TÜRKİYE BİLİMSEL YAYIN GÖSTERGELERİ (II) TÜRKİYE, ÜLKELER VE GRUPLAR

TÜRKİYE BİLİMSEL YAYIN GÖSTERGELERİ (II) Editörler E. Akıllı - Ö. Büyükçınar - V. Latif - S. Yetgin - E.A. Gürses - C. Saraç ve İ.H. Demirel Yapım: TÜBİTAK-ULAKBİM 2009 ISBN: 978-975-403-499-8

2

ÖNSÖZ 1. Giriş 2. Materyal Yöntem 3. Sonuçlar 3.1. Yayın Sayısına Göre 3.1.1 Temel Bilimler 3.1.2 Tıbbi Bilimler 3.1.3 Mühendislik Bilimleri 3.1.4 Ziraat Bilimleri, Diş Hekimliği, Eczacılık ve Veterinerlik Bilimleri 3.1.5 Sosyal Bilimler 3.2 Değerine Göre 3.2.1 Temel Bilimler 3.2.2 Tıbbi Bilimler 3.2.3 Mühendislik Bilimleri 3.2.4 Ziraat Bilimleri, Diş Hekimliği, Eczacılık ve Veterinerlik Bilimleri 3.2.5 Sosyal Bilimler Değinilen Belgeler 5 7 8 9 9 9 12 13 13 17 22 22 24 24 24 25 26 Ek Tablo 1 Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Temel Bilimler kapsamındaki 52 alt bilim dalının yayın sayısı, atıf sayısı ve etki değeri. Ek Tablo 2 Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Tıbbi Bilimler kapsamındaki 54 alt bilim dalının yayın sayısı, atıf sayısı ve etki değeri. Ek Tablo 3 Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Mühendislik Bilimleri kapsamındaki 53 alt bilim dalının yayın sayısı, atıf sayısı ve etki değeri. Ek Tablo 4 Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Sosyal Bilimler kapsamındaki 79 alt bilim dalının yayın sayısı, atıf sayısı ve etki değeri. Ek Tablo 5 Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Zirai Bilimler, Diş Hekimliği, Eczacılık ve Veterinelik Bilimleri kapsamında 11 alt bilim dalının yayın sayısı, atıf sayısı ve etki değeri. Ek Tablo 6 ISI Web Of Science Konu listesi Ek Belge Verilerin Thomson Reuters tarafından ULAKBİM e sağlandığına ilişkin belge. 27 79 132 184 262 273 276 3

4

ÖNSÖZ TÜB TAK ULAKB M taraf ndan haz rlanan bu kitap; 1981-2007 zaman aral nda Türkiye adresli olarak üretilmi bilimsel yay nlar n say s ve etki de erinin Türkiye d ndaki di er 44 ülke, AB-27 ve OECD ülkeleri ortalama de erleri ile bir kar la t rma yap labilmesini sa lamaktad r. An lan dönemde Türkiye ad na üretilen yay nlar, 8 ana konu kategorisi kapsam nda yer alan 250 alt bilimsel disiplinler düzeyinde incelenmi tir. Y ll k yay n say s s ralamas nda Türkiye 2007 y l nda 19., 2008 y l nda ise 18. s radad r. Üretilen bilimsel yay nlar n etki de eri düzeyi ise Dünya, OECD ülkeleri ve AB-27 ülkeleri ortalama de erlerinin yakla k üçte biri kadard r. say s, 1981-2007 döneminde, hem AB-27 nin ve hem de ABD nin % 1,8 i kadar olan Türkiye, baz Avrupa Birli i ülkelerinin de önünde, 26 y ll k toplamda 26. s rada yer almaktad r. Kitab n içeri i ayr nt l olarak incelendi inde; bundan böyle Türkiye bilim politikalar nda hangi bilimsel alanlara öncelik verilmesi gerekti i ve özellikle hangi bilim dallar nda say dan çok bilimsel kaliteye önem verilmesi gerekti i görülecektir. Bu kitab n Türkiye ad na üretilen yay nlara katk koyan herkese ve bilimsel performans ölçme ve de erlendirme konusunda uzman ara t rmac lara da k tutmas n dilerim. Prof. Dr. Nüket YET TÜB TAK Ba kan 5

6

Türkiye Bilimsel Göstergeleri (II): 1981-2007 Türkiye, ler ve Gruplar 1.Giri TÜB TAK ULAKB M taraf ndan Kas m 2007 ay nda yay mlanan Türkiye Bilimsel Göstergeleri (1) ba l kl ilk kitap kapsam nda; Türkiye dahil 28 ülke, Latin Amerika, Asya Pasifik (Japonya dahil),, Avrupa Birli i, OECD ülkeleri ile bütün ülkelere ait (Dünya toplam ) yay n say lar, al nan toplam at f say lar ve etki de erleri genel toplam, y ll k ve be y ll k dönemler eklinde yedi bölüm halinde sunulmu tur. Thomson Reuters (Scientific) Inc. taraf ndan ülkeler için haz rlanan Ulusal Raporu (NCR) Ulusal Bilimsel Göstergeler (NSI) uygulamas nda, TÜB TAK ULAKB M taraf ndan 2008-2009 y l için bu kez; Türkiye dahil 45 ayr ülke, 7 adet Blok ülkeler olmak üzere toplam 52 ba l kapsayan veritaban kullan m lisans al nm t r. Bu kitap için ikinci önemli içerik de i ikli i; yay n ve at f say lar n n sadece kronolojik irdelenmesi yerine, Web of Science taraf ndan tan mlanm 250 (Ek Tablo 6) ayr konu kategorisinde de erlendirilmesinin yap lmas d r. Bunda amaç; sadece toplam veya y ll k yay n say lar ve bu yay nlara yap lan at f say lar ndaki de i imleri dikkate alarak (bugüne kadar hep yap ld üzere) ülkeler aras nda, genel ölçekte de olsa, bir kar la t rma yapmaktan öte, ülkenin tan mlanm en ayr nt l bilim dal ndaki performans n belirleyerek ve ülkeler aras kar la t rmalar yaparak çok daha do ru sonuçlara ula makt r. Türkiye nin 24 bilim dal kategorisinde, 1981-2006 y llar aras ndaki toplam yay n say s n n (106.106) yakla k % 39 unu (38.161 adet) Klinik T p Bilimleri üretmi tir (TÜB TAK ULAKB M, 2007). Al nan toplam 473.440 adet at f n da 150.692 si bu bilim dal na aittir. 250 bilim dal kategorisinde 54 ayr alt disiplinden olu an T bbi Bilimlerin Türkiye adresli yay n say lar n n 45 ülke aras nda s ralama derecesine bak ld nda; T bbi Etik 8., Pediatri 9., Biyofizik 38. s radad r. Oysa etki de erine göre, yani yay n ba na al nan at f say s na göre bak ld nda ise; 39 adet T bbi Bilim Dal n n, 45 ülke aras nda, 40. ve daha gerilerde (Pediatri 44.; Göz Hastal klar 42.; Üroloji ve Nefroloji 44. gibi), 11 adet bilim dal n n 30.-34. s rada ve sadece Entegre ve Tamamlay c T p bilim dal n n etki de erine göre 8. s rada yer ald görülmektedir. (Ek Tablo 2. T bbi Bilimler) 7

Türkiye Bilimsel Göstergeleri (II): 1981-2007 Dönemi Tüm Bilim Dallar nda Türkiye, ler ve Gruplar isimli bu kitap kapsam nda öncelikle, Türkiye nin 250 bilim dal kategorisindeki toplam performans, daha sonra da 44 ülke ile 7 Blok ülkelerinin performanslar sunulmu tur. 2.Materyal ve Yöntem Kitap kapsam nda kullan lan veriler, TÜB TAK ULAKB M (Ulusal Akademik A ve Bilgi Merkezi) ile Thomson Reuters Research Services Group aras nda yap lan anla ma kapsam nda sa lanan National Science Indicators (NSI): 1981-2007 paketinden türetilmi tir (Ek-7). Çal ma zaman aral 1981-2007 dönemine yay lan 27 y ll k bir dönemi kapsamaktad r. doküman tipleri makale (article), inceleme/derleme (review) ve not (note) eklindedir. Türkiye hariç di er ülkelerin seçiminde bu ülkelerin dünyan n en çok bilimsel yay n üreten ülkeler olmas özelli i ve Türkiye ile ekonomik, co rafik, siyasal ve çe itli konularda ili ki halinde bulunmas özellikleri gibi kriterler gözönünde bulundurularak seçilmi tir. Ek olarak, Avrupa Birli i ülkeleri, OECD, ülkeleri (Japonya dahil), ülkeleri, Ortado u ülkeleri, Latin Amerika ülkeleri ve dünya toplamlar da verilerek, Türkiye nin bu gruplara ait ortalama de erlerin neresinde bulundu u hakk nda bilgi edinilmesi sa lanm t r. Konu kategorileri (250 ba l k) National Science Indicators veri taban n n ISI Web of Science ile uyumlu ba l klar d r. Ancak bu çal mada kategoriler, sekiz konu ba l alt nda toplanm t r. Temel Bilimler 52 bilim dal, T bbi Bilimler 54 bilim dal, Mühendislik Bilimleri 53 bilim dal, Ziraat Bilimleri 7 bilim dal, Di Hekimli i ve Veterinerlik 1 er bilim dal, Eczac l k 2 bilim dal ve Sosyal Bilimler 79 bilim dal ndan olu maktad r. 8

