Benvenuti! Italienisch Mirësevini! Albanisch Arabisch Добре дошли! Bulgarisch Dobrodošli! BKS Hoş Geldiniz! Türkisch Добро пожаловать! Russisch Cėad mile fáilte! Gaelic Bienvenu! Französisch Hjärtligt välkomna! Schwedisch Welcome! Englisch Karibu! Swahili Marscha Voghila! Tschetschenisch Siyalamukela! Ndebele Szeretettel üdvözöljük! Ungarisch Willkommen! Deutsch Bine aţi venit! Rumänisch 1
Graz Beledeyesi nin Hoşgeldiniz Broşürü Yeni gelenler için bir kullanma kılavuzu 3
KITAP KÜNYESI İÇINDEKILER Medya Sahipleri ve Editörler: Graz Belediyesi, Belediye İdaresi, Entegrasyon Bölümü Keesgasse 6 Giriş Katı 8010 Graz +43 316 872 22 43 integrationsreferat@stadt.graz.at www.graz.at/integration www.menschenrechtsstadt.graz.at I II Selamlama Kullanma Kılavuzu Graz Hakkında Genel Bilgiler Graz da Yeni olmak İkamet Etme, Enerji & Çevre Koruma Ev Değiştirirken Yapmanız Gerekenler 6 9 10 12 18 24 Bölüm Başkanlığı ve Proje Yönetimi: Brigitte Köksal Proje Yönetimi Asistanı: Alexandra Lambrecht Yazı İşleri: Angela Schick (İdare) Mag. Joachim Hainzl Mag. a Pauline Riesel-Soumaré Fotoğraf: Stadt Graz/Foto Fischer (11) istockphoto (19) Graz Tourismus (5) Holding Graz (1) Sayfa Düzeni & Üretim: achtzigzehn Agentur für Marketing und Vertrieb GmbH Andreas-Hofer-Platz 15 8010 Graz www.holding-graz.at Baskı: Medienfabrik Graz Dreihackengasse 20 8020 Graz www.mfg.at Çeviriler: OMEGA Kurumu nun çevirmen ekibi tarafından yapılmıştır Koordinatör: Bakk. a Nicola Baloch III IV V VI VII VIII IX X XI Çalışmak Ulaşım Yaşam Durumları & Sosyal Konular Çocuklar & Gençler Eğitim Sağlık Göç & Entegrasyon Eşit Muamele & Yönetime Katılma Sanat & Kültür Spor & Dinlenme 26 34 38 46 56 64 68 76 86 90 2. Baskı, Nisan 2012 www.graz.at XII Yaşlılar 92 Bu, Hoşgeldiniz Broşürü'nü İngilizce, Fransızca, Türkçe, Rusça, Boşnakça, Hırvatça ve Sırpça dillerinde www.graz.at/integration Welcome Box adresinden indirebilirsiniz. XIII XIV Acil & Kriz Zamanlarında Yardım Bilmeniz Gereken Diğer Şeyler Adresler 96 100 104 5
Graz a Hoşgeldiniz! Graz ı Yaşayın! Graz ı kendinize yaşam noktası olarak seçmenize çok memnun oldum! Graz, 150 den daha fazla farklı ulusun yaşadığı, dünyada olup bitenlere ilgi duyan bir eğitim ve kültür şehridir. 40.000 den daha fazla genç okula gitmektedir, 50.000 üzerinde öğrenci ise dört üniversitede ve iki uygulamalı bilimler üniversitesinde akademik bir eğitim almaktadır. Graz da, kültürün her çeşidi geniş bir alana sahiptir. Şehrin bütün iç kısmı ve de Eggenberg Sarayı UNESCO- Dünya Kültür Mirası olarak seçildi. Graz ın Nisan 2011 tarihinden beri UNESCO City of Design olması, bizim uluslararası mimarimizin müşterek sorumlusudur. Yenilik ve yaratıcılık şehrimizin özel unsurlarıdır! Belediye Başkanı olarak temennim, Graz ın, Avusturya nın yaşam kalitesi yüksek şehri olarak kalmasıdır. Bunun için ilk sırada, yurttaşların barış içinde beraber yaşamaları gelmektedir. Graz, bunlardan dolayı bir Birleşmiş Milletler- insan hakları şehridir ve resmi olarak tanınan bütün dinlerin ve mezheplerin temsil edildiği Çok Çeşitli Dinler Kurulu aracılığıyla çok çeşitli dinlerle diyalog içinde olmaya özen gösterilmesi buna bir örnektir Sizler de çevrenizde, ikamet ettiğiniz yerde ve de işyerinizde insanlarla lütfen diyaloğa geçmeye çalışınız! Bunu tanımlayacak en basit ifade: İnsanlar, ancak konuşarak bir araya gelebilirler. Hoşgeldiniz Dosyası şehrimiz ile ilgili önemli bilgiler içermektedir ve bu bilgiler başlangıçta işlemlerinizi yaptırmada yardımcı olacaktır. Şehrimizde arkadaşlıklar edinmenizi, buraya yerleşmenizi ve de Graz da kendinizi evinizde ki gibi hissetmenizi diliyorum. Sizlerin Mag. Siegfried Nagl Belediye Başkanı Çok çeşitli ve canlı şehrimizde yaşamınızı sürdürmeyi tercih etmenize çok memnun oldum. Graz ın, UNESCO Dünya Kültür Mirası ve City of Design şehri olması ve de burada bir çok uluslararası tanınmış kültür etkinliklerinin yapılması bunun bir kanıtıdır. Graz da herzaman yeni bir şeyleri keşfetmek ve yaşamak mümkündür. Ben, mobilite ve çevreyi korumadan sorumlu olan politikacıyım, özellikle de Graz ın Hareketli Bir Şehir olduğuna dikkatinizi çekmek istiyorum. Graz, hızlı ve çevre dostu olan cazip bir kamusal ulaşım ağıyla şehrin her tarafına hizmet vermektedir. Bisiklet kullananlar, Avusturya nın Bisiklet Kullanma Başkenti nde 120 km uzunluktaki bisiklet yolu ağından hemen faydalanabilirler. Ayrıca, Graz yaya olarak da keşfedilmeye ve yaşanmaya değer bir şehirdir. Graz da doğasever halkın sayısı her geçen gün yükselmektedir ve şehirlerini de bütün duyu organlarıyla hissetmekteler. İyi bir başlangıç yapabilmeniz için Hoşgeldiniz Dosyası yla birlikte toplu taşıma araçlarını kullanabileceğiniz bir günlük bilet ile yüzde elli indirimli bir haftalık bilet hediye ediyoruz. Sizler de geniş bir yelpazeye sahip olan doğa dostu ulaşım hizmetlerimizden yararlanır ve yeni yurdunuzu özel bir bakış açısından tanırsanız beni mutlu kılarsınız. Lisa Rücker Belediye Başkanı Yardımcısı 6 7
I KULLANMA KILAVUZU Sevgili Graz Halkı! Sevgili Yeni Graz lılar! İyi bir ev sahibi, konuklarına yeni ve bilmedikleri yerleri tanıtır, onları yönlendirir, oradaki kurallar ve de görülmeye değer yerler hakkında bilgi verir. Sizlere, oturacağınız çevreyi kişisel olarak tanıtma fırsatımız olmayabilir, fakat en azından başlangıç için şehri tanıyacağınız bir şehir turu çekiyle yardımcı olmak istiyoruz. Ayrıca, bizim Hoşgeldiniz Dosyası ndaki bilgiler Steiermark Eyaleti nin Başkenti ni tanımanızda sizlere yardımcı olacaktır. Graz şehrinin mükemmel bir altyapıya sahip olduğunu, yaşam kalitenizin yüksek olmasına değer verildiğini göreceksiniz. Belediye yönetimiyle çalışarak, herzaman daha da iyi bir hizmet vermek istiyoruz. Bu konuda bir çok defa Avusturya idare mükafatıyla ve de daha bir çok farklı konularla mükafatlandırıldık. Umarım, herzaman haklı çıkacağız ve sizlerin de Graz Belediyesi Yönetimi yle iletişiminiz olumlu olacaktır. Sizlere, Graz da kendinizi huzurlu hissetmenizi ve de şehrimizin bir çok güzel taraflarını keşfetme fırsatını diliyorum. Belki de Mur Metropolü, sizlerin yalnızca ikamet ettiğiniz yer değil, aynı zamanda yurdunuz olacaktır. Ihr Mag. Martin Haidvogl Belediye Meclisi Direktörü Graz da asli ikametgah kaydınızı yaptırdınız ve Hoşgeldiniz Dosyası nı aldınız. Dosyada yer alan içerik ve bilgilerle Steiermark Eyaleti nin Başkenti nde geçireceğiniz ilk alışma devresinde sizlere birazcık da olsa yardımcı olmak istiyoruz. Hoşgeldiniz Dosyası nda şunları bulabilirsiniz: Graz da ki yaşamın nasıl olduğuyla ilgili önemli hoşgeldiniz bilgi broşürleri Bir çok farklı konuda kitapçıklar Graz şehir turu için bir çek Graz belediye başkanı ve politikacıları tarafından yapılan bir Tanışma ve Kaynaşma daveti Bir şehir planı Bir bisiklet yolları haritası Bir tükenmez kalem Graz hakkında iki filmin ve altı dilde Hoşgeldiniz Broşürleri nin kayıtlı olduğu bir USB-belleği. Bu bellekle broşürleri bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz. Sizlere Hoşgeldiniz Bileti hediye ediyoruz. Bu, 24 saat geçerli olan Graz toplu taşıma araçlarını kullanma biletiyle bir gün de bütün önemli işlerinizi haledebilirsiniz. Ayrıca, yüzde 50 indirimli olan bir haftalık otobüs ve tramvay kullanma bileti de verilmektedir. Hoşgeldiniz Dosyası nda yararlı bilgileri 14 Bölüme (Çalışma konusundan ikamet etme konusuna kadar) ayırdık. Bölümlerde, söz konusu olan resmi merci ve dairelerin, kurumların vs. iletişim bilgileri ayrı bir bilgi bölümüyle belirtilmiştir. Bazen bu bilgiler metinlerin içerisinde de yer almaktadır- Bilginin tekrarlanması hiç olmamasından daha iyidir. Bazı bilgileri, iki ve ya daha çok bölümde kullanmak uygun düştü, fakat sadece bir bölümde ayrıntılı olarak işlendi- Bu da dipnot olarak belirtildi. Tavsiyeler başlığı altında daha bir çok faydalı internet adreslerine ulaşabilirsiniz. Ayrıca, sizler için ekte bütün adres ve iletişim bilgilerini bir araya topladık. Umarız, Hoşgeldiniz Dosyası sizler için yararlı olur ve sizlere güzel şehrimizde mutlu bir yaşam sürmenizi diliyoruz! Eksiksizlik üzerine hak iddia etmiyoruz- arzularınızı, şikayetlerinizi, daha iyi gördüğünüz önerileri ve özellikle de takdirlerinizi lütfen Graz Belediyesi Entegrasyon Bölümü ne bildiriniz, +43 316 872 22 43 integrationsreferat@stadt.graz.at Entegrasyon Bölümü Ekibiniz 8 9
