ANONİM ŞİRKET GENEL KURUL TOPLANTILARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR-2

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 113 ANONİM ŞİRKET GENEL KURUL TOPLANTILARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR-2 (Toplantının Gündemi, Görev ve Yetkiler, Toplantıda Bulunması Gerekenler, Paysahiplerinin Hakları) Soner ALTAŞ* Öz Türk Ticaret Kanunu na göre, gündemde gösterilmeyen hususların, anonim şirket genel kurulunca görüşülüp karara bağlanması mümkün değildir. Bu çerçevede, genel kurulu toplantıya davete dair olan ilan veya davet mektuplarında gündemin gösterilmesi gerekir. Ayrıca, anonim şirketlerin genel kurul toplantılarında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı komiserinin bulundurulması ve toplantı tutanaklarının Bakanlık Komiseri ile birlikte imzalanması zorunludur. Pay sahipleri, genel kurul toplantılarında oy haklarını bizzat kullanabilecekleri gibi bu konuda bir vekil de atayabilirler. Ancak, paysahipleri, bazı hallerde oy haklarını kullanamazlar. Diğer yandan, TTK.da, bazı yetki ve görevler sadece anonim şirket genel kuruluna tanınmıştır. İşte bu çalışmada, anonim şirket genel kurulunun devredemeyeceği görev ve yetkileri, genel kurul toplantısının gündeminin belirlenmesi, toplantıda hazır bulunması gerekenler, vekaleten oy kullanma ve paysahiplerinin genel kurul toplantılarına ilişkin hakları ile bu hakların sınırlandırılması üzerinde durulacaktır. I. GİRİŞ : Bir önceki çalışmamızda, anonim şirketin genel kurulunun yapısı ve işleyişi, tabi olduğu mevzuat, genel kurul toplantısının çeşitleri, yapılma zamanı, yeri ve paysahiplerinin genel kurul toplantılarına davet edilmesi ele alınmış idi (Altaş, 2010, 171-187). Bu çalışmamızda ise, bir önceki çalışmanın devamı mahiyetinde olmak üzere, anonim şirketlerde genel kurul toplantısı- * Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müfettişi 113

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 114 nın gündemi ve kim tarafından belirlendiği, genel kurulun devredemeyeceği görev ve yetkiler, toplantıda hazır bulunması gereken kişiler ve belgeler, toplantıda vekaleten oy kullanma, paysahiplerinin genel kurul toplantılarına ilişkin hakları ve bunların sınırlandırılması hususları üzerinde durulacaktır. II. GENEL KURUL TOPLANTISININ GÜNDEMİ: TTK nun 369uncu maddesine göre, genel kurulu toplantıya davete dair olan ilan veya davet mektuplarında gündemin gösterilmesi zorunludur. Kanunun bu hükmünde, olağan ya da olağanüstü genel kurul diye bir ayrım yapılmamaktadır. Dolayısıyla, ister olağan ister ise olağanüstü olsun, bütün genel kurul toplantılarına ilişkin davet mektuplarında ve ilanlarında gündeme yer verilecektir. TTK da olağanüstü genel kurul toplantılarının gündemine konulacak hususlar konusunda herhangi bir düzenleme öngörülmemiştir. Bu, olağanüstü genel kurulun doğasından kaynaklanmaktadır. Zira, olağanüstü genel kurul toplantısı, görülen lüzum üzerine yapılmaktadır. Dolayısıyla da, olağanüstü genel kurul toplantısının gündemini, toplantı yapmayı gerekli kılan şirket iş ve işlemleri örneğin; esas sermayenin artırılması, esas sözleşme değişikliği, şirket yönetim kurulu üyelerinin azli, şirketin bozulan mali durumunun ıslahı, esas sermayenin tamamlanmasına karar verilmesi, vs.