3. Sonuçlar 3.1. na Göre 2007 y l nda yay n say s na göre 19., 2008 y l nda 18. s raya yükselen Türkiye; 1981-2007 döneminde makale, derleme/inceleme ve not türünde yap lm yay n say lar na göre, 45 ülke aras nda kümülatif olarak 26. s rada ve Norveç, Yunanistan, Meksika, Portekiz gibi ülkelerin de önünde yer almaktad r (Tablo A). Bu s ralamada Türkiye nin üzerindeki 10 ülke Güney Kore (16.), srail (17.), Belçika (18.), Polonya (19.), skoçya (20.), Brezilya (21.), Tayvan (22.), Danimarka (23.), Finlandiya (24.) ve Avusturya (25.) s radad r. Tablo A ya göre, ABD birinci, Japonya ikinci, Almanya üçüncü s rada yer almaktad r. 27 ülkeden olu an Avrupa Birli i ne ait toplam yay n say s (6.736.583) ile ABD nin yay n say s (6.634.586) aras ndaki fark (101.997) % 1,5 tir. 3.1.1.Temel bilimler Temel bilimler kapsam nda kimya, fizik, matematik, biyoloji ve bu disiplinlere ait yan dallar da dahil olmak üzere 52 bilim dal bulunmaktad r. Bu bilim dallar na ait yay n say lar, at f say lar, etki de erleri, yay n say s ve at f say s na göre 45 ülke aras ndaki dereceleri (rank) Tablo B de sunulmu tur. Kimya ve alt bilim dallar yay n say s na göre 19. (Kimya, Uygulamal ) ve 35. s rada (Kimya, Organik) yer almaktad r. Fizik ve alt bilim dallar n n yay n say s na göre dereceleri 28. (Fizik, Matematik) ile 34. (Fizik, Atomik ve Mol. ve Kimya) aras ndad r. Matematik ve ilgili bilim dallar n n yay n say s na göre dereceleri en yüksek s rada 26. Matematik, Uygulama; en dü ük 31. s rada yer alan Matematik ve Kar la t rmal Biyoloji dir. Biyoloji bilim dallar n n dereceleri; Biyoloji 32.; Biyoloji, muhtelif 43. ve Ekosistem Korunumu 36. eklindedir. Toplamda 2 adet temel bilim dal n n yay n say s na göre derecesi 40 ve daha geride, 11 temel bilim dal (% 23 ü) 35-39. s rada; 22 adet temel bilim dal (% 42,3 ü) 30-34. s rada; 16 adeti de (% 31 i) 20 ile 30. s ralar aras ndad r. Jeokimya ve Jeofizik bilim dal temel bilimler içinde 20. s ran n üzerinde, 18. s rada yer alan tek bilim dal d r. 9

Tablo A. 1981-2007 döneminde makale, derleme/inceleme ve not türünde yap lm yay n say lar na göre, Türkiye, ülkeler ve gruplara ait kümülatif s ralama (* Türkiye y ll k olarak 2007 y l nda dünya ülkeleri aras nda 19., 2008 y l nda 18. s radad r) DÜNYA DÜNYA 18.504.110 262.236.982 14,17 skoçya 210.492 3.588.684 17,05 OECD 14.504.299 231.082.247 15,93 Brezilya 203.879 1.422.178 6,98 AB-27 6.736.583 92.284.710 13,70 Tayvan 184.629 1.264.834 6,85 ABD 6.634.586 137.391.957 20,71 Danimarka 172.060 3.188.638 18,53 3.644.740 34.793.241 9,55 Finlandiya 152.622 2.406.833 15,77 2.211.148 17.056.940 7,71 Avusturya 149.261 1.964.493 13,16 Japonya 1.493.226 18.321.818 12,27 TÜRK YE * 120.562 548.547 4,55 Almanya 1.490.270 20.868.725 14,00 Norveç 113.599 1.642.910 14,46 ngiltere 1.384.879 24.262.594 17,52 Yunanistan 101.576 818.665 8,06 Fransa 1.075.958 15.056.167 13,99 Güney Afrika 97.399 870.153 8,93 Kanada 878.874 14.190.276 16,15 Macaristan 94.848 878.813 9,27 Rusya 713.112 2.990.311 4,19 Meksika 90.230 689.403 7,64 talya 666.552 8.600.585 12,90 Arjantin 81.213 675.041 8,31 Çin 639.834 3.267.114 5,11 67.917 463.008 6,82 Avustralya 486.578 6.926.742 14,24 Portekiz 59.445 517.870 8,71 Latin Amerika 476.036 3.649.947 7,67 rlanda 59.227 688.768 11,63 Hindistan 457.769 2.340.776 5,11 M s r 56.194 264.215 4,70 ORTADO U 452.447 4.296.490 9,50 oslovakya 55.912 366.673 6,56 spanya 435.342 4.485.995 10,30 ili 42.720 406.946 9,53 Hollanda 428.917 7.717.030 17,99 Bulgaristan 41.351 228.926 5,54 sveç 338.717 6.376.900 18,83 ran 35.799 132.236 3,69 sviçre 306.034 6.324.635 20,67 Venezüella 19.465 160.932 8,27 Güney Kore 237.216 1.458.882 6,15 Pakistan 15.987 69.474 4,35 srail 222.806 3.273.202 14,69 zlanda 6.428 115.097 17,91 Belçika 221.324 3.320.236 15,00 Suriye 2.248 14.003 6,23 Polonya 219.628 1.562.487 7,11 Lüksemburg 2.061 18.186 8,82 10

Tablo B. Temel Bilimler kapsam nda 52 alt bilim dal na ait yay n, at f say lar ile etki de erleri ve dereceleri. (Rank= S ralama derecesi; ys=yay n say s, as= say s ). TÜRK YE (Temel Bilimler: 52 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Akustik 660 2.661 4,03 20-34 Astronomi ve Astrofizik 1.054 6.794 6,45 36-40 Biyoloji 428 1.373 3,21 32-42 Biyoloji, çe itli 1 5 5,00 43-39 Ekosistem Korunumu 50 236 4,72 36-41 Kimya, Analitik 2.235 15.482 6,93 29-36 Kimya, Uygulamal 1.811 9.648 5,33 19-36 Kimya, norganik ve Nükleer 1.495 8.579 5,74 26-39 Kimya, Ortak Disiplinler 3.129 15.264 4,88 28-34 Kimya, Organik 1.152 7.718 6,70 35-39 Fizikokimya 2.809 15.708 5,59 34-40 Kristalografi 1.609 5.902 3,67 19-38 Ekoloji 284 1.067 3,76 40-45 Entomoloji 470 927 1,97 32-44 Çevre Bilimleri 3.618 16.396 4,53 23-42 Evrim Biyolojisi 115 818 7,11 36-42 Bal kç l k 327 886 2,71 31-44 Genetik ve Kal t m 1.193 16.313 13,67 31-35 Jeokimya ve Jeofizik 622 8.330 13,39 31-18 Jeoloji 283 2.422 8,56 22-27 nstrümentasyon 667 2.129 3,19 33-41 Limnoloji 90 333 3,70 31-44 Deniz ve Tatl su Biyolojisi 503 2.298 4,57 34-44 Matematik, Kar la t rmal Biyoloji 131 599 4,57 31-40 Matematik 1.457 2.621 1,80 30-43 Matematik, Uygulamal 1.805 3.760 2,08 26-42 Matematik, Disiplinler aras Uyg. 586 1.979 3,38 29-42 Mekanik 2.045 8.445 4,13 20-35 Mikrobiyoloji 985 6.276 6,37 36-40 11

Tablo B. Devam ediyor. TÜRK YE (Temel Bilimler: 52 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Mikroskopi 41 263 6,41 36-28 Mineroloji 350 1.837 5,25 23-38 Ortak Disiplinler 339 1.139 3,36 37-36 Mantar Bilimi 185 451 2,44 30-42 O inografi 435 3.848 8,85 29-32 Optik 1.006 5.712 5,68 32-33 Ku Bilimi 13 16 1,23 38-42 Paleontoloji 126 442 3,51 30-40 Parazitoloji 168 588 3,50 39-43 Fizik, Uygulamal 1.813 8.137 4,49 33-38 Fizik, Atomik ve Moleküler Kimya 832 5.336 6,41 34-41 Fizik, Kat hal 2.189 12.495 5,71 31-38 Fizik, Ak kanlar ve Plazmalar 230 1.226 5,33 38-40 Fizik, Matematik 974 4.883 5,01 28-39 Fizik, Ortak Disiplinler 1.956 11.698 5,98 32-38 Fizik, Nükleer 868 4.123 4,75 30-38 Fizik, Tanecikler ve Alanlar 842 4.538 5,39 33-41 Bitki Bilimleri 1.948 10.425 5,35 32-42 Reprodüktif Biyoloji 742 5.037 6,79 20-42 statistik ve Olas l k 305 821 2,69 34-41 Viroloji 109 891 8,17 38-40 Su Kaynaklar 1.502 7.330 4,88 20-33 Zooloji 459 1.488 3,24 36-42 3.1.2.T bbi Bilimler Temel T p Bilimleri, Dahili T p Bilimleri ve Cerrahi T p Bilimleri kapsam nda 54 adet bilim dal n n yay n say s na göre dereceleri Tablo C de sunulmu tur. Hücre ve Doku bilim dal en son s rada (45.) yer almaktad r. T bbi Etik bilim dal 8. ve Pediatri 9. s rada yer almaktad r. s ralamas nda 10 ile 19. s rada 18 adet (% 33); 20 ile 29. s ralar aras nda 19 adet (% 34,5); 16 adet (% 29) T bbi bilim dal da 30.-40. s ralar aras nda bulunmaktad r. say s na göre önde gelen bilim dallar Nörolojik Görüntüleme ve Kulak, Burun Bo az 10. s rada, Cerrahi 11. s rada, Üroloji ve Nefroloji 12. s rada, Oftalmoloji 14. s rada yer almaktad r. 12

