SAYI 28 KASIM 2011 OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME MERKEZİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ VAKFI OTOMOTİV SANAYİİ DERNEĞİ TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİCİLERİ DERNEĞİ OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ İÇİNDEKİLER OTAM 1 Haber 1 KANCA Ar-Ge Merkezi Tanıtımı 5 D eğerli okurlarımız. OTAM olarak sizlerin büyük desteği ile gelmiş olduğumuz yerde, kuruluşumuzu, Üniversite-Sanayi işbirliğinin ulusal düzeyde başarılı bir modeli olarak ana hatları ile sizlere tanıtmak, prensip, ilke ve hedeflerimiz ile bugüne kadar sağladığımız gelişme ve başarıları sizlere aktarmak istiyoruz. Ar-Ge ve yenilikçiliğin geliştirilmesi, Ar-Ge faaliyetlerinin yenilik üretecek şekilde ve pazara yönelik olarak tasarlanması, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, Daha yüksek katma değerli üretim yapısına geçişin sağlanması, Yüksek girişimcilik gücüne sahip, özgün tasarım ve marka yaratabilen, teknoloji üreten, yenilikçi ve kurumsallaşmış bir yapı, İleri teknoloji ürünlerinin üretimini geliştirmek üzere Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyeti ifadeleri 9. Kalkınma Planı kapsamında gösterilen hedefler arasındadır. Otomotiv, bu amaçlara yönelik çalışmaların en yoğun ve verimli yaşandığı sektör olmakla birlikte, yoğun küresel rekabet ortamında gösterilen hedeflere giden yollar, oldukça zorlu engebelerle doludur. Bu zorlukları aşmak üzere Ar-Ge teşvikleri kuruluşlara önemli düzeyde destek olmaktadır. Ancak bütün bu çabaların paralelinde özellikle Üniversitelerin sahip oldukları bilgi, yetenek ve alt yapının yukarıda belirtilen hedeflere yönelik olarak en etkin biçimde değerlendirilebilmeleri sadece sanayiye Ar-Ge projelerinde destek olmakla kalmayacak, aynı zamanda Lisans ve Yüksek Lisans düzeyindeki eğitimin daha verimli ve efektif hale gelmesini sağlayacaktır. Bu çerçevede Üniversite-Sanayi-Kamu işbirliği son derece önem verilerek işler ve ürün verir hale getirilmesi gereken bir olgudur. İşbirliğine duyulan ihtiyaç, gelişmeleri kendi halinde zamana bırakmaya izin veremeyecek düzeyde acildir. Üniversite-Sanayi-Kamu işbirliğinin kurumsallaşmış en önde gelen örneği olan OTAM ı, yapısı ile ilgili hususları kısaca değerlendirmek, fayda yaratan özellikleri vurgulayarak okuyucularımızla paylaşmaya karar verdik. Otomotiv konusunda Üniversite-Sanayi-Devlet işbirliğinin kurumsal bir yapıya kavuşturulması için İTÜ Yönetimi ve Sanayi Yöneticileri 1998 yılında görüşmelere başlamışlardır. Bu girişimde İstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Biriminin başarılı geçmişi, mevcut yeteneği ve laboratuvar alt yapısı son derece pozitif katkı sağlamıştır. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi bünyesinde 1955 yılında kurulmuş olan Motorlar Enstitüsü, Motorlar ve Taşıt Tekniği Kürsülerini de kapsayan çalışma yapısı ile Lisans ve Yüksek Lisans düzeyindeki eğitim ile kalifiye mühendis, yüksek mühendis ve Doktor Mühendis yetiştirmesi ve akademik araştırma çalışmaları yapması dışında ulusal Otomotiv Sanayi ve Tedarikçi Kuruluşları destekleyerek faaliyetlerine başlamış, 50 ve 60 lı yıllar Sanayi Çalışanlarının Eğitimi ağırlıklı süren çalışmalara 70 ve 80 li yıllar Sanayi ürünlerinin Test ve Analizleri de faaliyetlere dahil edilmiştir. Ulusal Otomotiv Sanayii Kuruluşlarındaki gelişmelere paralel olarak 90 lı yıllarda Ürün Geliştirme çalışmaları başlamış, 2000 den itibaren sanayi kuruluşları ile yapılan Ar-Ge projeleri giderek