T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GIDA TEKNOLOJİSİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI ANKARA, 2011
SEKTÖR Öğretim programlarının ve modüllerin hazırlanmasının her aģamasında, iģ yaģamının iģ gücüne dönük gereksinimlerinin tüm yönleriyle dikkate alınması amacıyla sektörel kuruluģlarla görüģ alıģveriģi ve iģ birliği gerçekleģtirilmiģtir. Program geliģtirme sürecinde, üniversitelerden uzmanlar ve sivil toplum kuruluģları ile iģ birliği yapılmıģtır. Sektör taraması ve mesleki yeterliklerin belirlenmesinde sektör anket uygulanmıģtır. Bu anketler sonucunda Türkiye genelinde tesisat teknolojisi ve iklimlendirme sektörünün ihtiyaçları ve programdan beklentileri tespit edilmiģtir. Bu ihtiyaçlar program çalıģmalarının temelini oluģturmuģtur. Program geliģtirme sürecinin her aģamasında, ticaret odaları, alanla ilgili vakıf, dernek ve odalar, üniversiteler ile iģ birliği yapılmıģtır. Bu firmaların eğitim sorumluları ve çeģitli meslek elemanları ile iletiģim kurulmuģ ve katkıları sağlanmıģtır. Böylelikle sektör beklentileri programa yansıtılmıģtır. Meslek elemanlarından ulusal ve uluslararası iģ gücünden beklenen yeterliklerde çeģitli araģtırmalar ve yabancı uzmanlar ile görüģülerek tespit edilenler program çalıģmalarına aktarılmıģtır. Bu doğrultuda tesisat teknolojisi ve iklimlendirme alanı ve altında yer alan mesleklerde uluslararası ve ulusal düzeyde standartlara uygun, her yaģta ve düzeyde bireye eğitim olanağı sağlayan program hazırlamak hedeflenmiģtir. 2
ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR SEKTÖR ALAN ALANIN TANIMI ALANIN AMACI DAL PROGRAMLARI, TANIMLARI VE AMAÇLARI GIDA İMALAT SANAYİ GIDA TEKNOLOJİSİ Gıda teknolojisi alanı altında yer alan gıda kontrol, süt iģleme, hububat iģleme, sebze ve meyve iģleme, zeytin iģleme, çay üretimi ve iģleme dallarının yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. Gıda teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerde, sektörün ihtiyaçlarına ve gıda mevzuatlarına uygun üretim yapabilen, bilimsel ve teknolojik geliģmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmıģ nitelikli meslek elemanları yetiģtirmek 1. SÜT İŞLEME Tanımı: Gıda sektöründe, hijyenik Ģartlarda süt ve ürünlerinin teknolojik üretimi konusunda yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Süt ve süt ürünleri operatörlüğünün 2. HUBUBAT İŞLEME Tanımı: Gıda sektöründe, hijyenik Ģartlarda hububat ve ürünlerinin teknolojik üretimi konusunda yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Hububat ve hububat ürünleri operatörlüğünün 3. GIDA KONTROL Tanımı: Gıda laboratuvarlarında duyusal, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analiz ve kontrol yapma konusunda yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Gıda laboratuvar teknisyenliğinin yeterliliklerine sahip meslek elemanları yetiģtirmek 4. ÇAY ÜRETİMİ VE İŞLEME Tanımı: Çay yetiģtirme, hasat ve hijyenik Ģartlarda çay çeģitlerinin üretimi ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Çay üreticiliği ve operatörlüğünün 3
5. SEBZE VE MEYVE İŞLEME Tanımı: Gıda sektöründe, hijyenik Ģartlarda, sebze ve meyve ürünlerinin teknolojik üretimi konusunda yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitime ve öğretim verilen daldır. Amacı: Sebze meyve ve ürünleri operatörlüğü mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiģtirmek 6. ZEYTİN İŞLEME Tanımı: Gıda sektöründe, hijyenik Ģartlarda sofralık zeytin ve zeytinyağının teknolojik üretimi konusunda yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Sofralık zeytin ve zeytinyağı operatörlüğünün GİRİŞ KOŞULLARI İSTİHDAM ALANLARI EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Öğrencilerin sağlık durumu, gıda teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerin gerektirdiği iģleri yapmaya uygun olmalıdır. Gıda teknolojisi alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dal/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda; 1. Kamu, iģletme ve özel laboratuvarlarda, 2. Kalite kontrol laboratuvarlarında, 3. Süt ürünleri üreten iģletmelerde, 4. Sebze ve meyve ürünleri üreten iģletmelerde, 5. Hububat ürünleri üreten iģletmelerde, 6. Zeytin ürünleri üreten iģletmelerde, 7. Çay üretimi yapan iģletmelerde vb. yerlerde çalıģabilirler. 1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında diplomaya götüren ortaöğretim kurumları ile belge ve sertifika programlarının uygulandığı her tür ve derecedeki örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitim-öğretim kurumlarında uygulanmaktadır. 2. Programın uygulanabilmesi için gıda teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. 4
