İçindekiler Forex Piyasasına Giriş... 3 Döviz İşlemi Nasıl Yapılır?... 4 Forex Piyasasında İşlem Yapmanın Avantajları... 6 Döviz Çiftleri... 7 Kaldıraç Kavramı... 8 İşlem Masrafları... 9 Temel Analiz... 10 Teknik Analiz... 14 Risk Yönetimi... 19 Yatırımcı Psikolojisi... 20 Bize Ulaşın... 22 2
Forex Piyasasına Giriş Forex - döviz piyasası - dünyanın en ilginç finans piyasasıdır. Forex, büyüklüğü nedeniyle herhangi bir kişi, kurum veya hükümet tarafından kontrolü imkânsız olan birkaç piyasadan biridir. Diğer menkul kıymet piyasalarından farklı olarak forex merkezi bir piyasa değildir. İşlemler tek bir yerden yapılmaz. Forex dünyanın en büyük finans piyasasıdır. Piyasa hafta içi her gün 24 saat açıktır ve günde 3 trilyon doları aşkın işlem hacmine sahiptir. Forex piyasasının muazzam işlem hacmi - ABD deki finans piyasalarının toplamından üç kat daha büyüktür - onu dünyanın likitidesi en yüksek piyasası yapmaktadır. İşlemleriniz her zaman en kısa sürede yapılır. Forex piyasasında yapılan işlemler ürün ve hizmet alıp satmak için dövize ihtiyacı olan büyük kuruluşlar, hükümetler, işletmeler ve bireyler için gereklidir. Döviz piyasası fon yöneticileri, bankalar, şirketler ve bireylerin dünya çapında döviz alıp satmalarını sağlar. Bu piyasa eskiden Bankalar Arası bir piyasaydı. Piyasanın yönetimi genel olarak büyük finans kuruluşları, brokerlar ve hatta hükümetler arasında paylaşılmıştı. Piyasa şimdilerde herkesin katılabileceği bir yer haline geldi. Ancak piyasadaki fiyatlar hâlâ büyük yatırımcılar tarafından, Londra ve New York gibi finans merkezleri baz alınarak belirlenmektedir. Forex piyasasında birçok yatırımcı türü bulunmaktadır. Bunun nedeni işlemlerde kullanılan para miktarının birkaç bin dolardan birkaç milyar dolara kadar çıkabilmesi ve piyasadaki kaldıraç oranının 1:1 ila 400:1 arasında değişebilmesidir. 3
Döviz İşlemi Nasıl Yapılır? Forex işlemlerinde bir döviz alınırken aynı anda diğeri satılır. Döviz fiyatları EUR/USD gibi çiftler halinde verilir ve dövizler bu şekilde işlem görür. EUR (avro), GBP (sterlin/ingiliz sterlini), AUD (Avustralya doları), NZD (Yeni Zelanda doları), CAD (Kanada doları), CHF (İsviçre frangı) ve JPY (Japon yeni) majör para birimleri arasındadır ve USD (ABD doları) karşısında işlem görürler. Bu dövizlerin fiyatları daima aşağıdaki sırada verilir: Bir döviz çiftinde ilk yazılan döviz baz döviz olarak adlandırılırken diğerine karşıt döviz denir. Baz döviz, Satış fiyatı (baz dövizi sattığınız fiyat) veya Alış fiyatı (baz dövizi aldığınız fiyat) için temel teşkil etmektedir. Örneğin, EUR/USD alırsanız avro almış (ve aynı anda dolar satmış) olursunuz. Bunu yapmanızın nedeni avronun ABD doları karşısında yükseleceğini düşünmenizdir. EUR/USD için 1,5460 lık fiyat verildiyse, bu avronun değerinin şu an 1,54 doların üzerinde olduğu anlamına gelir. Piyasa 1,5460 tan 1,5461 e kadar çıkarsa bu bir pip lik hareket olduğunu gösterir. Bir pip döviz çiftindeki en küçük artıştır ve bu değer avro, dolar ve sterlinin on binde biri ve yenin yüzde biridir. Forex te geleneksel olarak, baz dövizin 100.000 birimini temsil eden lot bazında işlem yapılır, ancak günümüzde daha küçük lotlar da mevcuttur. EUR/USD döviz çiftinde bir pip 100.000 Avroluk lotta 10 dolar ve 10.000 avroluk lotta 1 dolar değerindedir, başka bir ifadeyle bir pip lik hareket 100.000 avroluk bir pozisyonda 10 dolar ve 10.000 avroluk bir pozisyonda 1 dolar değerinde olacaktır. 4