hız kazanmıştır. İTÜ Otomotiv Laboratuvarları Akademisyen ve Uzman elemanları ile Ülkemizin Otomotiv konusunda en geniş ve deneyimli ekibini barındırmaktadır. Bu yeteneğin gerek eğitim, gerekse sanayi ile Ar-Ge, Test ve Analizlere yönelik olarak verimli kullanılabilmesini sağlamak üzere 2004 Yılında Üniversite-Sanayi-Devlet işbirliğinin kurumsallaşma adımı atılmıştır. Daha önce laboratuvarların güncellenmesi amacıyla gerçekleştirilen DPT (faz I) ve ayrıca Avrupa Birliği destekli (faz II) alt yapı projelerinin Otomotiv Teknoloji Ar-Ge Merkezi OTAM olan ismi, ÜSAMP projeleri kapsamında İTÜ, OSD ve TÜBİTAK ortaklığı olarak hayata geçirilen merkeze de verilmiştir. Merkez Üniversite-Sanayi işbirliğini güçlendirmek, Lisans ve Yüksek Lisans düzeyindeki eğitimin ve akademik araştırma çalışmalarının kalitesini desteklemek, Ulusal Otomotiv Sektörünün küresel pazarlardaki rekabetçiliğini arttırmak amaçlarıyla üretim öncesi Ar-Ge, Test ve Sertifikasyon çalışmaları da dahil olmak üzere faaliyetlerine başlamıştır. OTAM, 2007 yılında İTÜ, OSD, TAYSAD ve OİB Değerli İlgililer, Haber Transport Research Arena konferansı 23-26 Nisan 2012 Tarihlerinde Atina da gerçekleştirilecektir. İnovasyon ile sürdürülebilir Mobilite teması ile gerçekleştirilecek olan konferansın programına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. http://www.traconference.eu/conference-programme/ conference-programme.html
OTAM ortaklığında ve ARI Teknokent bünyesinde şirketleşerek bugünkü tüzel kişiliğine kavuşmuştur. OTAM A.Ş. vizyonu Yenilikçi çözümler OTAM A.Ş. misyonu Güncel endüstriyel teknoloji ve akademik yeteneklerle; değer ve fayda odaklı, özgün, hızlı, güvenilir; Ar-Ge, test ve değerlendirme servisleri sağlamaktır. Stratejik Hedefler Yenilikçi ve rekabetçi, mühendislik, test ve değerlendirme servisleri geliştirmek. Otomotiv sanayinin gelişimini destekleyecek alt yapıları planlamak ve hizmete sunmak. Bağımsız ve tarafsız onay kuruluşu olmak. Üniversite-Sanayi işbirliği çatısı altında katma değeri yüksek Ar-Ge, test ve değerlendirme servisleri sunmak. Rekabet öncesi Ar-Ge projelerine uygun zemin hazırlamak. OTAM ARI Teknokent bünyesinde bir A.Ş. olmakla birlikte, kuruluş amaçlarına uygun olarak, Şirket Ana Sözleşmesi ekinde yer alan ve ortakları ile birlikte İTÜ Rektörlüğünün de imzası ile 2007 yılında uygulamaya konulmuş bulunan OTAM A.Ş. Oluşumu İşbirliği Protokolü gereği OTAM ortaklarına kar dağıtması mümkün olmayıp, kar etmesi halinde bu karı İTÜ Otomotiv Laboratuvarlarına alt yapı yatırımına harcaması zorunlu tutulmuştur. Dolayısıyla OTAM Üniversite-Sanayi-Devlet işbirliğinin kurumsallaşması için ulusal düzeyde en başarılı örnek olarak diğer Teknokent şirketlerinden çok farklı bir yapıdadır. İTÜ Laboratuvarlarında gerçekleştirilen Ar-Ge, Test ve Analiz faaliyetlerinin her biri ayrı birer başvuru ile Döner Sermaye ye ödeme yapılarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıca laboratuvar kullanımına ihtiyaç göstermeyen tescilli Ar-Ge projelerinde 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa ve ilgili Uygulama Yönetmeliğine uygun olarak Üniversite Yönetim Kurulu tarafından görevlendirilen akademisyenler, araştırmacı olarak yer almakta ve gelir sağlamaktadırlar. Kar dağıtmayıp, bunu Üniversitede Otomotiv konusunda ihtiyaç duyulan alt yapı yatırımlarına dönüştüren OTAM ortakları, maddi kazanç sağlamak üzere değil, OTAM ı, Lisans, Yüksek Lisans ve Meslek içi eğitime, araştırma ve geliştirmeye ve test ve analizlere yönelik amaçları doğrultusunda hizmet sağlayabilmesi için geliştirme çabası içindedir. OTAM, bugün pek çok kurum tarafından Türkiye deki en başarılı Üniversite -Sanayi İşbirliği olarak kabul edilmekte olup kuruluşundan bu yana 100 ün üzerinde Ar-Ge projesi gerçekleştirmiştir. 