AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN VERİLMESİNE VE PRİMLERİN ÖDENMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Eyüp Sabri DEMİRCİ * 1- Giriş Bilindiği gibi, aylık prim ve hizmet belgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesine ve muhteviyatı primlerin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar Aylık Prim Ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ de açıklanmıştır. Ancak sözkonusu tebliğde belirtilen bazı hususlar, 18/8/2011 tarihli ve 28029 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Aylık Prim Ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile değiştirilmiştir. Bu yazımızda, sözkonusu tebliğde yapılan değişikliklere istinaden aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma gönderilmesi ve muhteviyatı primlerin ödenmesi sırasında işverenlerce yapılması gereken işlemler ile idari para cezası ve gecikme zammı ile karşı karşıya kalınması amacıyla dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir. 2- Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formu Ve Eki Belgelerin Kuruma Verilmesi Ek-10 Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formu ve eki belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesinden, daha önce yalnızca kamu işyerleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyeri işverenleri muaf tutulmuş iken, 25/2/2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, sendikalar, vakıflar, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlara ait işyerleri ile 50 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektör işverenleri de muafiyet kapsamına dahil edilmiştir. Dolayısıyla, 2011/Şubat ayına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hiz- * Sosyal Güvenlik Kurumu Prim Tahsilat Daire Başkanlığı Şube Müdürü 345
met belgesinden başlanılarak, tebliğde belirtilen diğer işyeri işverenlerinin yanı sıra 50 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektör işverenlerinin de Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formu ve eki belgeleri Sosyal Güvenlik Kurumuna vermelerine gerek bulunmamaktadır. Sözkonusu uygulama işyeri bazında yürütüldüğünden, aynı işverene ait olup 50 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı işyerlerine ilişkin Ek-10 belgeleri Kuruma verilecek, buna karşın aynı işverene ait olup 50 nin altında sigortalının çalıştırıldığı işyerlerine ilişkin Ek-10 ve eki belgeler Kuruma verilmeyecektir. Yine sigortalı sayısının 50 veya üzerinde olması nedeniyle, Ek-10 belgeleri Kuruma verilmeyen bir işyerinde, takip eden aylarda sigortalı sayısının 49 veya altına düştüğü durumlarda bahse konu belgeler aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilecektir. 50 ve üzerinde sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığının tespitinde, takip eden aya devreden sigortalı sayısı değil, belgenin ilişkin olduğu ayda hizmet akdi bulunan sigortalı sayısı dikkate alınacaktır. 50 ve üzerinde sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığının tespitinde, ay içinde hizmet akdi devam eden sigortalıların yanı sıra; -Alt işverenler tarafından çalıştırılan sigortalılar, -Ay içinde çeşitli nedenlerle çalışması olmayan sıfır gün ve sıfır kazançlı sigortalılar -Ay içinde işe giren ve işten ayrılan sigortalılar da dikkate alınacaktır. 3- Yasal Süresi Dışında Kuruma Verilen Aylık Prim Ve Hizmet Belgelerinden Dolayı Tahakkuk Eden Primlerin İnceleme Sonucu Beklenilmeksizin Ödenebilmesi İşverenlerce, yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 103 üncü maddesinde öngörülen şartların sağlanmamış olması nedeniyle işleme alınıp alınmayacağının tespiti için incelemeye sevk edilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden borçların, daha önce inceleme sonuçlanmadan önce tahsil edilmesi mümkün bulunmamakta idi. 346
Bu durum dolayısıyla işverenlerce tahakkuk eden prim borçları incelemenin neticelenmesinin ardından gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödendiğinden, incelemenin kimi zaman uzun süre geçtikten sonra sonuçlanması nedeniyle işverenlerce yüksek tutarlarda gecikme cezası ve gecikme zammı ödenmesi gibi bir durumla karşı karşıya kalınmakta idi. Sözkonusu tebliğde yapılan değişiklik ile yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen ve işleme alınıp alınamayacağının tespiti için incelemeye sevk edilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin, işverenlerce talep edilmesi halinde inceleme sonucu beklenilmeksizin ödenme imkanı sağlanmıştır. Dolayısıyla, yasal süresi dışında Kuruma verilen ve Kurumca işleme alınıp alınamayacağının tespiti için incelemeye sevk edilen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden borçların işverenlerce ödeneceğinin beyan edilmesi halinde, prim borçları inceleme sonucu beklenilmeksizin tahsil edilmekte, buna karşın sigortalı hizmetleri inceleme sonucunda uygun görülmesi halinde işleme alınmaktadır. 4- e-sigorta Sözleşmesinin yalnızca yetki verilen kullanıcı tarafından imzalanması e-sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresinin alınması için işveren tarafından üçüncü bir kişinin yetkili kılınması halinde, daha önce e-sigorta Sözleşmesinin hem işveren tarafından, hem de yetki verilen kullanıcı tarafından imzalanması gerekmekte idi. Bu zorunluluk nedeniyle, özellikle başka şehirlerde açılan yeni işyerlerinden dolayı işverenlerin üçüncü kişileri vekaletname çıkartmalarına rağmen, e-sigorta Sözleşmesinde işverenin imzasının bulunmaması nedeniyle kullanıcı kodu ve şifresi, yetki verilen kullanıcıya verilememekte idi. Sözkonusu tebliğde yapılan değişiklik ile e-sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresinin alınması için işverenlerce üçüncü bir kişinin yetkili kılınmış olması halinde, bundan böyle e-sigorta Sözleşmesinin yetki verilen kişiler tarafından imzalanması yeterli olacak, ayrıca işverenin imzasının bulunup bulunmadığına bakılmayacaktır. 347
5- Afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin afetin meydana geldiği ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar verilebilmesi Afetten zarar gördüğünü belgeleyerek prim borçlarının ertelenmesi için Kuruma başvuran ve Kurumca yapılan incelemeler sonucunda ödeme aczine düştüğü anlaşılan işverenlerce afetin olduğu ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, daha önce afetin meydana geldiği ayı takip eden üçüncü ayın 23 üne kadar Kuruma verildiği takdirde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilmekte idi. Sözkonusu tebliğde yapılan değişiklik sonucunda afetin olduğu ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin verilme süresi afetin meydana geldiği ayı takip eden üçüncü ayın sonuna kadar uzatılmıştır. Bu bağlamda, 18/8/2011 tarihinden itibaren afet dolayısıyla prim borçlarının ertelenmesine karar verilen işverenlerce afetin olduğu ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri afetin meydana geldiği tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar Kuruma verildiği takdirde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecektir. 6- Sonuç Aylık Prim Ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile gereksiz emek ve zaman kaybının yanı sıra kağıt israfının önüne geçilmiş, bürokrasi azaltılmış, ayrıca -Kamu işyerleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerlerinin yanı sıra sendikalar, vakıflar, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar ile 50 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektör işverenleri Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formu ve eki belgeleri Kuruma vermekten muaf tutulmuş, - Yasal süresi dışında Kuruma verilen ve incelemeye sevk edilen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin inceleme sonucu beklenilmeksizin ödenmesine imkân sağlanmış, -e-sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresinin alınması için işverenlerce üçüncü bir kişinin yetkili kılınmış olması halin- 348
MALİ de, e-sigorta Sözleşmesinin yetki verilen kişiler tarafından imzalanması yeterli kabul edilmiş, -Afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri afetin meydana geldiği ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar verildiği takdirde süresi içinde verilmiş sayılmıştır. KAYNAKÇA Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (28.09.2008). Aylık Prim Ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ. Ankara : Resmi Gazete (27011 sayılı) 349
350