3.1.3. Mühendislik Bilimleri Mühendislik Bilimleri 53 adet bilim dal ndan olu maktad r. say s s ras 40. ve daha geri s ralarda olan bilim dal yoktur. Elektrokimya bilim dal 38. s radad r. 30. ve 34. s ralarda 9 adet (% 17); 20. ve 29. s ralar aras nda 19 adet (% 36) bilim dal bulunmaktad. 22 adet (% 41,5) Mühendislik bilim dal 10-19. s rada yer almaktad r. Malzeme Bilimleri, Tekstil ile Enerji ve Yak tlar 11. s ra ile en üstte; Jeoloji Mühendisli i 12. s rada; Yap ve Bina Teknolojisi bilim dal 13.; n aat Mühendisli i, Maden Mühendisli i ve Cevher Haz rlama ile Malzeme Bilimleri, Kompositler 14.; Mimarl k 15. s rada yer almaktad r (Tablo D). Ta n m bilim dal nda Türkiye adresli yay na rastlanmam t r. 3.1.4. Ziraat Bilimleri, Di Hekimli i, Eczac l k ve Veterinerlik Bilimleri Ziraat bilimleri içerisinde yer alan Ziraat Mühendisli i 16. s rada, Bahçe Bitkileri bilim dal 22., Agronomi ve Ziraat, Süt ve Hayvanc l k bilimleri 28. s radad r. Tar m Ekonomisi ve Politikas bilim dal 31. s rada bulunmaktad r (Tablo E). A z, Di, Çene Cerrahisi ve Sa l bilim dal yay n s ralamas nda 10. talya ve 11. Finlandiya dan sonra 12. s rada ve Norveç (13.), srail (14.), Danimarka (15.) ve sviçre nin (16.) de üstündedir. Eczac l k, Farmakoloji ve Farmasi bilim dal ile Toksikoloji bilim dallar n kapsamaktad r. Farmakoloji ve Farmasi bilim dal nda 24. s rada bulunan Türkiye, srail, Avusturya, Macaristan ve Yunanistan ile Norveç in üzerindedir. Toksikolojide 25. s ra derecesi ile Türkiye Arjantin, srail, Yunanistan ve Portekiz in üzerindedir. Veterinerlik bilimleri dal nda Türkiye 19. s rada olup, Danimarka, Güney Afrika, Avusturya, Norveç in yay n say s ndan daha fazla yay n üretmi tir. sveç bu s ralamada 18. s radad r. 13

Tablo C. T bbi Bilimler kapsam nda 54 alt bilim dal na ait yay n, at f say lar ile etki de erleri ve dereceleri. TÜRK YE (T bbi Bilimler: 54 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Alerji 345 1.688 4,89 23-44 Anatomi ve Morfoloji 477 1.320 2,77 17-44 Androloji 120 353 2,94 21-45 Anestezi 731 3.124 4,27 19-40 Davran Bilimleri 145 1.017 7,01 32-36 Biyokimya, Moleküler Biyoloji 2.954 24.300 8,23 33-41 Biyokimyasal Ara t rma Metotlar 471 2.623 5,57 33-43 Biofizik 451 4.408 9,77 38-38 Bioteknoloji ve Uyg. Mikrobiyoloji 1.991 11.523 5,79 24-42 Halk Sa l Bilimleri ve Hizm. 116 285 2,46 28-41 Kalp ve Kalp Damar Sistemleri 3.187 11.734 3,68 16-33 Hücre Biyolojisi 951 6.661 7,00 33-43 Kimya, T bbi 1.329 8.069 6,07 21-36 Klinik Nöroloji 4.095 21.962 5,36 15-42 T bbi Yo un Bak m 371 2.234 6,02 22-40 Hücre ve Doku Bilimi 0 0 0,00 45-45 Dermatoloji 1.380 5.444 3,94 18-44 Geli im Biyolojisi 90 793 8,61 37-39 Acil T p 193 329 1,70 16-42 Endokrinoloji ve Metabolizm 2.028 11.929 5,88 22-43 Gastro ve Hepatoloji 1.413 6.136 4,34 22-44 Geriatri ve Gerontoloji 176 829 4,71 27-43 Gerontoloji 29 86 2,97 26-39 Hematoloji 1.483 8.338 5,62 22-42 Immünoloji 1.583 7.901 4,99 28-43 Enfeksiyon Hastal klar 881 4.623 5,25 26-44 Tamamlay c ve Entegre T p 131 1.093 8,34 20-8 T bbi Etik 110 121 1,10 8-34 T bbi nformatik 81 154 1,90 28-40 T bbi Laboratuar Teknikleri 518 3.279 6,33 21-35 Genel ve Dahili T p 1.976 7.517 3,80 29-42 Adli T p 139 373 2,68 23-42 14

Tablo C. devam ediyor. TÜRK YE (T bbi Bilimler: 54 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. T p, Muhtelif 0 0 0,00 0-44 T bbi Ara t rmalar, Deneysel 1.876 6.128 3,27 23-42 Nörolojik Görüntüleme 445 2.134 4,80 10-37 Nörolojik Bilimler 2.509 15.406 6,14 28-43 Kad n Hastal klar ve Do um 2.617 10.709 4,09 15-42 Onkoloji 2.519 11.686 4,64 27-44 Göz Hastal klar 1.905 7.513 3,94 14-42 Ortopedi 1.223 3.743 3,06 17-42 Kulak, Burun, Bo az 1.521 4.461 2,93 10-43 Patoloji 607 2.583 4,26 30-42 Pediatri 5.879 18.538 3,15 9-44 Periferal Damar Hastal klar 1.175 6.766 5,76 21-45 Fizyoloji 540 3.887 7,20 33-37 Psikiyatri 987 5.519 5,59 26-41 Radyoloji, Nükleer T p ve T bbi Görüntüleme 3.335 14.629 4,39 15-42 Rehabilitasyon 364 1.104 3,03 18-39 Solunum Sistemi 1.183 7.047 5,96 17-43 Romatoloji 1.051 7.197 6,85 15-38 Cerrahi 9.352 35.432 3,79 11-39 Transplantasyon 1.080 3.790 3,51 15-40 Tropikal T p 285 940 3,30 24-43 Üroloji ve Nefroloji 2.755 12.171 4,42 12-44 15

Tablo D. Mühendislik Bilimleri kapsam nda 53 alt bilim dal na ait yay n, at f say lar ile etki de erleri ve dereceleri. TÜRK YE (Mühendislik Bilimleri: 53 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Mimarl k 36 5 0,14 15-18 Bilgisayar Bilimleri, Yapay Zeka 757 2.287 3,02 27-37 Bilgisayar Bilimleri, Sibernetik 76 360 4,74 31-23 Bilgisayar Bil., Donan m ve Mimari 544 2.458 4,52 23-25 Bilgisayar Bil., Bilgi Sistemleri 387 926 2,39 29-38 Bilgisayar Bil., Disiplinleraras Uyg. 1.466 4.821 3,29 25-34 Bilgisayar Bil., Yaz l m Müh. 285 749 2,63 30-34 Bilgisayar Bil., Teori ve Metot 965 1.557 1,61 30-34 Yap ve Bina Teknolojisi 786 1.795 2,28 13-37 Elektrokimya 315 2.212 7,02 38-37 Enerji ve Yak tlar 2.780 12.552 4,52 11-32 Mühendislik, Hava ve Uzay 180 446 2,48 26-23 Mühendislik, Biyot p 749 4.633 6,19 24-34 Mühendislik, Kimya 4.652 22.853 4,91 17-35 Mühendislik, n aat 1.713 4.599 2,68 14-43 Mühendislik, Elektrik ve Elektronik 2.993 11.274 3,77 25-33 Mühendislik, Çevre 1.519 7.398 4,87 17-41 Mühendislik, Jeoloji 429 1.182 2,76 12-32 Mühendislik, Endüstri 673 2.189 3,25 18-27 Mühendislik, malat 662 2.045 3,09 15-24 Mühendislik, Deniz 17 9 0,53 23-27 Mühendislik, Makine 1.564 5.258 3,36 17-36 Mühendislik, Ortak Disiplinler 742 1.914 2,58 23 7 38 Mühendislik, Okyanus 172 418 2,43 18-31 Mühendislik, Petrol 160 360 2,25 20-29 G da Bilimi ve Teknolojisi 2.873 11.757 4,09 14-38 Orman Mühendisli i 189 580 3,07 31-44 Yerbilimleri, Ortak Disiplinler 1.665 9.852 5,92 23-33 Görüntüleme Bilimi ve Foto raf Tek. 126 541 4,29 26-35 Malzeme Bil., Biyomalzeme 391 2.562 6,55 18 7 34 Malzeme Bil., Seramik 718 1.965 2,74 19-39 Malzeme Bil., Özellikler ve Test 212 319 1,50 21-39 Malzeme Bil., Kaplama ve Filmler 399 1.910 4,79 32-39 16

