İŞLETMECİLİĞİNDEN DOĞAN VE KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARI GERÇEK KİŞİ HİSSEDARLARA DAĞITILMASI HALİNDE GELİR VERGİSİ STOPAJINA TABİ



Benzer belgeler
Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, Tevkifat Uygulamalarına İlişkin (Seri, Sıra Numarası, No : 81 Sayılı)

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

SİRKÜLER NO: POZ-2004 / 33 İST, 17/02/2004

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

2010/926 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yazı ekinde olup, eskiye göre değişen hususları şu şekilde özetleyebiliriz:

RASYO YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.

2009/ Konu: 15 ve 30 ncu Maddedeki Tevkifat Oranlarıyla İlgili Düzenlemeleri Açıklayan Kurumlar Vergisi Sirküleri

Arkan & Ergin Uluslararası Denetim ve Y.M.M. A.Ş.

GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI VE VERGİLEME

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

SĐRKÜLER Đstanbul, Sayı: 2009/32 Ref: 4/32

SERMAYE AZALTIMI VE VERGİSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

15 NO LU 5520 SAYILI KURUMLAR VERGĐSĐ KANUNU SĐRKÜLERĐ YAYIMLANDI

İrfan VURAL Gelirler Kontrolörü

KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNCE 1994 YILINDA KAMU MENKUL KIYMETLERİNDEN SAĞLANAN GELİRLERİN VERGİLEME REJİMİ

MENKUL SERMAYE İRATLARI İLE MENKUL KIYMET ALIM SATIM KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ

2003 YILINDA YARARLANILAN YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASI ÜZERİNDEN GVK. NUN GEÇİCİ 61. MADDESİ GEREĞİNCE YAPILAN TEVKİFATIN ÖDEME ZAMANINDA BİR SORUN

TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ

KÂR DAĞITIMI VE KÂR DAĞITIMINA BAĞLI STOPAJ VERGİLENDİRİLMELERİNE YÖNELİK ÖRNEK BİR ÇALIŞMA

13/11/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 27/10/2008 tarihli ve 2008/14272 sayılı kararnamenin eki Karar aşağıda yer almaktadır.

I. STOPAJ YÖNTEMĠNE TABĠ MENKUL SERMAYE GELĠRLERĠ VE DEĞER ARTIġ KAZANÇLARI

Anılan değişiklikler ile ilgili açıklamalarımız önceki yazılarımızda yer almaktadır.

BAYRAK DENETİM & DANIŞMANLIK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK

Kabul Tarihi: 31/12/2004 Resmi Gazete Tarihi : 31/12/2004

Özet: tarihinden geçerli olmak üzere Gelir Vergisi Kanununda uygulanmakta olan bazı miktarlarda değişiklik yapılmıştır.

(269 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği)

Sirküler no: 013 İstanbul, 3 Şubat 2009

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2011/2 TARİH:

mali açıklamalar YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

Arkan & Ergin Uluslararası Denetim ve Y.M.M. A.Ş.

- Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte

2017 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi

% 0 stopaja tabi olup, kurumlar vergisine tabidir. (5) Nakit teminatlardan elde edilen gelirler % 15 stopaja tabidir.

2013 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ SERİ NO: 269 (6 Aralık 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır)

YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARINDA VERGİ UYGULAMALARI

İrfan VURAL Gelirler Kontrolörü I- GİRİŞ :

içinde işletmenin tasfiyesi halinde de bu hükmün uygulanacağı ifade edilmektedir.

2013 YILI MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

SİRKÜLER 2009 / 09. Gelir Vergisi mükellefleri tarafından 2008 yılında elde ettikleri kazanç ve iratların beyan esasları aşağıdaki gibi olacaktır.

12/1/2009 TARİHLİ VE 2009/14580 SAYILI KARARNAMENİN EKİ KARAR

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

SİRKÜLER RAPOR ( )

MENKUL KIYMETYATIRIM ORTAKLIKLARI VE VERGİLEME

T.C. D A N I Ş T A Y VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU Esas No : 2017/626 Karar No : 2018/51 Temyiz Edenler : Karşı Taraf : Vekili :

ŞİRKET ORTAKLARI VE KANUNİ TEMSİLCİLERİN VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ NİHAT CEYLAN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Konu: Menkul kıymetlerden 2018 yılında elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi.

