İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... SAYFA BELGELER NUMARASI 1. 27 Ekim 1922 tarihinde İsmet Paşa nın Dışişleri Bakanlığına ve Fevzi Paşa nın Batı Cephesi Komutanlığına atanması... 1 2. İstanbul daki mevcut durum hakkında Sivas Milletvekili Vasıf Bey tarafından verilen 6 Kasım 1922 tarihli Takrir ile Fevzi Paşa nın bu konudaki değerlendirmesi... 5 3. İstanbul ve Trakya daki askerî makamlarla yapılacak resmî yazışmaların ne şekilde olacağı hususunda Fevzi Paşa nın 22 Kasım 1922 tarihli Emri... 9 4. Musul bölgesinde Misakımillî hudutlarının gerektiğinde silahla temini amacıyla yapılan askerî hazırlıklar hakkında Fevzi Paşa nın Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ya gönderdiği 4 Aralık 1922 tarihli Raporu... 11 5. Trakya işlerini yerinde ve yakından idare etmek üzere Trakya ya gitmesi hakkında Başkomutan Mustafa Kemal Paşa nın Fevzi Paşa ya 7-8 Aralık 1922 tarihli Emri... 13 6. İstanbul ve civarındaki İtilaf kuvvetlerine karşı 1 inci Ordunun alacağı tedbirler ile Boğaziçi nin Anadolu tarafındaki İngiliz kuvvetlerinin konuşu ve mevzileri hakkında verilen bilgi... 15 7. İzmir Bahriye Komutanlığı teşkilatında yapılan değişiklikler hakkında İcra Vekilleri Heyeti Başkanlığı ile Fevzi Paşa arasındaki yazışmalar ve İzmir Limanı na girecek yabancı devlet gemilerine uygulanacak kurallar hakkında Fevzi Paşa nın emirleri... 22 8. İstanbul daki 1 inci Piyade Alayı ve İtfaiye Alayının silahlandırılarak görevlendirilmesi ile İstanbul Komutanlığının harekât açısından hangi makama bağlı olduğu hususlarında Refet Paşa ile Fevzi Paşa arasındaki yazışmalar... 26 9. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa nın Lozan Konferansı görüşmelerinin kesilmesi durumunda orduların faaliyete geçirilmesi ve Trakya daki hareket şekli hakkında Fevzi Paşa dan 21 Aralık 1922 tarihli Görüş İsteği ve Fevzi Paşa nın cevabı... 32 III III
10. Fevzi Paşa nın, savaş durumunda Trakya daki kuvvetlerin büyük kısmının Refet Paşa komutasında İstanbul a hareket ettirilmesi gerektiği hususundaki 21 Aralık 1922 tarihli Görüşü... 40 11. Savaş durumunda İstanbul da İngilizlerin alacağı tertibat hakkında Felah Grubu tarafından alınan bilgiyi içeren 21 Aralık 1922 tarihli Yazı... 42 12. Lozan Konferansı nın kesilmesi durumunda Batı Cephesi ordularının süratle faaliyete geçirilmesine dair Batı Cephesi Komutanlığının 22 Aralık 1922 tarihli Emri ile Boğazlara yapılacak harekât sırasında 1 inci Ordu Komutanlığı tarafından alınacak tertibat hususundaki yazışmalar... 44 13. Fevzi Paşa nın, İstanbul Komutanlığının harekât açısından Refet Paşa ya bağlı olduğu ve Trakya daki kuvvetlerle 1 inci Ordudan gönderilecek kuvvetlerin iaşesinin temini hakkındaki 23 Aralık 1922 tarihli Emri... 62 14. Boğazlara karşı bir harekâta hazır bulunmak amacıyla birliklerin konuşlarında yapılacak değişikliklere dair Fevzi Paşa nın 24 Aralık 1922 tarihli Emri... 66 15. Lozan Konferansı nın gidişatı hakkında İsmet Paşa tarafından verilen haberler üzerine Refet Paşa ya verilecek talimat hakkında İcra Vekilleri Heyeti Başkanlığının bilgi isteği ve Fevzi Paşa nın 25 Aralık 1922 tarihli Cevabı... 