Tablo D. devam ediyor. TÜRK YE (Mühendislik Bilimleri: 53 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Malzeme Bilimleri, Kompozitler 772 1.419 1,84 14-37 Malzeme Bilimleri, Ortak Disiplinler 3.310 12.252 3,70 26-41 Malzeme Bilimleri, Ka t ve A aç 185 521 2,82 18-25 Malzeme Bilimleri, Tekstil 430 1.226 2,85 11-28 Metalurji Mühendisli i 818 2.292 2,80 26-37 Metalurji ve Madencilik 32 302 9,44 34-23 Meteoroloji ve Atmosferik Bilimler 352 2.498 7,10 33-33 Madencilik ve Cevher Haz rlama 467 913 1,96 14-41 Nanobilim ve Nanoteknoloji 352 1.497 4,25 30-32 Nükleer Bilim ve Teknoloji 1.153 4.353 3,78 31-34 Otomasyon ve Kontrol Sistemleri 560 2.200 3,93 26-31 Polimer Bilimi 3.270 22.207 6,79 16-32 Uzaktan Alg lama 167 442 2,65 25-39 Robotik 115 371 3,23 19-30 Spektroskopi 858 3.996 4,66 27-41 Telekomünikasyon 600 1.449 2,42 22-32 Termodinamik 1.208 5.447 4,51 16-32 Ta n m 49 182 3,71 0-24 Ta n m Bilimi ve Teknoloji 97 148 1,53 23-35 ehir, Bölge Planlama 105 181 1,72 19-38 3.1.5.Sosyal Bilimler Sosyal bilimler ba l alt nda 79 alt bilim dal bulunmaktad r (Tablo F). Dans ve Kar la t rmal nceleme ve Ele tiri bilim dallar nda Türkiye adresli yay na rastlanmam t r. Edebiyat, Roman ve Slav Edebiyat bilim dallar nda Türkiye nin yay n say s s ras 41 ve 44 tür. Alman, Flemenk ve skandinav Edebiyat ; iir; Dil ve Dilbilimi ile Be eri Bilimler, Ortak Disiplinler dallar nda yay n s ras derecesi 35. ile 39. s ra aras ndad r. 21 adet bilim dal n n (% 27 si) s ralama derecesi 30 ile 34 aras nda, 43adet (% 54) bilim dal n n yay n s ras derecesi 20 ile 29. s ralar aras ndad r. Kad n Ara t rmalar (18.), Hem irelik (15.), Yönetim Bilimi (17.), Arkeoloji (19.), Alan Çal malar (19), Asya Çal malar (17.) ve Etnik Çal malar (16.) ba l kl konular n yay n s ra dereceleri 10 ile 20 aras ndad r. 17

Tablo E. Zirai Bilimler, Di Hekimli i, Eczac l k ve Veterinerlik Bilimleri kapsam nda 11 alt bilim dal na ait yay n, at f say lar ile etki de erleri ve dereceleri. TÜRK YE (Zirai Bilimler: 7 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S- A.S. Tar msal Ekonomi ve Politikalar 14 6 0,43 31-41 Mühendislik, Ziraat 267 1.657 6,21 16-23 Ziraat, Sütçülük ve Hayvan Bilimleri 764 1.544 2,02 28-38 Ziraat, Ortak Didiplinler 354 1.471 4,16 29-36 Ziraat, Toprak Bilimi 296 1.147 3,88 30-43 Agronomi 720 2.618 3,64 28-37 Bahçe Bitkileri 361 883 2,45 22-40 Bilim Dallar TÜRK YE (Di Hekimli i) Rank Y.S - A.S. A z, Di, Çene Cerrahisi ve Sa l 2.338 9.532 4,08 12-42 Bilim Dallar TÜRK YE (Eczac l k) Rank Y.S - A.S. Farmakoloji ve Eczac l k 4.600 26.500 5,76 24-38 Toksikoloji 1.148 5.823 5,07 25-42 Bilim Dallar TÜRK YE (Veterinerlik) Rank Y.S - A.S. Veterinerlik 3.448 3.746 1,09 19-45 18

Tablo F. Sosyal Bilimler kapsam nda 79 alt bilim dal na ait yay n, at f say lar ile etki de erleri ve dereceleri. TÜRK YE (Sosyal Bilimler: 79 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Antropoloji 115 486 4,23 28-31 Arkeoloji 113 214 1,89 19-38 Alan Çal malar 101 226 2,24 19-17 Sanat 51 15 0,29 25-25 Asya Çal malar 53 22 0,42 17-23 letme 211 657 3,11 23-32 letme, Finans 39 124 3,18 32-35 Klasikler 5 4 0,80 28-18 leti im 47 143 3,04 29-24 Kar la t rma, nceleme, Ele tiri 0 0 0,00 0-44 Kriminoloji ve Penoloji 10 6 0,60 27-32 Dans 1 0 0,00 0-27 Nüfus Bilim 49 154 3,14 26-37 Ekonomi, ktisat 693 1.822 2,63 30-39 E itim ve E itim Ara t rmalar 180 184 1,02 23-40 E itim, Bilimsel Disiplinler 140 157 1,12 23-43 E itim, Özel 28 70 2,50 21-32 Çevre Çal malar 280 714 2,55 27-41 Ergonomi 49 201 4,10 29-21 Etik 35 46 1,31 28-35 Etnik Çal malar 17 21 1,24 16-23 Aile Çal malar 35 141 4,03 23-25 Film, Radyo, Televizyon 9 4 0,44 21-21 Folklor 15 4 0,27 24-26 Co rafya 54 100 1,85 31-41 Fiziki Co rafya 139 697 5,01 31-41 Tarih 89 69 0,78 33-15 Bilim Felsefesi ve Tarihi 29 54 1,86 33-38 Sosyal Bilimler Tarihi 11 23 2,09 31-12 Sa l k Politikalar ve Hizmetleri 32 204 6,38 30-19 Be eri Bilimler ve Ortak Disiplinler 24 23 0,96 35-17 Endüstriyel li ki ve gücü 14 84 6,00 29-8 Bilgi, Belge Yönetimi 103 264 2,56 31-29 Uluslararas li kiler 194 247 1,27 22-34 Dil ve Dil Bilim 54 106 1,96 35-20 Hukuk 25 17 0,68 33-42 19

Tablo F. devam ediyor. TÜRK YE (Sosyal Bilimler: 79 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Afrika, Kanada, Avustralya Edebiyat 3 0 0,00 29-32 Amerikan Edebiyat 3 3 1,00 21-10 ngiliz Edebiyat 5 0 0,00 28-36 Alman, Flemenk, skandinav Edebiyat 1 0 0,00 36-34 Edebiyat (Romantizm) 1 0 0,00 41-42 Slav Edebiyat 0 0 0,00 44-44 Edebi Ele triler 15 10 0,67 28-5 Edebi Teori ve Ele tri 5 1 0,20 25-16 Edebiyat 43 9 0,21 31-34 Yönetim 497 2.168 4,36 22-31 Ortaça ve Rönesans Çal malar 2 0 0,00 34-37 Müzik 11 33 3,00 34-3 Hem irelik 196 233 1,19 15-40 Beslenme ve Diyetetik 696 3.073 4,42 27-41 Yönetim Bilimi 954 3.870 4,06 17-33 Felsefe 59 29 0,49 32-30 Planlama ve Geli me 158 333 2,11 25-37 iir 1 0 0,00 35-35 Siyasi Bilimler 142 302 2,13 32-18 Psikoloji, Uygulamal 64 283 4,42 28-34 Psikoloji, Biyolojik 60 856 14,27 29-12 Psikoloji, Klinik 133 828 6,23 24-36 Psikoloji, Geli imsel 132 532 4,03 20-40 Psikoloji, Deneysel 168 1.427 8,49 23-28 Psikoloji, Matematiksel 5 24 4,80 32-30 Psikoloji, Ortak Disiplinler 329 984 2,99 27-33 Psikoloji, Psikanaliz 3 29 9,67 32-7 Psikoloji, Sosyal 188 694 3,69 22-41 Psikoloji, E itim 28 65 2,32 28-37 Psikoloji 182 1.667 9,16 29-26 Kamu Yönetimi 16 9 0,56 29-38 Halk ve Çev. Sa. Koruyucu Hek. 793 3.693 4,66 31-43 Din Bilimi 50 34 0,68 25-19 Sosyal Ak mlar 26 19 0,73 29-43 Sosyal Bilimler, Biot p 51 153 3,00 29-43 Sosyal Bilimler, Disiplinler Aras 116 253 2,18 27-29 20

Tablo F. devam ediyor. TÜRK YE (Sosyal Bilimler: 79 Bilim Dal ) Bilim Dallar Rank Y.S - A.S. Sosyal Bilimler, Matematiksel Metodlar 102 364 3,57 27-35 Sosyal Çal ma 13 36 2,77 27-26 Sosyoloji 120 482 4,02 30-22 Spor Bilimleri 517 1.611 3,12 23-42 Madde Ba ml l 62 447 7,21 31-33 Tiyatro 8 1 0,12 31-31 Kad n Çal malar 51 119 2,33 18-25 Sekiz bilim dal n n çe itli yay n say s derecesine göre 6 s n f aral klar ndaki y l m Tablo G de sunulmu tur. Tablo G. Sekiz bilim dal nda Türkiye adresli yay n say lar n n 45 ülke s ralamas ndaki derecelerini gösterir s n f aral klar (d yay.s = say s derecesi). d yay.s. 40 35 d yay.s. 40 30 d yay.s. 35 20 -d yay.s. 30 10 d yay.s. 20 20d yay.s. 10 Tem.Bil. 2 12 adet (%23) 21 adet (%40) 16 adet (%31) 1 adet - T bbi B. 1 2 adet (%4) 7adet (%13) 24 adet (%43) 18 adet (%33) 2 adet Müh.Bil. - 1 adet (%2) 9adet (%17) 20 adet (%38) 22 adet (%41) - Sos.Bil. - 4 adet (%5) 21 adet (%27) 43 adet (%54) 7 adet (%9) - Zir.Bil. - - 2 adet (%29) 4 adet (%57) 1 adet - Ecz.Bil. - - - - - - Di Hek. - - - - 1 adet - Veteriner. - - - - 1 adet - 21