2004-2007 döneminde Ar-Ge Merkezi olarak gerçekleştirilen projeler: 1. Yaya Kumandalı Motorlu Çapa Makinasında Tutma Kolu Titreşimlerinin ve Yönlendirme Kuvvetlerinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi 2. Direksiyon Rot Kolunun Sayısal ve Deneysel Gerilme Analizi (04-00) 3. IFF Sessizleştiricisine 0095Z-SEL- T010 M1 No'lu Şartnameye Göre "Loss Factor" ve "Flexural Rigidity Deneylerinin Yapılması-1 (05/021) 4. Malzemelerin Ses Yutma Katsayısı Frekansa Bağlı Olarak Değişimlerinin Belirlenmesi (05/024) 5. Örme Şasili Bir Taşıtın Sanal Prototipleme Yöntemiyle Tasarlanması, Testlerle Doğrulanması ve Üretilmesi-1 (05/020) 6. Yük Vagonu Üzerinde Deneysel Gerilme Analizi (05/025) 7. Malzemelerin Çarpma Enerjisi Yutma Özelliğinin Belirlenmesi (05/030) 8. Malzemelerin Ses Yutma Katsayısı Özelliklerinin Frekansa Bağlı Olarak Değişimlerinin Belirlenmesi (05/033) 9. IFF Sessizleştiricisine 0095Z-SEL- T010 M1 No'lu Şartnameye Göre "Loss Factor" ve "Flexural Rigidity Deneylerinin Yapılması-2 (05/034) 10. Eminönü-Kabataş Raylı Toplu Taşıma Sisteminde Oluşan Titreşimlerin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi (05/035) 11. M3 Tipi Aracın Ön Süspansiyon Sisteminin Deneysel ve Hesaplamalı Ömür Analizi 05/039 12. Hibrid Hafif Ticari Araç Prototipi Geliştirme Projesi-I (05/041) 13. Punta Kaynaklarında Ömür Tayini (05/047) 14. Üç Silindirli Dizel Motor Geliştirilmesi (05/053) 15. New Pra-Tex Masaj Yataklarında Titreşim Analizi (05/063) 16. Bir Dizel Motorun İş Çevrimini Geliştirmek İçin Teorik ve Deneysel Araştırmalar (05/073) 17. Aksaray-Havalimanı Hafif Raylı Toplu Taşıma Sisteminde Oluşan Titreşimlerin ve Gürültünün Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi 18. Diyarbakır Tramvay Hattı İçin Karayolu Kaynaklı Titreşimlerin Ölçülmesi ve Tramvayların Dinamik Etkilerinin Değerlendirilmesi (05/072) 19. Malzemelerin Ses Yutma Katsayısı Frekansa Bağlı Olarak Değişimlerinin Belirlenmesi (05/100) 20. Lafarge Araçlarında Biyodizel ve Dizel Yakıtı-Biyodizel Karışımlarının Kullanılmasının Teknik ve Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi (05/102) 21. Dizel Motoru Yağ Sarfiyatı Optimizasyonu İçin Güç Silindiri Tasarımı (1. Faz) (05/107) 22. Biyodizel Üretimi, Depolanması, Taşınması ve Kullanımındaki Çevresel Etkilerin Belirlenmesi (06/133) 23. Ağır Ticari Araçlar İçin Kabin İçi Akustiği İyileştirme/Geliştirme (06/147) 24. Malzemenin Ses Yutma Katsayısı Frekansa Bağlı Olarak Değişiminin Belirlenmesi (06/172) 25. Bir Traktör Egzoz Susturucusunun Akustik Performanslarının Belirlenmesi (06/175) 2
OTAM 26. Midibüs Ön Dingilinin Deneysel ve Hesaplamalı Ömür Analizi (06/176) 27. Otomotiv Gövde Panellerinde Sac Geliştirilmesi-1 (06/225) 28. Kamyon Kabini Bağlantı Takozlarının Statik ve Dinamik Yükleme Testleri (06/277) 29. Bir Dizel Motorunu Tek Döngülü MR-1 Tipli Yeni Yanma Odası ve Emme Portu Geometrisi İle Modernizasyonu, Vibrasyon, Gürültü ve Gaz Değerlerinin Düşürülmesi (06/278) 30. Traktör Ön Dingil Sisteminin Deneysel ve Hesaplamalı Ömür Analizi (06/299) 31. Biyodizel, Biyoetanol ve Enerji-1 (06/331) 32. ECE 29 Yasal Zorunluluk Kapsamında Olan Pendulum Testinin Yapılması (06/334) 33. Malzemelerin Ses İletim Kaybı Özelliklerinin