Hazret-i Mevlânâ nın Semâı

Benzer belgeler
(Seni sevdiğim için eğer benden bedel isterlerse, iki cihânın mülkünü versem bile bu bedeli ödemeye yetmez.)

DİNLEDİM NEY DEN HASRETİ Pazartesi, 11 Haziran :59

GADİR ESİNTİLERİ -9- Şiir: İsmail Bendiderya

İLİ : GENEL TARİH : Hazırlayan: Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sabah akşam tevâzu içinde yalvararak, ürpererek ve sesini yükseltmeden Rabbini an. Sakın gâfillerden olma! (A râf sûresi,7/205)

Recep in İlk Üç Orucunun Fazileti

Ömer Turhan. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

NOT : İMAM-I RABBANÎ Hz. bu mektubu muhterem şeyhi Muhammed Bakibillah'a yazmıştır.

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Ramazan Manileri // Ramazan Manileri. Editors tarafından yazıldı. Cuma, 25 Eylül :55

GADİR ESİNTİLERİ -10- Şiir: İsmail Bendiderya

Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal

Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.

Edeb Ya Hu! Cumartesi, 03 Ocak :31

Günaydın, Bana şiir yazdırtan o parmaklar. ( ) M. Mehtap Türk

Bu ay içinde orucu ve namazı o kişiye kolaylaştırılır. Bu ay içinde orucu ve namazı ALLAH tarafından kabul edilir.

Şeb-i Arus İstanbul da: Mevlana nın vuslat gecesi bu yıl yine aşkın başkentinde!


Efendim, öğrendiklerimin ikincisi; çok kimseyi, nefsin şehvetleri peşinde koşuyor gördüm. Şu âyet-i kerimenin mealini düşündüm:

Bir insan, nefs kılıcını ve hırsını çekip hareket edecek olursa, akıbet o kılıçla kendi maktül düşer. Hz. Ali

1 İslam ne demektir? Hazreti Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdiği din olup bunu kabul etmek, Allah a ve resulüne itaat etmektir.

Seyyid Abdülkadir Geylâni hazretleri küçük yaşta iken, annesinden Bağdat a giderek ilim öğrenmesi için izin ister.

Resulullah ın Hz. Ali ye Vasiyyeti

NOT : İMAM-I RABBANİ Hz. bundan önceki mektuplar gibi. bunu da büyük şeyhi Bakibillah'a yazmıştır.

HÜCCETİN İKAMESİ VE ANLAŞILMASI

Söylemek istemediğimiz birçok şey, söylemek istediğimiz zaman dinleyici bulamaz.

7.SINIF SEÇMELİ KUR AN-I KERİM DERSİ ETKİNLİK (ÇALIŞMA) KÂĞITLARI (1.ÜNİTE)

Orucun Manevi Hayatımıza Katkıları

1. İnanç, 2. İbadet, 3. Ahlak, 4. Kıssalar

KÂBE VARAK YALDIZ + LAK ST-D001 KÂBE

Herkes bir arayış içinde

5 Kimin ümmetisin? Hazreti Muhammed Mustafa nın (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetiyim. 6 Müslüman mısın? Elhamdülillah, Müslümanım.

, ERZİNCAN, TÜRKİYE.

Selman DEVECİOĞLU. Gönül Gözü

iki sayfa bakayım neler var diye. Üstelik pembe kapaklı olanıydı. Basından izlemiştim, pembe kapaklı bayanlar için, gri kapaklı olan erkekler içindi.

Hz. Muhammed. (s.a.s.) in Doğumunun 1437 inci senesi vesîlesiyle.. 18 Mart 2008 Lütfi Kırdar Kongre Merkezi

Âmil Çelebioğlu nun Ölümü İçin Yazılanlardan

Nakarat Alnımızın aklığı kafire kabus olur. Mazlumun canı yansa ahı bize dokunur. 2. Nakarat

Wessalatu wesselamu ala Rasuluna Muhammedin we ala alihi we sahbihi ecmain. Allahumme Rabbena ya Rabbena takabbel minna inneke entessemiul alim.

EFENDİ BABASI BÜTÜN MÜRİDLERİNDEN HABERDAR İMİŞ!

Ramazan: Hicri takvimin dokuzuncu ayıdır. Ramazan-ı Şerif veya Oruç Ayı da denilir.

ALEMLERİN EFENDİSİ NİN (SAV) DİLİYLE KUR AN

Sufi-Zentrum Rabbaniyya. Eusubillahi-mineş-şeytanirrajim Bismillahirr-rahmanirrahim. Sövene dilsiz gerek. Şeyh Eşref Efendi

GÜNAH ve İSTİĞFAR. Israr etmek kişiyi nasıl etkiler

Kur an Kerim ayetlerinde ve masumlardan nakledilen hadislerde arş ve kürsî kavramlarıyla çok

Anlamı. Temel Bilgiler 1

KİTABİYAT. Mevlānā Celāleddin-i Rumî, Mesnevî 1-2/3-4/5-6, Nazmen Tercüme: Ahmet Metin Şahin, Kaynak Yayınları, İstanbul 2006.