3.2. ne Göre ABD 1981-2007 döneminde üretti i 6.634.586 adet yay na ald 137.391.957 at f say s ile 20,71 lik etki de erine sahip olup 14,17 lik DÜNYA ortalama etki de erinden yakla k % 50 daha fazlad r. sviçre 20,67 lik etki de eri ile hemen hemen ABD ile ayn seviyededir. sveç (18,83), Danimarka (18,53) ve Hollanda (17,99) s ras yla 3., 4. ve 5. s rada yer almaktad rlar. ngiltere nin toplam yay n say s n n 1-255 i kadar yay n üretmi ve 1-211 i kadar at f alm zlanda n n 17,91 lik etki de eri, 17,52 lik ngiltere nin üzerindedir. Göze çarpan bir özellik ise ABD ile AB-27 grubunun yay n say lar yakla k e it iken hem al nan at f say s ve hem de etki de eri aç s ndan ABD aç k ara Avrupa Birli i ne üye 27 ülkenin toplam n n önündedir (Tablo H). Avusturya, talya, rlanda, spanya, Portekiz, Yunanistan ve Polonya n n da yay nlar ba na dü en at f say lar -etki de erleri Avrupa Birli i-27 nin (13,70) alt ndad r. say s 120.562 olan Türkiye nin etki de eri 4,55 tir. 3.2.1.Temel Bilimler Toplam 52 temel bilim dal n n 29 adedinin (% 56 s ) etki de erine göre dereceleri 40. ve daha gerilerdedir. Ekoloji bilim dal 45. s rada sonuncudur. Bal kç l k bilim dal Pakistan n, Deniz ve Tatl su Biyolojisi bilim dal nda ran n, Entomoloji de hiç yay n olmayan Lüksemburg un önünde 44. s radad r. Kimya alt bilim dallar n n etki de erine göre dereceleri en yüksek 34. (Kimya, Ortak Disiplinler) ve en dü ük 39. s rad r (Kimya, norganik ve Nükleer; Kimya, Organik). Bu dallarda Türkiye; M s r, ran, Lüksemburg ve Suriye gibi ülkelerin önündedir. Fizik alt bilim dallar n n etki de erleri en yüksek 38. (Fizik, Uygulamal ; Fizik, Kat Hal; Fizik, Atomik ve Mol. Kimya; Fizik, Tanecikler ve Alanlar) s rada yer almaktad rlar. Matematik ve Kar la t rmal Biyoloji 40.; Matematik, Uygulamal ; Matematik, Disiplinler aras Uygulamalar bilim dallar 42.; Matematik ise 43. s rada; ran ve Lüksemburg un önündedir. de erlerine göre 35-39. s rada 15 adet (%29); 30-34. s rada 5 adet temel bilim dal yer almaktad r. Di er deyi le temel bilimlerin % 85 inin etki de erine göre derecesi 45 ülke aras nda 35 ile 45 aras ndad r. Bu kategoride göreceli olarak daha yüksek etki de erine sahip bilim dallar ; Jeokimya ve Jeofizik (18.), Jeoloji (27.), Mikroskopi (28.), O inografi (32.), Optik (33.) ve Su Kaynaklar (33.) d r. 22

Tablo H.. 1981-2007 döneminde makale, derleme-inceleme ve not türündeki yay nlar n etki de erine göre, Türkiye, ülkeler ve gruplara ait s ralama. DÜNYA ABD 6.634.586 137.391.957 20,71 ORTADO U 452.447 4.296.490 9,50 sviçre 306.034 6.324.635 20,67 Macaristan 94.848 878.813 9,27 sveç 338.717 6.376.900 18,83 Güney Afrika 97.399 870.153 8,93 Danimarka 172.060 3.188.638 18,53 Lüksemburg 2.061 18.186 8,82 Hollanda 428.917 7.717.030 17,99 Portekiz 59.445 517.870 8,71 zlanda 6.428 115.097 17,91 Arjantin 81.213 675.041 8,31 ngiltere 1.384.879 24.262.594 17,52 Venezüella 19.465 160.932 8,27 skoçya 210.492 3.588.684 17,05 Yunanistan 101.576 818.665 8,06 Kanada 878.874 14.190.276 16,15 2.211.148 17.056.940 7,71 OECD 14.504.299 231.082.247 15,93 Latin Amerika 476.036 3.649.947 7,67 Finlandiya 152.622 2.406.833 15,77 Meksika 90.230 689.403 7,64 Belçika 221.324 3.320.236 15,00 Polonya 219.628 1.562.487 7,11 srail 222.806 3.273.202 14,69 Brezilya 203.879 1.422.178 6,98 Norveç 113.599 1.642.910 14,46 Tayvan 184.629 1.264.834 6,85 Avustralya 486.578 6.926.742 14,24 67.917 463.008 6,82 DÜNYA 18.504.110 262.236.982 14,17 oslovakya 55.912 366.673 6,56 Almanya 1.490.270 20.868.725 14,00 Suriye 2.248 14.003 6,23 Fransa 1.075.958 15.056.167 13,99 Güney Kore 237.216 1.458.882 6,15 AB-27 6.736.583 92.284.710 13,70 Bulgaristan 41.351 228.926 5,54 Avusturya 149.261 1.964.493 13,16 Çin 639.834 3.267.114 5,11 Italya 666.552 8.600.585 12,90 Hindistan 457.769 2.340.776 5,11 Japonya 1.493.226 18.321.818 12,27 M s r 56.194 264.215 4,70 rlanda 59.227 688.768 11,63 TÜRK YE 120.562 548.547 4,55 spanya 435.342 4.485.995 10,30 Pakistan 15.987 69.474 4,35 3.644.740 34.793.241 9,55 Rusya 713.112 2.990.311 4,19 ili 42.720 406.946 9,53 ran 35.799 132.236 3,69 23

3.2.2.T bbi Bilimler T bbi bilimler kategorisinde yer alan 50 alt bilim dal n n etki de erine göre dereceleri 35. ve 45. s ralar aras ndad r. Bu rakam toplam T bbi bilimlerin yakla k % 95 ine kar l k gelmektedir. say s na göre ise 35 ve 45 aras nda sadece 3 adet bilim dal bulunmaktad r (Hücre ve Doku Bilimi etki de eri s ras 45.; Biyofizik bilim dal etki de eri s ras 38.; Geli im Biyolojisi etki de eri s ras 37). say s s ras nda 9. s rada yer alan Pediatri etki de erine göre (3,15) 44. ve sadece ran n (2,99) önündedir. Suriye 3,75; Venezüella 7,49; Bulgaristan 6,81; Lüksemburg 7,31; Arjantin 7,65 lik etki de erine sahiptir (Tablo Ek-2, Pediatri sayfas ). say s na göre 12. olan Üroloji ve Nefroloji etki de erine göre 44. s radad r. Türkiye adresli en çok yay n yapan ve say sal olarak en çok at f alan T bbi bilimlerin yay n ba na dü en at f say s n n, yani etki de erinin bu kadar dü ük olmas oldukça anlaml ve dü ündürücüdür. 3.2.3.Mühendislik Bilimleri Mühendislik bilimleri kategorisinde yer alan 23 (% 45) alt bilim dal n n etki de eri dereceleri 35-45 aras ndad r. Orman Mühendisli i 3,07 lik etki de eri ile 44. s rada ve Pakistan n önünde; n aat Mühendisli i 2,68 lik etki de eri ile 43. ve sadece Bulgaristan n (2,67)ve Meksika n n (2,40) önündedir. Mamafih, Türkiye in aat firmalar yak n kom u ülkelerde büyük yap, bina ve alt yap lar in aa etmektedir. Mimarl kta 18. cilik, Hava ve Uzay Mühendisli i ile Bilgisayar Bilimleri, Sibernitik; Metalürji ve Madencilik te 23. cülük göreceli olarak iyi s ralard r. 3.2.4.Ziraat Bilimleri, Di Hekimli i, Eczac l k ve Veterinerlik Bilimleri Ziraat Mühendisli i 6,21 lik etki de eri ile 23. s radad r. Ziraat, Toprak Bilimi 3,88 lik etki de eri ile 43. s rada, Bulgaristan (3,52) ve Rusya n n (1,41) üzerindedir. Tar m Ekonomisi ve Politikalar bilim dal 41.; Bahçe Bitkileri bilim dal 40. s radad r. say s nda 12. s rada bulunan A z, Di, Çene Cerrahisi ve Sa l bilim dal etki de erine (4,08) göre Suriye (3,40), Rusya (3,28), Lüksemburg un (0,00) önünde 42. s radad r. Daha iyi kar la t rma yapabilmek aç s ndan, bu dalda DÜNYA ortalama etki de eri 10,74; 24