69 16. Lozan Konferansı görüşmelerinin kesilmesi durumunda ara hattın batısında yapılacak harekâta dair 1 inci Ordu Komutanlığının 24 Aralık 1922 tarihli Değerlendirmesi ile bölgede bulunan birlik komutanlıklarının konu ile ilgili görüşleri... 76 17. İngilizlerle savaş durumunda birliklerin iaşe ve geri hizmetlerinin aksamaması için alınacak tedbirler hususunda 1 inci Ordu Komutanlığının 25 Aralık 1922 tarihli Emri... 88 18. Mudanya Mütarekesi sonrasında İtilaf kuvvetlerinin İstanbul un Anadolu yakasındaki durumunu bildiren İstanbul Valiliğinin 26 Aralık 1922 tarihli Raporu... 97 19. 1 inci Ordu Komutanlığının askerî harekât durumunda İstanbul ve çevresindeki demir yollarında alınacak tertibat hakkında 27 Aralık 1922 tarihli Raporu... 105 20. 25 Aralık 1922 tarihinde İstanbul Limanı ndaki İtilaf donanması gemilerinin miktarını ve sınıflarını bildirir liste... 109 IV
21. Lozan Konferansı görüşmelerinde uzlaşma imkânı görülemediğinden ordunun harekete hazır durumda bulundurulması hususunda Fevzi Paşa ile 1 inci Ordu Komutanlığı arasındaki yazışmalar... 117 22. Fevzi Paşa nın Çanakkale Boğazı na yapılacak bir harekâta karşı buradaki birliklerin iaşe ve geri hizmetlerinin aksamaması amacıyla alınan tertibat hakkında 30 Aralık 1922 tarihli Raporu... 128 23. 3 üncü Kolordu Komutanlığının İstanbul da bulunan İtilaf kuvvetlerinin durumu ile Türk kuvvetlerinin konuşlarında yapılacak değişiklikleri içeren 31 Aralık 1922 tarihli Emri... 132 24. Türk Hava Kuvvetlerinin Rumeli üzerinde serbest uçuşunu sağlamak amacıyla tesis edilecek hava meydanları hakkındaki yazışmalar... 137 25. Lozan Konferansı nın kesilmesini gerektirecek ihtilaflı maddeler hakkında alınan haberler üzerine Millî Savunma Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki yazışmalar... 147 26. Refet Paşa nın Trakya daki Türk ve İtilaf kuvvetlerinin durumunu bildiren 5 Ocak 1923 tarihli Raporu ile bu hususta Fevzi Paşa nın görüşleri... 153 27. Ayastefanos taki İngiliz tayyare parkının tahribi için tertibat alınmasına dair yazışmalar... 164 28. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa nın teftiş amacıyla 14 Ocak 1923 te Ankara dan trenle Eskişehir e hareketi ve burada Fevzi Paşa ile buluşması hususundaki yazışmalar... 173 29. İstanbul Boğazı nın Anadolu yakasında 1 inci Ordu tarafından alınacak tertibata İstanbul Komutanlığının da katılmasına dair 1 inci Ordu Komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki yazışmalar... 186 30. Lozan Konferansı görüşmelerinin kesilmesi durumunda Müdafaa-i Milliye Teşkilatının görevlerini bildiren İstanbul Komutanlığının 21 Ocak 1923 tarihli Emri... 192 31. 1 inci Ordu Komutanlığının ara hattını tecavüzle doğuya doğru gelecek düşman tayyareleri hakkında bilgi vermek üzere tayyare ihbar karakolları tesisine dair 24 Ocak 1923 tarihli Emri... 204 V