Bugün mihman gördüm gönlüm saz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz. Kalktı gam kasavet bahar yaz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz

Soðaným da kar gibi Elma gibi, nar gibi Kim demiþ acý diye, Cücüðü var bal gibi

Es-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri

Evlenirken Nelere Dikkat Edilmeli?

NOT : İMAM-I RABBANİ Hz. bu mektubu büyük şeyhi Muhammedi Bakibillah'a yazmıştır.

dinkulturuahlakbilgisi.com amaz dinkulturuahlakbilgisi.com Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com

TAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN. Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla

Nasrettin Hoca ya sormuşlar: - Kimsin? - Hiç demiş Hoca, Hiç kimseyim. Dudak büküp önemsemediklerini görünce, sormuş Hoca: - Sen kimsin?

İSMEK İN USTALARI SANATA ADANMIŞ BİR ÖMÜR ETEM ÇALIŞKAN ETEM ÇALIŞKAN KALİGRAFİ SERGİSİ

1. HAYATI ESERLERİ Divan Vâridât Ankâ-yı Meşrık Devriyye-i Ferşiyye...17

Muharrem ayı nasıl değerlendirilmelidir?

İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür

Diğer müritlerin neşeyle elindekileri takdiminden sonra, Aziz Mahmut Efendi, boynunu bükerek bu kırık ve solmuş çiçeği üstadına takdim eder.

Arapgirli Haşim Koç. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Erbaa lı Genç Şair Muhammed Dikal Lisede edebiyatı gerçekten seven öğretmenlerim bana da Edebiyatı sevdirdiler

Rahmân ve Rahîm Ne Demektir?

2016 YILI RAMAZAN AYI VAAZ VE İRŞAD PROGRAMI

M. Sinan Adalı. Eski zamanlarda yaşamış peygamberlerin ve ümmetlerinin başlarından geçen ibretli öyküler, hikmetli meseller

Yusuf Bulut. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Hikaye uzak bir Arap Alevi köyünde geçer. Ararsanız bambaşka versiyonlarını da bulabilirsiniz, hem Arapça hem Türkçe.

6. SINIF. Oturan, duran, kovsuz, gıybetsiz Hakk Muhammed Ali deyip evine vara, tüm canların Yüce Allah dildeki dileğini, gönüldeki muradını vere!

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak " " dersek h 6. olarak sadaka verme.

MERSİN İL MÜFTÜLÜĞÜ 2015 YILI RAMAZAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI VAİZİN

Balım Sultan. Kendisinden önceki ve sonraki Postnişin'ler sırası ile ; YUSUF BALA BABA EFENDİ MAHMUT BABA EFENDİ İSKENDER BABA EFENDİ

Adamın biri bir yolun kenarına dikenler ekmiş. Dikenler büyüyüp gelişince yoldan geçenleri rahatsız etmeye başlamış. Gelip geçenler, adama:

Bir selam ile selamlandığınızda ondan daha iyisiyle veya aynısıyla selamı alın (Nisa 86)

7- Peygamberimizin aile hayatı ve çocuklarla olan ilişkilerini araştırınız

Mehmet Ali Aktar. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

03-05 Ekim / October Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI

_MEYVENIN ÇEKİRDEĞİ AĞACIN ÇEKİRDEĞİN NE AYNDIR NE GAYRDIR..._

Yýldýz Tilbe 1 ADAM OLSAYDIN. Söz-Müzik: Yýldýz Tilbe. Sevdim olmadý yar, küstüm olmadý yar. Kendini arattý, beni bulmadý yar

İbadetin Manası ve Çeşitleri

4 YAŞ GRUBU HAFTALIK BÜLTEN EKİM

3. Farz Dışında Yaptığı İbadetler

X. ULUSLARARASI YUNUS EMRE SEVGi

Ali Rıza Malkoç. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

M14 esnevi den (şirli) r H i k â y ele


Senin için gelmesi mukadder olan şeylere hırs göstermen yersizdir. Senin için olmayan, başkasının hakkı olan şeylere, hasret çekmen yakışıksızdır.

Kur an ın Bazı Hikmetleri

İntikam. Ölüm Allah ın Emri

Dua ve Sûre Kitapçığı

İlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir.

Akın Uyar. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Melih Güler. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

İÇİNDEKİLER İTİKAD ÜNİTESİ. Sorular

Başbakan Yıldırım, 39. TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği ne gelen çocukları kabul etti

Ramazan Alkış. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Orucun tutulacağı günler olduğu gibi tutulmayacağı günlerde vardır. Resûlüllah sav bizzat bunu yasak etmiştir.