Bir İşlem Örneği Avronun dolar karşısında yükseleceğini düşünerek EUR-USD aldınız. Haklı çıktınız, fiyat yükseldi ve işlemi kapattınız. EUR-USD aldığınızda 1,5460 tan işlem görüyordu. EUR-USD sattığınızda 1,5590 dan işlem görüyordu. 0,0130 veya 130 pip lik bir kâr için 1,5460 tan alıp 1,5590 dan sattınız. İşleminiz 100.000 avro değerinde olsaydı her pip 10 dolar değerinde olacaktı. 130 pip x 10 dolarlık bir işlemde kârınız 1300 dolar olurdu. Forex te bir döviz çiftinin düşeceğine inanıyorsanız açığa satma fırsatına da sahipsiniz. Avronun ABD doları karşısında düşeceğini düşünerek EUR-USD yi sattınız. Yine haklı çıktınız ve pozisyonu kârla kapattınız. EUR/USD yi sattığınızda 1,5460 tan işlem görüyordu. EUR-USD yi aldığınızda 1,5330 dan işlem görüyordu. 0,0130 veya 130 pip lik kâr için 1,5460 tan satıp pozisyonunuzu 1,5330 dan kapattınız. Pozisyonunuz yine 100.000 avro ve her pip 10 dolar değerindeydi. 130 pip x 10 dolar = 1300 dolarlık kâr. Bunların kârla sonuçlanan örnekler olduğunu göz önünde bulundurun. Pozisyonunuzu daima dikkatli bir şekilde değerlendirin; işlemin yanlış bir yerinde çıkmanın bedeli çok ağır olabilir. 5
Forex Piyasasında İşlem Yapmanın Avantajları Yüksek Kaldıraç: Genellikle forex aracılık hizmeti sağlayıcıları 100:1 lik kaldıraç oranı sunarken, XForex müşterilerine 400:1 lik bir oran sunar. Bu, hesabınıza yatırdığınız her 1000 dolar için 400.000 dolar değerindeki kontratlarla işlem yapmanızı sağlar. Düşük Teminat: Yatırımcılar büyük bir pozisyon almak için küçük miktarda fon kullanabilir. Zarar ederseniz, zararınız hesabınızdaki bakiyeye eşit olduğunda brokerınız pozisyonunuzu kapatacaktır. Likidite: Forex piyasasında günde 2,5 ila 3 trilyon dolar arasında işlem yapılır. Piyasanın çok büyük olması, işlemlerin her zaman anında yapılabilmesi ve hiç kimsenin kontrolü altında olmaması demektir. 24 Saat İşlem: Forex piyasası Sydney - Avustralya saatiyle Pazartesi sabahından New York (Doğu Standart Saati) saatiyle Cuma akşamına kadar günde 24 saat hizmet verir. Bu nedenle yatırımcılar kapanış saatinden sonraki fiyat dalgalanmalarına maruz kalmadan ilgili bilgilere, hesaplarına ve işlemlere anında erişebilir. Piyasanın Her İki Yönünde İşlem Yapma Fırsatı: Fiyatlar ister yükselsin ister düşsün, her iki yönde de kâr edebilirsiniz. Ayı ya da boğa piyasasında kâr edebilirsiniz ve ülkelerin ekonomisi yatırımcıların kâr etmesinde etkili değildir. Düşük İşlem Masrafları: Forex brokerları sizden sadece alış ve satış arasındaki farkı talep edecektir. Yatırımcıların komisyon ücreti ya da başka herhangi bir ücret ödemesi gerekmez. 6
Döviz Çiftleri Döviz çiftlerinin önemi nedir? Bir döviz çifti iki döviz arasındaki döviz kurunu temsil eder. Örneğin, EUR/USD nin işlem gördüğü kur bir avronun satın alabileceği ABD dolarını gösterir. İlk yazılan döviz daima baz dövizdir. Döviz çifti alma zamanı. Örneğin, bir yatırımcı Japon Bankası nın yenin ABD doları karşısında düşmesine sebep olacak bir müdahalede bulunacağına inanıyorsa, USD- JPY nin yükseleceği düşüncesiyle USD-JPY Alır (ABD Doları Alır/Yen Satar). Döviz çifti satma zamanı. Bir yatırımcı, örneğin, Japon yatırımcıların ABD ekonomisine olan inançlarını kaybedip ABD den sermayelerini çekip Japonya ya yatırdıklarına inanırsa, bu yatırımcı USD-JPY nin düşeceği düşüncesiyle USD-JPY Satar (ABD Doları Satar/Yen Alır). Aşağıdaki örnek döviz çiftlerinin XForex işlem platformunda nasıl listelendiği göstermektedir. Döviz çiftleri ekranın sol tarafında listelenmektedir. Satış fiyatı bir yatırımcının döviz çiftini sattığı, alış fiyatı ise döviz çiftini aldığı seviyedir. 7