- oluşturacaktır. Olağan genel kurul toplantılarının gündemi hususunda ise, TTK, bazı emredici hükümler getirmiştir. Buna göre, anonim şirketlerin olağan genel kurulu toplantılarında aşağıda belirtilen hususların toplantı gündemine konulması zorunludur(ttk, m.369): 1. Yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporların okunması, 2. Şirketin bilanço ve kâr-zarar hesabının ve kazancının dağıtılması hakkındaki tekliflerin tasdiki veya değiştirilecek şekilde kabul yahut reddi, 3. Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin ücretleri anasözleşme ile tayin edilmemişse,bunların tayini, 4. Müddetleri sona ermiş olan yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin tekrar seçilmeleri veya değiştirilmeleri, 5. Lüzumlu görülen diğer hususlar. 114

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 115 TTK nun yukarıda sayılan hususların olağan genel kurul toplantısının gündemine konulmasını şart koşmasının altında yatan sebep, bu hususların genel kurulda görüşülüp karara bağlanmasını sağlamaktır. Yoksa, sınırlı sayı olarak belirtilmemiştir. Dikkat edileceği üzere, son bent ile gerek duyulan hususların da toplantı gündemine konulmasına imkan sağlanmıştır. Bununla birlikte, TTK nun olağan genel kurul gündemine ilişkin 369uncu maddesi hükmü, Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik ile daha da detaylandırılmıştır. Halihazırda, anonim şirketler olağan genel kurul toplantılarına ilişkin gündemlerini, Yönetmelik hükmüne göre tanzim etmektedirler. Sözkonusu Yönetmeliğin 14üncü maddesine göre, anonim şirketlerin olağan genel kurul toplantısının gündeminde aşağıda belirtilen hususlar bulunur: -Açılış ve divan teşekkülü, -Toplantı tutanağının imzalanması hususunda divana yetki verilmesi, -Yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetçi raporlarının okunması ve müzakeresi, -Bilanço ve kar zarar hesaplarının okunması, müzakeresi ve tasdiki ile kâr dağıtımıyla ilgili teklifin görüşülerek kabulü veya reddi, -Yönetim kurulu üyelerinin ve denetçilerin ibra edilmeleri, -Anasözleşme ile belirlenmemiş ise, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin ücret ve huzur haklarının tespiti, -Dönem içinde yönetim kurulu üyeliklerinde eksilme meydana gelmiş ve yönetim kurulunca atama yapılmış ise atamanın genel kurulca onaylanması, -Görev süreleri sona ermiş olan yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin seçilmesi, şayet anasözleşmede görev süreleri belirtilmemişse görev sürelerinin tespiti, -Lüzum görülecek sair hususlar 1. 1 Görüşülerek konunun mahiyeti önceden tespit edilip gündeme yazılmadan lüzum görülecek sair hususlar şeklinde bir gündem maddesi tespit etmek mümkün değildir. Konu gündeme açıkça yazılmalıdır. Bkz.Yönetmelik, m.14 115

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 116 Yönetmeliğe göre, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan denetim sonucuna göre veya herhangi bir sebeple görülecek lüzum üzerine şirket genel kurulunda görüşülmesi istenen konuların da gündeme konulması zorunludur(yönetmelik, m.14). Öte yandan, Kanun ve anasözleşme gereği genel kurulun yetkisinde olan ve olağanüstü genel kurul toplantı gündemini oluşturan her türlü konunun olağan genel kurul toplantı gündemine yazılması mümkündür. Yine, süresi içinde müracaat edilmesi halinde, azlığın görüşülmesini istediği konular da yönetim kurulu tarafından olağan genel kurul gündemime alınır(yönetmelik, m.14). Yeri gelmişken, gündemde gösterilmeyen hususların, genel kurul tarafından görüşülüp karara bağlanmasının mümkün olmadığını