I GRAZ A HOŞGELDINIZ! Graz Steiermark Eyaleti nin başkenti, Avusturya nın da ikinci büyük şehridir. Yaklaşık 267.000 (Son güncelleme:1.1.2012, asli ikametgah Graz) nüfusa sahip olan Graz da 160 farklı ülkeden halk bulunmaktadır. İlk yerleşim yaklaşık 5.000 yıl önce Mur Nehri ile Schlossberg arasında bulunan şehrin kalbi olarak tanımlanan sarp kayalıklara yapılmıştır. 1128 yılında ilk defa Graz dan bahsedilmiştir. Şehrin renkleri beyaz ve yeşildir. Arması yeşil ve üzerinde dik yürüyen gümüş bir panter bulunmaktadır. Graz, belediye başkanı, belediye meclisi (56 üye) ve şehir senatosu (9 belediye meclis üyesi) tarafından yönetilmektedir. Belediye meclisi seçimleri her beş yılda bir yapılmaktadır. Belediye meclisi, şehir belediye meclisini, belediye başkanını ve onların yardımcılarını seçer. Hauptplatz da bulunan Belediye Binası şehir yönetiminin merkezidir. Şehir, Graz Belediye Meclisi aracılığıyla ortalama 3.000 hizmetli tarafından yönetilmektedir. Halkın elektrik, su ihtiyacını karşılama, kamusal ulaşımı sağlama, çöp toplama, kanalizasyon vs. için Holding Graz ın (Altyapı Hizmetleri Veren Kamu Kuruluşu) ortalama 4.000 hizmetlisi bulunmaktadır. Kısa mesafeli yollar şehri olarak da bilinen Graz, bir bilim, teknik ve kültür merkezidir. Eggenberg Sarayı ve şehrin tarihi kısmı UNESCO- Dünya Kültür Mirasına aittir. Graz 2003 Avrupa Kültür Başkenti, 2011 City of Design şehri seçildi. Ayrıca, 2001 yılından beri Avrupa nın ilk İnsan hakları Başkenti, ekolojik Adil Ticaret Belediyesi (Fair Trade-Gemeinde) ve de Avusturya nın ilk lezzet başkentidir. Graz da 4 Üniversite, iki Meslek Yüksek Okulu ve iki pedagojik yüksek okul bulunmaktadır; yaklaşık 50.000 kişi üniversitede eğitim görmektedir. Diğer Bilgiler: Nüfus: 223.000 Avusturya vatandaşı, 16.500 AB vatandaşı, 27.500 AB vatandaşı olmayan Yüz ölçümü: 127,58 kilometre kare (bunun yüzde 40 ı yeşil alan) Denizden yüksekliği: 353 metre deniz sevi yesinin üzerinde Coğrafi konum: 47,05 derece kuzey enle minde, 15,22 doğu boylamında Semt: 17 Mur Nehri nin belediye sınırları dahili: 15,87 kilometre Karayolu ağı uzunluğu: Yaklaşık 1.100 kilometre Bisiklet yolu ağı uzunluğu: Yaklaşık 120 ki lometre Tramvay ağı uzunluğu: 66 kilometre İşletme: Yaklaşık 10.500 Firma Çalışan: Yaklaşık 185.000 kişi 10 11
I GRAZ DA YENI OLMAK Graz a tekrar hoşgeldiniz! Burada, Graz a geldikten sonra ilk önce neler yapmanız gerektiği konusunda bilgi edinebilirsiniz. Örneğin; pasaport, kimlik, vatandaşlık belgesi gibi belgeleri çıkartmak için hangi mercilere başvurmanız gerektiği konusundaki bilgilere burada ulaşabilirsiniz. Graz Belediyesi nin Yedi Yurttaş Servis Yerleri (BürgerInnen-Servicestellen der Graz) çalışanları sizin soru ve taleplerinizi yerine getirmekteler. İkametinizin Kaydı Graz a taşınmanız durumunda üç gün içerisinde ikamet kaydınızı yaptırmanız gerekiyor. Yani, yaşamınızı gelecekte Graz da sürdürecekseniz, asıl ikametiniz orada olacaksa (bu durum oturma izninizin süresine ve işyerinizin yerine bağlıdır) kaydınızı mutlaka yaptırmalısınız. İkamet kaydı yaptırma zorunluluğu Graz a taşınan bütün aile bireyleri için geçerlidir. Eski ikamet kaydınızı (taşınmadan üç gün önce ve ya taşındıktan üç gün sonra) sildirmeniz gerekiyor. İkameti silme ve kaydetme işlemini taşındığınız yerde de yaptırabilirsiniz. Graz ı asıl ve ya geçici ikametiniz olarak belirtmelisiniz, bu, değişikliği yapmak (bir ay içerisinde) zorunludur. İkamet kayıt işlemi ücretsizdir. İkametinizi yaptırmadığınız takdirde kuralı ihlal etmeden suç işlemiş olursunuz. Kayıt yapma, silme veya değiştirme işlemlerini Graz Belediyesi Yurttaş Servisi nden (BürgerInnen-Srevicestellen der Stadt Graz) yaptırabilirsiniz. Bu kurumda verilen diğer hizmetler: İkamet işlemlerini yapma, silme ve değiştirme, eşya bulma ve kaybetme kayıtları, yeşil ve mavi park etme alanları (blaue und grüne Zone) için özel izinler, köpek kayıt işlemleri, bir çok onay belgesi (Örneğin; yaşlılar kartı, (SeniorInnen-Card) engelliler kartı ve gençlik taksi kartları (Jugendtaxi-Card)). Pasaport ve kimlik işlemlerinizi yalnızca ServiceCenter, Schmiedgasse 26 da yaptırabilirsiniz. (Sayfa 14 te detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz). Kayıt Belgesi Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri (Bütün Avrupa ülkeleri, İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç) ve İsviçre vatandaşları üç ay boyunca vize almadan Avusturya da kalabilirler. Avusturya da ikametlerinin uzun sürmesi durumunda dört ay içerisinde (Giriş yaptıkları tarihten itibaren) kayıt belgesi için başvuru yapmaları zorunludur. Bu belgeyle, oturum hakları belgelenmiş olmaktadır. Beş yıl boyunca Avusturya da sürekli ikamet etmeleri halinde daimi oturum belgesi için başvuru yapabilirler. Steiermark Eyalet Hükümeti, 7C Bölümü, bu konudan sorumlu olan mercidir. Amt der Steiermärkischen Landesregierung, Fachabteilung 7C Innere Angelegenheiten, Staatsbürgerschaft und Aufenthaltswesen Paulustorgasse 4, 8010 Graz +43 316 877 20 89 fac7c@stmk.gv.at www.verwaltung.steiermark.at Dipnot Daha detaylı bilgiler: www.graz.at/servicecenter ve www.graz.at/servicecenter BürgerInnen-Servicestellen der Stadt Graz ServiceCenter der Stadt Graz Amtshaus, Schmiedgasse 26, Giriş katı Mesai saatleri: Pazartesi Çarşamba 7:30 ila 18:00, Salı, Perşembe ve Cuma 7:30 ila 13:00 saatleri arası +43 316 872 52 52, 52 54 +43 316 872 52 59 servicecenter@stadt.graz.at www.graz.at/servicecenter Servicestelle Andritzer Reichsstraße 38 +43 316 872 66 20 +43 316 872 66 29 Servicestelle Bahnhofgürtel 85 1. Stock (in der Annenpassage ) +43 316 872 66 30 +43 316 872 66 39 Servicestelle Conrad-von-Hötzendorf- Straße 104 (Ostbahnhof) +43 316 872 66 80 +43 316 872 66 89 Servicestelle Kärntner Straße 411 +43 316 872 66 50 +43 316 872 66 59 Servicestelle St. Peter-Hauptstraße 85 +43 316 872 66 70 +43 316 872 66 79 Servicestelle Stiftingtalstraße 3 +43 316 872 66 00 +43 316 872 66 09 Mesai saatleri: Pazartesi 7:00 ila 18:00, Salı Cuma 7:00 ila 13:00 arası servicestelle@stadt.graz.at www.graz.at/servicestellen 12 13
I GRAZ DA YENI OLMAK Pasaport Çıkartmak Pasaportların alındığı yer, Graz Belediyesi Hizmet Merkezi (ServiceCenter der Stadt Graz), Schmiedgasse 26, 8011 Graz, Tel. +43 316 872 52 52, 52 54. Ödenen para: 75,90 Euro. Süre: 10 yıl. www.graz. at/reisepass adresinden öncesinde randevu alırsanız orada çok fazla beklememiş olursunuz. Prensip olarak pasaportunuza, Avusturya nın her yerinde, ikametinize bağlı kalmadan başvurabilirsiniz. Yüksek Güvenlikli Çipli Pasaport (Hochsicherheitspass) diye adlandırılan pasaportlar Avusturya nın Devlet Basım Evinde basılır ve beş iş günü içerisinde size gönderilir. Pasaportunuz taahhütlü mektup ile (Rsb- mektup) gönderilir, (İsterseniz iş yeri adresinize de gönderilebilir). Ev ve ya işyerinizde mektubu imzalayacak kimse yoksa, size bir tebliğ bırakılır ve orada hangi postaneden pasaportunuzu alacağınız belirtilir. Pasaport başvurusu için hangi belgelere ihtiyacınız olduğunu Hizmet Merkezi (Service Center) +43 316 872 52 52 ve 52 54 telefon numarasından öğrenebilirsiniz. Pasaport başvurunuz için vatandaşlık belgesine de ihtiyacınız varsa, her ikisini de Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Bölümü nde (Referat für Personenstands- und Staatsbürgerschaftswesen) tedarik edebilirsiniz. Eğer, acilen pasaporta ihtiyacınız olursa bir ekspres pasaporta başvurabilirsiniz (üç iş günü içerisinde elinize ulaşır, ücreti ise 100 Euro dur), hatta bir günde alabileceğiniz bir- gün- içinde- ekspres- pasaport da (başvurudan sonraki gün alınır, ücreti 220 Euro dur, her ikisinin de süresi 10 yıldır) mevcuttur. Graz havaalanında süresi 6 ay olan bir acil pasaport da çıkartılabilir. Dikkat: Bazı ülkelerde bu pasaport geçersizdir! Avusturya da çocuklar için de pasaport çıkartmak gerekir (Şayet çocuk Avusturya vatandaşı ise). Ücreti 30 Euro dur (12 yaşından itibaren 75,90 Euro ödenir). Eğer, çocuk Avusturya vatandaşı ise ve çocuk iki yaşını doldurmadan pasaport çıkartılırsa ilk başvuru ücretsizdir. (Dikkat: 3 gün içinde çıkartılan ekspres pasaport 45, 1 gün içinde çıkartılan 165. 