Kaldıraç Kavramı - Kaldıraç Nedir? Kaldıraç, yatırımcıların ödünç para alıp döviz piyasasında işlem yapmalarını sağlar. Kaldıraç sayesinde yatırımcılar çok büyük sermayelere ihtiyaç duymadan büyük yatırımlar yapabilir. Hisse senedi piyasası gibi diğer piyasalarda müşteriler yatırım yaptıkları her hisse senedinin toplam bedelinin %50 sini ödemek zorundadır. Birçok piyasa düzenleyicisi maksimum 100:1 oranında kaldıraç sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle bir yatırımcı 100:1 kaldıraç oranıyla 100.000 dolar değerinde bir lot almak isterse sadece 1000 dolar yatırmalıdır. XForex maksimum 400:1 oranında kaldıraç sunmaktadır. Kaldıraç hem kâr hem de risk oranını arttırır. Kaldıraç oranınızı arttırarak kimi zaman büyük kâr edebilirken, kimi zaman da büyük zarar edebilirsiniz. Teminat nedir? Teminat, işlem kayıplarına karşı garanti sağlayan depozittir. Teminat gereksinimi yatırımcıların hesaplarındaki miktardan çok daha büyük bir pozisyon almalarını sağlar. Hesabınızdaki miktar teminat gereksiniminin altına düşerse brokerınız pozisyonlarınızın bir kısmını ya da tamamını kapatacaktır. Bu önlem yatırımcıların hesap bakiyelerinin büyük dalgalanmaların yaşandığı, hızlı hareket eden bir piyasada bile eksiye düşmemesini sağlar. Kaldıraç ve teminat arasındaki ilişki nasıldır? Kaldıraç ve teminat arasındaki ilişki yukarıda belirtildiği gibidir. Piyasa düzenleyicisinin sağladığı kaldıraç miktarına göre yatırımcı piyasada işlem yapabilmesi için yatırması gereken teminat miktarını belirler. Örneğin, kaldıraç oranı 100:1 olduğunda, buradaki "1" rakamı yatırımcının yatırması gereken miktarı temsil eder, buna aynı zamanda teminat da denir. 8
İşlem Masrafları Bir yatırımcının işlem masrafı nedir? Yatırımcılar tam olarak dövizlerin işlem gördüğü kurda pozisyon almaz. Bunun yerine yatırımcılara döviz çifti için iki kur önerilir: satış kuru ve alış kuru. Satış kuru yatırımcıların döviz çiftini satabildiği fiyattır. Alış kuru yatırımcıların döviz çiftini alabildiği fiyattır. Yukarıdaki örnekte bazı döviz çiftleri verilmiştir. Alış kuru daima satış kurundan yüksektir ve EUR-USD arasındaki alış-satış farkı 3 pip tir, yani bir yatırımcı bu döviz çiftini alırsa, yatırımcının yatırdığı parayı geri alabilmesi için bu çiftin satış kurunun 3 pip artması gerekir. Alış kuru daima satış kurundan yüksek olacaktır. Satış kuru ile alış kuru arasındaki farka alış-satış farkı denir. Alış-satış farkı, işlem yaparken yatırımcının hesabında yapılan otomatik bir ayarlamadır. Bu alış-satış farkı nedeniyle yatırımcılar bütün işlemlere küçük bir kayıpla başlar ve bu zararı kapatmak için biraz kâr etmeleri gerekir. Örneğin, bir yatırımcı alış kurunda bir pozisyon alıp hemen satış kurundan kapatırsa alış-satış farkına eşit bir zarara uğrar. Bu alış-satış farklarına bütün piyasalarda rastlanır. Ancak hisse senedi ve vadeli işlem piyasalarında kullanılan broker tabanlı sistem nedeniyle alış-satış farkına ilişkin masrafları belirlemek zor olabilir. 9
Temel Analiz Forex piyasasında fiyatları etkileyen faktörler nelerdir? Döviz piyasasında fiyatlar enflasyon, işsizlik ve endüstriyel üretim gibi makroekonomik faktörlerden etkilenir. Bu gibi faktörlerle ilgili bilgilere erişmek kolaydır. Temel analiz ekonomik veri analizini baz alır ve yatırımcılar kâr etmek için piyasada işlem yaparken bu bilgilerden faydalanmaya çalışır. Bir yatırımcının döviz kurlarını analiz ederken üzerinde durması gereken üç temel makroekonomik faktör vardır: Faiz Oranları: Her dövizin gecelik faiz oranı vardır. Bu oran bir ülkenin merkez bankası tarafından belirlenir. Düşük faiz oranları genellikle ülkenin para değerinin düşmesine neden olur. Buna büyük oranda, arakazanç ticareti yapan yatırımcılar neden olur. Arakazanç ticareti, düşük faizli dövizin satılıp yüksek faizli dövizin alındığı işlem türüdür. Bu, faiz oranı yüksek dövizlerin genellikle yükselip öteleneceği ve işlemlerin günlük faiz kazanacağı fikrine dayanmaktadır. İstihdam: İşsizlik oranı bir ülkenin ekonomik gücünün kilit göstergesidir. Bir ülkenin işsizlik oranı yüksekse, bu durum o ülkenin ekonomisinin halkına istihdam sağlayacak kadar güçlü olmadığını gösterir ve neticesinde para biriminin değerinin düşmesine neden olur. Jeopolitik Olaylar: Uluslararası açıdan önemli politik olaylar sadece döviz piyasasını değil diğer bütün piyasaları da etkiler. 10
