Malzeme Bilgisi Madde: Boşlukta yer kaplayan, kütlesi ve hacmi olan katı, sıvı veya gaz şeklinde bulunan her şeye madde denir. Ayırt edici özellikler: Bir maddenin diğer maddelerden farklılık gösterenyanları, ayırt edici özellikleridir. Bunlar, maddenin şekline, miktarına, tadına, kokusuna vb. bağlı olmayan, madde üzerinde doğrudan doğruya görünmeyen farkları ortaya koyan özelliklerdir. Öz kütle, esneklik, erime ve kaynama noktası, özısı, genleşme ve çözünürlük sıkça karşılaşılan belli başlı ayırt edici özelliklerdir. Maddenin Özellikleri 1) Mekanik Özellikler: Uygulanan yüke karşı malzemenin verdiği cevap olarak bilinir. (Dayanıklılık, esneklik, yorulma ve bükülmezlik vb.) 2) Fiziksel Özellikler: Elektriksel, manyetik, optik, ısısal, elastik, ve kimyasal davranışlarını gösterir. 1
Kütle: Bir cisimde mevcut olan madde miktarıdır. Birimi kilogram dır. Ağırlık: Bir cisme etkiyen yerçekimi kuvvetidir. Birimi Newton dur (N). Dünya da ve diğer gezegenlerde ağırlıklar farklıdır ancak kütle aynı kalır. Hacim: Maddenin boşlukta kapladığı yerdir. Element: Yapısında tek cins atom bulunan saf maddelerdir. Elementler saf ve homojendirler. En küçük yapıtaşları atomlardır. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle ayrıştırılamazlar. Belirli bir erime ve kaynama noktaları vardır. Sembollerle ifade edilirler. Örnek: Demir Fe, Karbon C, Nitrojen N. 2
Bileşik: Farklı cins atomların belli oranlarda bir araya gelerek oluşturdukları maddeler. Saf ve homojen olup, kendisini oluşturan her bir madde kimyasal özelliğini kaybeder. Kimyasal yollarla ayrıştırılabilirler. Formüllerle ifade edilirler. Örnek: Su H 2 O, Sodyumklorür NaCl Karışım: Birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde rastgele oranlarda bir araya getirilmesi ile oluşturulan maddeler. Karışımlar fiziksel yollarla ayrıştırılabilirler. Karışımlar saf değildirler fakat kendisini oluşturan maddeler kimyasal özelliklerini korurlar. Homojen Karışım: Her yerinde aynı özellikleri gösteren karışımlar. Heterojen Karışım: Karışımın değişik yerlerinde farklı özellikler gösteren karışımlar. Emülsiyon: Bir sıvının başka bir sıvı içerisinde oluşturduğu heterojen karışım. Süspansiyon: Bir sıvı içerisinde bir katının oluşturduğu heterojen karışım. Aerosol: Bir katı veya sıvının gaz içinde dağılmasıyla oluşankarışımlardır. 3
Karışım ile Bileşik Arasındaki Farklar Karışımı oluşturan maddeler karışım içerisinde kendi özelliğini koruduğuhalde bileşiği oluşturan elementler fiziksel ve kimyasal tüm özelliklerini kaybederler. Karışımı oluşturan maddeler her oranda karıştığı halde, bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında her zaman basit bir oran vardır. Karışımlar fiziksel yollarla oluşur ve fiziksel yöntemler bileşenlerine ayrılır. Bileşikler ise kimyasal yolla oluşur vekimyasal yöntemlerle ayrışırlar. Karışımların formülü olmadığı halde, her bileşiğin mutlaka bir kimyasal formülü vardır. Karışımların belirli fiziksel özelliği (özkütle,kaynamanoktası, erimenoktası...) olmadığı halde bileşikler bu özelliklere sahip saf maddelerdir. Karışım ile Bileşik Arasındaki Ortak Yanları Karışımlar ve bileşikler oluşurken toplam kütle korunur. Bu durum her ikisi içinde ortaktır. Karışımlar ve bileşikler en az iki cins atom içerirler. 4
Öz kütle: Bir maddenin birim hacminin kütlesine denir. Genleşme: Isı etkisi ile bir cismin boyunda ve yüzeyinde meydana gelen değişikliktir. Esneklik: Bir maddeye etki eden kuvvetten dolayı maddenin şeklinde meydana gelen değişikliktir. Çözünürlük: Bir maddenin diğer madde içerisinde çözünme oranı. İletkenlik: Madde içerisinde serbest elektronların bir noktadan bir başka noktayahareket edebilme özelliği. Erime Noktası: Katı haldeki bir maddenin sıvı hale geçebilmesi için Donma Noktası: Sıvı haldeki bir maddenin katı hale geçebilmesi için Not: Erime ve donma noktası aynıdır. (Su için 0 C, azot 209,86 C, hidrojen 258,975 C, altın 1064 C). Kaynama Noktası: Sıvı halindeki bir maddenin kaynaması için gerekli olan sıcaklık değeri. Yoğunlaşma Noktası: Gaz halindeki maddenin sıvı hale geçebilmesi için Not: Kaynama ve yoğunlaşma noktası aynıdır. (Su için 100 C, azot 195,8 C, hidrojen 252,8 C, altın 2 600 C). 5