ABD nin etki de eri 12,72; sveç in etki de eri 17,40; Danimarka n n etki de eri ise 17,14 tür. Farmakoloji ve Eczac l k 5,76 l k etki de eri ile 38. (DÜNYA:14,81; ABD:19,44; ngiltere:22,32; sviçre;21,25); Toksikoloji bilim dal nda da 42. s radad r. Veterinerlik bilim dal nda 1,39 luk etki de eri ile Türkiye 45 ülke aras nda sonuncudur. Bu bilim dal nda DÜNYA etki de eri 6,51; AB-27 nin etki de eri 8,08; ABD nin etki de eri 8,97; ngiltere nin etki de eri 10,13; srail in etki de eri (7,75) ise Türkiye nin 7 kat kadard r. Veterinerlik bilim dal ndaki yay nlara ait bu dü ük at f oranlar n n nedenleri de dü ünmeye de er di er bir konudur. 3.2.5. Sosyal Bilimler Sosyal bilimler ba l alt nda bulunan 30 adet (% 38) alt bilim dal n n etki de eri s ras 35 ve 44 aras ndad r. 20. ile 34. s ralar aras nda 32 (% 41) bilim dal yer al rken 17 adet bilim dal n n etki de eri oldukça yüksek ve 20. s ran n üstündedir. Sosyal Bilimler Tarihi 12., Tarih 15., Klasikler 18. s radad r. Türkiye Sosyal bilimler dal nda üretti i yay n say s aç s ndan geli mi ülkelerin çok gerisinde olmas na ra men, yay n ba na dü en at f say s aç s ndan Temel bilim ve T bbi bilim dallar na göre daha iyi yerdedir. Ancak ABD, ngiltere, Almanya, Kanada, Fransa ve Hollanda gibi geli mi ülkelerde Sosyal bilimler yay n say s n n Fen bilimleri yay n say s na oran 1 e 5 ile 1 e10 aras ndad r. Oysa bu oran Türkiye için 1 e 20 civar ndad r. Türkiye nin Sosyal bilimler alanlar nda kaliteli yay n say s n art rmas ve dolay s yla Fen bilimleri ile aras ndaki 1 e 20 lik fark kapatmas n n getirece i toplumsal alg ve talep yüksekli i Fen bilimlerindeki yay nlar n daha kaliteli olmas n sa layabilecektir. de erine göre bilim dallar n n çe itli s n f aral klar nda da l m Tablo I da sunulmu tur. 25

Tablo I. Sekiz bilim dal nda Türkiye adresli yay n ba na yap lan at f say lar n n (etki de erleri) 45 ülke s ralamas ndaki derecelerini gösterir s n f aral klar (d etkid. = de eri derecesi) d yay.s. 40 35 d yay.s. 40 30 d yay.s. 35 20 -d yay.s. 30 10 d yay.s. 20 20d yay.s. 10 Tem.Bil. 29(%56) 15 adet (%29) 5 adet 2 adet 1 adet - T bbi B. 39(%74) 11 adet (%21) 2 adet - - 1 adet Müh.Bil. 6(%11,5) 7 adet (%33) 17 adet (%33) 11 adet (%21) 1 adet - Sos.Bil. 17(%21,5) 13 adet (%16) 16 adet (%20) 16 adet (%20) 12 adet (%15) 5 adet (%6) Zir.Bil. 3 adet 3 adet - 1 adet - - Ecz.Bil. 1 adet - - - - - Di Hek. - - - - - - Veteriner. - - - - - - Değinilen Kaynak: Belgeler: * TÜB TAK ULAKB M 2007 Türkiye Bilimsel Göstergeleri (1): 1981-2006, Editörler;.Hakk DEM REL, Cem SARAÇ, Elif Aytek GÜRSES (2007) 26

Ek Tablo 1. Türkiye, 44 ülke ve 7 gruba ait Temel Bilimler kapsam ndaki 52 alt bilim dal n n yay n say s, at f say s ve etki de eri. Akustik DÜNYA 67.660 567.999 8,39 TÜRK YE 660 2.661 4,03 OECD 50.344 472.129 9,38 Danimarka 659 4.508 6,84 ABD 25.584 299.093 11,69 Avusturya 581 3.882 6,68 AB-27 22.729 182.680 8,04 skoçya 577 4.955 8,59 12.428 68.666 5,53 sviçre 502 3.538 7,05 9.181 47.064 5,13 Norveç 475 5.046 10,62 ngiltere 5.576 59.540 10,68 Yunanistan 430 2.693 6,26 Rusya 4.427 10.779 2,43 Finlandiya 424 3.370 7,95 Almanya 3.915 29.840 7,62 Brezilya 363 1.485 4,09 Fransa 3.836 26.629 6,94 Arjantin 213 1.320 6,20 Japonya 3.397 22.507 6,63 Portekiz 151 689 4,56 Kanada 2.909 28.674 9,86 ran 145 565 3,90 2.623 10.539 4,02 Güney Afrika 132 643 4,87 ORTADO U 2.167 12.190 5,63 M s r 122 409 3,35 talya 1.783 13.649 7,66 ili 104 939 9,03 Hollanda 1.778 18.983 10,68 Macaristan 101 696 6,89 Tayvan 1.586 7.568 4,77 rlanda 96 438 4,56 Hindistan 1.576 6.977 4,43 90 286 3,18 Avustralya 1.461 12.018 8,23 Meksika 87 308 3,54 sveç 1.278 9.348 7,31 Bulgaristan 54 140 2,59 Güney Kore 1.172 5.073 4,33 oslovakya 54 292 5,41 srail 1.052 7.761 7,38 Pakistan 22 42 1,91 Latin Amerika 840 4.311 5,13 Venezüella 17 81 4,76 Polonya 814 2.880 3,54 zlanda 11 83 7,55 spanya 813 3.182 3,91 Lüksemburg 2 13 6,50 Belçika 805 5.228 6,49 Suriye 1 1 1,00 27

Astronomi ve Astrofizik DÜNYA 273.160 5.035.307 18,43 sveç 4.153 79.118 19,05 OECD 223.017 4.601.249 20,63 Belçika 3.475 47.854 13,77 ABD 124.666 3.241.240 26,00 srail 3.335 72.473 21,73 AB-27 123.261 2.194.118 17,80 Danimarka 2.844 60.501 21,27 46.141 622.328 13,49 Finlandiya 2.700 41.903 15,52 Almanya 33.674 666.333 19,79 Arjantin 2.689 29.949 11,14 ngiltere 30.541 683.789 22,39 Güney Kore 2.663 28.630 10,75 30.539 372.951 12,21 Yunanistan 2.521 22.768 9,03 Fransa 23.463 424.922 18,11 Güney Afrika 2.446 39.489 16,14 talya 21.725 375.501 17,28 Avusturya 2.331 26.520 11,38 Rusya 19.878 162.037 8,15 Tayvan 1.747 20.894 11,96 Japonya 17.274 277.580 16,07 1.538 11.475 7,46 Latin Amerika 17.209 248.288 14,43 Norveç 1.494 20.975 14,04 Kanada 14.217 313.752 22,07 Macaristan 1.391 22.747 16,35 spanya 11.298 171.401 15,17 Portekiz 1.282 18.225 14,22 Hollanda 10.355 239.612 23,14 rlanda 1.088 14.885 13,68 Avustralya 9.302 195.692 21,04 TÜRK YE 1.054 6.794 6,45 Hindistan 9.149 71.453 7,81 oslovakya 946 6.619 7,00 7.857 61.309 7,80 Bulgaristan 831 5.369 6,46 sviçre 5.643 133.879 23,72 M s r 527 2.588 4,91 Brezilya 5.587 60.241 10,78 Venezüella 527 9.517 18,06 ORTADO U 5.079 81.620 16,07 ran 385 1.710 4,44 ili 4.899 109.237 22,30 Pakistan 119 587 4,93 Polonya 4.702 65.125 13,85 zlanda 75 1.375 18,33 skoçya 4.574 99.073 21,66 Lüksemburg 5 5 1,00 Meksika 4.237 51.846 12,24 Suriye 3 8 2,67 28

Biyoloji DÜNYA 135.541 1.916.089 14,14 srail 1.574 28.214 17,93 OECD 96.195 1.570.612 16,33 Belçika 1.406 18.967 13,49 AB-27 51.184 741.733 14,49 Meksika 1.265 5.210 4,12 ABD 45.893 970.871 21,16 Macaristan 1.061 7.000 6,60 21.189 196.413 9,27 Danimarka 1.020 17.933 17,58 ngiltere 14.060 297.767 21,18 944 4.768 5,05 14.013 116.866 8,34 Avusturya 851 14.113 16,58 Latin Amerika 11.347 51.587 4,55 Finlandiya 813 16.021 19,71 Fransa 10.955 112.317 10,25 Norveç 785 11.485 14,63 Almanya 8.378 128.878 15,38 ili 727 4.821 6,63 Japonya 7.491 81.863 10,93 Arjantin 672 4.374 6,51 Brezilya 6.678 26.700 4,00 Güney Afrika 567 7.988 14,09 Kanada 6.271 116.946 18,65 TÜRK YE 428 1.373 3,21 Hindistan 5.706 20.878 3,66 Güney Kore 411 3.124 7,60 Rusya 5.564 19.283 3,47 Tayvan 390 3.289 8,43 Avustralya 3.747 64.469 17,21 Venezüella 364 1.719 4,72 talya 3.309 40.487 12,24 Yunanistan 329 2.264 6,88 Hollanda 2.818 44.513 15,80 Portekiz 325 2.714 8,35 2.570 11.767 4,58 rlanda 256 4.515 17,64 ORTADO U 2.316 31.355 13,54 Bulgaristan 245 1.346 5,49 skoçya 2.314 45.998 19,88 ran 124 316 2,55 oslovakya 2.222 5.312 2,39 M s r 110 438 3,98 sveç 2.071 39.336 18,99 Pakistan 33 76 2,30 spanya 1.890 21.367 11,31 zlanda 29 356 12,28 Polonya 1.741 8.067 4,63 Suriye 7 31 4,43 sviçre 1.725 37.816 21,92 Lüksemburg 4 88 22,00 29