Temel Analiz Teknikleri Temel analiz uzun vadeli trendleri nasıl açıklar? Temel analiz bir döviz çiftinde uzun vadeli trendleri belirlemek için çok faydalıdır. Temel analiz, ülkeleri etkileyen uzun vadeli ekonomik faktörlere odaklanarak uzun vadeli trendleri tahmin eder. Temel Analizin Majör Döviz Çiftleriyle Kullanımına İlişkin Örnekler EUR-USD Dolar düştüğünde EUR-USD yükselir ve USD yükselirse, USD ye karşı artan yoğun yabancı talep EUR-USD nin düşmesine neden olur. ABD ekonomisinin zayıflayacağını ve ABD dolarını zarara uğratacağını düşünüyorsanız EUR-USD alabilirsiniz. Hisse senedi ve hazine bonosu gibi ABD finans kaynaklarına yabancı talebin artacağını düşünüyorsanız, bu durum ABD dolarının lehine olacaktır, avronun dolar karşısında değer kaybedeceği düşüncesiyle EUR-USD SATABİLİRSİNİZ. USD-JPY Japon hükümetinin yenin değerini düşürmek için yaptığı müdahale USD-JPY yi yükseltirken Nikkei in değer kazanması ve Japon aktiflerine olan talep USD-JPY nin düşmesine neden olur. Örneğin, Japon hükümetinin ihraç sektörüne yardımcı olmak için yenin düşmesine neden olmaya devam edeceğini düşünüyorsanız, ABD dolarının yen karşısında yükseleceği düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. Japon yatırımcıların sermayelerini ABD finans piyasalarından çekip Nikkei gibi Japon aktif piyasalarına yatırdıklarını düşünüyorsanız SATIŞ a tıklayın. Bu Japon yatırımcıların aktiflerini satarak dolarlarını yene çevirdikleri için yenin ABD doları karşısında yükseleceğini düşündüğünüzü gösterir. GBP-USD İngiltere deki ekonomideki yüksek getirili ve cazip büyüme GBP-USD nin yükselmesini sağlar. İngiltere nin avroya geçeceğine dair spekülasyonlar GBP-USD'nin düşmesine neden olur. Örneğin İngiliz ekonomisinin gelecekte bu yüksek getirili ve cazip büyümeden yararlanacağına inanıyorsanız, İngiliz sterlininin ABD doları karşısında güçleneceği düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. İngilizler in avroya geçmeye karar vereceğine 11
inanıyorsanız, İngilizler avroya geçerek sterlinin değer kaybetmesine neden olacakları için sterlinin dolar karşısında zayıflayacağı düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. USD-CHF Global istikrar ve iyileşme USD-CHF nin yükselmesini sağlarken, jeopolitik istikrarsızlık değer kaybetmesine neden olur. Örneğin piyasanın global istikrar ve ekonomik iyileşme dönemine doğru yöneldiğine ve artık yatırımcıların paralarını İsviçre frangı gibi güvenli bir yerde bekletmelerine gerek kalmadığına inanıyorsanız, ABD dolarının İsviçre frangı karşısında güçleneceği düşüncesiyle ALIŞ'a tıklayın. Orta Doğu ve ABD finans piyasalarındaki istikrarsızlık nedeniyle doların düşmeye devam edeceğine inanıyorsanız, İsviçre frangının dolar karşısında güçlenmeye devam edeceği düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. EUR-CHF İsviçre hükümeti frangı zayıflatmak için sözlü müdahale yöntemini kullanarak EUR- CHF nin yükselmesine neden olur. Enflasyon Almanya ve Fransa da yükselirse EUR-CHF düşebilir. Bunun neticesinde, örneğin, İsviçre hükümetinin Avrupa daki ihraç sektörüne yardımcı olmak için frangın düşmesini istediğini düşünüyorsanız, avronun İsviçre frangı karşısında yükseleceği düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. Enflasyon Almanya ve Fransa da yükselmeye başlarsa, İsviçre frangının devalüe olmuş avro karşısında yükseleceği düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. AUD-USD Emtia fiyatlarının yükselmesi AUD-USD nin yükselmesine neden olur. Kuraklıklar