KAHRAMANMARAŞ PİAZZA DA AYDİLGE RÜZGARI ESTİ

11. Kullara rızık olması için birbirine girmiş, küme küme tomurcukları olan uzun boylu hurma

Peki, bu bayramın bizlere nasıl hediye edildiğini biliyor musunuz? Dilerseniz bu kıssayı hep birlikte hatırlayalım.

Efendim! Şu direğin arkasında Ekmekçi Koca vardır, benden daha âlim ve âriftir. diyerek Şeyh Hamîdüddîn i açığa çıkarmıştır.

Transkript:

Hazret-i Mevlânâ nın Semâı Yard.Doç.Dr. HİDÂYETOĞLU Ahmed Selâhaddin Çelebî Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî nin 21. Batından Torunu Rahmân, Rahîm Allah Adına, Hû Hamd ü Senâlar: Bize sünnet ve cemaat ehlinden olmayı nasîb ve ikrâm eden Allah a... Allahım, senin güzel isimlerin hürmetine hidâyet nûru ile kalblerimizi nûrlandır. Şevk ile Salavâtlar: Mü minlere Raûf ve Rahîm olan; âlemlere rahmet Habîbu llah a... Aşk u Niyâzlarım da: Şem a-i Nûr-i Ahmed in; Nûr-Cemâl-i Muhammed in pervâneleri olan cümle evliyâu llaha... Husûsiyle o pervânelerin cânânı Mevlânâ ya... Sizlere, Aşk u Niyâz isimli manzûmemi sunuyorum: 1. Aşkı bize, meşk eyleyen; Meşki bize, aşk eyleyen; Zevki dile, zerk eyleyen; Monlâ-yı Rûm Sultânımız, 2. Himmet edip, eyle meded. İkrâmına, yoktur aded. Zîrâ, sizi sevmiş Samed. Monlâ-yı Rûm Sultânımız, 3. Şeyhim Bahâ, feyzi müdâm; Seyyid, Salâh, Şems ü Hüsâm. Hak Dost için, sun dolu câm... Monlâ-yı Rûm Sultânımız, 4. Bulmuş Kerîm, bûy-i vefâ. Ceddim Ulu Ârif bekâ, Cân dîdeme bahşet ziyâ. Monlâ-yı Rûm Sultânımız, 5. Dinle, HİDÂYET cân gözüm. Hayy Mesnevî, Dîvân özüm. Dâim seni görsün yüzüm.

Monlâ-yı Rûm Sultânımız, Hazret-i Pîr in şu iki mısrâını, samîmîyetle yâd etmek, bize ve O nu sevenlere vâcibdir: Men bende-i Kur ânem eger cân-dârem Men hâk-i reh-i Muhammed-i Muhtârem Ey muhabbet dâiresinde olan Cânlar! Allah ın Selâmı sizlere olsun... Siz muhabbet ehli Cânlar ın hürmetine Allah, bizim duyuşlarımızı ve niyetlerimizi temizlesin... Ey âşık cânlar ve sâdık güzeller! Allah ın, Selâm İsm-i Şerîfi nden tecellîsi üzerinize olsun...sizlerin hürmetine Allah, bizim rûhlarımızı arındırsın... Ey dostluk ve aşk yolunda yürüyen cânlar! Allah ın Selâmı üzerinize olsun... Siz Hak yolcularının hürmetine Allah, bizim cân gözlerimizden perdeyi kaldırsın. Âmîn bi-hürmet-i kalem ile nây; ism-i Hak ile Hayy. Konumun dîbâcesi olarak, Segâh Niyâz Âyîn-i Şerîfi nin güftesini sunuyorum: I. Şem -i ruhuna cismimi pervâne düşürdüm Evrâk-ı dili âteş-i sûzâne düşürdüm Bir katre iken kendimi ummâne düşürdüm Hâyfâ yolumu vâdî-i hicrâne düşürdüm Takrîr edemem derd-i derûnum elemim var Mevlâ yı seversen beni söyletme gamım var II. Dinle sözümü sana direm özge edâdır Dervîş olana lâzım olan aşk-ı Hudâ dır Âşıkın nesi var ise ma şûka fedâdır Semâ safâ câna vefâ rûha gıdâdır III. Aşk ile gelin eyleyelim zevk u safâyı Göklere değin ir görelim hûy ile hâyı Mestâne olup depredelim çeng ile nâyı Semâ safâ câna vefâ rûha gıdâdır IV.

