Duyuru : 2012/42 28.11.2012 DUYURU (Sadece Müşterilerimiz içindir) KONU : KULLANILMASI VE TASDİKİ ZORUNLU TİCARİ DEFTERLER VE KANUNA AYKIRILIK HALİNDE UYGULANACAK CEZALAR Bilindiği üzere 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu duyurumuzda hem yeni yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu (TTK) hem de öteden beri yürürlükte bulunan Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümlerine göre kullanılması ve tasdik ettirilmesi zorunlu olan defterler hakkında açıklama yapılacaktır. A- YENİ TÜRK TİCARET KANUNA GÖRE KULLANILMASI VE TASDİKİ ZORUNLU TİCARİ DEFTERLER - YEVMİYE DEFTERİ - DEFTERİ KEBİR - ENVANTER DEFTERİ - PAY DEFTERİ - YÖNETİM KURULU KARAR DEFTERİ - GENEL KURUL TOPLANTI VE MÜZAKERE DEFTERİ Yukarıda sayılan ticari defterler, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununun 64 ncü maddesinde kullanılması zorunlu defterler olarak sayılmıştır. Görüldüğü gibi pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir. Bu sebeple pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterinin 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren tutulmaya başlanması gerekmektedir. Fiziki ortamda tutulan bu defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılması zorunludur. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılmalıdır. Buna göre 2013 yılında kullanılacak defterlerin açılış onayları 31 ARALIK 2012 tarihine kadar yaptırılması gerekir. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterlerinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayın sonuna kadar ( 31 MART 2013 ) notere yaptırılmalıdır. Yukarıda belirtilen onayların yaptırılmaması durumunda 4.000 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
B- VERGİ USUL KANUNU NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER VUK nun 182 nci maddesi hükmüne göre, bütün kurumlar ve birinci sınıf tüccarlar tarafından tutulmak zorunda olan defterler şunlardır : - YEVMİYE DEFTERİ - ENVANTER DEFTERİ - DEFTER-İ KEBİR Damga Vergisi Defteri İle İlgili Uygulama; Damga Vergisi Kanunun 22 nci maddesinin son fıkrasının verdiği yetkiye istinaden Maliye Bakanlığınca, daha önce yayımlanan 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde sayılan aşağıdaki kurum ve kuruluşların sürekli damga vergisi mükellefiyetileri devam etmektedir. 1-KATMA BÜTÇELİ İDARELER 2-İL ÖZEL İDARELERİ-BELEDİYELER 3-DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLAR 4-BANKALAR 5-KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ 6-DEVLET VE KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İŞTİRAKLERİ 7-ÖZERK KURULUŞLAR 8-DİĞER KAMU KURUMLARI 9-ANONİM ŞİRKETLER Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılan kurum ve kuruluşların eskiden olduğu gibi damga vergisi defteri tutması ve bu defterleri notere veya ticaret sicil memurluğuna tasdik ettirmesi uygulamasına devam etmeleri gerekmektedir. Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılanların yanısıra bu statüye sonradan dahil olanların da aynı uygulamaya tabi olacağı açıktır. Sonradan bu listeye 32, 43 ve 44 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği ile aşağıda yer alan kişi ve kuruluşlar da eklenmiştir; 10-5422 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA TABİ DİĞER MÜKELLEFLER 11- KOLLEKTİF VE ADİ KOMANDİT ŞİRKETLER 12-213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 13-213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE İŞLETME HESABI ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 14- SERBEST MESLEK ERBABI 10, 11, 12, 13 ve 14 Sırada sayılan kurum ve kuruluşların sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi ve defter tutmaları ihtiyaridir. Sürekli mükellefiyet tesis ettirmek istemeyen bu mükelleflerin, damga vergisine ilişkin kayıtlarını 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutmak zorunda oldukları defterlerinde ayrıntılı olarak göstermek şartı ile ayrıca damga vergisi defteri tutmalarına gerek bulunmamaktır. Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği dışında kalan ve ihtiyarilik hakkını kullanarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyen mükellefler, düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini 488 sayılı Kanunun 22/b bendine göre kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde ilgili vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir. C- VERGİ USUL KANUNU NA GÖRE DEFTERLERİN TASDİKİ