12 yaşından sonra: 3 günde çıkartılan ekspres pasaport 100, 1 günde çıkartılan 220.) Hizmet Merkezi (ServiceCenter) mesai saatlari: Pazartesi- Çarşamba 7:30 ila 18:00, Salı, Perşembe ve Cuma 7:30 ila 13:00 arası. Kimlik Kartı Çıkartmak Kimliğinizi ispatlamak için sürekli pasaport taşımanız gerekmiyor, çünkü kimliklerde çek kart formatı kullanılıyor. Ayrıca kimlik kartı 32 Avrupa ülkesinde pasaport, yerine kullanılabiliyor. Kimlik kartları idare binasındaki Hizmet Merkezi nde (Service- Center der Stadt Graz Amtshaus) verilmektedir. Adres: Schmiedgasse 26, 8011 Graz, Tel. +43 316 872 52 52 ve 52 54. Ücret: 61,50 Euro. Bir çocuk için 16 yaşına kadar ödenen ücret 26,30 Euro dur. Süresi: 10 yıl. Başvuru ve onay yaklaşık iki hafta sürmektedir. Çocuk, Avusturya vatandaşı ise ve iki yaşını doldurmadan başvurulursa ilk başvuru ücretsizdir. www.garz.at/reisepass adresinden önceden randevu alırsanız, orda çok fazla sıra beklemeden işlemlerinizi yaptırabilirsiniz. Vatandaşlık Belgesi Çıkartmak Yurttaş Dairesi (BürgerInnenamt), Nüfüs ve Vatandaşlık İşleri Dairesi (Referat Personenstands-und Staatsbürgerschaftswesen) Avusturya vatandaşları için vatandaşlık belgesi tamzim etmektedir. Graz da vatandaşlığa başvuracak olan kişilerin asli ikametgahlarının Graz da olması gerekiyor. Kendiniz ve ya çocuğunuz için vatandaşlığa başvuracaksanız, bunun için bir çok farklı belgeyi tedarik etmeniz gerekiyor. +43 316 872 51 85, 51 87, 51 88 telefon numarasından gerekli belgeleri öğrenebilirsiniz. Bu numaradan randevu talep edebilirsiniz. Ücret: 46,30 Euro dur. Çeviri masrafları ve de bazı belgeler için daha fazla ödeme yapmanız olasıdır. Bir çocuk, Avusturya vatandaşı ve iki yaşını doldurmamış ise vatandaşlık belgesi için ücret talep edilmez. İki yaşını doldurmayan çocuklardan vatandaşlık belgesi için ücret talep edilmez (Bir istinai durumda belge için ücret ödenebilir). Vatandaşlık belgesiyle birlikte pasaport başvurusu da yapabilirsiniz, yetkili daire pasaport işlemlerini de yapmaktadır. BürgerInnenamt Referat Personenstands- und Staatsbürgerschaftswesen Amtshaus, Schmiedgasse 26, 8011 Graz Mesai saatleri: Pazartesi- Cuma 7:30 ila 13:00 arası. +43 316 872 51 84 personenstandswesen@stadt.graz.at 14 15
I GRAZ DA YENI OLMAK Bir Doğum Belgesinin Kaydı Dipnot Doğumdan hemen sonra alınan doğum belgesi ücretsizdir. Graz da doğan bir çocuk için daha sonradan da doğum belgesi çıkartmak olasıdır (Her resmi belge 9,20 Euro dur. Yazılı dilekçeler için alınan ücret 14,30 Euro dur. Kişisel ve ya telefonla yapılan dilekçe başvurularında bu ücret alınmamaktadır). Zorunlu Eğitim En az bir dönem Avusturya da yaşamış olan çocuklar 9 yıllık mecburi eğitimi tamamlamak zorundalar. 31 Ağustos a kadar 6. doğum gününü kutlamış olan çocuklar, bir sonraki ay, Eylül de okula başlamak zorundadırlar. 9 yıllık zorunlu eğitim uygulaması şu şekildedir: İlk dört yıl: İlk okul 5. ila 8. yıl: Yeni Orta okul (NMS), Genel lise (AHS), BürgerInnenamt Standesamt/Geburtenbuch Joanneumring 6, 8011 Graz +43 316 872 51 60 standesamt@stadt.graz.at Detaylı bilgileri Eğitim ve Çocuk & Gençlik bölümünde bulabilirsiniz. 9. yıl: Politeknik Meslek Okulu'na (Polytechnische Schule), bir orta okula ve ya yüksek eğitim veren (Meslek eğitimi) bir okula devam edilebilir. Sağlık Sigortası Aylık kazancınız 376,26 Euro dan fazla ise işe başlar başlamaz işvereniniz size sağlık sigortası yapmak zorundadır. Böylece, hastalık, kaza ve emekli sigortanız olmuş oluyor ve de tıbbi bütün hizmetlerden yararlanmış oluyorsunuz. Eşiniz ve ya çocuklarınız sizin sigortanızdan yararlanabilirler. Daha fazla bilgiyi Sağlık bölümünde edinebilirsiniz. Stadtschulamt Referat Schulorganisation und SchülerInnenservice Wielandgasse 7, 8011 Graz +43 316 872 74 10 stadtschulamt@stadt.graz.at İkamet etmek/çalışmak/sağlık/ Yaşam şekli & Sosyal Konular Dipnot Bu konularla ilgili bilgileri, bu başlıklar altında bulabilirsiniz. Almanca Eğitim Dipnot Bu konu ile ilgili bilgilere Entegrasyon & Göç başlıkları altında bulabilirsiniz. Taşıt ve Ehliyet Avusturya da motorlu taşıtlar için (Otomobil, tır, motorsiklet, motorlu bisiklet) sigorta yaptırmalısınız. Bir sigorta acentasında zorunlu trafik kaza sigortası yaptırmak mecburiyetindesiniz. Sigortanızı yaptırmadığınız sürece aracınızla trafiğe çıkamazsınız. Öngörülen ücreti ödedikten sonra size araç numarası ve araç muayene raporu (Pickerl) verilir. Sigorta acentanız kayıt işlemlerinizi yapacaktır, yani acentanız plakanızı ve kayıt belgelerinizi elinize verecektir. Kayıt işlemlerinizi sigortacınızda ve ya ruhsat dairesinde bizzat kendiniz de yaptırabilirsiniz. Orada, gerekli belgeler için size bilgi verilmektedir. Avusturya otobanları için mutlaka otoban kullanım etiketi (Autobahnvignette) satın almalısınız. Aracınızın ön camının iç tarafına görünür şekilde yapıştırınız. Satın alabileceğiniz yerler: postaneler, benzin istasyonları, tekel ürünleri satılan büfeler (Tabak-Trafık), otomobil klüpleri). 10 günlük, 2 haftalık ya da 1 yıllık otoban kullanım etiketleri vardır. Avusturya da arabadaki bütün yolcuların emniyet kemeri bağlama zorunluluğu vardır. 14 yaşın altındaki çocuklar, 1,5 metreden kısalarsa arabada çocuk koltuğunda oturmak zorundalar. Ehliyet ile ilgili bilgileri Trafik bölümünde bulabilirsiniz. Dipnot Yukarıda değinilen bütün konuları detaylı olarak www.help.gv.at adresinde bulabilirsiniz. 16 17
II İKAMET ETME İLE İLGILI BÜTÜN KONULAR İkamet Kaydı Yaptırma Zorunluluğu Avusturya ya ya da Avusturya içinde başka bir yere taşınırsanız, ikametgahınızı üç gün içerisinde resmi mercilere yaptırmalısınız. Bu konuyla ilgili detayları Graz da Yeni Olmak bölümünde bulabilirsiniz. Yeni Bir Ev Bulmak Yeni bir evi şu şekilde bulabilirsiniz Kooperatif evlerinden Emlakçıdan Ev sahibinden kiralama ve ya satış yoluyla En kolayı günlük, haftalık (Haftasonu- İlanları) ücretsiz gazetelerden ev ilanlarına bakmaktır. Ayrıca, sadece ev ilanlarını veren özel dergiler de mevcuttur. Tabii ki, internette de sayısız ev ilanları bulabilirsiniz. Dikkat: Emlakçılar buldukları ev için bir komisyon (genellikle bir aylık kiranın iki katı ve ev satış parasının belli bir yüzdeliği) talep ederler. Kira kontratınızı ve satış sözleşmenizi bir hukukçuya (Avukat, Kiracı haklarını koruma derneği, Çalışma Odası, Graz Belediyesi Ev Bilgi ve ) kontroll ettirin. Kiraya hangi giderlerin dahil olduğunu, yani işletme masraflarını sorunuz, örneğin; Elektrik, ısıtma, çöp toplama ve apartman bakımı bir evin masraflarını oldukça yükseltebilir. Bir kira kontratı en az üç yıl olmalıdır. Ama kiracının bir yıl sonra evden çıkma hakkı vardır. (Dikkat: Kiracı evden çıkmadan üç ay önce ev sahibini bu konuda bilgilendirmelidir). Ev sahibi ve kiracının anlaşıp ev kontratını istedikleri bir zamanda iptal etme hakları da vardır. Belediye Evleri (Gemeindewohnung) Graz Belediyesi, ortalama 10.500 eve sahip, Konut ve Kira Yardımı Dairesi nde bir konuta başvurabilmek için belirli şartlar yerine getirilmelidir. Bu şartlar: Avusturya vatandaşı olmak, AB vatandaşı olmak; Mülteci Konvansiyonu; oturum izni, yerleşme iznine ve ikamet kanununa göredir 18 yaşını doldurmuş olmak İkametgah ve ya iş yeri Graz da olmalı Gelirinin belli bir sınırın altında olması. Bir belediye evi başvurusu, yazılı herhangi bir kurala bağlı olmadan bir başvuru formuyla ve ya internet üzerinden yapılabilir. Başvuru için bir çok belge gerekmektedir. Boş olan ev sayısı çok az olduğundan olağan dışı durumlarda www.graz.at İnternet Evleri de denilen sitede (Internetwohnungen) hemen bir ev bulmak mümkün değildir. En az bekleme süresi evdeki bireylerin sayısına bağlıdır. Evdeki birey sayısı 1-2 ve 3 ise 9 ile 12 ay, 4 ve üzeri ise 18-24 ay hesaplanmalıdır. Kira Bedeli İçin Yardım Bir belediye evinin kiracısı, eve giren gelirin %33 den daha fazlasını kira, elektrik ve