belirtelim(ttk, m.369/f.2). III. GENEL KURULUN DEVREDEMEYECEĞİ GÖREV VE YETKİLER: Yönetmeliğin 15inci maddesine göre, genel kurul aşağıda yazılı olan görev ve yetkilerini bir başka organa (yönetim kurulu veya denetçilere) ya da kişiye devredemez: a) Şirket anasözleşmesini değiştirmek, b) Yönetim kurulu üyelerini seçmek, azletmek ve ibra etmek, c) Anasözleşme ile görev süreleri belirlenmemiş ise yönetim kurulu üyelerinin üç yılı aşmamak üzere görev sürelerini belirlemek, d) Anasözleşme ile belirlenmemiş ise yönetim kurulunun üye sayısını belirlemek, e) Şirket denetçilerini seçmek, azletmek, ibra etmek, f) Anasözleşme ile görev süresi belirlenmemiş ise denetçilerin üç yılı aşmamak üzere görev sürelerini belirlemek, g) Anasözleşme ile belirlenmemiş ise beşi geçmemek üzere denetçi sayısını tespit etmek, h) Denetim kurulunda yıl içinde meydana gelecek boşalma nedeniyle, 116

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 117 gerek mahkemece ve gerekse diğer denetçiler tarafından atanacak denetçilerin görev süreleri yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar olduğundan, bunların yerine denetçi seçmek, ı) Anasözleşme ile belirlenmemiş ise, yönetim kurulu üyeleri ve denetçilere ödenecek ücreti tespit etmek, i) Kâr dağıtımına karar vermek 2. j) Şirketin feshine karar vermek 3. k) Tasfiye memurlarını seçmek, azletmek, ibra etmek, l) Özel mevzuatındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla tahvil ihracına karar vermek. Ancak, hemen belirtelim ki, anonim şirket genel kuruluna tanınan devredilemez görev ve yetkiler yukarıda sayılanlar ile sınırlı değildir. Bununla birlikte, bu konuda detaya girmekten imtina edilerek, Yönetmeliğe sadık kalınması ve yukarıda belirtilen hususlar ile yetinilmesi uygun görülmüştür. IV. GENEL KURULU TOPLANTILARINDA SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI KOMİSERİ BULUNDURMA ZORUNLULUĞU: Anonim şirketlerin kuruluş, olağan, olağanüstü ve imtiyazlı pay sahipleri genel kurul toplantılarında Bakanlık komiseri bulundurulması ve toplantı tutanaklarının Bakanlık Komiseri ile birlikte imzalanması zorunludur(ttk, m.297, m.378; Yönetmelik, m.8). Bakanlık Komiserinin yokluğunda yapılan genel kurul toplantılarda alınan kararlar geçerlilik kazanmaz. Bu çerçevede, genel kurul toplantısından en az on gün önce, şirketi tem- 2 Kanun ve anasözleşme gereği dağıtılması zorunlu olan birinci temettü ile genel kurulca dağıtımına karar verilen karın dağıtım tarihleri genel kurul tarafından belirlenir. Dağıtım tarihi konusunda yönetim kuruluna yetki devredilemez. Halka açık şirketlerle ilgili olarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılan düzenlemeler saklı kalmak üzere dağıtım tarihleri genel kurul toplantısının yapıldığı yılın son gününü aşmamak üzere belirlenir.bkz. Yönetmelik, m.15/i 3 Fesih kararının tescil edilerek şirketin tasfiye haline girmesinden sonra tasfiyenin kaldırılmasına karar verilemez. Ancak, şirket sermayesinin en az 2/3 ünün mevcut olduğunun mahkemece atanmış bilirkişi raporu ile tespit edilmesi kaydıyla genel kurulun bütün hissedarların ittifakı ile karar alması hali istisnadır. Bkz. Yönetmelik, m.15/j 117