Ey sûfî bizim sohbetimiz câna safâdır Bir cür amızı nûş idegör derde devâdır Hak ile ezel ettiğimiz ahde vefâdır Semâ safâ câna vefâ rûha gıdâdır V. Aşk ile gelin tâlib-i cûyende olalım Şevk ile safâlar sürelim zinde olalım Hazret-i Mevlânâ ya gelin bende olalım Semâ safâ câna vefâ rûha gıdâdır Mevlânâ nın Semâı, hakkında çok konuşulan, lehinde ve aleyhinde fikirler beyân edilen bir konu. Bu konuyu, O nun eserlerinden hareket ederek tesbit etmeğe çalıştım. Konuyu üç kısımda mütâlaa ediyorum. Birincisi: Semâın sözlük mânâsı. İkincisi: Semâın terim olarak anlamı ve bu anlamla ilgili Mevlânâ nın duygu, düşünce ve yorumları. Üçüncüsü: Mukabele yâni Mevlevî Âyînî. Efendim, birinci ve ikinci kısım üzerinde duracağım: Semâ, mûsikî nağmelerini ve güzel sesi duymak ve dinlemektir. Hazret-i Pîr Mesnevî de der ki: Güzel sesi dinlemek Âşıklara gıdâdır. Çünkü güzel sesi dinlemekte kalb huzûru ve Allah a vuslat zevkı vardır. Gönüldeki hayaller güzel sesle gelişir; kuvvetlenir. Hatta hayaller bu güzel sesten, bu güzel nağmeden sûretlere ve şekillere bürünür. Aşk ateşi güzel seslerle kuvvet bulur, parlar, alevlenir. Biz hepimiz Âdem Aleyhi s-selâm ın cüzleriydik. Cennette o nağmeleri duyduk ve dinledik. Gerçi su ve toprak bize şübhe verdi ama yine o nağmeleri birazcık hatırlıyoruz. Mûsıkî nağmelerini ve güzel sesi dinleyen, seven ve öven Mevlânâ makamlara son derece vâkıftır ve makamların rûh halleri ile münâsebetini; gönül âlemine tesirini yakînen bilmektedir. Mevlânâ yalnızca bir gazelinde, tam on dört makam ismi verir. Bu on dört makamın hâlet-i rûhiyesini kendi anlayış ve duyuşuyla ifâde eder. Birkaçını arz edeyim: Üç telli sazı çal... Ben birliğe ulaştım. İkilikte bulunma. Ya Rehâyî perdesinden çal, ya Rehâvî perdesinden. Ney de Nevâ makamını bul da sessizliğin, nağmesizliğin feryâdını üfür. Irâk makamındaki nağme, bu ayrılığın dermânıdır; sen söz söylemeden gönlü alır, götürürsün, fakat nereye götürürsün, nereye kadar ulaştırırsın? Doğru sözlü, doğru işli dost isen Rast makamından çal ki; Hicâz a gelesin. Uşşâkı, Hüseynî perdesinden topla,bûselik, Mâye perdeleriyle gönüller aç. Senden Dügâh istiyorlar, sen Çârgâh dan söyle, sen bu yerin, bu yurdun mumusun, ışığısın ey güzelim, ne de hoş çalmadasın, ne de hoş söylemede... Mevlânâ nın bulunduğu Semâ Meclisleri nde, Ney veya Nây ki Mevlevîler Nây-ı Şerîf derler, Kudüm, Rebâb, Tanbûr, Def gibi mûsıkî âletleri çalınmış, İlâhîler okunmuştur. Bunu birçokları kabul etmiyor ama, bu bir gerçek. Bakınız, Bizim Yûnus Emre ne buyuruyor:

