazında en çok 24 ay Kimler Başvurabilir? Proje sonuçlarını Türkiye de uygulamayı taahhüt eden KOBİ ler ve büyük ölçekli firmalar ile üniversite ya da kamu araştırma kurumları (yürütücü kuruluş) ortak olarak başvurabilmektedir. * Üst sınırlardır.
1512 - Girişimcilik Aşamalı Destek Programı TÜBİTAK Bireysel girişimcilerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini firma kurarak yenilikçi ürünlere dönüştürebilmeleri için iş fikrinden pazara kadar olan faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmıştır.
1512 - Kimler başvurabilir? TÜBİTAK 1512 Programına üniversitelerin Örgün öğrenim veren herhangi bir lisans programından mezun Herhangi bir yüksek lisans veya doktora programına kayıtlı öğrenci Herhangi bir yüksek lisans veya doktora programından mezun kişiler başvurabilir.
1512-4 Aşamalı Destek TÜBİTAK Başvuru sahibi Destek süresi Destek türü/oranı Bütçe (TL) Çıktı Aşama 1 İş fikrinden projeye Girişimci - Girişimcilik eğitimi ve rehber desteği - İş Planı Aşama 2 Şirketleşme, teknolojik doğrulama Girişimci En fazla 12 ay %100 hibe ve rehber desteği En fazla 100.000 TL Ön prototip, demo vb. Aşama 3 İleri Ar- Ge proje desteği Sermaye şirketi En fazla 18 ay %75 hibe En fazla 500.000 TL + %10 Ticari prototip Aşama 4 Ticarileştirme Sermaye şirketi En fazla 12 ay Proje pazarı, girişim sermayesi erişimi - Ticarileşmiş ürün
Proje Değerlendirme Süreci Nasıl İşliyor? Online Başvuru Biçimsel Eksiklik (imza, belge vs.) ARDEB İade ARDEB Ön İnceleme (Biçimsel) Araştırma Grubu İnceleme (Biçimsel+Bilimsel) ü Etik/Yasal izin ü Yetersiz içerik vs. Ret Panel Süreci Kabul
Panel Sürecinde Değerlendirme Kriterleri
Gözlemci Panelist Uygulaması 2012 yılından itibaren başlatılan uygulamayla bugüne kadar panelist olarak görev almamış araştırmacılarımız, talep etmeleri durumunda, uzmanlık alanlarıyla doğrudan ilgili olmayan panellere gözlemci olarak katılabileceklerdir. Bu uygulamayla Gözlemci Panelistlerimizin, panel sistemi ve işleyişi hakkında gözlem yoluyla ön bilgi ve deneyim edinmelerini sağlamak amaçlanmaktadır.
ARDEB Destek Oranları ARDEB den 30 Bin TL den 2,5 Milyon TL ye kadar destek almak mümkün. Destek Oranları 1001 %28 3501 %33 1003 %10-20 1002 %46
Sunum Planı Genel Tanıtım Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Neden Proje Desteğine Başvurmalıyım? Çünkü proje desteği, sağlar. Bilime, toplumsal refaha ve ekonomiye katkıyı, Bilimsel çalışmalarımızın belirli bir düzen içerisinde, sorumlulukların tanımlandığı bir ekip ile yürütülebilmesini ve çok ortakla çalışabilmeyi, Bilimsel heyecanın sürekliliği ve bilimsel çalışmalarımız için gerekli maddi fonu, Yapılacak bilimsel değerlendirme (panel) sonucu, çalışmalarda meydana gelebilecek olası hata ve eksikliklerin önceden ortaya çıkarılmasını, Bilimsel ve teknolojik (makale, ürün, patent) çıktıların oluşmasını, Ar- Ge personeli yetiştirilmesine gerekli katkıyı
Proje Performans Ödülü (PPÖ) Uygulaması Amaç: Desteklenen projelerin çıktı, sonuç ve etkilerini nicelik ve nitelik olarak artırmak Miktar: 100.000 TL ye kadar Kriterler: Makale, Bildiri, Kitap, Ödül, Patent, Ürün, Model, Şirket, Yayılım, Araştırmacı Yetiştirme, Yeni Proje Başvuru: Proje yürütücüsü başvurur. Sonuçlanmadan itibaren 3 yıl içinde başvurulur. ARDEB- PTS üzerinden başvurular alınır.
Başvuru Aşamaları 1. Online Başvuru Sisteminden başvuru yapılması 2. Basılı gönderilmesi gereken evrakların gönderilmesi
İmzalar Orijinal Olmalı ve İstenilen Yere Atılmalı
Hak Sahipliği Beyan Formu Proje önerisini hazırlayan ve sunan kişilerin proje önerisi üzerindeki payları belirlenebiliyor mu? Temel Seçenekler: Paylı Ortak
Proje Değişiklik Bildirim Formu Panel tarafından önerilen değişikliklerin neler olduğunun belirtilmesi ve gerçekleştirilen değişikliklerin formda sayfa ve satır belirtilerek yazılması beklenmektedir Talep edilen değişiklikler yapılmıştır ifadesi yanlıştır.
Etik Kurul ve Yasal İzin Belgesi Etik Kurul / Yasal İzin / Özel İzin Belgesinin Önemi: Gerekli Olduğu Beyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmemiş Olması. Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi / İstenilen Kriterlere Uygun Olmaması.