Frekansa Bağlı Olarak Değişiminin Belirlenmesi (06/339) 34. Otomotiv Gövde Panellerinde Sac Geliştirilmesi-2 (06/353) 35. Malzemelerin Ses Yutma Katsayısı Frekansa Bağlı Olarak Değişiminin Belirlenmesi (06/365) 36. M2 Araçlarda Görülen Düşük Frekanslı Gürültü Probleminin Çözümünün Değişik Gövde ve Aktarma Organı Tiplerinde doğrulanması ve Uygulamaya Geçirilmesi (06/374) 37. Malzemelerin Ses Yutma Katsayısı Frekansa Bağlı Olarak Değişiminin Belirlenmesi (06/380) 38. Biyodizel, Biyoetanol ve Enerji-2 (06/396) 39. Traktörde Muhtelif Gürültü Kaynaklarının Sürücünün Kulak Hizasında Oluşan Gürültüye Katkılarının Derecelendirilmesi (06/399) 40. Yakıtlarda Kullanılacak Olan Katkı Maddesinin Yakıt Tüketimi Testlerinin Gerçekleştirilmesi (07/049) 41. Biyodizel, Özellikleri ve Hammaddeleri (07/056) 42. Çelik Demiryolu Köprülerinden Yayılacak Gürültü ve Titreşimlerin Değerlendirilmesi (07/078) 43. Malzemelerin Ses İletim Kaybı Özelliklerinin Frekansa Bağlı Olarak Değişiminin Belirlenmesi (07/096) 2007-2011 döneminde gerçekleştirilen projeler: 1. Dizel Motoru Yağ Sarfiyatı Optimizasyonu İçin Güç Silindiri Tasarımı (2. Faz) (05/108) 2. LPG'de Kullanılması Amaçlanan Katkıların Araçlardaki Testleri (06/393) 3. Otomotiv Gövde Panellerinde Sac Geliştirilmesi (07/052) 4. İstanbul İçin Kent Kimliğini Yansıtan Toplu Taşıma Aracı Konsept Tasarımı (07/053) 5. Kurşunsuz Benzin Numunesi Oktan Sayısı Test Sonuçları Üzerinde Teknik Değerlendirme (07/0085) 6. Otomotiv Gövde Panellerinde Sac Geliştirilmesi (07/0091) 7. Normal Emişli Bir Traktör Motorunun 80BGde STAGE II Emisyon Normlarında Turboşarjlı Olarak Geliştirilmesi (06/0373) 8. Hibrid Hafif Ticari Araç Prototipi Geliştirme II 06/0335 9. Otobüs Dinamiği Modeli ve Deneysel Doğrulanması (G06.001/ 06-0355) 10. Otobüs Gövde Yapısal Analizi, Seyir Şartlarında Deneysel Doğrulanması, Gürültü Analizi (G06.001/ 06-0356) 11. Bir Kamyonun Kabin Süspansiyonu Konfor Optimizasyonu (07/0046) 12. Geniş Frekans Bandına Yayılmış Belirgin Akış Sesinin (whoosh) resonatör Tip Susturucu Kullanılarak Giderilmesi (07/0072) 13. Toplu Taşıma Aracına Hızlandırılmış Ömür Testleri (07/0052) 14. Araç Yapısal Tasarım Danışmanlığı (07/0053) 15. Motor Yağlama Yağları Geliştirilmesi (06/0315) 16. Motor Biyoyakıtları Üretimi (06/0338) 17. Ağır Ticari Araçlar İçin Kabin İçi Akustiği İyileştirme/Geliştirme (07/0047) 18. Soğutucu Serpentinlerde Optimizasyon (07/0034) 19. Süspansiyon Geometrisinin ve Eleman Karakteristiklerinin Optimizasyonu ile Yol Tutuş (handling) ve Sürüş Konforu (ride Comfort) Kaabiliyetinin İyileştirilmesi (07/0073) 20. Taşıtlarda Kullanılan Yakıt Depolarının Bilgisayar Ortamında Statik ve Dinamik Analizi (08/0049) 21. Taşıtlarda Kullanılan Egzost Susturucularının Akustik ve Akış Davranışlarının Analizi ve Geliştirilmesi (08/0071) 22. Binek Aracının Ömür Analizi (08/0095) 23. Araç Yapısal Tasarım Danışmanlığı (08/0106) 24. Minibüs Hibrid Elektrikli Araç Kontrol Stratejisi Geliştirme, Değerlendirme ve iyileştirme Projesi (08/111) 25. Traktör gürültü kontrolü ve akustik davranışlarının analizi ve geliştirilmesi. (08/121) 26. Bulaşık Makinalarının titreşim ve akustik davranışlarının geliştirilmesi (08/0271) 27. Sürücü Kabini HVAC Sistemi CFD Destekli Tasarım Projesi (08/0277) 28. Taşıtlarda Katkılı LPG kullanımının motor parçalarındaki temizleme etkisinin incelenmesi (09/0058) 29. Bir Dizel Motorunun İki Döngülü MR-2 Tipli Yeni Yanma Odalı Piston Kullanılarak 2 ve 4 Sübap Uygulanması İle Geliştirilmesi (07/0030) 30. Bolu Tünelinin Hava Sirkülasyonu için Kullanılan Jet Fanların Hasar Analizi (09/0131) 31. Ağır Kamyon Kabin Geometrisinin ve aksesuarlarının Dış aerodinamik optimizasyonu (08/0278) 32. Prototip minibüsün araç içi gürültüsünün azaltılması (09/0004) 33. LPG Katkısı Olarak Kullanılan AF- TON katkısının araç üzerinde de- 3