Mevlânâ sohbetinde saz ile işret oldı Ârif ma nîye daldı kim biledir ferişte Mevlânâ nın meclisinde naylar üflendi, kudümlere vuruldu, tanbûrlar çalındı, gazeller, ilâhîler okundu, Semâ edildi ve mecliste bulunan ârifler öyle bir ma nevî âleme daldılar ki, melekler bile o âleme vâkıf değil... Mevlânâ nın oğlu Sultan Veled Hazretleri Rebâbî dir. Bakınız, çaldığı sazın adıyla bir de mesnevî tarzındaki eserini bize sunuyor: Rebâbnâme... Sultân Veled diye tanınan bu zât, babası Mevlânâ nın huzûrunda, nice geceler seherlere kadar Rebâb çalmıştır. Nitekim Mevlânâ, cânlara ecir verensin; ebed sultânısın diye övdüğü oğlunun kendi huzûrunda Rebâb çaldığını, Rebâbî olduğunu şu rubâ îsinde belirtiyor: Bizim Muhammed Bahâeddîn Veled in ne güzel bir âdeti, ne güzel bir huyu var; kapkaranlık gecede bizi sessiz sedâsız bırakmıyor. O, Rebâb ı ta sehere kadar okşuyor, uykusu gelir ise uykunun boğazını sıkıyor. Mevlânâ nın Hamza adında son derece mahâretli bir Neyzeni vardır. O zamânın mûsıkî üstâdı olduğu belirtilen Kemâl Kavval, Mevlânâ nın bulunduğu meclislerde Def çalardı. Ayrıca Mevlânâ nın çok tatlı sesli aşkla def çalan bir gûyendesi vardı. Mevlânâ nın şiirlerinde ismi geçen Rebâbî Ebû Bekir ve Rebâbî Osmân da Mevlânâ nın Semâ Meclislerinde Rebâb çalan Mevlevî cânlarından ve Mevlânâ hayranlarındandır. Osmân Gûyende ile Şehâbeddîn Gûyende, Mevlânâ nın huzûrunda ilâhî okuyan dervîşlerdir. Mevlânâ nın, Rebâb hakkındaki şu yorumunu ehl-i dilin dikkatine sunuyorum: Rebâb aşk kaynağıdır, arkadaşların eşi ve dostudur. Araplar, buluta Rebâb adını takmışlardır. Bulut nasıl gülü, gül bağçesini sularsa, Rebâb da gönüller gıdâsı, gönül âleminin sâkîsidir... (Dîvân-ı Kebîr den) Mevlânâ, Rebâb sesi dinlemekten maksadın ne olduğunu Mesnevî-i Ma nevî sinde şöyle açıklar: Rebâb sesi dinlemekten maksad, yanıp yakılarak, hasret çekenler gibi Allah hitâbını hayal etmektir. Bizzat Rebâbî olan Mevlânâ, cân kulağıyla dinlediği Rebâbın, neler dediğini şöyle anlatır: Hiç biliyor musun? Rebâb ne diyor, gözyaşlarıyla, yanıp kavrulmuş ciğerlerle neler söylüyor? Diyor ki: Ben etimden uzak bir deriyim. Ayrılıktan nasıl ağlamayayım, nasıl dertlenmeyeyim? Önce Cenâb-ı Hak dan ayrıldık da şu cihâna geldik; fakat biz, halden hâle, şekilden şekile döne döne yine O na gidiyoruz. Sen, seni sımsıkı tutana,sımsıkı yapış. Evvel de (önü olmayan ön de) odur. Âhir de (sonu olmayan son da) odur. (Ma lumunuz, Evvel ve Âhir, Cenâb-ı Allah ın isimlerindendir.) Sen onu (Evvel ve Âhir olan Allah ı) bul! (Dîvân-ı Kebîr den) Ey cânlar! Rebâb böyle söylüyormuş, eyvallah Rebâb dinlemenin haram olduğunu söyleyen âlimlere Mevlânâ nın verdiği şu mânidar cevâbı, Eflâkî nin Menâkıbu l-ârîfîn inden nakledelim: Dünyanın yüce âlimleri ma lûmunuz olsun: Biz, Âl-i İmrân sûresinin on dördüncü âyet-i kerîmesinde beyân buyurulduğu vechile, bu dünyâda insanlar için bezenip süslenen, kadın, altın, gümüş, mal, mülk gibi her şeyi ve onların verdiği lezzetleri; medreseleri, tekkeleri, ileri gelenlerin hizmetine bıraktık. Hiçbir mansıbda gözümüz yoktur. Dünyâya ve dünyânın içindekilere artık hiç bakmıyoruz. Biz bir köşede inzivâya çekildik, şöhretten kaçınma evine sığındık. Servetleri, mansıpları, dünyâlık lezzetleri sizlere bıraktık. Hatta haram diye men ettiğiniz o Rebâb, azizlerin işine yarasa ve gerekseydi, biz ondan da elimizi çeker, onu din ulularına verirdik. Değersiz görülen, hiç ilgi gösterilmeyen garib Rebâbı biz çaldık, çünkü gariblere rağbet, din erlerinin,