GELİR VERGİSİ TEVKİFAT ORANLARI

FİRMA YÖNETİCİLERİ VE MUHASEBE BİRİMLERİNİN DİKKATLERİNE, 2006 YILI GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF KURUM** (1) DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ**

FİNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.'NİN 250,000,000 PAY 2. TERTİP A TİPİ DEĞİŞKEN FONU KATILMA BELGELERİNİN HALKA ARZINA İLİŞKİN İZAHNAMEDİR.

HİSSE SENEDİ SATIŞLARINDAN DOĞAN KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/76

2010 yılında elde edilen kâr paylarının beyanı ve vergilendirilmesi

YEN K.V.K. UYARINCA TEVK FAT UYGULAMASI

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF KURUM (1) DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

FİRMA YÖNETİCİLERİ VE MUHASEBE BİRİMLERİNİN DİKKATLERİNE, 2005 YILI GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

FİRMA YÖNETİCİLERİ VE MUHASEBE BİRİMLERİNİN DİKKATLERİNE, 2004 YILI GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

Sayı : 2018/233 2 Tarih : Ö Z E L B Ü L T E N. MENKUL SERMAYE İRADI BEYANI (2017 Yılı Kazançları)

2016 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi

Sayı: İstanbul, Konu: Bazı Vergi Kanunlarında değişiklikler içeren Yasa Tasarısı nın Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili düzenlemeleri.

TAM VE DAR MÜKELLEFİYETE İLİŞKİN ÖDEMELERDE YAPILACAK YENİ TEVKİFAT ORANLARI HAKKINDA SİRKÜLER SİRKÜLER NO: 2004/02

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan

YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

BÜTÜN YÖNLERİYLE SERMAYE ŞİRKETLERİNDE KÂR DAĞITIMI UYGULAMASI VE MUHASEBESİ

SİRKÜLER 2009 / 5. 03/02/2009 tarihli ve Sayılı Resmi Gazete de aşağıda yer alan vergi tevkif oranları yayımlanmıştır.

2009 YILINDA TÜRK MENKUL KIYMETLERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER AÇISINDAN VERGİLENDİRİLMESİ

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

İştirak Kazançları İstisnası Kontrol Edilen Yabancı Şirket

10 oranında stopaja tabi. - 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan menkul kıymet yatırım ortaklığı hisse senetleri stopaja tabi değil.

2 yıldan fazla elde tutulan tam mükellef kurumlara ait hisse senetlerinden elde edilen kazançlar istisnadır.

DERNEK VE VAKIFLARA AİT İKTİSADİ İŞLETMELERDE KAR DAĞITIMI VE KURUM STOPAJI *

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2008/62 TARİH:

GELİR VERGİSİ KANUNU NDA YER ALAN MAKTU TUTARLAR ARTIRILMIŞTIR

Gelir Vergisi Genel Tebliği. Seri, Sıra Numarası, No : 266 Sayılı GVK. 28 Aralık 2007 CUMA. Resmi Gazete. Sayı : TEBLİĞ. Maliye Bakanlığından:

YURTDIŞI İŞTİRAKTEN ELDE EDİLEN KAR PAYLARININ VERGİSEL DURUMU

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/224 Ref: 4/224. Konu: 295 SERİ NUMARALI GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYINLANMIŞTIR

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (Seri No:266)

BÜLTEN. KONU: Gelir Vergisi Kanununda yer alan ve 2015 Yılında Uygulanacak Maktu Had ve Tutarlara İlişkin 287 nolu GV Tebliği yayınlanmıştır.

İNTERNET ORTAMINDA VERİLEN REKLAM HİZMETLERİNDEN GELİR-KURUMLAR VERGİ KESİNTİSİ YAPILMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ YAYINLANDI

DUYURU. Üyelerimize ve Kamuoyuna önemle duyurulur.