OTAM nenmesi (09/0136) 34. LPG Katkısı Olarak Kullanılan PRO 2000-ER katkısının araç üzerinde denenmesi (09/0137) 35. Manuel Vites Kablolarından Kaynaklanan ve Araç İçine İletilen Gürültü ve Titreşimlerin İyileştirilmesi (09/0138) 36. Gemilerde Soğutma Amaçlı Kullanılan Nozüllerin Simulasyonu ve Geometrik Optimizasyonu (09/686) 37. Taşıtlarda Katkılı LPG Kullanımının Taşıt Performansına Etkisi (09/0151) 38. Hibrid Kordların Mekanik Özelliklerinin Sonlu Elemanlar Yöntemi İle Modellenmesi (10/0022) 39. Yeni Nesil Midibüsün Dış Aerodinamik Optimizasyonu (09/00) 40. Bir Dizel Motorun Stage III Emsiyon Standartı Seviyesine Geliştirilmesi (08/0025) 41. Binek araçlarında Economy Box Marka Yakıt Tasarruf Cihazı Kullanımının Yakıt Tüketiminin ve Emisyonların Azaltılması Yönünden Etkilerinin İncelenmesi (09/113) 42. Motor yağı Saha Testi (09/0126) 43. Çeşitli Otomotiv Parçalarının Rijitliklerinin Deneysel Olarak Belirlenmesi (10/0083) 44. Bir Aracın Kabin Gürültüsünü oluşturan tüm bileşenlerin akustik ve yapısal iletim yollarının belirlenmesine ve önceliklerin atanmasına yönelik yöntem geliştirilmesi projesi (08/0286) 45. Biyodizel Sektöründe Ar-Ge Faaliyetleri, Yeniliklerin Takibi ve Değerlendirilmesi (07/0073) 46. Dört noktadan bağlı motor ve şanzuman komplesinin araç içine gürültü ve titreşim özellikleri açısından en iyi performansı verecek şekilde yerleştirilmesi (08/0270) 47. Traktörde gürültü kontrolü ve akustik davranışlarının analizi ve geliştirilmesi (08/122) 48. Dizel motorların titreşim ve akustik davranışlarının geliştirilmesi (09/0070) 49. Temel Mesneti Modal Analizi (10/0141) 50. Dizel motorların titreşim ve akustik davranışlarının geliştirilmesi (09/0070) 51. Manuel Vites Kablolarından Kaynaklanan ve Araç İçine İletilen Gürültü ve Titreşimlerin İyileştirilmesi (10/0052) 52. Araç Kullanıcı Arayüzü Geliştirme (10/0115) İlk yıllarında özellikle laboratuvar alt yapısının konu ile ilgili özel eğitim programlarına katılan Mühendis ve teknisyenlerden oluşan Laboratuvar Testleri İş Birimi ile güncel, bakımlı, kalibre ve sarf malzemeleri sağlanır duruma getirilmesi için çalışılmıştır. Ar -Ge faaliyetleri daha çok akademisyenlerin yürüttüğü ve tez öğrencilerinin de çalıştığı projeler şeklinde ele alınarak OTAM tarafından koordine edilmiştir. Bu kuruluş aşaması OTAM ın akademik çalışmalara ve dolayısıyla Lisans ve Yüksek Lisans düzeyindeki eğitime fayda sağlarken, bir yandan da otomotiv sanayiinin de ihtiyaç duyduğu test ve analiz alt yapısının güncel ve sürekliliğini korur hale gelerek kendi ayakları üzerinde durabilmesini sağlamıştır. Geçtiğimiz yıl başlatılan stratejik gelişme programı çalışması ve ardından bu programa uygun atılan adımlarla OTAM akademisyenlerin yürüttüğü Ar- Ge projelerine destek verebilecek yetenekte Ar-Ge personeli ile desteklenen bir Araç Mühendisliği İş Birimi oluşturmuş ve Ar-Ge projelerine Araç Dinamiği, Akışkanlar Dinamiği, Dayanım/Ömür, Gürültü ve Titreşim, Motor ve Güç Aktarma ve Senaryo ve Data Analizi konularında destek verilmeye başlanmıştır. Bu gelişme ile birlikte OTAM TÜBİTAK destekli TEYDEB projelerine sadece hizmet sağlamanın ötesine geçerek, ortaklı