Allah ın Halîlim dediği Hazret-i İbrâhîm Aleyhi s-selâm ın işidir. Mevlânâ nın Ney ile ilgili beyitleri var. Bazılarını arz edeyim: Ey güzel sesli Ney! Gönüller almadasın, hoşsun güzelsin, sıcak nefes vermedesin, soğuk havaları silip süpürmedesin. İçinde ne boğum var, ne bir şey, bomboş... Dertlere düşmüş, perîşân olmuş gönülden, candan, derdi elemi almada, onları da kendine döndürmedesin. (Dîvân-ı Kebîr den) Mevlânâ, Ney in sırrını şöyle beyan etmektedir: Ney in nağmeleri, Cenâb-ı Muhammed Mustâfâ nın, Hazret-i Aliyyel Murtazâ ya söylemiş olduğu sırların şerhidir. Mevlânâ nın Tanbûr hakkındaki bir rubâîsi de şöyle: Tanbur, ten tenen tennen diye, nağmeye başladı mı, elsiz ayaksız gönül, zincirini koparmağa koyulur... çünkü onun, mehtâbın ışığında gizlenmiş sesi gelmededir. Ey yorulmuş yol arkadaşı, gel demededir. Terim olarak Semâ, mûsıkî nağmelerini dinlemek, dinlerken vecde gelip harekette bulunmak, kendinden geçip dönmektir. Mevlevî anlayışıyla Semâ, mûsıkî seslerinin, Elest meclisinde Cenâb-ı Hakk ın: Ben sizin Rabbiniz değil miyim? hitâbındaki zevki andıran hatırasıyla gönülde coşan aşk heyecanlarının verdiği bir harekettir. Merhum Hocam Ser-Neyzen Halîl CÂN ın naklettiği, Mesnevî şârihi, âyîn bestekârı Ahmed Avnî KONUK un Semâ tarifini sunuyorum: Mevlevî Semâı, Allah ın emirlerini ve Peygamber-i zî-şânın sünnet-i şerîfelerini bütün incelikleriyle ve gönülden istekle yerine getirmekten insanın vicdânında hâsıl olan hazdan akdedilme bir meclisi aşkdır. Mevlevî Dergâhlarının Semâ-hânelerinde yazılı olan ve Semâın hakîkatini tarif eden dokuz beyitten bir kaçını arz edeyim: (Bu beyitlerin tamamını Halîl Cân dan öğrendim.) Semâ, kendinden geçmek, mutlak yoklukta zevâlsiz, devamlı varlık tadını tatmaktır. Semâ, Ya kûb un derdini ve devâsını bilmek, Yûsuf a kavuşmak kokusunu Yûsuf un gömleğinde koklamaktır. Semâ, Mûsâ peygamberin Asâsı gibi her solukta, o Firavun un sihirlerini yutmak, yok etmektir. Mevlânâ nın, Semâ edenin hâletini, Semâın mânâ ve mâhiyetini anlatan gazelleri vardır. Onlardan birkaç beyit arz edeyim: Semâ nedir? Semâ, gönüldeki gizli erlerden bir Selâm... Garîb gönül, onların mektubu gelince rahata kavuşur. Aklın dalları budakları, bu yel ile açılır, saçılır; bu vuruşla beden genişler, ferahlar, huzûra erişir. Donup buz kesilen, bu musıkînin te sîrine kapılmayan, ölüp yok olanlardan da aşağı olan canın, toprak başına... Şems-i Tebrizî ye Semâın sırrı sorulduğunda görüş ve düşüncelerini şöyle beyân eder: Allah ın tecellîsi, Allah erlerine Semâda daha çok vâkı olur. Onlar kendi varlık âleminden dışarı çıkmışlardır. Semâ onları, diğer âlemlerden çıkartır, Hakk ın likâsına (cemâline) ulaştırır. Onun için hâl ehline Semâ, beş vakit namaz, Ramazan orucu ve zarûret ânında su içmek ve yemek yemek gibi farzdır. Hâl sâhiblerinin hayâtı Semâ ile kāimdir. Eğer bir Semâ ehli doğuda, biri de batıda Semâ etse, her ikisi de birbirinin hâlinden haberdâr olur. Riyâzet ve zühd ehlinin Semâ etmesi de mübahdır. Onların bunda gözleri yaşarır ve kalbleri rikkâte gelir.