STOPAJ STOPAJ. -Stopaja tabi değildir

TABLO YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI. Tam Mükellef Sermaye Şirketi ve Yatırım Fonu (**)

2012 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI KURUM. Yatırım Fonu (**)

a) 18'inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden, (2003/6577 sayılı B.K.K. ile % 17 Yürürlük; 1.1.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/82 TARİH: Gelir Vergisi Kanunu nda Yer Alan Had ve Tutarlara İlişkin 273 no.lu G.V.K.

Tam Mükellef Gerçek Kişilerce 2010 Takvim Yılında Elde Edilen Gelirlerin Beyanı

2012 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI GERÇEK KİŞİ. Yatırım Fonu (**)

SİRKÜLER 2011 / 01. Gelir Vergisi Kanununun 2011 Yılı Uygulamasına Yönelik Tarifeler, İstisna/İndirim Hadleri, Tutarları ve Oranları

BÜLTEN. KONU: Menkul Kıymetlerin Vergilendirilmesi Hk 277 Nolu GVK G.T. Yayınlanmıtır

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2016/8

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık. Konu : Tarihinden İtibaren Uygulanacak Olan Gelir Vergisi Maktu Had ve Tutarları

278 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Yayımlandı DUYURU NO:2011/08

2015 YILINDA ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE GELİRLERİNİN BEYAN VE VERGİLEME ESASLARI GERÇEK KİŞİ. Yatırım Fonu (**)

Varlık Barışında Süre Uzatımı

Transkript:

MENKUL KIYMETLER YATIRIM ORTAKLIKLARININ 2003-2004 VE 2005 YILLARINDA PORTFÖY İŞLETMECİLİĞİNDEN DOĞAN VE KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARI GERÇEK KİŞİ HİSSEDARLARA DAĞITILMASI HALİNDE GELİR VERGİSİ STOPAJINA TABİ TUTULACAK MIDIR? 19

MENKUL KIYMETLER YATIRIM ORTAKLIKLARININ 2003-2004 VE 2005 YILLARINDA PORTFÖY İŞLETMECİLİĞİNDEN DOĞAN VE KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARI GERÇEK KİŞİ HİSSEDARLARA DAĞITILMASI HALİNDE GELİR VERGİSİ STOPAJINA TABİ TUTULACAK MIDIR? I- GENEL BİLGİ Sermaye Piyasası Mevzuatına göre kurulan Menkul Kıymetler Yatırım Ortaklıkları Anonim Şirket statüsünde kurulmakta ve sermayesi ile ortaklık yapısı hisse senetleriyle temsil edilmektedir. Mevcut sermayesi ile oluşturulan portföy yapısının en az % 25 i hisse senetlerinden olanlara (A) tipi, bu oranın altında kalanlara ise (B) tipi denilmektedir. Söz konusu ortaklıkların teşkil ettikleri portföyleri kanalıyla, elde etmiş oldukları kazançları 5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8/4-a ve (b) maddeleri ile Kurumlar Vergisinden istisna edilmiştir. Belirtilen istisna kazançlar, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94-6/ a-i ve (ii) maddesi gereği dağıtılsın veya dağıtılmasın gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaktadır. Tevkifat oranı yüzde (0) ve yüzde (10) dur. Söz konusu tevkifat kurum bünyesinde yapılmakta ve kurumlar vergisinden istisna edilen portföy işletmeciliği nedeniyle elde edilen kurum kazancına uygulanmaktadır. Yukarıda açıklanan ve herhangi bir tereddüde. mahal bırakmayacak şekilde gelir vergisi stopajına tabi olan söz konusu istisna kazançlar, 24 Nisan 2003 tarih ve 4842 sayılı kanunla değişmeden önceki şekliyle 94-6/ b-i maddesi gereği dağıtılması halinde ayrıca gelir vergisi stopajına tabi tutulmamaktaydı. Yani, (A) tipi portföy yapısı bulunan herhangi bir yatırım ortaklığının, elde etmiş olduğu portföy kazancı, dağıtılsın dağıtılmasın Gelir Vergisi Kanununun 94-6/ a-i maddesi uyarınca yüzde (0) oranında vergiye tabi tutulacak, daha doğrusu vergilenmeyecek, vergilenmeyen bu istisna kazancın dağıtımı halinde de, 94-6/ b-i maddesi gereği herhangi bir gelir vergisi stopajı yapılmayacaktı. Böylece belirtilen kazançların toplam kurumlar ve gelir vergisi yükü (0) olacaktı. Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi 24 Nisan 2003 tarih ve 4842 sayılı kanunla değiştirilmişti. Aynı kanunun 94/6-a maddesinde ise herhangi bir değişiklik yapılmamıştı. Yapılan söz konusu değişiklik ile 2003, 2004 ve 2005 yıllarına ait yukarıda açıklanan kazançların dağıtımında gelir vergisi stopajının yapılıp yapılmayacağı konusunda ikilemler ortaya çıkmıştır. 20