Avustralya ekonomisini ve AUD-USD yi zarara uğratır. Örneğin, emtia fiyatlarıyla birlikte Avustralya dolarının da büyük ölçüde yükseleceğine inanıyorsanız, Avustralya nın dünyanın lider emtia ihracatçısı konumundan dolayı Avustralya dolarının ABD doları karşısında yükseleceği düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. Avustralya nın yerel ekonomiye zarar verecek başka bir kuraklıkla karşı karşıya kalacağına inanıyorsanız, ABD dolarının Avustralya doları karşısında güçleneceği düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. USD-CAD Kanada nın ekonomik performansının ABD ye göre düşük olması USD-CAD nin yükselmesine neden olur. Kanada da faiz oranlarının daha da yükselmesi ve işgücü piyasasının yeniden hareketlenmesi USD-CAD nin düşmesine yardımcı olacaktır. 12
Örneğin, ABD ekonomisi yeniden canlanırken Kanada ekonomisinin resesyona gireceğine inanıyorsanız, ABD dolarının Kanada doları karşısında güçleneceği düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. Kanada da yükselen getirilerin ve yeniden canlanan işgücü piyasasının Kanada dolarının ABD doları karşısında değer kazanacağını garanti ettiğine inanıyorsanız, Kanada dolarının ABD doları karşısında değerleneseği düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. NZD-USD ABD deki kötü hava koşulları ithal buğdaya olan talebi arttırarak NZD-USD nin yükselmesine neden olur. Yeni Zelanda Faiz oranlarının düşeceğine yönelik tahminler NZD-USD nin düşmesine neden olur. Örneğin, ABD de meydana gelen Kasırgadan doğan hasarın Yeni Zelanda gibi yabancı ülkelerden buğday ithaline neden olacağına inanıyorsanız, Yeni Zelanda dolarının ABD doları karşısında değer kazanacağı düşüncesiyle ALIŞ a tıklayın. Gelecekte faiz oranlarının Yeni Zelanda da düşerken ABD de yükselmeye devam edeceğine inanıyorsanız, Yeni Zelanda dolarının ABD doları karşısında düşeceği düşüncesiyle SATIŞ a tıklayın. 13
Teknik Analiz Teknik analiz neden çok önemlidir? Bir yatırımcı teknik analizde uzmanlaştığında bunu herhangi bir dövizde ya da zaman diliminde kolayca uygulayabilir. Teknik analiz yatırımcıların çok kısa bir süre içinde trendlerin yönünü anlamalarını sağlar. Fiyat eğrileri üzerinde çalışmak çok kısa sürdüğünden teknik analistler birçok eğriyi aynı anda takip edebilirken, temel analistler piyasada analiz etmeleri gereken çok fazla bilgi olduğu için genellikle bir ya da iki döviz çiftine odaklanır. Teknik analiz, piyasa bilgilerini analiz etmeleri için yatırımcılara birçok farklı yöntem sunar. Temel analizi kullanan yatırımcılar kimi zaman sorun yaşayabilir, çünkü düzenlemeye çalıştıkları verilerin muazzam büyüklüğü içinde boğulabilirler. Bu durum yanlış yönlendirmeye, yanlış anlamaya ve neticesinde para kaybetmeye neden olabilir. Diğer taraftan teknik analiz çok daha basittir. Birçok yatırımcı teknik analizi kullandığı için yatırımcıların tahminleri doğru çıkar. Bu teknik analizin önemli bir yönüdür çünkü birçok yatırımcı kararını teknik göstergelere dayanarak verirse piyasada esen havayı ve yatırımcıların çoğunluğunun düşüncesini yansıttığından bu göstergeler takip edilmelidir. Neden döviz piyasası teknik analizi kullanan en iyi piyasadır? Teknik analizin temeli trendlerin ilk oluşma zamanını bulmaktır, böylece trend sona erene kadar yatırımcının onu takip etmesi sağlanır. Döviz piyasası tipik olarak trendlerden oluşur ve bu nedenle teknik analizlerin etkili olabileceği bir yerdir. Yatırımcılar döviz piyasasında hem yukarı hem de aşağı yönlü trendlere göre işlem yapabilir çünkü bir dövizi alıp diğer döviz karşısında satma şansına sahiptirler. Döviz işlemlerinin bu yönü teknik analizle birlikte iyi çalışır çünkü teknik analiz trendlerin yerini ve yönünü belirlemeye yardımcı olur, böylece trendin yönü ne olursa olsun yatırımcıya kâr etme şansı verir. Hisse senedi ve vadeli işlem piyasalarına göre döviz piyasalarında teknik analiz çok daha yaygın ve popülerdir, bu durum yatırımcıların bunları göz önünde bulundurmasını sağlar. Piyasa hareketlerini yönlendiren unsurlardan biri teknik analizlerin uygulanmasıdır. Örneğin teknik analize göre bir döviz çifti düşer ve yatırımcıların çoğunluğu bu döviz çiftini satarsa, bu durum çiftin daha da düşmesine neden olur. 14