ya da kendi başına doğrudan başvurular yapmış ve projelerinin kabulü ile ilgili akademisyenlerin desteğinde çok sayıda özgün projesini başarıyla yürütür hale gelmiştir. Söz konusu projeler kapsamında Otomotiv Labora- tuvarlarının alt yapısını geliştirmek üzere planlanan donanımlar hazır satın alınmak yerine tasarım, projelendirme, imalat, yazılım hazırlama, optimizasyon işlemleri OTAM Mühendisleri tarafından gerçekleştirilerek özgün sistemler ortaya çıkarılmaktadır. Onaylanarak Başlamış, Süren Projeler 1. Teknelerin Titreşim ve Gürültü Kontrolü (10/0051) 2. Traktör Motorlarının Gürültü Seviyesinin Düşürülmesine Yönelik Ar- Ge ve Tasarım Çalışmaları (10/0065) 3. Elektrikli Tahrik Teknolojileri Bilgi Birikimi Geliştirme (10/0114) 4. Dizel Motorların LPG ve Doğal Gaz Yakıtlarına Dönüştürülmesi 5. Koltuk Geliştirme ve Sertifikasyonu Amaçlı Koltuk Test Sisteminin Tasarımı ve Geliştirilmesi 6. Elektrikli ve Hidrolik İleri Teknoloji Araç Direksiyon Sistemleri Karakterizasyon, Performans, Ömür Test Sisteminin Özgün Tasarımı ve Geliştirilmesi 7. MR-Process Yanma Mekanizması kullanılarak Dizel Motorların LPG ve Doğal Gaz Yakıtlarına Dönüştürülmesi ile ilgili Ar-Ge ve Etüt Tasarım Çalışmaları 8. Farklı Segmentlerdeki Otobüs Sınıfı Taşıtların Gürültü ve Titreşim Performansının Geliştirilmesi Gerek ulusal, gerekse uluslararası düzeyde yapılan sunum ve çalışma toplantılarında Üniversite-Sanayi-Devlet işbirliği için en başarılı örneklerden biri olarak değerlendirilen OTAM modelinin güçlendirilerek yaygınlaştırılması, Ar-Ge ve Yenilikçilik esaslı ülke hedeflerine büyük fayda sağlayacaktır. Destek ve katkılarınız için teşekkür ederiz. Saygılarımızla Prof.Dr. Ali G. GÖKTAN OTAM Y.K.Bşk. goktan@itu.edu.tr 4
KANCA Ar-Ge Merkezi Tanıtımı Taner MAKAS (*) Kanca 1 A.Ş. Kısa Tanıtım 960'lı yılların başlarında İstanbul da el aletleri imalatçısı olarak iş hayatına başlayan Kanca A.S., o yıllarda üretimine başladığı keser, çekiç, balyoz gibi basit el aletleri ile kısa sürede dönemin başarılı imalatçılarından oldu. 1970 li yılların başlarında İstanbul Güneşli deki tesislerine taşınarak büyüyen Kanca özellikle saç ve demir makasları, işkence ve dövme mengene imalatı ile Avrupa pazarına açıldı. Kısa süre içinde otomotiv sektörü ile de dövme parçalar üzerinde çalışmaya başlayan Kanca, 90 lı yıllara girerken yaptığı modernizasyon ve yeni yatırımlarla istikrarlı büyüme politikasını koruyarak dövme sektörünün önde gelen firmalarından biri haline geldi. Tek çatı altında kendi bünyesinde gerçekleştirdiği mühendislik hizmetleri, kalıp imalatı, sıcak ve soğuk dövme, ısıl işlem ve talaşlı imalat hatları ile günümüzde, VW grubu, Ford, Renault, Fiat, Toyota, Scania gibi ana sanayi üreticilerinin yanısıra, Bosch, Delphi, TRW, ZF gibi büyük birinci seviye tedarikçilerin dövme parça taleplerinin karşılanmasında önemli bir rol üstlendi. Gelişen dünya teknolojisi ve global rekabet şartları içinde güvenilir, rekabetçi ve zamanında hizmetiyle müşteri taleplerini en üst derecede yerine getirmeye çalışan Kanca, bu vizyon doğrultusunda 2004 başlarında halen faaliyet gösterdiği Kocaeli, Çayırova mevkiinde TAYSAD Organize Sanayi Bölgesindeki modern tesislerine taşındı. Şu anda toplam 55,000 m 2 alanda faaliyet gösteren Kanca, ISO 9001, ISO/TS 16949 kalite standartlarında, ISO 14001 kapsamında belgelediği çevreci yaklaşımıyla müşterilerinin uzun vadeli partneri olarak çalışmalarına devam ediyor. Ürünler 1960'lı yıllarda el aletleri ile üretime başlayan Kanca A.