Mevlânâ ya göre dervîşler niçin Semâ eder? Dervîşler vecde düşerler de, Allah a özleyişleri artsın, âhirete inanış sevgileri çoğalsın, dünyâya gönülleri yabancı olsun diye Semâ ederler. Şems-i Tebrizî, yüce Pîr Mevlânâ ya, şöyle buyuruyor: Semâ buyurunuz, zîrâ taleb ve arzu ettiğiniz şeyi Semâda ziyâdesiyle bulursunuz. Semâın halka haram olması, nefislerinin istekleri ile meşgul olduklarındandır. Halk Semâ ettiği zaman, yerilen ve tiksinilen halleri kendilerinde artar. Hak ve hakîkatten gâfil oldukları halde hareket ederler. Hiç şüphesiz böyle bir zümreye Semâ haram olur. Halbuki Allah a âşık ve O nu talep eden ve Semâda aşk ve şevkı artan, o esnâda Allah dan başka, nazarında bir şey görünmeyen bir topluluğa Semâ mübah olur. Mevlânâ ile Şems in sırrı, Onların gerçek vârisi Sultân Veled şöyle buyururlar: Faziletli, çok zâhid ve verâ ehli olan babam, gençliğinde Semâ etmemişti. Büyükbabam Sultânü l- Ulemâ Bahâeddîn Veled Hazretleri nin hakkında, benim ile onun makāmı birdir diye buyurduğu kâmil bir veliyye olan anneannem Büyük Kira Hâtun, babamı Semâa teşvik ederdi. Babam da Semâ ederdi. Şemseddîn-i Tebrizî Hazretleri gelince ona Semâı öğretti. Mevlânâ nın kırk yıl samîmiyetle hizmetinde, sohbetinde ve Semâ Meclislerinde bulunarak, pişip olgunlaşanlardan Sipehsâlar da, Mevlânâ nın, Şems ile görüştükten sonra Semâa rağbet ettiğini söylüyor. Bu beyanlara göre, Mevlânâ, Şems ile buluşmadan önce, zaman zaman Semâ etmiştir. Ancak Şems ile buluştuktan sonra, Şems-i Tebrizî nin telkin ve ta lim ettiği ma nâda Semâda bulunmuş ve Semâa rağbeti artmıştır. Şems in, Konya ya gelişleri 1244; Pîr in irtihâli 1273; olduğuna göre Mevlânâ, Şems den sonra, takrîben otuz sene gece gündüz Semâ meclislerinde Semâ etmişlerdir. Semâın remizleri bahsini geçiyorum. Zîrâ zaman dar... Mevlânâ nın, Semâ hakkında verilen hükümler ile ilgili görüşlerini nakledeyim: Semâı, bazı bilginler men etmişlerdir. Bazıları caiz görmüştür. Her ikisi de doğrudur. Nefse uyan, şehvetine kapılan kişiler, kibirle, gafletle Semâa kalkarlar, âhiret hallerinden haberleri yoktur. Onların Semâı, boşuna bir iştir, oyundan ibârettir. Yaptıklarıyla azâba uğrayanların ta kendileri onlardır. Çünkü nefis ve şehvet, dünyâdandır. Şeyhlerin ve muhiblerin Semâına gelince: Bunlar boş şeylerden, oyunlardan tertemizdir, hatta bunların Semâı, zâhir ehlinin çalışıp çabalamasından da yücedir. Çünkü ameller niyete göredir. Havâssa Semâ helâldir, çünkü onlar Allah dan gayri her şeyden kurtulmuş bir gönül sahibidirler. Allah için sevme, Allah için nefret etme duygusu mâsivâdan kurtulan gönüldedir. Mevlânâ, Semâ etmek isteyenlere şöyle tavsiye buyururlar: Evvlâ Semâ ehliyetini elde et, ondan sonra Semâ yap. Nitekim ben, dün şekeri burnuma tuttum, burnum şekerden bir şey anlamadı; çünkü o anlamağa istîdadlı değildi. Hazırlıklı olmadan bir madene bile gitsen bir habbe alamazsın. Buğdayı olmaksızın değirmene gidenin ancak saçı, sakalı ağarır, başka bir şey elde edemez. Bu misâlin sonu gelmez, sözü kısa kes, yürü isti dâd elde etmeğe çalış. Mevlânâ nın, mûsıkîye ve Semâa meyledişinin sebeblerini kendilerinden dinleyelim: Biz, Anadolu Ülkesi insanlarının, hiçbir sûretle doğru yola meyletmediklerini ve İlâhî sırlardan mahrûm kaldıklarını görünce, insanların tabiatına uygun düşen şiir ve Semâ yolu ile mâ nâları onlara lâyık gördük. Çünkü Anadolu halkı, zevk ehli ve şiir sözlüdür. Meselâ bir çocuk hasta olur ve tabîbin verdiği ilaçtan nefret edip mutlaka şerbet isterse, hâzik tabîb, ilâcı şerbet testisine koymak sûretiyle çocuğa verir. Çocuk onu şerbet zannıyla seve seve içer, dertlerinden kurtulur, sıhhat bulur ve onun bozulmuş mizacı

