DENEY 15-4 Yük Karakteristi i AMAÇ Deneyler tamamland ktan sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron jeneratörün yük alt ndaki davran hakk nda yeterli bilgiye sahip olunabilecektir. GEREKL TEÇH ZAT Adet Tan m Katalog No 1 DC Sabit M knat sl Makine EM-3330-1A 1 Üç Fazl Ç k k Kutuplu Senkron Makine EM-3330-3A 1 Üç Fazl Güç Kayna Modülü EM-3310-1B 1 DC Güç Kayna Modülü EM-3310-1A 1 Üç kutuplu ak m limit koruma alter modülü EM-3310-2A 1 Senkron Makine Uyart m Modülü EM-3310-1C 1 Rezistif Yük Modülü EM-3310-4R 1 Kapasitif Yük Modülü EM-3310-4C 1 ndüktif Yük Modülü EM-3310-4L 1 Dört Kutuplu alter Modülü EM-3310-2B 2 Dijital DC Ampermetre EM-3310-3A 2 Dijital DC Voltmetre EM-3310-3B 1 Dijital Devir Say s Ölçer EM-3310-3G Veya Manyetik Toz Fren Ünitesi Fren Kontrolörü EM-3320-1A EM-3320-1N 1 Dijital Güç Analizörü EM-3310-3H Veya Dijital AC Ampermetre Dijital AC Voltmetre Dijital üç fazl watmetre Dijital güç faktörü ölçer EM-3310-3C EM-3310-3D EM-3310-3F EM-3310-1A 15-19
1 Laboratuar Masas EM-3380-1A 1 Sigorta Seti EM-3310-5B 1 Deney çerçevesi EM-3380-2A Veya deney çerçevesi EM-3380-2B 2 Kaplin EM-3390-2A 2 Kaplin Muhafazas EM-3390-2B 2 aft Sonu Muhafazas EM-3390-2C 1 Ba lant kablolar için tutucu EM-3390-1A 1 Ba lant kablolar seti EM-3390-3A 1 Güvenli köprü ba lant fi leri seti EM-3390-4A 15-20
ek. 15-4-1 Yük karakteristi i testi için devre diyagram 15-21
ek. 15-4-2 Yük karakteristi i testi için ba lant diyagram 15-22
LEM BASAMAKLARI D KKAT: Bu laboratuar deneylerinde yüksek gerilim vard r. Aksi belirtilmedikçe hiçbir ba lant ve ba lant lardaki de i iklik gerilim alt nda yap lmayacakt r. Herhangi bir tehlikeli durum meydana geldi inde vakit kaybetmeden Üç Fazl Güç Kayna modülü üzerinde bulunan k rm z EMERGENCY OFF butonuna bas lmal d r. 1. DC sabit m knat sl makineyi, üç fazl ç k k kutuplu senkron makineyi ve dijital devir say s ölçeri laboratuar masas üzerine yerle tiriniz. Kaplinleri kullanarak üç fazl ç k k kutuplu senkron makineye DC sabit m ktan sl makineyi ve dijital devir say s ölçeri ba lay n z. Üçgen vidalar kullanarak emniyetli bir ekilde sabitleyiniz. Kaplin muhafazas n ve aft sonu muhafazas n kurunuz. Kaplin muhafazalar n ve aft sonu muhafazalar ba lay n z. 2. Deney düzene i üzerinde gerekli modülleri kurunuz. ekil 15-3-2 nolu ba lant diyagram ve ekil 15-3-1 nolu devre emas na göre devreyi olu turunuz. Devrenin kurulumu tamamland ktan sonra deney yöneticiniz devreyi kontrol etmelidir. Senkron jeneratör üçgen olarak çal r. Bu deneyi, yük alt nda olan sistemin s cakl n n yükselmesini önlemek için mümkün oldu unca çabuk tamamlay n z. 3. DC güç kayna modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi 0 konumuna ayarlay n z. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi 0 konumuna ayarlay n z. Dört kutuplu alter modülü üzerinde bulunan on-off anahtar n OFF konumuna al n z. Rezistif yük modülü üzerindeki S0dan S4e kadar olan anahtarlar On konumuna al n z. 4. S ras yla üç kutuplu ak m limit koruma alterini, üç fazl güç kayna n ve DC güç kayna modülünü devreye al n z. 5. DC güç kayna modülü üzerinde bulunan START butonuna bas larak gerilim ayar dü mesi yard m yla jeneratör nominal devir say s na ula nca kadar gerilim artt r l r. Not : Jeneratörün nominal devir say s 60 Hzde 1800 rpmdir. 6. Senkron makine uyart m modülünü devreye ba lay n z. 15-23
7. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi yava ça çevirerek jeneratör ç k gerilimini 220 V de erine ayarlay n z. Tablo 15-3-1e uyarma ak m I f i S0-S4=ON konumunda kay t ediniz. Deney boyunca uyarma ak m sabit olmal d r. 8. Deneyler boyunca jeneratör yükten dolay kilitlenecek olursa hemen devrenin gücünü kesiniz. Motor ak m nominal ak m n %130unu geçmemelidir. Jeneratör ak m nominal ak m n %130unu 0.8x1.3=1.04A de erini a mamal d r. 9. 7. ad mda devir say s ve uyarma ak m sabit tutulmal d r. Rezistif yük modülü üzerindeki anahtarlar Tablo 15-4-1 de verildi i gibi ayarlay n z. Tablo 15-4-1e jeneratör ç k ak m n, jeneratör ç k gerilimini, jeneratör ç k gücünü ve güç faktörünü kay t ediniz. K sa devre konumunda tüm rotor sarg lar dört kutuplu anahtar On konumuna al narak k sa devre edilmesiyle olu turulmu tur. 10. S ras yla kapasitif yük modülünü, indüktif yük modülünü, rezistif yük modülünü, DC güç kayna n, senkron makine uyart m modülünü, üç fazl güç kayna modülünü ve üç kutuplu ak m limit koruma alterini devreden ç kart n z. 11. 3den 10.a kadar rezistif ve indüktif yükler için ad mlar tekrarlay n z. Rezistif yük modülü üzerindeki anahtarlar Tablo 15-4-2 de verildi i gibi ayarlay n z. Tablo 15-4-2e jeneratör ç k ak m n, jeneratör ç k gerilimini, jeneratör ç k gücünü ve güç faktörünü kay t ediniz. K sa devre konumunda tüm rotor sarg lar dört kutuplu anahtar On konumuna al narak k sa devre edilmesiyle olu turulmu tur. 12. 3den 10.a kadar rezistif ve kapasitif yükler için ad mlar tekrarlay n z. Rezistif yük modülü üzerindeki anahtarlar Tablo 15-4-3 de verildi i gibi ayarlay n z. Tablo 15-4-3e jeneratör ç k ak m n, jeneratör ç k gerilimini, jeneratör ç k gücünü ve güç faktörünü kay t ediniz. K sa devre konumunda tüm rotor sarg lar dört kutuplu anahtar On konumuna al narak k sa devre edilmesiyle olu turulmu tur. 15-24
13. Tablolar 15-4-1, 15-4-2 ve 15-4-3 kullan larak ekil 15-4-3e E 0 &I 0 e rilerini olu turunuz. Tablo 15-4-1 Ölçülen I 0, I f, E 0, P 0, N ve Cos de erleri Rezistif Yük Modülü Üzerinde Anahtar Konumlar S0-S1= S0-S2= S0-S3= S0-S4= S0-S5= S0-S6= S0=OFF ON ON ON ON ON ON I f (A) I 0 (A) E 0 V) 220 Cos P 0 (W) N (rpm) K sa Devre Tablo 15-4-2 Ölçülen I 0, I f, E 0, P 0, N ve Cos de erleri Rezistif ve ndüktif Yük Modülleri Üzerinde Anahtar Konumlar S0-S1= S0-S2= S0-S3= S0-S4= S0-S5= S0-S6= S0=OFF ON ON ON ON ON ON I f (A) I 0 (A) E 0 V) 220 Cos P 0 (W) N (rpm) K sa Devre Tablo 15-4-3 Ölçülen I 0, I f, E 0, P 0, N ve Cos de erleri Rezistif ve Kapasitif Yük Modülleri Üzerinde Anahtar Konumlar S0-S1= S0-S2= S0-S3= S0-S4= S0-S5= S0-S6= S0=OFF ON ON ON ON ON ON I f (A) I 0 (A) E 0 V) 220 Cos P 0 (W) N (rpm) K sa Devre 15-25