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 118 sil ve ilzama yetkili kişilerce imzalanmış bir dilekçe ile ve toplantının yer, gün ve saati bildirilmek suretiyle Bakanlık Komiseri görevlendirilmesi hususunda ilgili makamlara müracaat edilmesi gerekir(yönetmelik, m.16). Yurt dışında yapılacak toplantılar için bu süre 30 gündür. Genel kurul toplantısının yapılacağı yer yurt dışında veya Ankara Büyükşehir Belediyesi hudutları içinde ise müracaat Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü ne yapılır. Ankara Büyükşehir Belediyesi hudutları dışındaki yerler ile diğer illerde yapılacak toplantılar için ise müracaatlar Sanayi ve Ticaret il müdürlüklerine yapılır(yönetmelik, m.17). Dilekçe, şirketi temsil ve ilzama yetkili kişiler tarafından imzalanır. Genel kurulun denetçiler veya tasfiye memurları tarafından toplantıya çağırılması durumunda ise, bunlar dilekçeyi imzalar. Toplantının yetkili organ veya kişiler tarafından davet edilmediğinin anlaşılması halinde ise komiser görevlendirilmez. Bahsigeçen dilekçeye; - Yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneği veya karar defterinin ilgili sayfasının şirket yetkililerince aslına uygunluğunun tasdik edilmiş fotokopisi ve tasdik eden şahsın imza sirküleri, -Dilekçeyi imzalayanların imza sirküleri ile toplantıya çağıranların göreve seçildiklerini gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, -Genel Kurulun azlık tarafından toplantıya çağrılması halinde kendilerini yetkili kılan mahkeme kararının bir örneği, -Gündem, -Komiser ücretinin yatırıldığına dair banka dekontu eklenir (Yönetmelik, m.16). Yönetmeliğe göre, toplantıların mesai günleri içinde yapılması esastır. Haftasonu tatillerinde yapılabilmesi için ise önceden müracaat merciinin uygun görüşünün alınması gerekir. Toplantının dini ve milli bayram günlerine rastlaması halinde ise Bakanlık komiseri görevlendirilmez(yönetmelik, m.16). Bir başka deyişle, anonim şirketlerin, dini ve milli bayram günlerinde genel kurul toplantısı yapmaları mümkün değildir. 118

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 119 V. GENEL KURULU TOPLANTISINDA HAZIR BULUNDURULMASI ZORUNLU BELGELER: Yönetmeliğin 18inci maddesine göre, genel kurul toplantı mahallinde; -Şirket anasözleşmesi, -Ortaklar pay defteri, -Toplantıya davetin yapıldığını gösteren gazete ve diğer belgeler, -Yönetim kurulu faaliyet raporu, -Denetim kurulu raporu, -Bilanço, kâr ve zarar cetvelleri, -Gündem, -Gündemde anasözleşme değişikliği var ise, tadil tasarısı, şirketin İç Ticaret:2007/1 sayılı Tebliğ de sayılan şirketlerden olması durumunda ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ndan alınan izin yazısı ve eki tadil tasarısı, -Hazirun cetveli, -Genel Kurul erteleme üzerine toplantıya çağrılmışsa bir önceki toplantıya ilişkin toplantı tutanağı, hazır bulundurulur. Bu görev, kural olarak, anonim şirket yönetim kurulu tarafından ifa edilir. VI. HAZİRUN CETVELİ: TTK.nun 376ncı maddesine göre; genel kurul toplantısında hazır bulunan pay sahibi veya temsilcilerinin ad ve soyadları ile ikametgah adreslerini ve pay miktarını gösteren ve divan heyeti başkanı tarafından imza edilen bir cetvel tanzim olunarak ilk oyların toplanmasından önce hazır olanların görebilecekleri bir yere asılır. Bu cetvele Hazirun Cetveli denilmektedir. Hazirun cetveli, anonim şirket yönetim kurulu tarafından hazırlanır. Cetvele nama yazılı pay sahipleri ve henüz hisse senedine bağlanmamış payların sahiplerinin tamamı ile hamiline ihraç edilmiş hisse senedi sahiplerinden bir hafta önceden şirkete veya bankaya hisse senedi tevdi ederek adresini bildirenler yazılır(yönetmelik, m.19). 119