II- YATIRIM ORTAKLIKLARI PORTFÖY KAZANCLARININ 4842 SAYILI YASA İLE DEĞİŞİKLİK YAPILMADAN ÖNCEKİ VERGİLEME REJİMİ: Yukarıda açıklandığı üzere, kurumlar vergisinden istisna edilen söz konusu kazançlar, Gelir Vergisi Kanununun 94-6/a ve (b) maddeleri gereğince, 4842 Sayılı Kanunla değişmeden önceki şekliyle toplam vergi yükü (A) tipi ortaklıklarda yüzde (0), (B) tipi ortaklıklarda ise yüzde (10) oranındaydı. di: Belirtilen değişiklikten önceki 94-6/a ve (b) maddeleri aşağıdaki gibi i- 6.a) Dağıtılsın veya dağıtılmasın Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin 4 numaralı bendinin; i) (a),(c) ve (d) bentlerinde yazılı kazançlardan, ii) (b) alt bendinde yazılı kazançlardan; b) i) Kurumlar vergisinden istisna kazançlara isabet eden kısım düşüldükten sonra, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (Karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmaz.) (kurumlar ile gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve muaf olanlara ödenenler dahil), 1) Halka açık anonim şirketler de 2) Diğerlerinde, ii) Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin (1) numaralı bendinde yer alan iştirak kazançları istisnasından yararlanan kazançlar hariç, yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar dahil olmak üzere; dağıtılsın dağıtılmasın, kurumlar vergisine tabi kurumların, kurumlar vergisinden müstesna kazanç ve iratlarından (istisna uygulamasının zarar doğurması halinde bu zarara isabet eden tevkifat, istisnadan kaynaklanan zararların indirildiği dönemde yapılır. Tevkifat uygulamasında mahsup edilen zarar tutarının öncelikle istisna uygulamasından kaynaklandığı kabul edilir). iii) Dağıtılsın dağıtılmasın Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarında indirim ve istisnalar düşüldükten sonra kalan kısmından, Görüldüğü üzere, 94-6/a maddesine göre gelir vergisi stopajına tabi tutulan, kurumlar vergisinden istisna edilmiş portföy kazançları, dağıtılmaları halinde de 94-6/b-i maddesi hükmüne göre gelir vergisi stopajına tabi değildi. III- GELİR VERGİSİ KANUNUN 94-6/b MADDESİNİN 4842 SAYILI KA- NUNLA DEĞİŞTİRİLDİKTEN SONRAKİ SEKLİYLE PORTFÖY KAZANÇLA- RININ VERGİLENME REJİMİ : Gelir Vergisi Kanununun 94-6/b maddesi 24 Nisan 2003 tarih ve 4842 Sayılı Kanunla değiştirilmiş olup, değişiklikten sonraki 94-6/a ve (b) maddeleri aşağıdaki gibidir. 21