Destek ve Direnç Bütün teknik analiz teorilerinin temelinde iki basit kavram vardır: destek ve direnç. Destek, döviz çiftinin altına düşmekte zorlandığı taban seviyesi olarak tanımlanabilir. Desteği hesaplamanın bilimsel bir formülü yoktur; yatırımcılar genellikle kabaca hesap yapar ve sonuç olarak bu subjektif bir unsurdur. Diğer taraftan direnç desteğin tam tersidir: bir döviz çiftinin aşmakta zorlandığı üst seviyedir. Destek gibi direnç seviyeleri de bir bakıma subjektiftir. Genel olarak, piyasa bir fiyat seviyesine belirli zamanlarda ulaşır ve bu seviyeyi aşarak daha yüksek bir oranda kalmayı başaramazsa direnç olarak tanımlanabilir. Fiyatın bu seviyeleri aşmakta zorlanmasının nedeni bu seviyelerdeki mevcut emirlerdir. Destek, alış emri verilme eğilimi olan fiyat seviyesidir ve o seviyenin aşılması için normal satış talebinden daha fazla talep olur. Benzer şekilde direnç seviyesi satış emri verilme eğilimi olan fiyat seviyesidir ve o seviyenin aşılması için normal alış talebinden daha fazla talep olur. Belirli Bir Aralıkta İşlem Gören Piyasalarda Destek ve Direnç Seviyeleri Bir işlemde destek ve direnç seviyelerini kullanmanın basit bir yolu bir aralıkta işlem yapmaktır. Başka bir ifadeyle yatırımcılar destek seviyelerinde alış ve direnç seviyelerinde satış yapabilir. Forex piyasası çoğu zaman belirli bir aralıkta hareket eder, bu nedenle bu aralığa göre işlem yapmak birçok piyasa koşulunda basit ve cazip bir stratejidir. Belirli bir aralıkta işlem yapmanın iki dezavantajı: Belirli bir aralıkta işlem yapmak genellikle bütün işlemlerde kazançla sonuçlanmaz. Genellikle piyasa aralığın dışına çıkarsa piyasada büyük bir hareket olur. Sonuç olarak belirli bir aralıkta işlem yapma stratejilerini kullanan yatırımcılar piyasa aralığın dışına çıktığında büyük bir zarara uğrayabilir. Aşağıdaki tablo belirli bir aralıkta işlem yapma kavramını göstermektedir. 15
Momentum Koşullarında Destek ve Direnç Seviyeleri Destek ve direnç seviyesi kullanmanın diğer bir yolu aralık dışında işlem yapmaktır; başka bir ifadeyle seviyelerin aşılacağını tahmin etmektir. Bunun için direnç seviyesinin üstünde alış emri ve destek seviyesinin altında satış emri verilir. Bunun altında yatan mantık piyasanın aralığın dışına çıktığında hız kazanmasıdır, böylece yatırımcılar destek ve direnç seviyelerinin altında veya üstünde emir vererek piyasa aralığın dışında hareket etmeye devam ederse piyasanın doğru tarafında oldukları için kâr edebilir. Momentum ile işlem yapmak yüksek bir fiyata alıp düşük fiyata satmaya ilişkin olduğu için bir bakıma mantığa aykırıdır. Aşağıdaki tablo momentum ile işlem yapma kavramını göstermektedir. Destek seviyesinin aşılması 16