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 120 Hazirun cetvelinde; ait olduğu toplantı ile şirketin unvanı 4, sermayesi, toplam hisse adedi, ortakların ad ve soyadı veya unvanı, uyruğu, ikamet adresi, hisse edinim şekli (borsa veya borsa dışı) ve tarihi, toplantıya temsilen katılım varsa temsilcinin adı ve soyadı, toplantıya asaleten ve vekaleten katılanların ayrı ayrı ve toplam hisse miktarları gösterilir. Yine, hazirun cetvelindeki sermaye ve ortaklık yapısının şirket defterlerine uygun olduğu yönetim kurulu tarafından tasdik edilir. Yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde hazırlanan hazirun cetveli genel kurul divan heyeti başkanı, Bakanlık komiseri, yönetim kurulu üyeleri ve şirket denetçileri tarafından imzalanır(yönetmelik, m.19). VII. GENEL KURULU TOPLANTISINDA BULUNMASI GEREKEN ORGAN ÜYELERİ: Genel kurul toplantılarında yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin kendilerinin hazır bulunması esastır. Olağan genel kurul toplantılarında yönetim kurulu üyelerinden en az bir üye ile, denetçilerden de en az birisi hazır bulunmadıkça toplantı yapılamaz(yönetmelik, m.20). VIII. PAY SAHİPLERİNİN GENEL KURULU TOPLANTILARINA KATILMA VE OY KULLANMA HAKLARI: Anonim şirketlerde pay sahipleri, organların tayini, hesapların tasdik ve kazancın dağıtılması gibi şirket işlerine ilişkin haklarını genel kurul toplantılarında kullanırlar(ttk, m.360/f.1). Her ortağın toplantıya katılma hakkı vardır(yönetmelik, m.21/a). Oy hakkını haiz olan pay sahibi genel kurul toplantılarında bu hakkını bizzat kullanabileceği gibi, pay sahibi olan diğer bir şahıs vasıtasıyla da kullanabilir 5. Hatta, şirket anasözleşmesinde aksine bir hüküm 4 Örneğin; Hazirun Cetvelinin başlık kısmına ALTAŞ Gıda Sanayi Ticaret Anonim Şirketi nin 15/03/2010 Tarihinde Yapılan Olağan Genel kurul Toplantısına İlişkin Hazirun Cetveli şeklinde bir ibare yazılabilir. 5 Şirketin tabi olduğu özel mevzuatta yer alan vekaleten oy kullanılmasının kısıtlanmasına ilişkin hükümler saklıdır(yönetmelik, m.21/a). 120

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 121 bulunmuyor ise, pay sahibi, oy hakkını pay sahibi olmayan üçüncü bir şahıs vasıtasıyla da kullanabilir(ttk, m.360/f.2). Nama yazılı hisse senetleri ile henüz hisse senedine bağlanmamış payların sahipleri veya temsilcileri doğrudan doğruya genel kurula katılabilirler. Ancak, nama yazılı paylar ya da hisse senetleri için temsil salahiyetinin yazı ile verilmiş olması şarttır(ttk, m.360/f.3). Örneğin; şirketin nama yazılı pay sahipleri arasında şirket, belediye, il özel idaresi, vakıf, dernek gibi tüzel kişilikler bulunuyor ise, bunlar adına genel kurula katılacak temsilciler konusunda, ilgili tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişiler tarafından imzalanmış bir temsil belgesi düzenlemiş olması aranır. Hamiline yazılı olarak ihraç edilmiş hisse senedi sahipleri ise, genel kurula katılabilmek için hisse senetlerini veya bunlara mutasarrıf olduklarını gösteren belgeleri toplantı gününden bir hafta önce şirkete vermek zorundadırlar(ttk, m.360/f.3). Rehin veya tevdi edilmiş yahut ariyet olarak başka bir kimseye bırakılmış hisse senetlerinin oy hakkı ise bunların sahiplerine aittir(ttk, m.360/f.3). Pay sahipleri oy haklarını usulüne uygun vekaletname düzenleyerek temsilcileri vasıtasıyla da kullanabilirler. Yine, üzerinde intifa hakkı bulunan bir hisse senedinden doğan oy hakkı intifa hakkı sahibi