6.a) Dağıtılsın veya dağıtılmasın Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin 4 numaralı bendinin; i) (a), (c) ve (d) bentlerinde yazılı kazançlardan, ii) (b) alt bendinde yazılı kazançlardan, b)i) Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf o- lanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1),(2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz.), ii) Tam mükellef kurumlar tarafından, dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve( 3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (Karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz.), iii)75 nci maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iradının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden Yapılan bu düzenleme ile sadece 94/6-b maddesi değiştirilmiş ve gelir vergisi tevkifatı açısından kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayrımına son verilerek, istisna olsun olmasın tevkifat karın dağıtılması aşamasına bırakılmış, ayrıca halka açık şirket ile halka açık olmayan şirketten elde edilen kar payı ayırımı da kaldırılmak suretiyle, her iki tür şirket tarafından dağıtılan kar paylarının aynı oranda vergilendirilmesi öngörülmüştür. Karın dağıtılması halinde, 94/6-b (i) ve (ii) bentlerinde sayılan aşağıdaki kişi ve kurumlara dağıtılan kar payları üzerinden yapılacak gelir vergisi tevkifatının oranı ise % 10 olarak belirlenmiştir. - Tam mükellef gerçek kişilere, - Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, - Gelir ve kurumlar vergisinden muaf olanlara, - Dar mükellef gerçek kişilere, - Dar mükellef kurumlara, - Gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere, Tam mükellef kurumlarca; - Tam mükellef kurumlara, - Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde e- den dar mükellef kurumlara, dağıtılan kar payları üzerinden ise gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır. Görüldüğü gibi, 94-6/a maddesinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı için, yatırım ortaklıkları portföy kazançları eskiden olduğu gibi, yine ortaklık bünyesinde, dağıtılsın veya dağıtılmasın, yüzde (0) veya yüzde (10) oranlarında gelir vergisi stopajına tabi tutulmaya devam edilecekti. 22

Ancak, 94/6-a maddesinde herhangi bir değişiklik olmamasına rağmen, 94/6-b maddesinde yapılan değişiklik sonrasında, yatırım ortaklıklarının, portföy işletmeciliğinden elde ettikleri ve kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlarından 94/6-a maddesi hükmüne göre gelir vergisi tevkifatı yaptıktan sonra, kar dağıtmaları halinde 94/6-b maddesine göre de ayrıca gelir vergisi tevkifatı yapıp yapmayacakları konusunda tereddütler oluşmuş ve konuyla ilgili iki ayrı görüş ortaya çıkmıştır: A- Anılan Kazançlardan GVK 94/6-a Hükmüne Göre Gelir Vergisi Tevkifatı Yapıldıktan Sonra, Kar Payı Dağıtımı Halinde GVK 94/6-b (i) ve (ii) Hükmüne Göre de Ayrıca Tevkifat Yapılması Gerektiği Görüşü: Bu görüşte olanlara göre; Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca anonim şirket şeklinde örgütlenmiş bulunan ve sermayesi hisse senetleri ile temsil edilen yatırım ortaklıklarında hisse senedi sahiplerine kurum kârından ö- denen değerler GVK nun 75 nci maddesinin 1 numaralı bendi uyarınca kâr payını ve bu kapsamda gelir unsurlarından menkul sermaye iradını oluşturmaktadır. GVK nun 6/a maddesi gereği (B) tipi menkul kıymet yatırım ortaklıklarının kazançları üzerinden % 10 oranında, (A) tipimekul kıymet yatırım ortaklıklarının kazançları üzerinden ise % 0 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir. Zira söz konusu yasa hükmü; kazanç dağıtılsın ya da dağıtılmasın anılan yatırım ortaklıklarının kazançları üzerinden tevkifat yapılmasına âmir bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle, anılan hüküm emredici bir hükümdür. Aynı zamanda GVK nun 6/b-i maddesinde de tam mükellef kurumlar tarafından (madde hükmünde belirtilen kişilere) dağıtılan 75 nci maddenin 1,2,3, kapsamındaki kâr payları üzerinden %10 tevkifat yapılması hükme bağlanmış olduğundan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının dağıttıkları kâr payları üzerinden de % 10 oranında tevkifat yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu hüküm de emredici nitelikte âmir hükümdür. Açık ve emredici nitelikte bulunan GVK nun 6 ncı maddesi hükümlerine göre yapılması öngörülen tevkifat herhangi bir şarta da bağlı değildir. Yasada buna ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır. Kanunun 6/a maddesi uyarınca tevkifat kurum kazancı üzerinden yapılacak olmasına karşın, 6/b-i maddesi gereğince yapılacak olan tevkifat dağıtılacak kâr payı üzerindendir. Bu durumda mükerrer tevkifatın ortaya çıktığı, dolayısıyla her iki tevkifatın birden uygulanmasının söz konusu olamayacağına ilişkin görüş; her iki tevkifatın konularının yukarıda belirtildiği gibi ayrı olması dolayısıyla geçerli bulunmadığı gibi yasada, iki tevkifatın birden uygulanmayacağına ilişkin herhangi bir istisna hükmü de bulunmamaktadır. Bununla birlikte (B) tipi yatırım ortaklıklarında bir taraftan kurum kazancı üzerinden tevkifat yapılırken diğer taraftan kazancın dağıtımı durumunda kâr payı üzerinden tevkifat yapılmasının mükerrerliğe sebebiyet vermediği açık olmakla birlikte, vergi yükünün bu durumda diğer tip yatırım ortaklıklarına göre daha fazla olacağı görüşü ileri sürülebilir ve bu görüşün geçerliliği de olabilir. 23