yakıt için ödüyorsa, kira yardımı için başvurma hakkı vardır. Detaylı bilgileri, Konut ve Kira Yardım Dairesi, Kira Ek Yardım Bölümü nden (Wohnungsamt, Referat für Mietzinszuzahlung) alabilirsiniz, Tel. + 43 316 872 54 07. Graz Belediyesi Konut Bürosu (Wohnungsinformationsstelle der Stadt Graz WOIST) Kira hakkı, ev sahibi olmak, emlakçı hakkı vs.gibi konular hakkında bilgi edinmek istiyorsanız Graz Belediyesi Konut Bürosu hukukçuları herhangi bir ücret talep etmeden, tarafsız ve randevusuz size hizmet vermeye hazırdırlar. Bütün önemli belgeleri lütfen beraberinizde getiriniz. Öneri Ev-Bilgi-Sistem Graz Steiermark (Wohnungs- Informations-System Graz Steiermark) www. sws.or.at. WOIST Wohnungsinformationsstelle der Stadt Graz Schillerplatz 4, 8011 Graz Mesai saatleri: Pazartesi, Salı, Cuma 9:00 ila 13:00 arası, Çarşamba 15:00 ila 18:00 arası. +43 316 872 54 53 wohnungsinformationsstelle@stadt.graz.at www.woist.at Amt für Wohnungsangelegenheiten Schillerplatz 4, 8011 Graz Mesai saatleri: Pazartesi Cuma 7:00 ila 15:00 arası. + 43 316 872 54 14 ltelefon numarasından 24 saat boyunca ses kayıt bandından önemli bilgilere ulaşabilirsiniz. (Yalnızca Almanca dır). +43 316 872 54 02 wohnungswesen@stadt.graz.at www.graz.at/wohnen 18 19
II İKAMET ETME İLE İLGILI BÜTÜN KONULAR Mietervereinigung Steiermark Feuerbachgasse 1, 8020 Graz Mesai saatleri: Pazartesi Perşembe 9:00 ila 12:00 arası +43 50 195 43 00 mvoe.stmk@aon.at www.mietervereinigung.at Yalnızca üyeler için! yalnızca randevuyladır. Arbeiterkammer Steiermark Hans-Resel-Gasse 8-14, 8020 Graz Telefonla : Pazartesi Cuma 8:00 ila 13:00 arası. +43 5 77 99 0 www.akstmk.at Mieterschutzverband Österreich Sparbersbachgasse 61/P, 8010 Graz Mesai saatleri: Pazartesi Perşembe 8:30 ila 12:00 arası. Randevu almak zorunludur +43 316 38 48 30 office@mieterschutz-steiermark.at www.mieterschutzverband.at Kundenservice-Center der Energie Graz Graz Belediyesi Altyapı Müşteri Hizmetleri Merkezi Andreas-Hofer-Platz 15, 8010 Graz Mesai saatleri: Pazartesi, Salı, Çarşamba ve Cuma 7:30 ila 15:00 arası, Perşembe 7:30 ila 18:00 arası. +43 316 80 57 18 57 www.energiegraz.at Elektrik, Su, Kalörifer Kaydı Elektrik, doğalgaz, merkezi ısıtma kayıtiptal işlemlerini Energie Graz da, Müşteri Hizmetleri- Merkezi (Kundenservice- Center) Andreas-Hofer-Platz 15 adresinde yaptırabilirsiniz. Su abone işlemleri: Holding Graz Services'te su kullanım ve dağıtım bölümü (Wasserwirtschaft). Radyo ve Televizyon Kaydı Avusturya da televizyon ve radyo için vergi ödenmektedir. Televizyon ve radyonuzu lütfen GIS te (Verginin ödendiği kurum) kaydettiriniz. Kayıt formunu www.gis.at sayfasında da bulabilirsiniz. Bazı belirli durumlarda radyo-tv vergisinden muaf tutulma olanağı vardır. Bir satalit çanağını kiracı olduğunuz evin herhangi bir yerine monte edebilmeniz için bina yönetiminden izin almanız gerekmektedir. Holding Graz Services'te su kullanım ve dağıtım bölümü (Wasserwirtschaft) Wasserwerkgasse 11, 8045 Graz +43 316 887 72 84 wasser@holding-graz.at www.holding-graz.at/wasserwirtschaft GIS Gebühren Info Service des ORF Grieskai 10, 8020 Graz Mesai saatleri: Pazartesi Cuma 8:00 ila 18:00 arası. +43 810 00 10 80 kundenservice@gis.at; www.gis.at Bir Arada İyi Yaşamak Yeni bir şehirde yaşamaya başlamak, yaşam tarzınızda değişiklik yapmak ve de oraya uyum sağlamak demektir. Yeni kiracı ve ya ev sahibi olarak, taşınılan apartmanın kurallarına ayak uydurmak gerekir. Bir çok apartmanın girişinde bina yönetmeliği asılıdır. Lütfen, bu yönetmeliğe uyunuz. Almanca bilmeseniz de kendinizi yeni taşındığınız apartmandaki komşulara tanıtınız, Almanca bilmemenize saygı göstereceklerdir. Evde, bahçede, avluda çalışıp gürültü çıkarmak (Çivi çakmak, testere gibi aletler kullanmak, çim biçmek, yüksek sesle müzik dinlemek) belli saatlarde yasaktır. Pazartesi-Cuma 19:00 ila 07:00 arası, Cumartesileri 12:00 ila 15:00 arası, Pazar ve tatil günlerin de ise tüm gün yasaktır. 22:00 ila 07:00 saatleri arası da genel uyuma saatidir. Evinizde ve ya bahçede herhangi bir kutlama yapacaksanız da önceden komşularınıza haber veriniz. Balkonda mangal (dumandan dolayı) yakmayınız. Bisiklet, çocuk arabası vs. lütfen merdivenlerde bırakmayınız. Çöp bidonlarını kullanınız ve çöpleri karışık atmayınız. (Bu konuyla ilgili bilgileri aşağıda bulabilirsiniz). Nachbarschaftsservice Graz Friedensbüro Wielandgasse 7, 8010 Graz +43 316 872 878 20 21
II İKAMET ETME İLE İLGILI BÜTÜN KONULAR Yerleşim Yerlerindeki Anlaşmazlıklar Için Çözümler Sitelerdeki anlaşmazlıklara hızlı ve barışçıl bir çözüm bulmak için Graz Belediyesi Barış Bürosu nda (Friedensbüro) Graz Komşuculuk Hizmetleri ni (Nachbarschaftskonflikts Graz NABAS) kurdu. Bu servis, komşuluk çatışması olaylarına açıklık getirmek, karşılıklı yasal haklar, komşular arası arabuluculuk yapmak ve ya ilgili mercilerde komşular arasında yeniden uzlaşma sağlamak gibi konularda hizmet vermektedir. Dört uzlaştırıcı kişi, taraflara bilgi vererek yardım etmektedir. Çatışma-İletişim Hattı na (Konflikt-Hotline) +43 316 872 878 telefon numarasından, Pazartesi Perşembe 8:00 ila 16:00 Cuma 8:00 ila 12:00 saatleri arasında ulaşabilirsiniz. Ayrıca bu saatler dışında telesekretere de not bırakabilirsiniz. Ev Değiştirme İçin Kontrol Listesi Bir taşınmada yapmanız gereken resmi ve diğer işlemleri bir sonraki sayfalarda kapsamlı olarak bulabilirsiniz. Enerji Tasarrufu Elektrikte ve kalöriferde tasarruf etmek demek, bütçenize özen göstermek demektir! Merkezi sistemi açma (Kısmen gelir durumunuza bağlı) ve güneş enerjisi kurma Graz Belediyesi tarafından desteklenmektedir. www.oekostadt.graz.at internet adresinden ve de Enerji dan (Energieberatung) tel. +43 316 872 43 28 bilgi edinebilirsiniz. www.energiegraz.at ya da +43 316 80 57 90 90 telefon numarasından merkezi ısıtma özellikle de hat olasılıkları ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz. Enerji tasarrufu: Belediyenin Çevreden Sorumlu Dairesi Enerji Hizmeti E-posta: www.oekostadt.graz.at ve energie@ stadt.graz.at Tel: +43 316 872 43 28. Atıklar: Kaçınmak, Ayırmak, Doğru Toplamak! Avusturya da atık sanayi yasal olarak düzenlenmiştir. Çöp üretiminden sakınmak da bunların başında gelir. Çöplere özen göstermek çevreye ve doğaya özen göstermek demektir. Graz şehrinde çöpler şu şekilde ayrıştırılır: Atık çöp bidonu (Siyah bidon; tabak vs., pencere camı, süprüntü, evcil hayvan kumu, kemik, kirli kağıtlar, çocuk bezleri, oyuncaklar, elektrikli süpürge torbaları vs.) Organik çöp bidonu (Kahve rengi bidon; sebze ve meyve atıkları, kuru gıda atıkları, sıvı olmayan yemek atıkları, çiçek ve bitkiler, çim atıkları, ağaç dalları ve yapraklar, kahve ve Öneri Energie sparen: Städtisches Umweltamt Energieberatung +43 316 872 43 28 energie@stadt.graz.at www.oekostadt.graz.at çay atıkları filtre kağıtlarıyla, yumurta kabukları vs.) Kağıt çöp bidonu (Kırmızı bidon; Kağıtlar, kartonlar, gazeteler, kataloglar, kitaplar vs.) Cam çöp bidonu (Yeşil bidon; Yeşil ve renkli cam atıklar) Plastik çöp bidonu (Sarı bidon; Bütün plastik ve tekstil atıklar, seramik eşyalar, polistrol ve ahşap atıklar, tek kullanımlık tabak vs.) Metal çöp bidonu (Mavi bidon; İçecek, konserve kutuları, hayvan yemi kapları, boya ve cila kutuları, kapaklar vs). Çok yer kaplayan atıklar örneğin; döşekler, mobilyalar, bisikletler vs., inşaat atıkları, elektronik eşyalar ve sorunlu atıklar (Örneğin; Boyalar, kullanılmış yağlar, piller vs.) ayrıştırılarak Graz Holding'in geri dönüşüm çöpüne verilmelidir. Giriş 4 Euro'dur, 200 kilo ücretsizdir. Problemli atıkları, Graz Zehirli Atık Ekspres e (Giftmüllexpress der Holding Graz Service Abfallwirtschaft) ve ya itfaiyeye verebilirsiniz. (+43 316 887 72 82 telefon numarasından randevu alabilir, istasyonları öğrenebilirsiniz). İtfaiye bilgileri: Zentralfeuerwache Lendplatz, Feuerwache Dietrichsteinplatz, Pazartesi-Cuma 8:00 ila 17:30, Cumartesi 8:00 ila 14:00 saatleri arası ulaşabilirsiniz. www.oekostadt.graz. at adresinden ya da + 43 316 872 43 88 telefon numarasından Graz Belediyesi Atık ve Çevre Koruma dan (Abfall-und Umweltberatung der Stadt Graz) çöp üretiminden sakınma, atıkları ayırma ve toplama konusunda yeterli bilgiye ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda orada 19 dile çevrili Atık Ayırma Bilgilendirme sayfaları da mevcuttur. Holding Graz Services Abfallwirtschaft Organik çöp ve diğer çöp konteynırlarına başvurmak/spariş etmek/değiştirmek;çöp vergisi +43 316 887 72 82 www.holding-graz.at/abfallwirtschaft/ kundinnenservice Recyclingcenter der Holding Graz Sturzgasse 8, 8020 Graz Mesai saatleri: Pazartesi Cuma 7:00 ila 17:00, Cumartesi, Pazar ve tatil günleri 8:00 ila 18:00 arası. +43 316 887 72 82 Abfall- und Umweltberatung der Stadt Graz Kaiserfeldgasse 1, 8020 Graz +43 316 872 43 88 www.oekostadt.graz.at 22 23