tarafından kullanılır. Bu durumda genel kurul toplantısına katılan kimse intifa hakkı sahibi olduğunu belgelendirmek zorundadır(ttk, m.360/f.3). Bir hisse senedinin birden çok sahibinin bulunması halinde ise, bunlar ancak, aralarından birisi de olabilecek bir temsilci vasıtası ile genel kurula katılıp oy kullanabilirler(ttk, m.373/f.2; Yönetmelik, m.21/a). Öte yandan, kapalı anonim şirketlerde gerek nama gerek hamiline yazılı hisse senetleri sahiplerinin vekilleri vasıtasıyla toplantıda temsil edilebilmeleri için vekaletname düzenlenmesi ve vekalet verenin imzasının notere tasdik ettirilmesi veya noterce onaylanmış imza sirkülerinin eklenmesi gerekir. Halka açık anonim şirketlerde genel kurula vekaleten katılma ve oy kullanma hakkında ise Sermaye Piyasası Kurulu nun Seri: IV, No:8 sayılı tebliğ hükümleri uygulanır(yönetmelik, m.21/a). 121

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 122 Her pay sahibi genel kurulda ancak bir kişi tarafından temsil edilebilir. Tüzel kişi pay sahiplerinin birden fazla kişi ile temsil edilmesi durumunda bunlardan ancak birisi tarafından oy kullanılabilir. Oy kullanmaya kimin yetkili olduğu yetki belgesinde gösterilir. Yine, kanuni temsil hallerinde bu durumun belgelendirilmesi gerekir(yönetmelik, m.21/a). IX. GENEL KURULU TOPLANTISINDA OY HAKKINA İLİŞKİN KISITLAMALAR: Her pay ya da hisse senedi, sahibine, en az bir oy hakkı verir. Bu esasa aykırı olmamak şartıyla, payların/hisse senetlerinin sahiplerine vereceği oy hakkının sayısı anasözleşme ile tayin olunur(ttk, m.373/f.1). Diğer bir deyişle, bir payın sahibine birden fazla oy hakkı verilebilir, ancak, bunun temin için şirket anasözleşmesinde açık bir hüküm bulunması gerekir. Pay sahiplerinin oy hakkı kural olarak kısıtlanamaz. Ancak, TTK bazı hallerde oy hakkının kullanılmasına izin vermemiştir. Örneğin; şirket işlerinin görülmesine herhangi bir şekilde iştirak etmiş olan pay sahipleri, yönetim kurulu üyelerinin ibrasına ait kararlarda oy kullanamazlar(ttk, m.374/f.2). Ancak, bu yasak şirket denetçilerini kapsamaz. Yani, şirket işlerinin görülmesine herhangi bir şekilde iştirak etmiş olan pay sahipleri, denetçilerin ibralarında oy kullanabilirler. Yine, pay sahibi olan şirket denetçilerinin, yönetim kurulu üyelerinin ibrasına ait kararlarda oy kullanma hakları bulunmaktadır. Diğer yandan, yönetim kurulu üyeleri de, genel kurulda gerek topluca, gerekse tek tek yapılacak ibra oylamasında sahip oldukları paylardan doğan oy haklarını kullanamazlar. Ancak, yönetim kurulu üyesi olmayan pay sahiplerinin kendilerine verecekleri vekaletten doğacak oy haklarını kullanabilirler(yönetmelik, m.21/b). TTK.ya göre, pay sahibinin kendisi, eşi, altsoyu veya üstsoyu ile şirket arasındaki şahsi bir işe veya davaya dair olan müzakerelerde oy hakkını kullanması da yasaktır(ttk, m.374/f.1). Bu konudaki diğer bir kısıtlama, anasözleşme değişikliklerinde kullanılan oy haklarınıa ilişkindir. Eğer şirket anasözleşmesi ile aynı nominal değerli 122