Proje nedir?
Araştırma projesinin tanımı Proje, belirli süre ve bütçe dahilinde bir probleme çözüm bulma ya da hizmet üretmeye yönelik, bir ekibin olası riskleri yönetmek şartıyla, tanımlanmış amaç ve hedefler doğrultusunda özgün bir planı sonuçlandırma sürecidir.
Proje Başlığı ve Özet Bölümü Başlık projeyi yansıtmalı, anlaşılır ve kısa olmalıdır. Özet konunun önemi, özgün değeri ve amacı yansıtmalıdır. Araştırma/deney düzeni, metodoloji, beklenen sonuç ve etkileri en fazla 1 sayfa hedefiyle yazılmalıdır. İngilizce Özet; Türkçe özetin birebir karşılığı olmalı ve İngilizce dil kurallarına uygun yazılmalıdır.
Amaç Bölümü Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir. Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç- proje çıktıları ilişkilendirilmelidir. Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır.
Konu/Kapsam Bölümü Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır. Gerekli literatür taramasıyla desteklenerek net olarak anlatılmalıdır. Amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır. Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir.
Literatür Özeti Bölümü Konu hakkında literatür özetlenmeli ve yapılacak çalışmanın literatüre ne katacağı son bölümde açıklanmalıdır. Güncel literatüre yer verilmeli, etki faktörü yüksek dergilerden, önemli kitaplardan, varsa meta- analizlerden faydalanılmalıdır. Literatür özeti ham liste biçiminde olmamalıdır. Kaynaklarla metin ilişkilendirilmeli ve kaynak listesi metnin sonuna eklenmelidir.
Özgün Değer Bölümü Projenin özgünlüğünü oluşturan hususlar net açıklanmalıdır. Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş ve alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır. Projenin bilimsel ve teknolojik liyakati çok iyi vurgulanmalıdır. Yenilikçi bir öneri, ama bunu uygulayamayacağız. Çünkü böyle bir şeyi daha önce hiç denemedik..
Yöntem Bölümü Amaç ve proje kapsamına uygun yöntemler seçilmelidir. Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler, uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyaller, yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler) ve kurulacak ilişkiler, ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. Disiplinler- arası çalışmalarda iş paketleri uygun bir düzende sıralanmalı ve ilişkilendirilmelidir. Yapılacak istatistiksel çalışmalar (ön analizler ve belirlenen yöntemler) mutlaka anlatılmalıdır. Varsa ilgili görseller ile zenginleştirilmelidir.
Yapılabilirlik Bölümü (Ekip/Ekipman Yönünden) Öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ ekipman olanakları belirtilmelidir. Araştırma grubunun altyapısı, bilgi birikimi ve önerilen proje süresini aşabilecek ifade, vaat ve iş paketlerinden kaçınılmalıdır.
Yaygın Etki / Katma Değer Bölümü Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda, Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkısı, Toplumun sorunlarına çözüm üretme potansiyeli, Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği, Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliği, Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkısı, Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni projeler üretme potansiyeli yeterince açıklanmalıdır.
Çalışma Takvimi Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, İş- Zaman Çizelgesi halinde verilmelidir. Projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. Örnek bir Çalışma- Takvimi
Başarı Ölçütleri ve B- Planı Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği ölçütlerle belirtilmelidir. ü Bu ölçütler açık olarak sıralanmalıdır. ü Ölçütlerden her birinin önem derecesi açıklanmalıdır. ü Ölçütlerin tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir. Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak "B Planı" mutlaka ana hatlarıyla açıklanmalıdır.
Bütçe ve Gerekçesi Bütçe gerekçenizi oluştururken proje faaliyetleriyle ilişkisi gösterilmelidir. Bütçenizin gerekçesi iyi açıklanmalı ve belgelendirilmelidir (proforma fatura, teknik şartname, vb). TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosunda mal ve hizmetlerin bedelleri KDV dahil olarak yazılmalı. Yurtdışı alımlar için temin edilecek proforma faturalar FOB (Free On- Board) olarak fiyat alınmalıdır. Eğer varsa, öneren ve destekleyen diğer kuruluş katkıları anlatılmalı; ayrıca, kuruluş yetkililerinin destek sözü veren mektupları eklenmelidir.
Bütçe ve Gerekçesi Açıkça Belirtilmelidir Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
Bütçe Tutarlı Olmalıdır Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
Faydalı Bilgiler İdeal Proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır. Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır. Projenin yazımı başvurudan mümkünse en az 1 ay önce bitirilmeli, proje ekibi ve varsa aynı konuda çalışan ekipler proje önerisini başvuru öncesi birkaç defa okumalıdır.
Bitirirken.. Proje sunmak ve yürütmek bir eğitim ve tecrübe gerektirmektedir, önce küçük bütçeli ve kısa süreli projelerle başlanabilir. Reddedilen projelerinizi ortak hakem raporu doğrultusunda revize edip tekrar gönderin ve asla duygusal davranmayın. Proje sahibi olmak için artık vakit kaybetmeyin
Teşekkür ediyor, başarılı projelere imza atmanızı temenni ediyorum
Gelecek sunum: Başarılı Bir Bilimsel Araştırma Projesi Nasıl Hazırlanır?