II EV DEĞIŞTIRIRKEN YAPMANIZ GEREKENLER Evden Taşınmadan önce Eski kira kontratınızı yasal süresinde iptal ettiriniz. Sayaç endekslerinizi okutunuz Gaz, Elektrik, Su, Isıtma (Yeni ve eski evin)! Eski evinizin Gaz, Yakıt ve Elektrik işlemlerini (Kayıt iptal ve yeni kayıt) yaptırınız. Radyo Televizyon ve Kablo TV işlemlerini (Kayıt iptal ve yeni kayıt) yaptırınız. Telefon ve Internet işlemlerini (Kayıt iptal ve yeni kayıt) yaptırınız. Çocuklarınızın anaokulu, okul ve etüt eğitim merkezi kayıtlarını zamanında yaptırınız. Postaneye adres değişikliği için bir dilekçe veriniz. (Gelen mektup vs. yeni adresinize gönderilsin diye) Mazeret izninizi işvereninize bildiriniz. Anahtarları teslim etmek ve ya almak için bir randevu alınız. Gerekirse park müsadesini alınız. Gerekiyorsa: Yeni ve eski evde tadilat planları yapınız. Gerekiyorsa: Taşınma için bir ev taşıma firmasıyla anlaşınız. Gerekiyorsa: Taşınmada yardım edecek kişileri, paketleme işlemleri ve transport için organize yapınız. Taşınma için bir gün belirleyiniz. Taşınacağınız evin konut sigortası hakkında vaktinde bilgi edininiz. (Yönetmelikte sigorta kapsamı taşınma için de geçerlidir) Gerekiyorsa: Durmak yasaktır yeri için kısa süreli bir eşya boşaltma ve yükleme işlemi için bir organize yapınız. Taşınmada kullandığınız ve vergiden düşürülebilecek belgeleri (Fatura vs.) saklayınız. Taşınacağınız evi, taşınmadan önce belgeleyiniz. (Örneğin; Fotoğraflarını çekiniz, devralma protokolü yapınız) Bulunduğunuz belediyeden çöpçüler tarafından alınmayan büyük atık eşyalar hakkında bilgi edininiz. Taşındığınız evin kira ve en son faturalarını isteyiniz. Taşındığınız evin kira, işletme ve elektrik giderleri otomotik ödemeleri iptal ediniz. Eve Taşındıktan sonra Eski evin anahtarlarını teslim ediniz. İkametgah işlemlerinizi yaptırınız. (Kayıt, iptal, değişiklik) İsminizi kapı ve posta kutusuna yazınız. Adres değişikliğinizi ruhsat belgenize yazdırınız ve taşıt sigortanıza bildiriniz. Yani, yeni evinizin adres bilgilerini bildiriniz. Adres değişikliğini silah ruhsatınıza yazdırınız. Köpeğinizin kayıt ve iptal işlemlerini yazdırınız. Adres değişikliğinizi iş yerinize, İş ve işçi bulma kurumu na bildiriniz. Sağlık Sigortası Kurumu na (Krankenkasse) ve Emeklilik Sigortası Kurumu na adres değişikliğinizi bildiriniz. Bankanıza ve sigortanıza adres değişikliğinizi bildiriniz. Zamanında yeni evinizin verilerini konut sigortanıza bildiriniz. (En geç taşınma döneminde) Vergi dairesine adres değişikliğinizi bildiriniz. Adres değişikliğinizi tapu defterine yazdırınız. Adres değişikliğinizi bağlı olduğunuz dini kuruma (Örn; Kilise) bildiriniz. Adres değişikliğinizi anaokuluna, okula, etüt merkezine, üniversiteye bildiriniz. Adres değişikliğinizi sivil hizmetler bölümüne bildiriniz. Adres değişikliğinizi askeri makama bildiriniz. (Yalnızca yurtdışına taşınıyorsanız) Adres değişikliğinizi avcılık ve balıkçılık kartınıza işletiniz. Adres değişikliğinizi vekaletnamenize yazdırınız. Adres değişikliği ve iptal bilgilerini abone olduğunuz yerlere bildiriniz. (Gazete, Mecmua, Tiyatro vs.) Kayıtlı olduğunuz kurum ve klüplere adres değişikliğinizi bildiriniz. (Örn; Spor klübü, kitap klübü vs) Adres değişikliğinizi hekiminize bildiriniz. Adres değişikliğinizi kütüphanenize bildiriniz. Park izni gerekiyorsa başvurunuz. Adres değişikliğinizi GIS e (Radyo ve TV Vergi Kurumu) bildiriniz. Organik ve diğer çöp konteynırlarına başvurmak/spariş etm./değiştirmek. Dipnot Bu liste, ev değiştireceğiniz zaman neler yapmanız gerektiği konusunda bir klavuzdur ve üzerinde herhangi bir eksiksizlik hakkı talep edilmez. Sorumluluğu www.help.gv.at Tarafından alınmıştır. 1. 4. 2012 itibarıyla. 24 25
III ÇALIŞMAK Avusturya iş piyasası bir çok kanuna dayanmaktadır. 31 Mart 2011 de Avusturya Parlamentosu, Yabancıları Çalıştırma Yasası nda bir değişiklik yaptı. Değişiklik AB ülkelerinden olmayanların iş piyasasına girişlerini kapsamaktadır. 1 Temmuz 2011'den beri yürürlükte olan Kırmızı- Beyaz-Kırmızı-Kart ile Avusturya da yüksek kalifiyeli işgücününün kazanılması hedeflenmektedir. Burada, iş piyasası için önemli olan kuralları bulabilirsiniz: İş piyasasına serbest giriş izni olanlar Bütün Avusturya vatandaşları ve onların eşleri ve çocukları, şayet yerleşimleri NAG'ye (Yerleşim ve Oturum Yasası) uygun ise Bütün AB vatandaşları (Bulgaristan ve Romanya hariç, geçiş süresi 31 Aralık 2013 e kadar), İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç (Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri AEA) vatandaşları ve onların eşleri ve çocukları Avusturya vatandaşlarının oturum haklarına sahip olan yabancı eşleri İsviçre vatandaşları AB-Serbest çalışma geçiş süresi Bu yasa, Bulgaristan ve Romanya vatandaşları için geçerlidir. Yabancıları Çalıştırma Yasası na göre bu ülkelerin vatandaşlarının çalışabilmeleri için 31 Aralık 2013 e kadar bir çalışma izni almaları gerekmektedir. Yabancıları Çalıştırma Yasası ndan muaf tutulanlar Diplomatik veya konsolosluk hizmeti verenler ve onların hizmetlileri ve de üniversite ve bilim kurumlarında hizmet veren profesörler ve araştırmacılar tanınan konvansiyon mültecilerdir. Avusturya da yasal olarak çalışabilmenin koşulları şunlardır: Geçerli bir oturum iznine (Bu bir yerleşim iznidir ve süresi bir yıldır) veya en fazla altı ay verilen bir oturum belgesine ihtiyaç vardır. Yerleşim izni ve oturum izni için bir de çalışma izninin olması gerekmektedir (Müteakip çalışma izniyle bir güvence belgesi, yalnızca bir çalışma izni veya kilit personel için bir izin olabilir). İşveren, güvence belgesine ve çalışma iznine başvurmalıdır, kilit personel izni başvurusu da yabancı çalışanla birlikte yapılmalıdır. Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart Bu kart, aşağıda belirtilen kişilere verilmektedir. Özellikle de yüksek kalifiye işgücüne Rağbet görmeyen meslekler de kalifiye elemenlara Diğer kilit personele ve Yüksek öğrenim mezunlarına. Avusturya ya gelebilmeleri için edindikleri kalifikasyonlar, meslek tercübeleri, yaşları, Almanca bilgisine ne kadar hakim oldukları, uygun bir işyeri sunusu ve asgari ücret konuları puanlamayla değerlendirilmeye alınmaktadır. Özellikle de yüksek kalifiye göçmenlerin, 100 üzerinden en az 70 puana, rağbet görmeyen mesleklerdeki kalifiye elemanların ise 75 üzerinden en az 50 puana ulaşmaları gerekmektedir. Profesyonel sporcular ve antrenörler için ek puanlar mevcuttur. Avusturya da yüksek öğrenim görmüş yabancılar, ayrıcalıklı koruma statüsü olan yabancı talebeler, üniversite öğrencileri ve de kişiler (Kısmi çalışma zamanının sınırlandırılması gibi şartlarla) kolayca iş piyasasına girmekteler. Uzun yıllar sezonluk çalışanlar için sezonluk işlerine girişleri kolaylaştırılmaktadır. Bir KBK- Kartı sahibinin aile bireyleri ve çoktan yerleşim hakkına sahip olan bir üçüncü dünya ülke vatandaşının aile bireylerine hemen bir KBK-Kartı Artı verilmektedir. Fakat, bunun için Almanca dil bilgisinin A1-seviyesinde olduğunun kanıtlanması gerekmektedir (Burada aile bireylerinden çekirdek aile kastedilmektedir yani eşler veya resmi beraberlikler, reşit olmayan çocuklar, evlatlık alınan ve de üvey olan çocuklar).bir KBK-Kartı başvurusunda Almanca dil bilgisinin A1-seviyesinde olduğu kanıtlanmalıdır. Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart ta iki olasılık vardır: KBK-Kartı: Yerleşim hakkı olanlara ve bir işverenin yanında çalışanlara verilmekte KBK-Kartı Artı: Yerleşim hakkı olanlara ve iş piyasasına girişi serbest olanlara verilmekte Özellikle de yüksek kalifiye elemanlar öngörülen kriterleri yerine getirdiklerinde- altı aylık bir vize alabilmekteler. Bu altı aylık zamanda kendi dallarında bir iş bularak KBK-Kartı na sahip olabilirler. Kilit personel, yabancı yüksek öğrenim mezunları ve rağbet görmeyen mesleklerde kalifiye elemenlar ilgili kriterleri yerine getirdikleri takdirde bu karta sahip olabilirler. AB nin Mavi Kart Blaue-Card için öngördüğü koşullar yerine getirildiğinde yabancılar kilit personel olarak da kabul edilmekteler. Bunun için öngörülen koşullar şunlardır; asgari ücret almak, yüksek okul mezunu olmak ve kesin bir işverenin olması. KBK-Kart bir yıllık verilmektedir, öngörülen koşullar yerine getirildiği takdirde- bir yıl sonra Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kartı Artı nın veya bir yerleşim izninin verilmesi de olasıdır. Uluslararası Kulüp Graz Belediyesi, ''Uluslararası Kulüp'' ile uluslararası kalifiye elemanları ve eleman 26 27