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 123 paylardan bazılarına birden fazla oy hakkı vermek veya farklı nominal değerli paylara eşit oy hakkı vermek suretiyle bazı paylara oyda imtiyaz verilmiş ise, anasözleşme değişikliğinde imtiyazlı oy kullanılamaz. Farklı nominal değerli payların sahipleri anasözleşme değişikliklerinde sermayedeki payları oranında oy kullanırlar. Genel kurulda kullanılacak oy miktarları toplantıdan önce yönetim kurulunca tespit edilerek ilan edilir(yönetmelik, m.21/b). X. GENEL KURULU TOPLANTISINDA OY KULLANMA ŞEKLİ: Özel mevzuatında ve şirket anasözleşmesinde yer alan özel hükümler saklı kalmak üzere, genel kurul toplantısında oylama açık oy ve el kaldırmak sureti ile yapılır. Ancak, ortakların talep etmesi halinde, farklı bir oylama şekli de genel kurul tarafından belirlenebilir(yönetmelik, m.22). Örneğin; genel kurul, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin ibrası ya da sorumluluklarına gidilmesi hususunda gizli oy kullanılmasını kararlaştırabilir. XI. GENEL KURULU TOPLANTISINA VEKALETEN KATILMA: Önceki bölümlerde değindiğimiz üzere, kapalı anonim şirketlerde pay sahiplerinin vekilleri vasıtasıyla genel kurul toplantılarında temsil edilebilmeleri için, Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları Ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik ekindeki vekaletname örneğine (Örnek-3) uygun bir vekaletnamenin düzenlenmesi ve vekalet verenin imzasının notere tasdik ettirilmesi veya noterce onaylanmış imza sirkülerinin bu vekaletnameye eklenmesi gerekmektedir. Halka açık anonim şirketlerde genel kurula vekaleten katılma ve oy kullanma hakkında ise Sermaye Piyasası Kurulu nun Seri: IV, No:8 sayılı tebliğ hükümleri uygulanır(yönetmelik, m.21/a). Peki, vekaletnamenin geçerlilik unsurları nelerdir ve ne kadar süre için geçerlidir? Yönetmeliğe göre, vekaletnamede; şirketin unvanı, ait olduğu genel kurul toplantısının tarihi, vekilin adı soyadı, pay sahibinin pay adedi ile adı soyadı veya unvanı ile imzasının bulunması şarttır. Bu bilgilerden herhan- 123

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 124 gi biri bulunmayan özel veya genel vekaletnameler geçersizdir 6. Vekaletnameler ait olduğu toplantı ve hukuken bunun devamı sayılan genel kurul toplantısı için geçerlidir. Yönetmeliğe göre, gündemin değiştirilmemesi kaydıyla, nisabın yokluğu, azlığın talebi veya genel kurulun kararıyla yahut herhangi bir nedenle toplantının ertelenmesi halinde yapılacak toplantılar, hukuken önceki toplantının devamı sayılır(yönetmelik, m.23). Bu noktada bir hususa değinmek faydalı olacaktır. Yönetmelik, konuyu, sadece Türkiye de yerleşik olan paysahipleri açısından ele almıştır. Bu nedenle de, zaman zaman yabancı ülkelerde yerleşik özellikle yabancı tüzel kişipay sahiplerinin vekaletname ile temsili noktasında birtakım tereddütler yaşanabilmektedir. Örneğin; yabancı şirket adına genel kurul toplantısına katılacak olan yabancı uyruklu bir gerçek kişinin, yönetmelik ekindeki vekaletname örneğine uygun Türkçe metini imzalaması tek başına yeterli olacak mıdır? Ya da, noterlerimiz, böyle bir vekaletnamedeki imzanın aslına uygunluğunu tasdik edebilecek midir? Kanımızca, bu sorulara olumlu cevap vermek mümkün değildir. Dolayısıyla, yabancı tüzel kişi ortakların Türkiye de pay sahibi oldukları anonim şirketlerin genel kurullarına katılmak üzere yerli ya da yabancı bir gerçek kişiyi vekil tayin etmeleri durumunda, hem yabancı tüzel kişinin yetkili organlarınca verilen orijinal metindeki temsil belgesinin kendi ülkesindeki noter tarafından onaylanması, hem de bu metin ile birlikte Yönetmelik ekindeki vekaletname örneğine uygun vekaletnamenin tüzel kişinin temsil ve ilzama yetkili kişilerince imzalanması, orijinal dildeki yetki belgesinin noter onaylı Türkçe tercümesi ile birlikte Yönetmeliğe uygun Türkçe vekaletnamenin birarada yönetim kuruluna sunulması ve bu belgelerin genel kurul sonrasında şirket yönetim kurulu tarafından saklanması gerekir. Aksi takdirde, yani sadece Yönetmeliğe uygun Türkçe vekaletnamenin kabul edilmesi durumunda, yabancı tüzel kişinin yetkili organlarının o kişiye yetki verme iradesinin gerçekleşip gerçekleşmediği gündeme gelebilecektir. 6 Sermaye Piyasası Kurulu nun Seri : IV, No.8 tebliği hükümleri saklıdır. 124