Biyoloji, Muhtelif DÜNYA 5.426 60.894 11,22 Avusturya 59 744 12,61 OECD 4.144 47.267 11,41 Bulgaristan 59 329 5,58 AB-27 2.471 32.455 13,13 Hollanda 50 378 7,56 ABD 1.764 19.370 10,98 47 572 12,17 706 5.976 8,46 Danimarka 43 648 15,07 Almanya 566 9.432 16,66 sviçre 40 320 8,00 485 3.433 7,08 M s r 32 285 8,91 Fransa 403 5.328 13,22 Finlandiya 26 302 11,62 ngiltere 337 8.491 25,20 Macaristan 25 142 5,68 talya 242 1.766 7,30 Arjantin 22 165 7,50 Japonya 224 2.545 11,36 ili 20 148 7,40 Hindistan 222 1.139 5,13 Brezilya 16 157 9,81 Rusya 207 2.090 10,10 Portekiz 16 80 5,00 Kanada 153 2.209 14,44 Güney Afrika 13 116 8,92 rlanda 131 1.656 12,64 Meksika 11 65 5,91 spanya 130 1.048 8,06 Yunanistan 10 92 9,20 oslovakya 109 1.025 9,40 Pakistan 8 34 4,25 Avustralya 107 834 7,79 Güney Kore 6 17 2,83 sveç 85 1.363 16,04 Norveç 4 74 18,50 84 972 11,57 Tayvan 3 15 5,00 Polonya 82 458 5,59 Venezüella 3 7 2,33 Latin Amerika 74 518 7,00 ran 2 20 10,00 ORTADO U 73 821 11,25 TÜRK YE 1 5 5,00 skoçya 68 705 10,37 zlanda 0 0 0,00 Belçika 65 1.279 19,68 Lüksemburg 0 0 0,00 srail 64 791 12,36 Suriye 0 0 0,00 30

Biyodiversite Korunumu DÜNYA 29.263 292.116 9,98 Finlandiya 309 4.096 13,26 OECD 24.361 246.143 10,10 sviçre 293 3.847 13,13 ABD 14.675 149.432 10,18 Danimarka 273 3.346 12,26 AB-27 7.907 89.644 11,34 Hindistan 215 1.127 5,24 3.340 39.737 11,90 ORTADO U 209 1.582 7,57 3.044 37.626 12,36 Rusya 163 1.574 9,66 ngiltere 2.799 34.973 12,49 Polonya 144 1.265 8,78 Kanada 2.768 19.383 7,00 srail 114 1.052 9,23 Latin Amerika 2.612 16.729 6,40 Portekiz 102 671 6,58 Avustralya 1.718 27.570 16,05 Avusturya 88 672 7,64 Almanya 1.181 14.807 12,54 82 601 7,33 spanya 864 6.647 7,69 Venezüella 81 539 6,65 Fransa 845 9.595 11,36 rlanda 79 524 6,63 ili 748 3.770 5,04 Yunanistan 56 283 5,05 Güney Afrika 621 8.912 14,35 Tayvan 52 227 4,37 Meksika 608 3.509 5,77 Güney Kore 50 238 4,76 skoçya 548 6.686 12,20 TÜRK YE 50 236 4,72 talya 509 4.701 9,24 Macaristan 40 225 5,62 Brezilya 500 4.418 8,84 M s r 19 171 9,00 sveç 449 7.756 17,27 zlanda 17 346 20,35 Hollanda 448 5.901 13,17 Pakistan 17 88 5,18 Norveç 400 4.866 12,16 oslovakya 10 74 7,40 Arjantin 394 2.590 6,57 ran 7 7 1,00 365 1.835 5,03 Bulgaristan 5 30 6,00 Japonya 342 2.350 6,87 Lüksemburg 2 1 0,50 Belçika 315 3.307 10,50 Suriye 0 0 0,00 31

Analitik Kimya DÜNYA 322.708 4.167.711 12,91 Avusturya 3.871 51.040 13,19 OECD 242.462 3.531.860 14,57 M s r 3.163 18.062 5,71 AB-27 135.811 1.685.048 12,41 3.022 28.887 9,56 ABD 77.982 1.541.026 19,76 Tayvan 2.973 27.532 9,26 73.489 670.527 9,12 Güney Kore 2.867 20.417 7,12 44.224 342.084 7,74 oslovakya 2.676 31.539 11,79 Japonya 30.319 337.797 11,14 Finlandiya 2.620 32.754 12,50 Almanya 24.079 348.783 14,48 Yunanistan 2.525 22.472 8,90 20.559 131.944 6,42 Danimarka 2.251 39.110 17,37 spanya 18.075 184.543 10,21 TÜRK YE 2.235 15.482 6,93 ngiltere 16.349 261.235 15,98 skoçya 1.973 30.017 15,21 Fransa 16.023 195.620 12,21 ran 1.962 15.724 8,01 talya 14.089 145.197 10,31 Portekiz 1.838 15.859 8,63 Rusya 10.521 44.771 4,26 Norveç 1.701 23.403 13,76 Kanada 10.381 175.997 16,95 srail 1.693 23.965 14,16 Polonya 9.664 65.723 6,80 Arjantin 1.651 14.462 8,76 Hindistan 9.028 52.004 5,76 Bulgaristan 1.465 9.441 6,44 Latin Amerika 8.804 69.467 7,89 Güney Afrika 1.344 13.059 9,72 ORTADO U 8.004 66.850 8,35 rlanda 1.222 17.173 14,05 Hollanda 7.575 121.879 16,09 Meksika 911 5.034 5,53 sveç 6.563 125.547 19,13 ili 566 4.585 8,10 Belçika 5.947 75.880 12,76 Pakistan 533 2.438 4,57 Avustralya 5.682 82.492 14,52 Venezüella 454 4.951 10,91 sviçre 5.127 109.522 21,36 Suriye 125 410 3,28 Brezilya 4.666 36.797 7,89 zlanda 26 208 8,00 Macaristan 4.478 37.448 8,36 Lüksemburg 20 88 4,40 32

Uygulamal Kimya DÜNYA 150.173 1.233.571 8,21 Belçika 1.598 14.416 9,02 OECD 101.717 1.015.100 9,98 sviçre 1.586 18.375 11,59 AB-27 53.991 511.074 9,47 M s r 1.577 6.280 3,98 43.614 309.160 7,09 skoçya 1.276 15.896 12,46 ABD 29.419 338.042 11,49 Arjantin 1.255 8.569 6,83 25.961 148.005 5,70 Yunanistan 1.203 10.635 8,84 Japonya 18.745 169.731 9,05 Danimarka 1.148 13.892 12,10 Rusya 10.648 13.251 1,24 Meksika 1.139 6.010 5,28 Almanya 10.092 85.242 8,45 Macaristan 1.053 6.003 5,70 9.303 32.249 3,47 Portekiz 983 7.721 7,85 ngiltere 9.086 89.099 9,81 Finlandiya 973 11.224 11,54 spanya 8.604 66.274 7,70 srail 876 9.690 11,06 Hindistan 7.027 32.196 4,58 Norveç 729 9.221 12,65 Fransa 6.985 83.907 12,01 Avusturya 699 7.026 10,05 Latin Amerika 5.599 33.646 6,01 ran 659 1.708 2,59 talya 5.329 54.221 10,17 Güney Afrika 648 6.713 10,36 Kanada 4.908 60.893 12,41 591 3.911 6,62 ORTADO U 3.996 24.104 6,03 Bulgaristan 568 3.360 5,92 Hollanda 2.641 35.139 13,31 rlanda 521 5.219 10,02 Avustralya 2.307 27.061 11,73 Pakistan 458 1.710 3,73 Polonya 2.303 13.701 5,95 ili 376 2.159 5,74 Güney Kore 2.226 14.851 6,67 oslovakya 275 2.447 8,90 sveç 1.946 28.137 14,46 Venezüella 242 1.259 5,20 Brezilya 1.941 11.591 5,97 zlanda 44 354 8,05 Tayvan 1.936 16.371 8,46 Suriye 44 215 4,89 TÜRK YE 1.811 9.648 5,33 Lüksemburg 6 32 5,33 33

norganik ve Nükleer Kimya DÜNYA 237.792 2.861.209 12,03 sveç 2.146 27.619 12,87 OECD 160.958 2.298.356 14,28 Macaristan 2.137 20.898 9,78 AB-27 108.159 1.376.335 12,73 Güney Kore 1.753 17.611 10,05 52.546 525.122 9,99 Avusturya 1.749 17.985 10,28 ABD 45.302 847.748 18,71 Güney Afrika 1.526 19.055 12,49 38.528 350.173 9,09 Belçika 1.508 19.228 12,75 Almanya 36.707 423.482 11,54 TÜRK YE 1.495 8.579 5,74 Rusya 21.694 76.081 3,51 Portekiz 1.468 16.426 11,19 ngiltere 17.980 289.927 16,12 Yunanistan 1.327 13.109 9,88 16.069 108.159 6,73 Finlandiya 1.308 13.030 9,96 Fransa 15.985 222.044 13,89 1.306 9.664 7,40 Japonya 14.679 180.752 12,31 Meksika 1.245 9.696 7,79 talya 11.873 179.197 15,09 srail 1.203 15.157 12,60 Hindistan 10.885 90.018 8,27 ran 1.162 4.487 3,86 spanya 10.384 131.407 12,65 Norveç 951 11.591 12,19 Kanada 7.472 131.268 17,57 Danimarka 942 11.433 12,14 Latin Amerika 5.478 45.350 8,28 oslovakya 910 9.110 10,01 Avustralya 5.257 90.688 17,25 Arjantin 900 6.763 7,51 Polonya 5.090 34.206 6,72 rlanda 801 12.216 15,25 ORTADO U 5.076 35.796 7,05 Bulgaristan 755 4.452 5,90 sviçre 3.609 67.948 18,83 ili 603 5.820 9,65 Hollanda 3.363 63.156 18,78 Pakistan 581 2.278 3,92 skoçya 2.700 33.690 12,48 Venezüella 314 3.106 9,89 M s r 2.654 12.560 4,73 Suriye 87 238 2,74 Tayvan 2.261 22.915 10,13 zlanda 37 347 9,38 Brezilya 2.147 16.828 7,84 Lüksemburg 2 3 1,50 34