32. Muhtemel harekât sırasında Türk kuvvetlerinin Rumeli tarafına geçişini önlemek ve Yunan ordusunun Doğu Trakya yı, İstanbul u ve Boğazları işgal etmek istemesi karşısında 1 inci Ordu kuvvetlerinin alacağı durum hakkında 1 inci Ordu Komutanlığının 26 Ocak 1923 tarihli Emri... 207 33. Siyasi durumun gerginleşmesi dolayısıyla 1 inci Ordu birliklerinin konuşunda yapılan değişiklikler ve yapılacak hazırlıklara dair 28 Ocak 1923 tarihli 1 inci Ordu Komutanlığı Emri... 210 34. İtilaf kuvvetlerinin hangi hareketlerinin askerî harekâtın başlamasına sebep olacağının bildirilmesine dair Genelkurmay Başkanlığı ile Başkomutanlık arasındaki yazışmalar... 214 35. Lozan Konferansı görüşmelerinin kesilmesi üzerine yurda dönecek olan İsmet Paşa dan gelen haberler ile Çatalca ara hattı civarında bulunan birliklerin hangi mıntıkalarda toplanacakları hakkında 6 Şubat 1923 tarihinde Refet Paşa tarafından şubelere verilen Emir... 223 36. Türk limanlarına gelecek yabancı gemilerin limana giriş ve çıkışları hakkında Dışişleri Bakanlığı tarafından İtilaf devletleri komiserlerine verilen talimat ve yabancı gemi komutanlarının bu talimata karşı ortak kararlarını ve tepkilerini bildiren cevaplar ile İzmir ve İzmit Limanlarının 7 Şubat 1923 tarihinden itibaren torpille kapatılması hususundaki yazışmalar... 227 37. Fevzi Paşa nın İzmir Limanı üzerinde yabancı devlet uçaklarının yapacakları uçuşlara karşı alınacak tedbirler hususunda 11 Şubat 1923 tarihli Emri... 288 38. İzmit Körfezi nin savunulması amacıyla oluşturulan torpil hatları hakkında 1 inci Ordu Komutanlığının Batı Cephesi Komutanlığına verdiği 14 Şubat 1923 tarihli Rapor... 290 39. İtilaf kuvvetleriyle aramızda savaş durumuna sebep olabilecek hiçbir hadiseye meydan verilmemesine dair 16 Şubat 1923 tarihli 1 inci Ordu Komutanlığı Emri... 293 40. Savaş durumunda İtilaf kuvvetlerinin muharebeyi bulundukları yerde kabul etmeleri veya kuvvetlerini Gelibolu ya nakletmeleri ihtimali karşısında Trakya daki Türk kuvvetlerinin ne şekilde hareket edeceklerine dair yazışmalar... 295 VI
41. Savaş durumunda Trakya nın ne şekilde savunulacağına dair Refet Paşa ile İcra Vekilleri Heyeti Başkanlığı arasındaki yazışmalar... 302 42. 7 nci Piyade ve 14 üncü Süvari Tümenlerinin Adana ya nakli ile terhis edilecek erler hususunda Genelkurmay Başkanlığı ile Başkomutanlık arasındaki yazışmalar... 306 43. Ordumuzu yarı seferber duruma geçirmek ve gerektiğinde kısa sürede eksiklerini tamamlamak amacıyla planlanan B Projesi ni içeren Fevzi Paşa nın 13 Nisan 1923 tarihli Emri... 310 44. Yunanlarla tamirat meselesinde uzlaşma sağlanamaması durumunda alınacak tertibat ve yapılacak hazırlıklara dair Başkomutanlık ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki yazışmalar... 313 45. Muhtemel harekât için Trakya da bulundurulan kuvvetlerin bir kısmının Anadolu ya Batı Cephesi Komutanlığı emrine gönderilmesi hususunda Genelkurmay Başkanlığı ile Refet Paşa arasındaki yazışmalar... 324 46. Savaşın başlaması durumunda Trakya da ve İstanbul Boğazı nın batısında bulunan kuvvetlerin ne şekilde hareket edeceklerine dair Refet Paşa ile Genelkurmay arasındaki yazışmalar... 332 47. Lozan Barış Antlaşması nın imzalanacağı 24 Temmuz 1923 tarihini müteakip Genelkurmay Başkanlığı ve Batı Cephesi karargâhlarının Ankara ya nakli ve terhis işlerinin Ankara dan yürütülmesi hususlarında Başkomutanlık ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki yazışmalar... 339 48. Batı Cephesi ve Genelkurmay Başkanlığı karargâhlarının Ankara ya nakillerinin ardından barış durumuna geçmek üzere lağvedilecek birlikler ve kadrolarındaki değişikliklere dair 22 Temmuz 1923 tarihli Batı Cephesi Komutanlığı Emri... 349 VII