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 125 XII. ÖZET VE SONUÇ: Türk Ticaret Kanunu na göre, genel kurulu toplantıya davete dair olan ilan veya davet mektuplarında gündemin gösterilmesi zorunludur. Kanuna göre, gündemde bulunmayan hususlar, genel kurulda görüşülemez. Ayrıca, anonim şirketlerin kuruluş, olağan, olağanüstü ve imtiyazlı pay sahipleri genel kurul toplantılarında Bakanlık komiseri bulundurulması ve toplantı tutanaklarının Bakanlık Komiseri ile birlikte imzalanması zorunludur. Aksi takdirde, genel kurul toplantılarda alınan kararlar geçerlilik kazanmaz. Yine, genel kurul toplantılarında yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin kendilerinin hazır bulunması esastır. Anonim şirket ortakları, organların tayini, hesapların tasdik ve kazancın dağıtılması gibi şirket işlerine ilişkin haklarını genel kurul toplantılarında kullanırlar. Bu yönüyle, her ortağın toplantıya katılma hakkı vardır. Oy hakkını haiz olan pay sahibi genel kurul toplantılarında bu hakkını bizzat kullanabileceği gibi, pay sahibi olan diğer bir şahıs vasıtasıyla da kullanabilir. Hatta, şirket anasözleşmesinde aksine bir hüküm yok ise, oy hakkı pay sahibi olmayan üçüncü bir şahıs vasıtasıyla da kullanılabilir. Diğer yandan, TTK.da, bazı yetki ve görevler münhasıran anonim şirket genel kuruluna tanınmış olup, bu yetkilerin bir başka organa devri yahut böyle bir yetki devri olmaksızın bizzat yönetim veya denetim kurulu tarafından kullanılması mümkün değildir. Bu çerçevede, Kanunla sadece genel kurula tevdi edilmiş olan yetki ve görevlerin bizzat genel kurul tarafından kullanılması, sorumluluklarının doğmamasını teminen, anonim şirket yönetim kurlarının genel kurula ait yetkileri kullanmaktan imtina etmeleri gerekmektedir. KAYNAKÇA Altaş, Soner (2010). Anonim Şirket Genel Kurul Toplantılarına İlişkin Usul ve Esaslar (Toplantı Çeşitleri, Zamanı, Yeri, Paysahiplerinin Toplantıya Davet Edilmesi) Mali Çözüm Dergisi 99, (2010) : 171-187 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (15.03.2007). Anonim ve Limited 125

7 soner altas:layout 1 11/9/10 3:07 PM Page 126 Şirketlerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (İç Ticaret 2007/1). Ankara :Resmi Gazete (26463 sayılı) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı(03.06.2004). Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (İç Ticaret: 2004/2). Ankara : Resmi Gazete (25481 sayılı) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı(25.07.2003). Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (İç Ticaret: 2003/3). Ankara : Resmi Gazete (25179 sayılı) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (07.08.1996) Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmelik, Ankara: Resmi Gazete (22720 sayılı) T.C. Tüzükler (08.02.1957) 48604 sayılı Ticaret Sicili Tüzüğü, Ankara:Resmi Gazete (9530 sayılı) T.C. Yasalar (09.07.1956) 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, Ankara:Resmi Gazete (9353 sayılı) 126