Ş. günümüzde yıllık ciro olarak bakıldığında halen %20 el aletleri sektörüne kalan %80'de ise otomotiv sektörüne dövme parçalar üretmektedir. Aşağıda resimde görülen ürünler arasında özellikle değişik tipte dövme mengeneler elaletleri grubu cirosunun en büyük payını oluşturmaktadır. Kanca marka el aletleri ürünleri bugün; Edirne'den Van'a kadar tüm nalburlarda, hırdavatçılarda, yapı market- lerde olduğu gibi başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünya genelinde binlerce satıcının rafında satışa sunulmaktadır. Özellikle mengene pazarında Kanca bugün Avrupa pazarının en büyük üreticisidir. Avrupa'da satılan her üç mengeneden birisi Kanca tesislerinde üretilmektedir. 530 çalışanı ile KANCA A.Ş., otomotiv sektöründe yerli yabancı bir çok markanın önde gelen dövme parça tedarikçilerindendir. Özellikle binek aracı ve hafif ticari araçlarda motor, şanzıman ve şasi grubunda bulunan çeşitli dövme parçaların tasarımında ve geliştirilmesinde yurtiçi ve yurtdışı OEM ve birinci seviye tedarikçi firmalarına çözüm ortağı olarak hizmet vermektedir. KANCA A.Ş'nin ürün gamının temellerini; aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi çoğunlukla binek araçları, ve hafif ticari araçlarda kullanılan akson, salıncak kolu, poyralar, tekerlek milleri, krank milleri, biyel kolları, dişli taslakları oluşturmaktadır 1980'li yıllardan beri Ford-Otosan, Fiat Tofaş, Renault, Mercedes, Iveco gibi ana sanayilere dövme parça tedarik eden firmamız 2000'lı yıllarda geliştirdiği teknolojisi ve kurduğu yeni pres hatları ile VW grubu, Toyota, Scania, Bosch, Delphi, TRW, ZF gibi müşterileri de kazanmıştır. 5
KASIM 2011 KANCA Ar-Ge Merkezi Tanıtımı imalatı ile müşterilerine katma değeri yüksek ürünler sağlamıştır. Yine Türkiye'de bir ilk olarak yakın geçmişte ılık dövme imalatına başlayan Kanca A.Ş. tamamen kendi bünyesinde geliştirdiği bu teknoloji ile otomotiv sektöründe günden güne önem kazanan hassas dövme (near net shape forming) alanında yeni nesil bir çok parçayı ürün portföyü içine katmıştır. Kanca A.Ş. Ar-Ge bölümü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın uygulamaya geçirdiği 5746 sayılı Ar-Ge Merkezleri kanuna istinaden yeniden yapılanması ile 2010 yılı Ağustos ayında Ar-Ge Merkezi Belgesi almaya hak kazanmıştır. TOSB bünyesindeki üretim tesislerinde 61 çalışanı ile Kanca Ar-Ge Merkezi 660m2 ofis 200 m2 prototip atölyesi ve çeşitli laboratuarlar olmak üzere toplam 860 m2 kapalı alanda faaliyet göstermektedir. Kanca A.Ş. bünyesinde bulunan otomotiv dövme parça imalatı ve el aletleri imalat gruplarına ortak hizmet veren Ar-Ge Merkezimizde bulunan bölüm ve laboratuarlarımız şunlardır. Fizibilite ve Etüd Ürün ve Proses Geliştirme Teknoloji ve Verimlilik Geliştirme Prototip Atölye Boyutsal Ölçüm Laboratuarı Malzeme Laboratuarı Mekanik Test laboratuarı Dokuz istasyonda CAD-CAM uygulamaları ile özellikle el aletlerine yönelik yeni ürün tasarımları, kalıp ve aparat tasarım ve prototip imalatı yapılmaktadır. Kanca A.Ş. bugün Türkiye'de soğuk, ılık, sıcak metal şekillendirme kabiliyetlerinin tümünü uygulayabilen tesislere sahip tek imalatçıdır. Ar-Ge Bölümünden Ar-Ge Merkezine Kurumsal olarak ilk Ar-Ge Bölümünün kuruluşu Kanca A.Ş.de 1995 yılında başlamıştır. O günlerde CAD-CAM ve CAE yatırımları ile kalıp/parça tasarımında ve metal şekillendirme prosesi- nin FEM simulasyonu alanında önemli bir gelişme kaydeden firmamız yerli ve yabancı üniversiteler ile yürüttüğü ArGe çalışmaları sayesinde Türkiye de ilk hassas soğuk dövme hattını kurmuştur. Soğuk dövme teknolojisinde kazandığı bilgi ve tecrübeyi sıcak dövmede de kullanan Kanca yine 2000'li yılların başında Türkiye'de ilk çapaksız dövme 6 Tüm kalıplarını kendi çatısı altında üretebilme kabiliyeti olan Kanca kalıp-