Ancak ifade etmek gerekir ki, vergide mükerrerlik ile, vergi adaletsizliği kavramları birbirinden farklı kavramlar olup, vergi hukukunda vergi mükerrerliği kabul edilmemekle birlikte vergi adaletsizliği ne yazık ki uygulama alanı bulabilmektedir. Dolayısıyla, söz konusu hükümlerin yoruma olanak vermeyecek derecede açık olması nedeniyle (B) tipi yatırım ortaklıklarında her iki tevkifat türünün de uygulanmasının yasal olduğunu söylemek gerekir. Diğer taraftan yasa maddesinde tevkifatın, tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan kâr payları üzerinden yapılması öngörülmektedir. Dolayısıyla, tam mükellef kurumlara ve Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde eden dar mükellef kurumlara yapılan kâr dağıtımlarında stopaj uygulaması yapılmayacağını not etmemiz gerekir. Yapılan değişiklikle, kurumlar vergisinden istisna edilen tüm kazançlar üzerinde kurum bünyesinde dağıtılsın, dağıtılmasın yapılan gelir vergisi stopajı kaldırılmış olmasına rağmen, yatırım ortaklığı portföy kazançlarından, kurum bünyesinde yapılan gelir vergisi stopajının devam ettirilmesi, kanun değişikliğindeki zaafıyetten değil, söz konusu kazançların ayrıca vergilenmesi düşüncesinden ileri gelmektedir. B- Anılan Kazançlardan Sadece, GVK 94/6-a Hükmüne Göre Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılması Gerekir, Daha Sonra Kar Payı Dağıtımı Halinde GVK 94/6-b (i) ve (ii) Hükmüne Göre de Ayrıca Tevkifat Yapılmasına Gerek Yoktur Görüşü : Bu yazıda temel olarak, Menkul Kıymetler Yatırım Ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarına ve bu kazançların vergilendirilmesine değinilmekle birlikte, burada tartışılan gelir vergisi tevkifatı konusu, 5422 sayılı Kanunun 8/4. maddesinde belirtilen ve kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan diğer kazançlar (menkul kıymetler yatırım fonları -döviz yatırım fonları hariç-, risk sermayesi yatırım fonları veya ortaklıkları ve gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları ) ya da kar payları için de geçerlidir. SPK hükümleri uyarınca kurulan Yatırım Ortaklıkları anonim şirket statüsünde olmak zorundadırlar. Yine SPK hükümleri çerçevesinde oluşturulan Yatırım Fonlarının ise ayrı bir tüzel kişilikleri olmayıp, bunlara yatırılan sermaye, belge sahibinin, kurucuya karşı sahip olduğu hakları taşıyan ve fona kaç pay ile katıldığını gösteren kıymetli evrak niteliğinde bir senet mahiyetindeki katılma belgesi ile temsil edilir. Katılma belgelerinin itibari değeri yoktur. Fon pay değeri, fon toplam değerinin tedavüldeki katılma belgelerinin kapsadığı pay sayısına bölünmesiyle elde edilir. Katılma belgesi sahipleri, belgelerini fon içtüzüklerinde belirlenen esaslara göre fona iade etmek suretiyle paraya çevirebilirler. Fonun katılma belgesinin değeri ise, Fon İçtüzüğünde belirtilen şekliyle ki bu iç tüzük SPK onayından sonra yürürlüğe girmektedir- fonun elde ettiği gelirlerden, fon tarafından yapılan yönetim harcamaları ve GVK 94/6-a bendi hükmü uyarınca yapılması gereken vergi tevkifatı düşüldükten sonra kalan tutar sermaye payına ilave edilmek suretiyle belirlenmekte ve bu tutar katılma belgelerinin kapsadığı 24