Teknik Analiz Gösterge Araçları Göstergeler bir dövizin aşırı alım ve satım zamanlarını belirlemek için kullanılan bir tür mekanik işlem aracıdır. Göreceli Güç İndeksi popüler bir göstergedir. Göreceli Güç İndeksi Göreceli güç indeksi (RSI) bir döviz çiftinin son performansına göre gücünü ölçer. RSI son verilere daha çok ağırlık verdiğinden genellikle diğer göstergelere göre hızı daha iyi ölçer. RSI keskin hareketlerden daha az etkilenir ve Forex piyasasındaki "parazitleri" filtreler. Pek çok yatırımcı bu göstergeyi hacim onayı yerine kullanır, çünkü Forex piyasasında dünyanın dört bir yanından çok sayıda yatırımcı vardır ve bu durum gerçek zamanlı raporlamayı imkânsız hale getirir. RSI seviyeleri 0 ila 100 arasındadır. Birçok yatırımcı 30 u aşırı satış ve 70 i aşırı alış seviyesi olarak kullanır, ancak 20 ve 80 seviyelerini kullananlar da vardır. Yatırımcılar tipik olarak 14 günlük RSI periyodunu kullanmalıdır, çünkü piyasanın genel eğilimi budur. Genel olarak RSI beş farklı şekilde kullanılır: Üst ve Alt Sınır - Aşırı Alış ve Aşırı Satış koşullarına dair sinyal genellikle 30 ve 70 seviyelerinde verilir. Uyumsuzluklar - Bir çift yeni zirvelere (düşüşlere) ulaşırken RSI aynı seviyeyi göstermiyorsa, bu genellikle piyasanın kısa bir süre içinde tersine döneceğine işarettir. Destek ve Direnç - RSI destek ve direnç seviyelerini bazen fiyat grafiklerinden daha iyi gösterebilir. Grafik Formasyonları Çift tepe, baş ve omuz gibi formasyonlar fiyat grafiklerine nazaran RSI göstergesinde daha bariz olabilir. Destek veya Direnç Seviyelerinin Aşılması - RSI önceki tepe veya dip noktalarını aştığında, bu durum fiyatın kısa bir süre içinde işlem aralığının dışına çıkabileceğine işarettir. 17
RSI "aşırı alım" seviyesi olan 70 in aşılmasından sonra günlük bazda USD/JPY açığa satış fırsatının tespit edilmesinde faydalı olmuştur. Net satış sinyallerinin ardından çift sonraki 30 gün içinde 450 pip düşmüştür. 18
Risk Yönetimi Bütün yatırımcıların herhangi bir işlem yapmadan ÖNCE cevaplaması gereken üç temel soru vardır: Piyasanın hareket edeceğine ne kadar inanıyorum ve hangi noktada kârımı almak istiyorum? Kâr alma yatırımcıların belirledikleri kâr hedeflerine ulaştıklarında işlemden çıkmalarını sağlar. Açığa satış yaptıysanız sistem Kâr alma sadece mevcut piyasa fiyatının altında vermenize izin verir, çünkü burası kâr bölgesidir. Aynı şekilde açığa alış yaptıysanız sistem Kâr alma sadece mevcut piyasa fiyatının üstünde vermenize izin verir. Kâr alma yatırımcıların disiplinli bir işlem metodolojisi oluşturmasına yardımcı olur ve sürekli bilgisayar karşısında piyasayı takip etmek zorunda kalmalarını önler. Pozisyondan çıkmadan önce ne kadar kaybetmeyi göze alabilirim? Zarar Durdurma emri yatırımcıların kaybeden bir işlem için çıkış noktası belirlemesini sağlar. Açığa satış yaptıysanız zarar durdurma emri mevcut piyasa fiyatının üstünde verilmelidir. Açığa alış yaptıysanız zarar durdurma emri mevcut piyasa fiyatının altında verilmelidir. Zarar Durdurma emirleri yatırımcıların zararlarını minimuma indirerek risklerini kontrol etmelerine yardımcı olur. Piyasanın belirlediğiniz seviyeye gelmesini istemeyeceğiniz için Zarar Durdurma emirleri mantığa aykırıdır, ancak uzun vadede bu emirleri verdiğinize daima mutlu olursunuz! Durdurma ve Kâr alma emirlerini ne zaman vermeliyim? Genel bir kural olarak yatırımcılar Zarar Durdurma emirlerini Kâr alma kıyasla açılış fiyatına daha yakın bir seviyede vermelidir. Bir yatırımcı bu kurala uyduğu takdirde tahminleri %50 den daha az doğru çıksa bile kâr edecektir. Örneğin bir yatırımcı 30 pip Durdurma/Zarar Durdurma ve 100 pip Kâr alma verirse kâr etmek için tahminlerinin sadece 1/3 ünün doğru çıkması yeterli olacaktır. Yatırımcının ne zaman durdurma ve Kâr alma vereceği riske girmeyi sevip sevmediğine bağlıdır. Zarar Durdurma emirleri normal piyasa dalgalanmasında pozisyonun kapatılmasına neden olacak kadar sıkı olmamalıdır. Aynı şekilde piyasadaki işlem etkinlikleri ve bir yatırımcının pozisyonu tutmak istediği süre göz önünde bulundurularak Kâr alma değerleri gerçekçi kazanç beklentilerini yansıtmalıdır. 19