III ÇALIŞMAK açığı olan meslekleri desteklemektedir. Bilgi: Tel. +43 316 601 702, Mag.a (FH) Christine Kowald, e-posta: christine.kowald@cint.at, www.cint.at. Dipnot Detaylı bilgileri Sosyal Bakanlığı www. bmask.gv.at ve İçişleri Bakanlığı www.bmi. gv.at internet adreslerinden edinebilirsiniz. İş Bulmak İş Piyasası Hizmetleri (AMS) İş Piyasası Hizmetleri (AMS), Avusturya nın resmi İş ve İşçi Bulma Kurumu dur ve bütün çalışma konuları ile ilgili danışmanlık hizmet lerinden, iş bulmada yardımcı olma ve de işsizlik sigortası hizmetlerinden sorumludur. AMS in meslek edindirme bilgi merkezleri, meslek ve eğitim olasılıkları, iş bulma, meslek seçiminde tavsiyelerde bulunma konularında hizmet vermekteler. AMS personeli, sizlere aşağıda belirtilen adreslerde hizmet vermektedir: Gazeteler Bir çok gazetede özellikle de günlük gazetelerin haftasonu eklerinde bir çok iş ilanı bulabilirsiniz. Şahsi ve girişimci iş başvuruları Kendiniz de başvuru belgelerinizi kişisel insiyatifinizle (Somut bir iş ilanı olmadan da) çalışmak istediğiniz bir firmaya gönderebilirsiniz. Avrupa çapında iş arama EURES Kurumu, AEA ülkelerinde iş bulma konusunda yardımcı olmaktadır. www.eures. europa.eu İşletme Temsilciliği: Sürekli en az 20 çalışanı olan işletmelerde, bir işletme temsilciliği seçilebilir. İşletme temsilciliği, işletme yönetimine karşı çalışanların menfaatlerini savunur. Bir işletme temsilciliği harcı işletmenin masraflarını karşılamak içindir, direk maaştan düşürülür ve en fazla brüt maaşın yarım bir yüzdesi belirlenir. Personel Temsilcilik: Bir kamu dairesinde, işletme temsilciliği personel temsilcilik olarak ifade edilir. Çalışanların Temsilcilikleri AMS Graz-West und Umgebung Niesenbergergasse 67-69, 8020 Graz +43 316 70 80 0 +43 316 70 80 190 AMS Graz Berufsinformationszentrum Neutorgasse 46, 8010 Graz Mesai saatleri: Pazartesi-Perşembe 7:30 ila 15:30, Cuma 7:30 ila 13:00 arası. +43 316 70 82 803 +43 316 70 82 890 biz.graz@ams.at www.ams.at AMS Graz-Ost Neutorgasse 46, 8010 Graz +43 316 70 82 0 +43 316 70 82 190 AMS Graz Service Ausländerbeschäftigung Niesenbergergasse 67-69, 8020 Graz Mesai saatleri: Pazartesi - Perşembe:7:30 ila 15:30 Cuma 7:30 ila 13:00 arası. +43 316 70 80 0 +43 316 70 80 890 ams.graz-west@ams.at www.ams.at Çalışma Odası: Bir çalışan otomatikmen Çalışma Odası nın (AK) bir üyesidir. Çalışma Odası, Çalışma ve Sosyal İşler Mahkemesi nde hakların korunması, hukuk danışmanlığı ve temsilciliği, çalışanı ve tüketiciyi koruma alanlarında hizmet vermektedir. İşçi Sendikası: Avusturya Sendikalar Birliği (ÖGB), bir çok işkolu sendikasının en üstüdür (Kamu hizmeti, yapı-ahşap, özel çalışanlar). İşverene, devlete ve partilere karşı bütün çalışanların menfaatlerini savunmaktadır. ÖGB bu şekilde genel toplu sözleşmeler veya yasalar hakkında görüşmeler yapmaktadır. Sendika üyesi olabilmek için bir dilekçe verilmeli ve aylık bir aydat ödenmelidir. Arbeiterkammer Graz Hans-Resel-Gasse 8-14, 8020 Graz Telefonla danışmanlık hizmetleri, genellikle hemen verilmektedir; kişisel danışmanlık hizmeti ise randevu ile verilmektedir. + 43 5 77 99 0 info@akstmk.net www.akstmk.at ÖGB Region Graz Karl-Morre-Straße 32, 8020 Graz +43 316 70 71 213 www.oegb.at 28 29
III ÇALIŞMAK Öğrenim Diplomasının Tanınması (Nostrifizierung, Berufszulassung) Avusturya da, belli bir meslekte çalışmak isteyen birinin, meslek eğitimini tamamladığını kanıtlaması mecburidir. Eğitim yurtdışında tamamlanmış ise bunun Avusturya da tanınması yani bir meslek eğitim kabulü gerekmektedir. Üçüncü ülkelerinden olan birinin (AB ve AEA ülkeleri ve İsviçre vatandaşı olmayan) öğrenimi veya öğrenimini üçüncü ülkelerinde yapmış birinin diplomasının Avusturya diplomalarıyla eşit tutulmasına Nostrifizierung veya Nostrifikation denmektedir. AB, AEA ülke vatandaşı ve İsviçre vatandaşı olanlar ve de ayrıcalıklı muamele yapılan üçüncü dünya ülke vatandaşları, bir meslek eğitim kabul hakkına sahiptirler. Diploma ve meslek eğitim kabulünde aynı haklar vakfedilmektedir, yani bir mesleğin icra edilmesi. Akademik mezunların ve ünvanların tanınmasından, Bilim Bakanlığı nda, NARIC Austria sorumludur. (www.bmwf. gv.at/startseite/studierende/academic mobility/enic naric austria/) Bir meslek eğitiminin tanınmasından, Bilim Bakanlığı sorumludur. (www.bmwfi.gv.at- Berufsausbildung-Internationale Berufsausbildung) Yabancıların öğrenim diplomasının tanınması Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. (www.bmukk.gv.at) Sağlık meslek eğitimlerinin tanınmasından Sağlık Federal Bakanlığı (www.bmgfi.gv.at/home/schwerpunkte/ Berufe/Anerkennung) sorumludur. Graz OMEGA Kurumu da sağlık ve bakım mesleklerinin tanınması konusunda bilgi vermektedir. info@nostrifizierung.at email adresinden her türlü bilgi edinilebilir. 2012 yazından itibaren de www.nostrifizierung.at internet adresi mevcut olacaktır. Bağımsız Çalışma /İşyeri Açma Ruhsatı İçin Dilekçe Verme Avusturya da bağımsız çalışmak istiyorsanız ilk önce Ticaret Odası ndan bu konu ile ilgili bilgi edinmelisiniz. Ticaret ehliyet belgesine ve ya işletme kuruluş onayına ihtiyacınız olup olmadığı, işletmeniz için hangi yasa biçimlerini seçeceğiniz, firmanızı nasıl finanse edebileceğiniz gibi konularda bilgi edinebilirsiniz. Vergi Dairesi'nde (Finanzamt) ve de Sosyal Sigortalar'da firmanızın kaydını yaptırmalısınız. İşyeri açma ruhsatınızı, yetkili ticari mercide (Graz da Magistrat ta) kaydettirmeniz halinde size bir ticari ehliyet belgesi verilir. Genellikle, ruhsat kaydının yapıldığı günden itibaren ruhsat kullanılmaktadır. Hangi koşulları yerine getirmeniz gerektiğini ve ya hangi belgelere ihtiyacınız olduğunu, Graz Belediyesi Yurttaşlık Dairesi Ruhsat İşlemleri Bölümü nden öğrenebilirsiniz. Infos zur Nostrifizierung: OMEGA Albert-Schweitzer-Gasse 22, 8020 Graz +43 316 77 35 54 0 office@omega-graz.at www.omega-graz.at BürgerInnenamt, Referat Gewerbeverfahren Amtshaus, Schmiedgasse 26, 3. Kat, 8011 Graz +43 316 872 52 02 +43 316 872 52 09 gewerbe@stadt.graz.at Çalışma saatleri: Pazartesi-Cuma 7:30 ila 13:00 ve de Pazartesileri 13:00 ila 15:00 arası, alınacak randevu için telefon numarası +43 316 872 52 30, 52 31 ve 52 33 Ruhsat başvurusu ve kaydı için +43 316 872 52 35 www.graz.at Yurttaşlık Hizmetleri- Hizmet sunuları (Ruhsat gibi), [BürgerInnen- Service - Leistungsangebot - G (wie Gewerbe)] Wirtschaftskammer Steiermark Körblergasse 111-113, 8010 Graz +43 316 601 203 www.wko.at/stmk.graz www.wirtschaft.graz.at, www.portal.wko. at, www.gruenderservice.at ve ya www.usp. gv.at internet adreslerinden de detaylı bilgiler edinebilirsiniz. Okul ve Üniversite Öğrencileri İçin Çalışma Bir çok okul ve üniversite öğrencisi, eğitimlerinin yanısıra kendi paralarını da kazanmak istiyorlar. Avusturya, İsviçre, AB, AEA ve de Norveç, İzlanda, Lihtenştayn vatandaşı olanlar için hiç bir engel yoktur. Romanya, Bulgaristan ve de AB ülkelerinden olmayan öğrencilerin çalışabilmeleri için Yabancıları Çalıştırma Yasası na göre (Aus- IBG), AMS aracılığıyla bir çalışma iznine ihtiyaçları vardır ve de yalnızca az bir süreyle (Geringfügig) çalışabilirler. Çalışma sürelerine göre bir iş piyasası sınavı gerekli olabilir. Detaylı bilgileri AMS ten alabilirsiniz (28. Sayfada iletişim bilgilerini bulabilirsiniz). İş Sözleşmesi /Hizmet Belgesi İşvereninizden, bir iş sözleşmesini veya bir hizmet belgesini görev ilişkinizin yazılı kanıt belgesi olarak almalısınız. Bu hizmet belgesinde, işverenin ve çalışanın ismi ve adresi, iş münasebetinin başlangıcı, sözleşmenin bitiş süresi, maaş, maaşın ödenme zamanı, çalışma süresi, yıllık tatil süreleri gibi maddeler yer almalıdır. Bağımsız çalışanlar da hizmet belgesi hakkına sahiptirler. Çıraklık sözleşmeleri herzaman yazılı olarak yapılmalıdır. 30 31