pay sayısına bölünmek suretiyle belirlenmektedir. Bu değer her gün belirlenmekte ve ilan edilmekte olup, ilan edilen bu değerlerden katılma belgesi alınmakta veya fona geri satılmaktadır. Bu fonlar tarafından, yatırım ortaklıklarında olduğu gibi ayrıca bir kar dağıtımı söz konusu olmamakta ve fonun geri satış bedeliyle alım bedeli arasındaki fark olumlu ise kar payı sayılmaktadır. Nitekim Gelir Vergisi Kanunun 75. maddesinin 1 nolu bendinde, ortada hisse senedi bulunmamasına rağmen, (Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan yatırım fonları(1) katılma belgelerine ödenen kar payları dahil) ibaresi ile bu kar paylarının da menkul sermaye iradı olduğu özellikle vurgulanmıştır. Hisse senetleri için ödenen kar payları da aynı bent hükmünde menkul sermaye iradı olarak sayılmaktadır. Öte yandan, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8/4 maddesinde sayılan istisna kazançlar, bu tür yatırımların özendirilmesi ve teşviki amacıyla, diğer kurumların vergileme rejiminden ayrı olarak özel bir vergileme rejimine tabi tutulmuştur. Dolayısıyla, kurumlar vergisi istisnasından yararlanan bu kazançlar için, öteden beri özel düzenleme yapılarak, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinin 6-a bendinde ayrı bir gelir vergisi tevkifatı öngörülmüştür. Başka bir deyişle, Kurumlar Vergisi Kanununun 8/4 maddesinde sayılan kurum kazançları için Gelir Vergisi Kanununun 94 maddesinin 6-a bendi hükmüne göre, diğer kurumların kazançları yada anılan bu kurumların KVK 8/4 deki istisna kapsamına girmeyen kazançları varsa bu kazançları için 94. maddenin 6-b bendi hükmüne göre gelir vergisi tevkifatı yapılması benimsenmiştir. Bu husus, anılan Kanun maddesinde 4842 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik sonrasında da aynen geçerlidir. Nitekim, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesi hükmü uyarınca yapılması öngörülen vergi tevkifatı, anılan maddenin ilk paragrafında da belirtildiği üzere, iligili kazançlardan kar payı elde edenlerin gelir vergilerine mahsuben yapılmaktadır. GVK nun 94/6-a maddesi hükmü uyarınca yapılan gelir vergisi tevkifatı da bu anlamdadır, ancak, ilgili madde hükmünde bu kazançların dağıtılması beklenmeden stopajın yapılması öngörüldüğü için kazanç dağıtılsa da dağıtılmasa da kurum beyannamesinin verildiği ayda bu gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Dolayısıyla, maddede sayılan kurumların istisnadan yararlanan kazançları dışında başka kazançları yoksa, dağıtabilecekleri başka kazançları da olmayacak ve sadece, üzerinden 94/6-a bendi hükmüne göre tevkifat yaptıkları bu kazançları dağıtabileceklerdir. Dağıtılan bu kazançların, aynı zamanda, 94/6-b hükmüne göre de tevkifata tabi tutulmasını istemek yasal olmadığı gibi, bu kazançlardan kar payı alacakların gelir vergilerine mahsuben ikinci kez tevkifata tabi tutulması gibi akla ve mantığa da sığmayacak mükerrer vergi tevkifatı yapılması sonucunu doğuracaktır. 4842 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik sonrası anılan madde hükümlerinde zaafiyet söz konusu olabilir, ancak bu zaafiyet, aynı kazanç payı ü- zerinden iki kez gelir vergisi tevkifatı yapılması gerektiği şeklinde yorumlanamaz. Kaldı ki böyle bir yorum, anılan kazançlar üzerinden daha düşük bir oranda kurumlar vergisi alınması anlamını taşır. Halbuki böyle bir sonuç istenseydi, kanun koyucu bu yönde bir düzenleme yapabilir ve Kurumlar Vergisi Kanununa hüküm koyarak bu tür kazançların istisna olmadığını, ancak bu tür kazançlar üzerinden daha düşük oranda kurum- 25