düzelir. Diğer bir sebebini de şöyle îzah ederler: Allah erlerinin öldürücü açlık ve istiskā hastalığına benzer hâl ve zarûretleri olur. Bunu savmak için Semâ, raks, tevâcüd ve musıkîden başka çare yoktur. Bu olmasaydı Allah ın Celâl nurlarının ve tecellîlerinin heybetinden, onların mübârek vücutları, Temmuz güneşi karşısında kalmış bir buz gibi erir ve yok olur. Âşıkların harabatı, imaret kabul etmez ve halleri de ibârelere sığmaz. Medresede elde edilen ilim başka bir iş, Âşıklık başka bir iştir. Mevlânâ nın, mutlak âlem-i Cemâl e göç etmesinden sonra, mutaassıp fakihler, mağrûr zâhidler, Emîr Pervâne ye gelerek: Semâ haramdır. Mevlânâ nın, zamanında Semâ yaptığını ve bunun kendisine mahsûs olduğunu kabul ediyoruz, fakat şimdi onun bu âdeti arkadaşlarına geçti. Onlar bu bid ate sarılıyor ve aşırı dereceye vardırılıyorlar. Sizin, önayak olup asıl ve esâsı olmayan böyle bir bid atı yasak etmeniz lazım, diye ısrarda bulundular. Bunun üzerine Emîr Pervâne durumu Şeyh Sadreddîn-i Konevî ye arz ediyor. Sadreddîn-i Konevî, Konya nın ileri gelen büyüklerinin bulunduğu mecliste şöyle buyuruyor: Benim sözümü kabûl edersen, dervîşlerin sözlerine itimâdın varsa, Mevlânâ Hazretleri nin şan ve şerefi hakkındaki itikādın da sağlamsa, Allah hakkı için bu hususta, hiçbir şekilde müdahalede bulunma, bir şey söyleme, garazkârların sözlerine uyup itiraz etme, çünkü bu, velîlerden bir nevî yüz çevirmedir. Allah Velîlerinin bu çeşit bid atleri, yüce peygamberlerin sünneti mesâbesindedir. Onların hikmetlerini velîler bilirler. Kādir olan Allah ın işâreti olmadan onlardan bir şey sâdır olmaz. Nitekim, velîlerin olgunlarından sâdır olan bid at-i hasene, parlak sünnet gibidir, denilmiştir. Yedi yüz küsur yıl önce, Mevlânâ vuslata ermeden önce şöyle diyordu: Mezârımı ziyârete gelirsen, üstümdeki toprak yığınının raksettiğini görürsün. Kardeş mezârıma Def siz gelme, çünkü Allah meclisinde gamla oturmak yaraşmaz. Mey-i ma nâ-yı hidâyet câmıdır Molla-yı Rûm Ka betu llah-i hakîkat va cib oldu hurmeti diyen, 1956 da âlem-i cemâle intikal eden, Küfrevi halifesi Muhammed Lutfî nin, Semâın ma nâ ve mâhiyetini ifade eden bir manzûmesini sunarak, konuşmamı bitirmek isterim: 1. Şem a-i Nûr-i Ahmed e Cibrîller pervâne döner Nur-Cemâl-i Muhammed e Kudsîler pervâne döner 2. Zikret Allahu Ekber i Yâd eyle gel Peygamber i Rehber eyle sen Hayder i Dervîşler pervâne döner 3. Meydân-ı Tevhîd kurulur Tarz-ı Geylânî vurulur Boyunlar Hakk a burulur Sâdıklar pervâne döner 4.

Abdülkādir in devleti Nakşibendîler himmeti Mollâ-yı Rûm saltanatı Sâlikler pervâne döner 5. Âşık olan döner elbet Eder Allah a muhabbet Zâkirlere iner rahmet Saîdler pervâne döner 6. Şems-i Hudâ kalbe doğar Vâridât-ı hikmet yağar Sırr-ı Esmâ kalbe sığar Zâkirler pervâne döner 7. Feyz-i Muhammed den almış Deryâ-yı Tevhîd e dalmış Zevk ile hayrette kalmış Hayrânlar pervâne döner 8. Allah Allah Mûsâ döner Elindeki Asâ döner Âsumânda Îsâ döner Melekler pervâne döner 9. Dervîşler ki okur Esmâ Merhamet eder Müsemmâ Devrân eder Arş-ı A lâ Felekler pervâne döner 10. Dervîşler ki devrân eder Mukarribler seyrân eder Kudsîleri hayrân eder Muhlisler pervâne döner 11. Zikru llah demini bulur Münkirler de muhlis olur Kâfirler îmâna gelir Dertliler pervâne döner 12. Münkirlere çok görülmez Hayvan olan bal yemez Yarasa güneşi görmez Basîrler pervâne döner

13. Cân gözüyle cânânı gör Kimde kâmil îmânı gör Hak dan gelen fermânı gör Mü minler pervâne döner 14. Her kim sever bir Allah ı Zikreder Esmâu llah ı Görünce Dergâhu llah ı Tâlibler pervâne döner 15. Lutfî kalbe inci eker Emtâr-ı hikmeti döker Güneş gurub fecir söker Yıldızlar pervâne döner Son sözüm, Pîrim Celâleddîn-i Rûmî den bir Rubâî: Nereye baş korsam koyayım, secde edilen O dur Altı yönden de, altı yönden dışarıda da Ma bud O dur (ibâdete lâyık olan yüce Allah dır). Bağ, bağçe, gül, bülbül, Semâ, dilber (güzel)... Bunların cümlesi de bahâne; maksad hep O dur, O... 11 Aralık, 1995; 18 Receb, 1416 Pazartesi, Saat: 19.30 722. Vuslat Yılı münâsebetiyle hazırlanmış ve Konya Fuar ( tarihî adıyle: Dede Bahçesi) Kültür Merkezi Salonu nda sunulmuştu. Felçli Demlerimin dokuzuncu senesinde dost semâzenin semazen.net sayfasında yayınlanmak üzere sunuyorum. Bana, yayınlanması için yardım eden oğlum Uzm.Dr.Bahâüddin Tâhâ ya teşekkür ederim. 14 Şubat, 2007; 26 Muharrem, 1428 Çarşamba dünya sevgililer günü - Ankara Caddesi Selçuklu KONYA ascelebihidayetoglu@hotmail.com