EĞİTİMCİLER ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER BELGELENDİRME EĞİTİM SÜRESİ 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karģılığı okutacakları derslere iliģkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde gıda teknolojisi alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir. Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne göre çeģitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; 1. Dersin altındaki modüllerin iģleniģi sırasında kazandığı (bilgi, beceri ve tavırlar) yeterlikler, ölçme değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilir. 2. Okulda, iģletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin dersteki baģarısı belirlenir. Program; geniģ tabanlı ve modüler yapıda düzenlendiğinden, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği çerçevesinde yatay ve dikey geçiģlere olanak sağlar. 1. Alan/dalda sertifika, belge ve diplomaya götüren tüm programlar ve dallar arasında geçiģ yapılabilir. 2. Diploma almaya hak kazanan öğrenci, gıda teknolojisi alanının devamı niteliğindeki programların veya bu alana en yakın programların uygulandığı meslek yüksek okuluna sınavsız geçiģ yapabilir ya da sınav sonuçlarına göre diğer yüksek öğrenim kurumlarını tercih edebilir. 1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin seçtiği dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir. 3. Öğrenciye, programdan ayrıldığında veya mezun olduğunda, kazandığı yeterlikleri gösteren ve bir yaygın mesleki ve teknik eğitim programı ile aynı yeterlikleri kazanan kiģilere eģ değer belge verilir. 4. Öğrencinin kazandığı mesleki yeterlikler sertifikaya yönelik belgelendirmelerde değerlendirilir. 1. Alan programının toplam eğitim süresi, 9. sınıftan sonra 3 öğretim yılı olarak planlanmıģtır. 2. Eğitim süresinin okul, iģletme ve bireysel öğrenme için ayrılmıģ dağılımı, gıda teknolojisi alanı haftalık ders çizelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. 5
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ÖĞRENCİ KAZANIMLARI EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ Modüler öğretime yönelik ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. 1. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 2. Öğrenciler kendi kendine öğrenmeye teģvik edilir. 3. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 4. Öğrenciler araģtırmaya yönlendirilir. 5. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. Öğrenciler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, gıda üretim iģletmeleri, meslek odaları ve meslek elemanları ile iģbirliği yapılarak yönlendirilir. Programın sonunda seçtiği dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerileri kazanacaktır. 2. Ulusal ve uluslararası iģ gücünden beklenen temel yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alanın altında yer alan dallara ait temel yeterliklere sahip olacaktır. 4. Dalın/mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanacaktır. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanacaktır. 1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitimöğretim uygulamaları yapılır. 2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iģ birliği yapılarak iģ baģında eğitim faaliyetleri gerçekleģtirilir. 3. Sektörde oluģan değiģim ve geliģimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalıģmaları yapılabilir. 6
MESLEK LİSESİ GIDA TEKNOLOJİSİ ALANI (GIDA KONTROL, SÜT ĠġLEME, SEBZE VE MEYVE ĠġLEME, HUBUBAT ĠġLEME, ZEYTĠN ĠġLEME, ÇAY ÜRETĠMĠ VE ĠġLEME DALLARI) ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ DERS 9. 10. 11. DERSLER KATEGORİLERİ SINIF SINIF SINIF DĠL VE ANLATIM (*) 2 2 2 2 TÜRK EDEBĠYATI 3 3 3 3 DĠN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BĠLGĠSĠ 1 1 1 1 TARĠH 2 2 - - T.C. ĠNKILAP TARĠHĠ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 - COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATĠK 4 - - - GEOMETRĠ 2 - - - ORTAK DERSLER FĠZĠK 2 - - - KĠMYA 2 - - - BĠYOLOJĠ 2 - - - SAĞLIK BĠLGĠSĠ 1 - - - FELSEFE - - 2 - YABANCI DĠL 3 2 2 - BEDEN EĞĠTĠMĠ 2 2 2 - GÖRSEL SANATLAR /MÜZĠK 1 - - - TRAFĠK VE ĠLK YARDIM - - - 1 TOPLAM 29 14 14 7 A L A N / D A L D E R S L E R İ ALAN ORTAK DERSLERİ DAL DERSLERİ MESLEKĠ GELĠġĠM - 2 - - GIDA ĠġLETMELERĠNDE HĠJYEN VE SANĠTASYON (*) - 5 - - GIDA KĠMYASI - 4 - - MADDEDE TEMEL DEĞĠġĠM VE ÖLÇÜMLER - 5 - - ĠġLETMELERDE BECERĠ EĞĠTĠMĠ (*) SÜT ÜRÜNLERĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ 1(*) PEYNĠR TEKNOLOJĠSĠ SÜT ÜRÜNLERĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ 2 TAHIL TANELERĠ VE KURU BAKLĠYATLARI SATIġA HAZIRLAMA ÖĞÜTME TEKNOLOJĠSĠ (*) MAKARNA ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ EKMEK ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ BĠSKÜVĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ GIDALARDA MĠKROBĠYOLOJĠK ANALĠZLER GIDALARDA TEMEL KĠMYASAL ANALĠZLER (*) GIDALARDA NĠTEL VE NĠCEL ANALĠZLER GIDALARDA KALĠTE KONTROL ANALĠZLERĠ ÇAYLIK OLUġTURMA VE HASAT SĠYAH ÇAY ÜRETĠMĠ (*) YEġĠL ÇAY ÜRETĠMĠ ÇAY AMBALAJLAMA BĠTKĠSEL ÇAYLAR SEBZE VE MEYVEĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ 1 (*) SEBZE VE MEYVE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ 2 SOFRALIK ZEYTĠN ÜRETĠMĠ (*) ZEYTĠNYAĞI ÜRETĠMĠ ZEYTĠN ÜRÜNLERĠ AMBALAJLAMA VE DEPOLAMA 12. SINIF - - 18 28 TEKNĠK RESĠM ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI - 16 18 28 SEÇMELİ DERS SAATİ TOPLAMI 7 4 2 2 REHBERLİK VE YÖNLENDİRME 1 1 1 1 TOPLAM DERS SAATİ 37 35 35 38 7