lar vergisi alınacağını belirtebilirdi. Bu yapılmamış olduğu için, Gelir Vergisi Kanunundaki 94/6-a maddesi uyarınca yapılacak gelir vergisi tevkifatını düşük oranlı kurumlar vergisi olarak yorumlamak doğru değildir ve yasa tekniğine de aykırıdır. Nitekim yatırım ortaklıkları ile aynı madde hükümlerinde sayılan yatırım fonlarında sonradan yapılacak bir kar dağıtımı da söz konusu olmamakta ve fonun katılma belgesi değeri tespit edilirken de sadece, GVK 94/6-a bendindeki vergi tevkifatı indirilmektedir. Bu uygulamada, 4842 sayılı Yasa değişikliğinden sonra da bir farklılık olmamıştır. Anılan uygulama, bildiğimiz kadarıyla, Maliye Bakanlığınca da benimsenmiş ve aksine bir açıklama yapılmamıştır. Öte yandan, şayet bu tür kazançlardan kar payı alanlar arasında tam mükellef kurumlar varsa, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Kesilen Vergilerin Mahsubu başlığı altında yer alan 44. maddesindeki Beyannamede gösterilen kazançlardan bu kanuna ve Gelir Vergisi Kanunu'- na göre tevkifan kesilmiş olan vergiler (yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları üzerinden fon ve ortaklık bünyesinde hesaplanan vergiler dahil) beyanname ü- zerinden hesaplanan Kurumlar Vergisi'nden mahsup edilir. hükmü uyarınca, yatırım otaklıkları yada yatırım fonları bünyesinde GVK 94/6-a hükmü uyarınca yapılmış olan vergi tevkifatı tutarlarını da hesaplanan kurumlar vergisine mahsup edebilmektedirler. Eğer GVK 94/6-a maddesi utarınca yapılmış olan vergi tevkifatı, anılan kazançlar üzerinden düşük oranda alınan kurumlar vergisi mahiyetinde olsaydı bu madde hükmü anlamsız olur ve bir başka kurumun ödemiş olduğu kurumlar vergisinin diğer kurumun kurumlar vergisinden mahsubu gibi, vergi teori ve pratiğinde olmayan bir anlam taşırdı. Yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, Kurumlar Vergisi Kanunun 8/4.maddesi hükmü uyarınca istisnadan yararlanan kazançlar üzerinden yapılması gereken gelir vergisi tevkifatı, sadece GVK 94/6-a maddesi uyarınca yapılacak olandır, bu tevkifat yapıldıktan sonra, GVK 94/6-b maddesi hükmü uyarınca ayrıca gelir vergisi tevkifatı yapılamaz. IV- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME : 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 8/4. maddesi hükmü uyarınca kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinin 6. bendinde 4842 sayılı Yasa ile değişiklik yapılmadan önceki düzenlemelerde sadece 6-a bendi hükmüne göre gelir vergisi tevkifatı yapılacağı açıkken, yapılan değişiklik sonrası 6-b bendi hükmüne göre de tevkifat yapılıp yapılmayacağı konusunda tereddütler oluşmuş, yapılan tartışmalar sonucunda, yukarıda III-A bölümündeki görüşler de ağılıklı sayıda kabul görmesine rağmen, III-B bölümünde açıklanan ve anılan kazançlar üzerinden sadece GVK 94/6-a maddesi hükmüne göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerektiği ve bu kazançlar üzerinden ayrıca GVK 94/6-b maddesi hükmüne göre vergi tevkifatı yapılması gerekmediği görüşü çoğunlukla benimsenmiştir. 26