Kimya, Ortak Disiplinler DÜNYA 573.081 8.129.136 14,18 M s r 5.375 20.514 3,82 OECD 384.119 7.094.466 18,47 sveç 5.139 92.838 18,07 AB-27 187.166 2.677.181 14,30 Tayvan 4.972 37.661 7,57 184.406 1.728.177 9,37 4.381 24.326 5,55 ABD 118.609 3.468.087 29,24 Belçika 4.237 55.932 13,20 109.036 642.970 5,90 srail 4.074 90.872 22,31 Japonya 77.924 1.110.408 14,25 Avusturya 3.680 42.876 11,65 Almanya 54.576 930.144 17,04 skoçya 3.332 50.271 15,09 45.558 198.214 4,35 TÜRK YE 3.129 15.264 4,88 Rusya 41.410 117.019 2,83 ran 2.775 10.410 3,75 Hindistan 31.432 146.624 4,66 Danimarka 2.742 49.047 17,89 ngiltere 26.444 528.377 19,98 Arjantin 2.431 10.466 4,31 Fransa 24.910 422.156 16,95 Finlandiya 2.136 22.552 10,56 Kanada 17.744 347.350 19,58 Pakistan 1.944 3.417 1,76 Polonya 14.167 75.078 5,30 Güney Afrika 1.910 15.538 8,14 talya 13.488 229.894 17,04 Bulgaristan 1.521 7.331 4,82 Güney Kore 13.329 87.030 6,53 Yunanistan 1.497 14.759 9,86 spanya 12.579 147.821 11,75 ili 1.470 5.591 3,80 sviçre 12.576 268.666 21,36 Norveç 1.465 18.998 12,97 ORTADO U 11.798 123.181 10,44 Portekiz 1.383 13.964 10,10 Latin Amerika 11.568 63.530 5,49 Meksika 1.327 10.152 7,65 Avustralya 9.028 139.933 15,50 rlanda 977 15.513 15,88 Hollanda 8.306 169.183 20,37 Venezüella 375 2.941 7,84 oslovakya 6.642 34.885 5,25 zlanda 109 1.428 13,10 Macaristan 5.732 33.497 5,84 Suriye 51 164 3,22 Brezilya 5.484 29.072 5,30 Lüksemburg 14 46 3,29 35

Organik Kimya DÜNYA 366.381 4.728.329 12,91 Macaristan 3.006 28.956 9,63 OECD 263.419 3.876.066 14,71 Belçika 2.988 36.459 12,20 AB-27 144.155 1.921.146 13,33 srail 2.477 32.876 13,27 98.210 1.109.654 11,30 Brezilya 2.375 22.836 9,62 ABD 83.256 1.441.037 17,31 M s r 2.168 12.269 5,66 53.012 451.517 8,52 Danimarka 2.161 34.445 15,94 Japonya 46.301 668.898 14,45 Avusturya 2.088 25.014 11,98 Almanya 32.466 440.947 13,58 ran 1.756 15.138 8,62 Fransa 27.832 369.626 13,28 Finlandiya 1.712 17.224 10,06 ngiltere 24.992 386.875 15,48 Arjantin 1.513 11.052 7,30 Hindistan 22.772 156.176 6,86 Güney Afrika 1.352 16.844 12,46 Rusya 21.749 99.955 4,60 Meksika 1.343 10.775 8,02 talya 17.489 228.559 13,07 Portekiz 1.300 11.933 9,18 spanya 15.060 179.327 11,91 Yunanistan 1.282 11.499 8,97 14.376 111.187 7,73 1.224 10.372 8,47 Kanada 10.709 180.037 16,81 TÜRK YE 1.152 7.718 6,70 Latin Amerika 6.602 56.765 8,60 Norveç 1.121 13.690 12,21 ORTADO U 6.274 61.668 9,83 rlanda 1.018 11.228 11,03 Hollanda 5.092 95.914 18,84 ili 584 5.819 9,96 Güney Kore 4.934 51.721 10,48 Bulgaristan 548 3.112 5,68 Polonya 4.870 42.841 8,80 Pakistan 469 1.687 3,60 Avustralya 4.647 70.474 15,17 oslovakya 423 6.553 15,49 sviçre 4.579 80.219 17,52 Venezüella 340 2.715 7,99 sveç 4.094 65.597 16,02 zlanda 44 492 11,18 Tayvan 3.039 30.115 9,91 Lüksemburg 13 61 4,69 skoçya 3.015 39.451 13,08 Suriye 8 53 6,62 36

Fizikokimya DÜNYA 552.493 7.312.954 13,24 Macaristan 6.450 63.635 9,87 OECD 399.159 6.177.943 15,48 srail 6.191 106.451 17,19 AB-27 235.944 3.226.244 13,67 Tayvan 5.442 46.398 8,53 135.775 1.374.235 10,12 Arjantin 4.542 40.550 8,93 ABD 120.711 2.580.494 21,38 Avusturya 4.304 57.386 13,33 81.364 686.907 8,44 Danimarka 4.283 76.724 17,91 Japonya 57.287 713.350 12,45 skoçya 3.767 50.498 13,41 Almanya 56.650 868.894 15,34 Portekiz 3.733 32.829 8,79 Rusya 44.183 181.693 4,11 Bulgaristan 3.586 32.473 9,06 Fransa 43.890 607.134 13,83 3.497 29.212 8,35 35.663 230.968 6,48 Finlandiya 3.493 34.906 9,99 ngiltere 32.949 547.959 16,63 Meksika 3.459 27.426 7,93 talya 23.115 275.839 11,93 Yunanistan 3.398 36.467 10,73 spanya 21.417 232.346 10,85 Norveç 3.214 35.785 11,13 Hindistan 19.234 154.238 8,02 TÜRK YE 2.809 15.708 5,59 Polonya 18.228 141.336 7,75 M s r 2.619 13.890 5,30 Latin Amerika 17.495 138.231 7,90 oslovakya 1.996 22.673 11,36 Kanada 17.173 261.454 15,22 Güney Afrika 1.612 14.504 9,00 Hollanda 12.442 236.415 19,00 ran 1.596 6.776 4,25 ORTADO U 12.360 137.646 11,14 rlanda 1.437 18.870 13,13 sveç 10.279 178.738 17,39 ili 1.160 9.573 8,25 sviçre 8.591 164.347 19,13 Venezüella 1.150 9.200 8,00 Avustralya 8.522 134.427 15,77 Pakistan 278 1.526 5,49 Güney Kore 8.319 80.608 9,69 Suriye 79 342 4,33 Belçika 7.538 97.917 12,99 zlanda 70 666 9,51 Brezilya 6.768 49.598 7,33 Lüksemburg 32 164 5,12 37

Kristalografi DÜNYA 135.829 1.080.979 7,96 Brezilya 1.571 6.732 4,29 OECD 88.891 830.995 9,35 Tayvan 1.434 7.210 5,03 AB-27 55.734 538.822 9,67 Belçika 1.276 12.411 9,73 47.229 233.567 4,95 Avusturya 935 6.359 6,80 32.618 125.793 3,86 srail 866 8.393 9,69 ABD 21.346 257.804 12,08 Macaristan 800 5.778 7,22 Almanya 16.436 156.815 9,54 Danimarka 793 18.742 23,63 16.155 46.844 2,90 Bulgaristan 792 3.932 4,96 Japonya 15.401 111.137 7,22 Güney Afrika 773 3.736 4,83 ngiltere 9.659 122.975 12,73 748 3.175 4,24 Fransa 9.315 97.944 10,51 Meksika 707 3.293 4,66 Rusya 8.577 42.788 4,99 Finlandiya 703 4.218 6,00 Hindistan 8.056 37.423 4,65 Yunanistan 677 4.927 7,28 Polonya 4.516 23.603 5,23 oslovakya 656 5.189 7,91 talya 4.428 39.602 8,94 Portekiz 580 3.142 5,42 Latin Amerika 3.423 15.309 4,47 ili 442 2.314 5,24 spanya 3.344 21.679 6,48 Norveç 441 2.887 6,55 ORTADO U 3.259 17.494 5,37 ran 400 1.339 3,35 Kanada 3.134 42.512 13,56 Arjantin 398 1.982 4,98 skoçya 2.616 18.543 7,09 M s r 388 2.263 5,83 Avustralya 2.613 19.761 7,56 rlanda 357 2.648 7,42 Güney Kore 2.598 8.457 3,26 Pakistan 313 585 1,87 Hollanda 2.281 41.906 18,37 Venezüella 167 786 4,71 sviçre 1.875 28.254 15,07 zlanda 19 63 3,32 sveç 1.650 38.548 23,36 Lüksemburg 1 0 0,00 TÜRK YE 1.609 5.902 3,67 Suriye 0 0 0,00 38