III ÇALIŞMAK Çalışma sözleşmeleri, belli bir zamanla sınırlı veya sınırsız olabilir. Sigorta İşe başlamadan önce işverenin sosyal sigortalarda, çalışanın sigorta kaydını yaptırması zorunludur. İşverenden bu belgenin bir fotokopisi alınmalıdır. Böylece, sağlık, kaza ve emekli sigortasına sahip olunur ve tıbbi hizmetlerden yararlanabilmek için de E-Card verilir. Bağımsız çalışanlar, kendi sigortalarını kendileri yapmalıdır, genellikle Steiermark Sağlık Sandığı nda (Steiermärkischen Gebietskrankenkasse) yapılmaktadır. Detaylı bilgileri Sağlık Bölümü nde bulabilirsiniz! Mesai Saatleri, Tatiller Avusturya da, bir günlük normal mesai saati 8, haftada ise 40 saattir. Fazla mesai saatleriyle en fazla günde 10 saat, yani haftada 50 saat çalışılabilir. Bazı branşlarda çalışma süresi daha kısadır (Uyarlama toplu sözleşmede). Fazla mesai saatleri ya para olarak ödenilmeli ya da boş verilerek ödenilmelidir. Yılda en az 30 gün tatil hakkı ve 13. ve 14. ay maaşlarının (Tatil ve noel maaşları, serbest hizmetli ve sözleşmeli çalışanlar için geçerli değildir) alınma hakkı vardır. Vergiler Avusturya da düzenli olarak ikamet eden biri, bütün gelirlerini vergilendirmekle yükümlüdür. Yurt dışından gelen gelirlerin çifte vergi uygulamasından kaçınmak için komşu ülkelerle (AB, AEA ülkeleri) yapılan bir çifte gelir vergi uygulaması mevcuttur. Çalışanların ve emeklilerin, işverenin elinde tuttuğu ve vergi dairesine havale ettiği gelir vergisini ödeme zorunlulukları vardır. Serbest çalışanlar gelir vergisi ödemekteler ve bir gelir vergisi beyannamesi vermeleri zorunludur. Yıllık 11.000 Euro temel gelir vergisinden muaf tutulmaktalar. İş Sözleşmesinin Feshi Bir fesih, yalnızca süresiz bir hizmet münasebetinde onaylanabilir. Sözleşmenin bitim ve fesih bildirme süresini çalışma sözleşmenizde veya sizin için geçerli olan toplu sözleşmede bulabilirsiniz. İşsizlik AMS- Avusturya İş Piyasası Hizmetleri, işsizlik sigortası hizmetlerinden de sorumludur. İş arıyorsanız veya yakında işinizi kaybedeceğinizi biliyorsanız, hemen ikamet ettiğiniz bölgeden sorumlu olan iş ve işçi bulma kurumuna ve ya www.ams.at adresinden kaydınızı yaptırınız. İşsizlik parası, dilekçe başvurusu yaptığınız günden itibaren hesaplanır, başvurudan önceki günler sayılmaz, yani ödenmez. İşsizlik parası alma hakkınız varsa işsizlik başvurusu yapar yapmaz sosyal sigortanız (Sağlık ve emekli sigortası) yatırılır. Sigortanızdan yararlanan aile bireyleri varsa, gerekli bilgileri almak için yetkili sağlık sandığına (Gebietskrankenkasse) başvurunuz. İşsizlik parası, emeklilik sigortasında yedek zaman olarak hesaplanılmaktadır. İkinci ve Üçüncü İş Piyasası Finanzamt Graz-Stadt Conrad-von-Hötzendorf-Straße 14-18, 8010 Graz +43 316 881 0 www.bmf.gv.at www.finanzonline.bmf.gv.at ERfA (Erfahrung für Alle) Karlauer Straße 16-18, 8020 Graz +43 316 872 63 81 office@erfa-graz.at www.erfa-graz.at Caritas Steiermark, Fachbereich Beschäftigung und Betriebsleistungen Grabenstraße 39, 8010 Graz +43 316 80 15 620 peter.wagner@caritas-steiermark.at www.caritas-steiermark.at/hilfeeinrichtungen/fuer-menschen-in-not/arbeit/ İkinci ve üçüncü iş piyasası diye nitelendirilen iş piyasası, uzun süre işsiz kalmış kişilerin meslek yaşamına yeniden katılmalarını mümkün kılmaktadır. ERFA, BAN, Bicycle, Ökoservice Sosyal Ekonomik Kurumlar ve a Caritas uzun süre işsiz kalan bu kişileri yeniden iş piyasasına katmak için yardım, destek, eğitim ve iş sunmaktadır. BAN (Beratungsstelle für Arbeitslose und Nichtsesshafte) Ungergasse 31, 8020 Graz +43 316 71 66 37 office@ban.at www.ban.at Bicycle Körösistraße 17, 8010 Graz +43 316 82 13 57 0 office@bicycle.at www.bicycle.at Ökoservice (Gemeinnützige Beschäftigungs- und Qualifizierungsgesellschaft) Asperngasse 16, 8020 Graz +43 316 58 66 70 0 office@oekoservice.at www.oekoservice.at 32 33
IV TOPLU TAŞIMACILIK Graz, bir Kısa mesafeli yollar şehri dir: Özellikle de şehir merkezinde her yere yürüyerek gidebilir ve işlerinizi halledebilirsiniz. Böylece, hem tasarruf etmiş olursunuz, hem çevreyi hem de formunuzu korumuş olursunuz. Yürüyemiyor ve ya yürümek istemiyorsanız bunun için de çözümler mevcuttur. Toplu Taşımacılık Otobüs ve ya Tramvay Graz, toplu taşıma araçlarında yoğun bir ağa sahiptir- Bunu, Welcome-Box a eklenen şebeke planında göreceksiniz. Graz Toplu Taşıma Araç Hatları (Graz Linie) size sabah saat 5:00 ila gece 24:00 arası otobüs ve tramvaylarla şehrin her yerinde hizmet vermektedir. Ayrıca, Cuma ve Cumartesi leri de Gece Hattı (Nightline) otobüsleri gece yarısından sonra hizmet vermektedir. Otobüste, otobüs şoföründen nakit parayla 1 saatlik ve ya 24 saatlik otobüs bileti satın Mobilitäts- und Vertriebscenter Jakoministraße 1, 8010 Graz MESAI SAATLERI: Pazartesi Cuma 8:00 ila 18:00, Cumartesi 9:00 ila 13:00 arası. +43 316 887 42 24 +43 316 887 43 50 +43 505 67 89 10 www.mobilzentral.at alabilirsiniz. Tramvaylarda ise demir parayla, bankomat ve ya kredi kartıyla 1 saatlik, 24 saatlik, 1 haftalık ve 1 aylık otobüs bileti satın alabilirsiniz. Tekel bayilerinde (Tabak Trafik) 1 saatlik, 24 saatlik, 1 haftalık ve 1 aylık otobüs bileti satın alınabilir. Yıllık ve altı aylık biletler sadece Mobilite Merkezi nde (Mobilitätszentrum); bilgileri aşağıda; satılmaktadır. Otobüslerde, tramvaylarda, tekel bayilerinde bilet ücretleri aynıdır. Yaşlılar için indirimli otobüs ve tramvay biletleri de mevcuttur. 60 yaşından itibaren olan bu indirm kişinin gelirine bağlıdır. Detayları Yaşlılar bölümünde öğrenebilirsiniz. Ayrıca, öğrenci ve çıraklar için de indirimli uygulama yapılmaktadır. Graz da oturan öğrenciler için de her dönem 50 Euro dan bir mobilite çeki (Mobilitätsscheck) verilmektedir. Bu çek için öğrencilerin neler yapmaları gerektiği, nasıl kullanabilecekleri ve nerede başvurmaları gerektiği bilgilerini www.graz.at/mobilitaetsscheckadresinden öğrenebilirsiniz. Detaylı bilgileri edinebileceğiniz adres ve telefon numaraları: www.holding-graz.at/linien ve www.mobilzentral.at (Mobilite Merkezi). Bisiklet Sürmek Graz, iyi bir bisiklet yolu ağına sahiptir (Yaklaşık 120 km). Bütün bisiklet yolları ve güzargahlarını Graz Bisiklet Yolları Haritası nda (Radkarte Graz) bulabilirsiniz. Haritayı ücretsiz alabileceğiniz yerler: Mobil Merkezi (Bütün toplu taşımacılık hizmetlerinin bir çatı altında birleştiği kurum), Jakoministraße 1, Graz Turizm de (Graz Tourismus) Herrengasse 16, tren garındaki (Hauptbahnhof) Bisiklet İstasyonu nda (Fahrradstation) ve Trafik Planlama ve Destek Dairesi nde (Abteilung für Verkehrsplanung) Europaplatz 20 ve ya haritayı aşağıdaki telefon numarasından haritayı alabilir ve adreslerden ısmarlayabilirsiniz; Tel. + 43 316 872 28 82, E-posta verkehrsplanung@ stadt.graz.at ya da www.graz.at/radkarte. Tren garındaki bisiklet istasyonunda (Ana girişin güneyinde) bisikletinizi bırakabilir ve ya bir tane kiralayabilirsiniz. (Tel. +43 664 61 73 874). www.graz.at/radstation. Detaylı bilgilere www.graz.at adresinden ve Trafik Planlama ve Destek Dairesi nden (Abteilung für Verkehrsplanung) ulaşabilirsiniz. Araba Kullanmak Sürücü belgesi: Sürücü belgenizin geçerli olması lazım- Geldiğiniz ülkedeki ehliyetinizin var olan süresi (hala var ya da geçmiş ise) Avusturya da da geçerlidir. Sürücü belgeniz, AB- ve ya AEA- ülkelerinin birinde alınmışsa, Avusturya da geçerlidir (Sürücü belgenizi isteğe bağlı olarak da değiştirebilirsiniz). Abteilung für Verkehrsplanung Europaplatz 20, 8020 Graz +43 316 872 28 81 verkehrsplanung@stadt.graz.at Bundespolizeidirektion Graz Verkehrsamt, Parkring 4, 8010 Graz MESAI SAATLERI: Pazartesi Cuma 8:00 ila 13:00 arası +43 316 888 65 52 50 bpdg.graz@polizei.gv.at 34 35
