Ticari Defterler Bölümüne Git Kanunlarımıza Göre Ticari Defterler TÜRK TİCARET KANUNU TİCARİ DEFTERLER A) Defter Tutma Mükellefiyeti: I Şümulü: Madde 66 Her tacir, ticarî işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak münasebetlerini ve her iş yılı içinde elde edilen neticeleri tespit etmek maksadıyla, işletmesinin mahiyet ve öneminin gerektirdiği bütün defterleri ve bilhassa, diğer kanunların hükümleri mahfuz kalmak üzere, aşağıdaki defterleri Türkçe olarak tutmaya mecburdur : (Şirketler) 1. Tacir hükmi şahıs ise yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve karar defteri; (Kamu şirketleri) 1 / 6
2. Hususi hukuk hükümlerine göre idare edilmek veya ticarî şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediyeler gibi amme hükmi şahısları tarafından kurulan ve hükmi şahsiyeti bulunmayan ticarî işletmeler ile dernekler tarafından kurulan ticarî işletmeler ve bunlara benzeyen ve hükmi şahsiyeti olmayan diğer ticarî teşekküller, karar defteri hariç yukarıki bentte yazılı defterleri; (Birinci Sınıf Şahıslar) 3. Tacir hakiki şahıs ise karar defteri hariç olmak üzere birinci bentte yazılı defterleri (İkinci Sınıf şahıslar) veya işletmesinin mahiyet ve önemine göre sadece işletme defteri. Tacirlerin işletmeleriyle ilgili işler dolayısıyla aldıkları mektup, yazı telgraf, fatura, cetvel, senet gibi vesika ve kağıtlarla ödemelerini gösteren vesikaları ve yazdığı mektup yazı ve telgrafnamelerin kopyalarını ve mukaveleleri, taahhüt ve kefalet ve sair teminat senetleri ve mahkeme ilamları gibi belgeleri muntazam bir tarzda dosya halinde saklamaları mecburidir. VERGİ USUL KANUNU Defter tutacaklar: Madde-172 Aşağıda yazılı gerçek ve tüzel kişiler bu kanunun esaslarına göre defter tutmaya mecburdurlar: 1- Ticaret ve Sanat erbabı 2- Ticaret şirketleri 3- İktisadi kamu müesseseleri 2 / 6
4- Dernek ve Vakıflara ait iktisadi işletmeler. 5- Serbest Meslek Erbabı 6- Çiftçiler (değişik: 30.12.1980-2365/24 iktisadi kamu müesseseleriyle dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler defter tutma bakımından tüccarların tabi oldukları hükümlere tabidirler.) İstisnalar: Madde- 173 Defter tutma mecburiyeti aşağıda yazılı gerçek ve tüzel kişiler hakkında uygulanmaz. 1- Gelir vergisinden muaf olan esnaf ve çiftçiler 2- Gelir Vergisi kanununa göre kazançları götürü olarak tespit edilenler ile götürü gider usulüne tabi olan çiftçiler. 3-Kurumlar vergisinden muaf olan: a) İktisadi kamu müesseseleri b) Değişik: 30.12.1980-2365/25) Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler Bilanço esasında tutulacak defterler: Bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur: (Madde 182) 1-Yevmiye defteri; 2-Defteri Kebir (büyük defter) 3-Envanter Defteri (mevcudat ve muvazene defteri) 3 / 6
4-Günlük Kasa Defteri (kalktı) ANONİM ŞİRKETLER İÇİN Şirket İdare Meclisinin Tacirlerin tutmaya mecbur oldukları defterlerden başka idare meclisi aşağıdaki defterleri de tutmakla mükelelftir. (TTK md.326) 1-Pay Sahipleri Defteri (Ortaklar Pay Defteri) 2-Umumi heyet zabıtlarının yazılmasına mahsus (Toplantı ve müzakere defteri) 3-İdare meclisinin toplantı ve müzakerelerinin yazılmasına mahsus (idare meclisi kararlar defteri) İşletme hesabı esasında tutulacak defter: 1- İşletme Hesabı defteri. (Madde 193) (diğer defterler: Günlük perakende satış ve hasılat defteri, kambiyo senetleri defteri kaldırılmıştır.) Serbest Mesleklerde Defter Tutma: Serbest Meslek kazanç defteri (Madde 210) Zirai Kazançlarda İşletme Defteri: Çiftçi İşletme Defteri (Madde 213) DEFTERLERİN TASDİKİ Tasdike tabi defterler (VUK Madde 220) 4 / 6
Aşağıda yazılı defterlerin bu bölümdeki esaslara göre tasdik ettirilmesi mecburidir. 1-Yevmiye ve envanter defterleri 2-İşletme Defteri 3-Çiftçi İşletme defteri 4-İmalat ve istihsal vergisi defterleri (basit istihsal vergisi defteri dahil) 5-Mülga (Kaldırıldı) 6-Nakliyat Vergisi Defteri 7-Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri 8-Serbest meslek kazanç defteri 9-Mülga (kaldırıldı) 10-Mülga (kaldırıldı) 11-Mülga (kaldırıldı) 12- Karar Defteri Bu kanunla cevaz verilen hallerde yukarıda yazılı olanların yerine kullanılacak olan defterler de tasdike tabi tutulur. TASDİK ZAMANI Madde 221: Bu kanunda yazılı defterleri kullanacak olanlar, bunları 5 / 6
aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye mecburdurlar: 1-Ötedenberi işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda; (aralık) 2-Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda. 3-(değişik: 4.12.1982-3239/17md) Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde. 4-Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce Tasdiki yenileme Madde 222- Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığı'nca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar. 6 / 6