KANCA Ar-Ge Merkezi Tanıtımı hane bölümü imkanlarından da, Ar-Ge bünyesinde geliştirilen prototip ve aparatların üretiminde sık sık faydalanılmaktadır. Firmamızda Ar-Ge Merkezimizin öncelikli hedeflerinden birisi otomotiv parçaların tasarımında ve geliştirilmesinde müşterilerimiz ile ortak tasarım kabiliyetlerimizin geliştirilmesidir. Ana sanayii mühendislik bölümleri ile yakın ilişkiler kurarak yürüttüğümüz faaliyetlere örnek olarak ; Ekonomik dövmeye uygun parça geometrisi tasarımları Mukavemetten ödün vermeden ağırlık azaltılması Dönen aksam parçalarında (krank mili) balans azaltılması. Döküm ve saç şekillendirme ile üretilen parçaların göreceliolarak daha dayanıklı ikame dövme parça tasarımlarının geliştirilmesi. Dövme sonrası talaşlı imalat, finiş, montaş maliyetlerini en aza indirecek malzeme özellikleri, ürün geometrisi ve hassasiyeti için proseslerin geliştirilmesi. vb. çalışmalar gösterilebilir. Bu çalışmalar sırasında özellikle dövme prosesinin tasarımında ve geliştirilmesinde hız ve ekonomik çözümler geliştirilmesine yardımcı olan CAE yazılımları kullanılmaktadır. El Aletlerinde her yıl yeni ürünler geliştirmeyi hedefleyen Ar-Ge Merkezimizde özellikle Avrupa pazarına hitap eden çelik dövme mengenelerde sürekli model ve tip değişiklikleri yapılmakta ve bunların TÜV standartlarına uygunluğu test edilmektedir. Laboratuarlarımızda bulunan test ve ölçüm kabiliyetleri şunlardır 21 element çelik analiz spektrometresi HB, HRc, HV sertlik ölçüm ve taraması Optik mikroskopi 25 ton çekme-basma testleri 3 boyut tarama ve ölçüm cihazı 3 boyut CMM ölçüm cihazı Jominy sertleşebilirlik testleri Mengene ömür test düzeneği Mengene yüklenme test düzeneği Kubbulon makas ömür test düzeneği İşkence test düzeneği Geçtiğimiz dönemde bazılarıtübitak- TEYDEB kapsamında da desteklenen projelerimizden örnekler şunlardır: Otomotiv sektörüne yönelik, Binek aracı biyel kolunun hassas ağırlık değişkenliği ile üretilmesi Dişli taslaklarında ılık dövme ile ölçü hassasiyetinin artırılması Muhtelif parçaların kapalı kalıplarda çapaksız sıcak dövülmesi Sıcak dövme kalıp ömürlerinin artırılması amacıyla kalıp yüzeyi tribolojisinin geliştirilmesi Soğuk dövme ile hassas, montaja hazır Diferansiyel dişlilerinin üretimi Dövme sonrası doğrudan ısıl işlem teknolojisi ile enerji tasarrufu. Dövme parça ürünlerde yüzey kalitesini, hassasiyetinin artırılması. Sıcak dövmede görsel proses kontrol uygulamaları Çeşitli parçaların dövme, çapak kesme, kontrol istasyonlarında otomasyon. Yeni kalıp yüzey kaplama & sertleştirme teknolojileri El aletlerine yönelik, Döner tablalı matkap mengene tasarımı ve üretimi. Dünya'da ilk mengeneli örs tasarımı ve üretimi Saç, profil çektirme kurtağzı tasarımı ve üretimi Hızlı açılır kapanır tesviyeci mengene tasarımı ve üretimi Kubbulon makası kesici ağızlarının 40 HRc sertlikte çubuk kesebilecek şekilde geliştirilmesi. Türkiye'de ilk dövme çelik çeneli işkence tasarımı ve üretimi (*) Ar-Ge Merkezi Yöneticisi taner.makas@kanca.com.tr İletişim Bilgileri : İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Yerleşkesi, Motorlar ve Taşıtlar Laboratuarı, OTAM A.Ş. 34396 Maslak / İstanbul Tel: 0212 276 16 12 Eposta: info@otam.com.tr Faks: 0212 276 16 13 Web: www.otam.com.tr 7