IV TOPLU TAŞIMACILIK Bir üçüncü ülkeden geliyorsanız ve de asli ikametiniz Avusturya ise ehliyetinizi 6 ay içerisinde değiştirmelisiniz. Pratik sınavını yapmanız gerekebilir. Ehliyetinizin geçerliliği (Almanca değilse) ya uluslararası ya da tercüme edilmiş olmasına bağlıdır. Bilgi almak için Graz Eyalet Emniyet Müdürlüğü'ne (Bundespolizeidirektion Graz) başvurabilirsiniz. Emniyet kemeri takma zorunluluğu: Avusturya da araç hareket halindeyken emniyet kemeri takılması zorunludur- Ön ve ya arka koltuk ayrımı yapmadan. 14 yaşın altında ve 1,5 metreden kısa olan çocuklar mutlaka çocuk koltuğunda oturmalılar. Park Etmek Graz da caddelerde ve alanlarda, Mavi ve Yeşil Alan olarak da bilinen (Blaue Zonen), (grüne Zonen) ortalama 25.400 ücretli park yeri vardır. Mavi alan park yerleri Pazartesi Cuma 9:00 ila 20:00, cumartesileri 9:00 ila 13:00 saatleri arası ücretlidir. Europaplatz/Bahnhofvorplatz 8:00 ila 22:00 saatleri arası ücretlidir. Mavi park etme alanları şehir içinde ya yüzeysel olarak yalnızca başlangıç-bitiş çizgileriyle belirlenmiş ya da caddenin şekline göre trafik işaretleriyle levhalandırılmıştır. Maksimum park süresi 3 saattir. İstisnai: Europaplatz/Bahnhofvorplatz- 1 saat; Kaiser-Losef-Platz, Schlögelgasse ve Lendplatz 90 dakikkadır. Yeşil park etme alanları şu işaret levhalarıyla levhalandırılmıştır ve mesai günleri Pazartesi- Cuma 9:00 ila 20:00 saatleri arasıdır. Burada, herhangi bir süre sınırı olmadan ücretli park edilebilir. Cumartesileri yeşil ile belirtilen park yerleri ücretsizdir. Park ücreti, park bilet otomatlarıyla ve ya cep telefonuyla (www.handyparken.graz. at) ödenebilir. Elektrikli araçlar resmi bir belgeyle ücretsiz park edilir; düşük emisyonlu araçların park ücreti azdır (Umwelttarif). Vatandaşlar, girişimciler ve de çalışanlar için bazı koşullar karşılığında özel izin verilmektedir. Yeşil park etme alanları için (sadece burada) aylık ve yıllık kartlar mevcuttur. Caddede park etme ile ilgili bilgileri, www. graz.at/parken ya da Karayolları Dairesi (Straßenamt)- Park Yeri İşletme Bölümü nden Parkgebührenreferat alabilirsiniz. Garaj, P&R (Park and Ride) ve gece park etme bilgilerine www.parken.graz.at ve ya Graz Park Yeri Hizmeti (GPS Grazer Parkraumservice) adresinden ulaşabilirsiniz. Straßenamt Parkgebührenreferat Keesgasse 6 8010 Graz Mesai saatleri: Pazartesi - Cuma 8:00 ila 12:30 saatleri arası. +43 316 872 65 65 parkgebuehrenreferat@stadt.graz.at www.graz.at/parken GPS - Grazer Parkraumservice Jakominigürtel 20 8010 Graz +43 316 872 75 75, 75 61 parkraumservice@stadt.graz.at www.parken.graz.at 36 37
V YAŞAM DURUMLARI VE SOSYAL KONULAR Graz Belediyesi, vatandaşlarına bütün yaşam durumlarında eşlik etmektedir. Evlenme Belediye nikahı için resmi başvuruyu yapmak ortak bir yaşama başlamanın ilk adımıdır. Graz Belediyesi Yurrtaşlık Dairesi Evlendirme Bölümü nde +43 316 872 51 40, 51 43 ve ya 51 45 telefon numarasından bir randevu alınmalı, daha sonra hangi belgelere ihtiyaç olunduğu ve işlemler için ne kadar para ödeneceği bilgisi edinilmelidir. Başvuru esnasında nikahın yeri, tarihi ve ne kadar süreceği, hangi evlilik soyadının alınacağı konuları netleştirilir. Yabancılar için kendi ülkelerinin kuralları geçerlidir. Onaylı Birliktelikler Hem cins partnerinizle birlikteliğinizi resmileştirebilirsiniz. Gerekli işlem için Yurttaşlık Dairesi nin Medeni Durum ve Vatandaşlık İşleri Bölümü nden +43 316 872 5170, 51 71 ve ya 51 72 telefon numarasından bir randevu alabilirsiniz. Hamilelik Bir çocuk beklediğinizi öğrenir öğrenmez işyerinize hamile olduğunuzu ve doğumunuzun hangi tarihte olacağını bildirmelisiniz. Çalışan bir kadının doğumdan sekiz hafta önce ve sekiz hafta sonra çalışması kesinlikle yasaktır (Anneyi koruma- Mutterschutz). Anne ve bebek için sağlık hizmetleri sunulmaktadır. Bu hizmetlerden bir tanesi de hamileliğin başlangıcından başlayıp çocuğun 5 yaşına kadar süren düzenli olarak yapılması gereken doktor, kontrollerinin not edildiği Mutter-Kind-Pass tır (Anne-Çocuk-Defteri). Anne-Çocuk-Defteri hamileliğinizin tespit edildiği yerde verilir. Bu defter her kadına verilir, kadının hangi ülke vatandaşı olduğunun bir önemi yoktur. Sağlık sigortanızla anlaşması olan bir doktora giderseniz, kontrolleriniz ücretsiz yapılır. Sağlık sigortanız yoksa, kontrolden önce bulunduğunuz bölgenin sağlık sandığından bir belge tanzim ettirebilirsiniz. Çocuk bakım parasını ancak, doktor kontrollerinizi düzenli yaptırdığınız zaman alabilirsiniz! İstemediğiniz bir hamilelikte size yardım edecek bir çok farklı danışma yerleri vardır. Kadın Sağlık Merkezi de bunlardan bir tanesidir. Bu konu ile ilgili detaylı bilgileri Acil Durumlar & Kriz bölümlerinden edinebilirsiniz. Doğumdan Sonra Doğumdan sonra bazı kurumların yolları sizi bekliyor. Graz Belediyesi Nüfus Dairesi Doğum sicili Bölümü, size mükemmel bir hizmet sunmaktadır: Graz LKH da, Ragnitz ve Leonhard Sanatoryumlarɪ nda doĝum yapıldığında, belirli koşullar altında, bebeĝinizin doĝum belgesi, sağlık sigortası için gerekli olan doĝum tasdik belgesi ve de ikametgah belgesi lohusa yatağınıza kadar getirilmektedir! Çocuğunuzun asli ikametgahı Graz ise ve doğum Graz LKH da olmuşsa vatandaşlık belgesini de hastane yatağınızda alabilirsiniz. Bunun için ekstra ücret talep edilmemektedir. Çocuğunuzu yukarıdaki hastanelerin dışında bir hastanede dünyaya getirmişseniz, aşağıda yazılı olanları yerine getirmelisiniz. Nüfus kayıt belgesi Nüfus kayıt belgelerini bulunduğunuz yerin nüfus dairesinden alabilirsiniz. Bebeğiniz Graz da doğmuş ise Graz Belediyesi Nüfus Dairesi, Doğum Sicili Bölümü nden işlemlerinizi yaptırabilirsiniz. Ayrıca, burada hangi belgelere ihtiyacınız olduğu da söylenir. Tel: +43 316 872 51 61, E-posta: standesamt@stadt.graz.at, www.graz.at. İkametgah Kaydı: Hizmet Merkezi, İdare Binası nda (Service Center im Amtshaus), Schmiedgasse 26 ve ya bir Yurttaşlık Servisi nden (Graz da Yeni Olmak bölümünde detaylı bilgi edinebilirsiniz) alabilirsiniz. Beraberinizde getireceğiniz belgeler: Çocuğun ikametgah kaydı, doldurulmuş kayıt formu, kaydı yaptıran kişinin fotoğraflı kimliği. Vatandaşlık Belgesi: Vatandaşlık İşlemleri Bölümü, Tel: +r43 316 872 51 85, 5187 ve 51 88. Evli bir çiftten doğan bir çocuğun annesi ve babası ve ya ikisinden biri Avusturya vatandaşı ise çocuk otomatikmen Avusturya vatandaşı olmaktadır. Evlilik dışı doğan bir çocuğun annesi Avusturya vatandaşı ise çocuk da otomatikmen Avusturya vatandaşı olmaktadır. Çocuğun evlilikten ve ya evlilik dışı olma durumuna göre belgeler istenmektedir Sağlık sigortası kaydı: Bu kayıt, nüfus dairesi tarafından otomatik olarak yapılmaktadır. Çocuk, hem annenin hem de babanın sigortasına kaydedilebilir (Annenin ve babanın sağlık sigortası varsa). Çocuğa, bir E-Card verilir. Pasaport: Çocukların yurtdışına çıkabilmeleri için kendi şahsi pasaportlarına ihtiyaçları vardır! Pasaport başvurusunu Graz Hizmet Merkezi, İdare Binası nda (Service Center der Stadt Graz, Amtshaus), Schmiedgasse 26, yapılabilir. +43 316 872 52 54 telefon numarasından hangi belgelere ihtiyacınız olduğunu öğrenebilirsiniz. Graz da Yeni Olmak bölümünde bu konu ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz. Anonüm Doğumlar /Bebek Kapaklar (Babyklappe) Çocuğuyla yaşaması mümkün olmayan annelerin iki olasılığı vardır: Anonim doğum hastanede yapılır. Doğmuş olan çocuk anonüm doğum bölümüne teslim teslim edilir. Babyklappe Graz LKH da Doğum Klinik in dış tarafındadır, Auenbruggerplatz 18. Bebek, oraya bırakılır bırakılmaz hemen doktorlar tarafından bakılır ve olabildiğince erken bir şekilde evlatlık edinmek isteyen bir aileye verilir. Bilgi-İletişim Hattı: + 43 800 83 83 83. Acil Durumlar & Kriz Zamanları bölümlerinde daha fazla bilgi edinebilirsiniz. 38 39