Tasdiki Zorunlu Defterler : VUK nun 220 maddesine göre aşağıda yazılı defterlerin bu bölümdeki esaslara göre tasdik ettirilmesi mecburidir: 1. Yevmiye ve envanter defterleri; 2. İşletme defteri; 3. Çiftçi işletme defteri; 4. İmalat ve İstihsal Vergisi defterleri; (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil) 5. Nakliyat Vergisi defteri; 6. Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri; 7. Serbest meslek kazanç defteri; VUK na göre tutulması zorunlu olan defterlerden Defter-i Kebir hariç, diğerlerinin tamamı tasdike tabidir. Bunlardan yevmiye, envanter ve imalât defterlerinin tasdik zorunluluğu VUK nun 220 nci maddesi hükmüne, damga vergisi defterinin tasdik zorunluluğu ise VUK nun mükerrer 257 nci maddesi ile 20 serî no.lu DVK Genel Tebliğine dayanmaktadır. Yevmiye ve envanter defteri, TTK na göre de tasdiki zorunlu olan defterlerdendir. Bunlar dışında, defter-i kebir, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterinin de TTK na göre tasdik ettirilmesi zorunluluğu vardır. Tasdikin Zamanı : VUK nunda açılış tasdiki ve ara tasdiki olmak üzere iki tür tasdik öngörülmüştür. TTK na göre, bunlara ilâveten kapanış tasdiki denen üçüncü bir tasdik türü söz konusudur. a) Bunlardan açılış tasdikinin : * Yeni işe başlayan ve mükellefiyete girenlerde işe başlama ve mükellefiyete girme tarihinden önce ; * Ötedenberi işe devam edenlerde yeni defterler kullanılmaya başlanmadan önce yani hesap döneminden önce gelen dönemin son ayı içinde (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde); * Defterlerin veya müteharrik yaprakların dolması sebebiyle yenilerini kullanmak gerektiğinde işlemlerin kayda geçirilmesinin zorunlu olduğu 10, 45 ve 1 günlük süreler içinde (VUK Md:219); yaptırılması zorunluluğu vardır. (VUK Md:221). b) Ara tasdikinin :
Defterlerini yenileyecek yerde ertesi yılda da kullanmak isteyenler tarafından, ilgili Hesap döneminin ilk ayı içerisinde (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Ocak ayı içinde) yaptırılması gerekmektedir. (VUK Md:222) c) Kapanış tasdikine ilişkin esaslar ise şöyledir : Kapanış tasdiki 6102 sayılı TTK da düzenlenmiş olup, buna göre Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterlerinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayın sonuna kadar ( 31 MART 2013 ) notere yaptırılmalıdır. Özel hesap dönemi uygulayan mükelleflerin de yukarıda belirtilen esaslar dahilinde açılış, ara ve kapanış tasdiklerini yaptırmaları gerekir. D- HİÇ VEYA ZAMANINDA TASDİK YAPTIRMAMANIN MÜEYYİDESİ a) 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa göre : 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Ticaret Kanununa göre Ticari Defterlerin açılış veya kapanış onaylarının yaptırılmaması halinde 4.000 TL idari para cezası uygulanmaktadır. b) Vergi Usul Kanunu na göre : VUK na göre tasdiki zorunlu defterlerin hiç veya zamanında tasdik ettirilmemesinin müeyyidesi ise şöyledir : * Açılış veya ara tasdikinin süresinde değil izleyen ay içinde yaptırılması, ikinci derece usulsüzlük cezasını gerektirir. * Söz konusu tasdiklerin süresi içinde yaptırılmadığı gibi izleyen ay içinde de yaptırılmaması, tasdikin hiç yaptırılmadığı anlamına gelir ve kazancın re sen takdiri ile iki kat birinci derece usulsüzlük cezasını gerektirir. E- SERBEST BÖLGELERDE FAALİYET GÖSTEREN ŞİRKET VE ŞUBELERİN DEFTERLERİ : Serbest bölgede şirket olarak faaliyet gösteren kullanıcıların aynen Türkiye de faaliyet gösteren diğer mükellefler gibi defter tasdik ettirmeleri ve bunları VUK hükümlerine uygun olarak kullanmaları gerekmektedir. Söz konusu mükelleflerin belgelerini de VUK hükümlerine uygun olarak anlaşmalı matbaalarda bastırmaları veya noterlere tasdik ettirmeleri zorunludur. Serbest bölgelerde şube olarak faaliyet gösteren kullanıcıların zaten merkezlerinin vergi mükellefiyetleri bulunduğundan, bunların serbest bölgedeki şubeleri için ayrıca KDV ve kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeleri söz konusu değildir. Ancak şubeler için prensip itibariyle muhtasar mükellefiyeti tesis ettirilmelidir. şube hesaplarının izleneceği yasal defterlerin de VUK hükümlerine uygun olarak tasdik ettirilmesi ve kullanılması gerekmektedir.
F- 2013 YILI MART AYINA KADAR YAPILMASI GEREKLİ İŞLEMLER : Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere, serbest bölgelerde faaliyet gösterenler dahil olmak üzere kurumlar ile birinci sınıf tacirlerin ; * Hem TTK hem de VUK na göre 2013 yılında tutmak zorunda oldukları ticari defterleri 2012 yılı Aralık ayı sonuna kadar Notere tasdik ettirmeleri, * 2012 yılında kullandıkları ticari defterlere 2013 yılında da kullanmak istemeleri halinde, bunların ara tasdiklerini en geç 2013 yılı Ocak ayı içinde yaptırmaları, * TTK ya göre kapanış tasdiki zorunlu olan ticari defterlerini de 2013 yılı Mart ayı sonuna kadar kapanış tasdiki yaptırmaları ; Gerekmektedir. Bilgilerinize sunulur. Saygılarımızla, Saygılarımızla, UHY - Uzman Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş. E. Atilla SELÇUK