Yatırımcı Psikolojisi Yatırımcının psikolojisi nasıl olmalıdır? Yatırımcılar işlem yapmadan önce alacakları pozisyonları yeterince analiz etmelidir. Ancak birçok yatırımcı işlemlerini iyice planlayarak yapmak yerine tahmin ve önsezilere göre yapar. Bu durum yatırımcıların çok hızlı bir şekilde çok fazla para kaybetmesine neden olabilir. Bu nasıl önlenebilir? Bir yatırımcı dikkatli plan ve analizler yaparak ve Zarar Durdurma ile Kâr alma emirlerinin nerede verileceğini bilerek zararını minimumda tutarken çok kâr edebilir. Kaybınızı minimuma indirmek ve kârınızı arttırmak için işlem yapmadan önce mutlaka durdurma ve Kâr alma seviyelerini belirten bir plan yapın. Birçok yatırımcının yaptığı büyük bir psikolojik hata ilk planlarına sadık kalmamaktır. Bu yatırımcılar ya ilk kâr hedeflerine ulaşmadan önce kâr etmek için pozisyonlarını kapatır ya da piyasanın önceki konumuna döneceği umuduyla kaybeden bir pozisyonu kapatmaz. Yatırımcıların yaptığı başka bir psikolojik hata sabırla bütün yatırımcıların kâr edebileceğine inanmalarıdır. Piyasanın durdurma emri seviyesine gelip sonra yatırımcının pozisyonunun lehine döndüğü bir durum yatırımcının işlemlerinde durdurma emri kullanmamasına neden olabilir. Durdurma emirlerinin amacının kâra giden yolda engel teşkil etmek değil yatırımcıların hedeflediklerinden daha fazla para kaybetmelerini önlemek olduğu çoğu zaman unutulmaktadır. Durdurma emri seviyesine gelip önceden belirlenmiş miktarda para kaybetmek çok önemli değildir. Yatırımcı kârlı işlemler yapmaya devam ederek uğradığı zararı kapatabilir. Profesyonel yatırımcılar plansız işlem yapmaz, piyasaya yeni giren kişiler de bunu yapmamalıdır. İlk planınıza sadık kalın ve işlem yapmadan önce daima aldığınız önlemleri uygulayın. Yatırımcıların kimi zaman yaptığı üçüncü önemli psikolojik hata tek bir işleme çok fazla bağlanmak ve o işlemden çıkılması tavsiye edilse bile çıkmamaktır. Bir yatırımcı işlemin sonucunu gördüğünde ilk analizini unutmamalı ve pozisyonuna ne olduğu ve ne yapması gerektiği konusunda objektif olmalıdır. Ancak birçok yatırımcı pozisyonlarını ilk analizlerinden farklı şekilde analiz etmeyi dener, böylece analiz ilk 20
pozisyonlarının lehine olur. Pozisyonlarını zararla kapatmak istemedikleri için ya da pozisyonlarının daha kârlı olacağını umut ettiklerinden analizlerini bile bile değiştirirler. Bu psikolojik bakış açısı birçok yatırımcının elde ettiği kârı veya ilk başta kaybetiğinden daha fazlasını kaybetmesine neden olur. Birçok yatırımcının yaptığı bir diğer hata aşırı işlem, yani hesaplarındaki paradan makul olmayan büyük miktarlarda veya çok sık işlem yapmaktır. Kaldıraç, yatırımcıların teminat depoziti olarak sadece 1000 dolarlık işlem yapmasına izin verse de bu yatırımcıların mevcut teminatlarının tamamını bir ya da iki işlemde kullanmaları gerektiği anlamına gelmez. Yaptıkları psikolojik hata, işlemlerini 100.000 dolarlık bir yatırım olarak değil de 1000 dolarlık bir işlem olarak görmektir. Pek çok yatırımcı işlem yapmadan önce yeterli döviz analizi yapsa da, kimi zaman teminatlarının çoğunu kullanır ve sonrasında pozisyonlarından yanlış zamanda çıkmak zorunda kalır. Genel bir kural olarak yatırımcılar aşırı kaldıraç kullanmaktan kaçınmak için tek seferde hesaplarındaki paranın çoğunu kesinlikle kullanmamalı, onun yerine kritik pozisyonları başarıyla kapatmak için hesaplarında yeterince teminat bırakmalıdır. 21
Bize Ulaşın Canlı Sohbet için Buraya Tıklayın. Bir personelimizle görüşmek isterseniz haftanın yedi günü 24 saat bizi arayabilirsiniz. İrtibat telefonları için lütfen burayı tıklayın. E-posta E-posta adresimiz onlinecs@xforex.com Destek sorularınız için support@xforex.com ve finans ve fatura ile ilgili sorularınız için billing@xforex.com adresine e-posta gönderebilirsiniz. XForex adına size hoş geldiniz diyoruz; işlemlerinizde başarılar dileriz! 22