BÖLÜM 7.3 DÖKME HALİNDE TAŞIMACILIK YAPILMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER 7.3.1 Genel hükümler 7.3.1.1 Aşağıdaki durumların geçerli olmaması halinde mallar dökme halinde dökme konteynerlerde taşınamaz: BK koduyla tanımlanan veya özel bir paragrafa referans edilen ve bu taşıma moduna açıkça izin veren özel bir hükmün Bölüm 3.2, Tablo A, sütun (10) da gösterilmesi ve 7.3.2 nin ilgili koşullarının, bu başlık kapsamındakilere ilaveten karşılanması; VC koduyla tanımlanan veya özel bir paragrafa referans edilen ve bu taşıma moduna açıkça izin veren özel bir hükmün, Bölüm 3.2, Tablo A, sütun (17) de gösterilmesi ve AP koduyla tanımlanan her hangi bir hükümle birlikte 7.3.3 ün ilgili koşullarının, bu başlık kapsamındakilere ilaveten karşılanması; Bununla birlikte, bu taşıma modu ADR'nin diğer hükümleri tarafından açıkça yasaklanmamış ise temizlenmemiş, boş ambalajlar dökme yük olarak taşınabilirler. NOT: Tanklarda taşıma için, Bölüm 4.2 ye ve 4.3'e bakınız. 7.3.1.2 Taşıma sırasında karşılaşılabilecek sıcaklıklarda sıvı haline gelebilecek maddelerin dökme halinde taşınmasına izin verilmemektedir. 7.3.1.3 Dökme konteynerler, konteynerler veya araç gövdeleri sızdırmaz olacak ve normal taşıma koşullarında titreşim etkileri veya sıcaklık, nem veya basınç değişiklikleri karşısında, içerdikleri malzemelerin hiçbirinin dışarıya çıkmasına izin vermeyecek şekilde yapılacak ve kapatılacaktır. 7.3.1.4 Dökme halindeki maddeler dökme konteynerin, konteynerin veya aracın hasar görmesine veya tehlikeli maddelerin sızmasına neden olabilecek hareketleri en az indirgeyecek şekilde yüklenecek ve eşit olarak dağıtılacaktır. 7.3.1.5 Havalandırma cihazlarının donatıldığı noktalar temiz ve işletilebilir halde tutulacaktır. 7.3.1.6 Maddeler, dökme konteylerin, konteynerlerin, aracın malzemeleriyle ve contaların, kapaklar ve tenteler gibi teçhizatların ve içeriklerle temas halindeki koruyucu kaplamaların malzemeleriyle tehlikeli tepkimeye girmeyecektir veya bunlar içerikleri önemli ölçüde güçsüzleştirmeyecektir. Dökme konteynerler, konteynerler veya araçların yapımı ve düzenlemesi, malların ahşap zemin kaplamaları arasında girmemesini veya malların malzemeleri veya kalıntıları nedeniyle etkilenebilecek dökme konteyner, konteyner veya araç parçalarıyla temasa girmemesini sağlayacaktır. 7.3.1.7 Doldurulmadan ve taşımaya verilmeden önce, her bir dökme konteyner, konteyner veya araç muayene edilerek temizlenecek ve ne içte ne de dışta aşağıdakilere neden olabilecek herhangi bir kalıntı bulunmaması sağlanacaktır: - Taşınması amaçlanan madde ile tehlikeli tepkimeye neden olabilecek kalıntılar; - Dökme konteynerin, konteynerin veya aracın yapısal bütünlüğünü olumsuz şekilde etkileyebilecek kalıntılar; veya - Dökme konteynerin, konteynerin veya aracın tehlikeli madde tutma kabiliyetini etkileyebilecek kalıntılar. 7.3.1.8 Taşıma sırasında, hiçbir tehlikeli kalıntı dökme konteynerin ve konteynerlerin veya araç gövdelerinin dış yüzeylerine yapışmayacaktır. 7.3.1.9 Çeşitli kapama sistemleri seri şekilde donatılmışsa, taşınacak maddeye en yakın noktada bulunan sistem, dolumdan önce ilk kez kapatılacaktır. 7.3.1.10 Dökme halinde tehlikeli katı bir madde taşımış olan boş dökme konteynerler, konteynerler veya araçlar, herhangi bir tehlikenin ortadan kaldırılması için yeterli tedbirler alınmadıysa, dolu bir dökme konteyner, konteyner veya araç için ADR nin ön gördüğü şekilde işlem görecektir. - 523 -
7.3.1.11 Dökme konteynerler, konteynerler veya araçlar, toz patlamasına neden olabilecek veya yanıcı buharlar çıkarabilecek (örn. bazı atıklar için) malların dökme şeklinde taşınması için kullanılıyorsa, alev kaynaklarından sakınılacak veya maddenin taşınması, doldurulması veya boşaltılması sırasında tehlikeli elektrostatik boşalımları önleyecek tedbirler alınmalıdır. 7.3.1.12 Birbiriyle tehlikeli tepkimeye girebilecek atık gibi maddeler ve birbiriyle tehlikeli tepkimeye girebilecek olan ve ADR kapsamı dışındaki farklı sınıflara ait maddeler ve mallar, aynı dökme konteynerde, konteynerde veya araçta bir arada yerleştirilemez. Tehlikeli tepkimeler şöyledir: Yanma veya önemli ölçüde ısı oluşması; (c) Alevlenir ve/veya zehirli gazların yayılımı; Aşındırıcı sıvıların oluşması veya Kararlı olmayan maddelerin oluşması. 7.3.1.13 Bir dökme konteyner, konteyner veya araç doldurulmadan önce, yapısal anlamda hizmet verebildiğinin kanıtlanması; iç duvarlarının, tavanın ve zeminlerin çıkıntılardan veya hasarlardan ari olmasının sağlanması ve iç astarların veya madde tutan teçhizatların yırtıklardan, aşınmalardan veya kargo saklama kabiliyetini azaltabilecek herhangi bir hasardan ari olduğunun gösterilmesi amacıyla görsel incelemeye tabi tutulacaktır. Yapısal olarak hizmet verebilirlik, dökme konteynerin, konteynerin veya aracın, üst ve alt yan kollar, üst ve alt uç kollar, kapı eşiği ve başlığı, döşeme parçaları, köşelikler ve köşe aksamları gibi yapısal elemanlarında herhangi ciddi bir kusura sahip olmadığı anlamına gelir. Ciddi kusurlar arasında şunlar yer alır: (c) (e) (f) (g) (h) (i) Yapısal veya destek parçalarında, dökme konteynerin, konteynerin veya araç gövdesinin bütünlüğünü etkileyebilecek bükülmeler, çatlaklar veya kırıklar; Üst veya alt uç kollarda veya kapı başlıklarında birden fazla kaynak bağlantısı veya uygunsuz kaynak bağlantısı (örneğin üst üste binmiş bağlantı); Üst veya alt yan kolda ikiden fazla kaynak bağlantısı; Kapı eşiğinde veya köşeliklerde kaynak bağlantısı; Kıstırılmış, bükülmüş, kırılmış, eksik veya çalışmayan kapı menteşeleri; Yapışmayan contalar veya mühürler; Dökme konteynerin genel konfigürasyonunda, bir şasi ya da araç üzerinde elleçleme teçhizatlarının, montajın veya sabitleme mekanizmasının düzgün şekilde hizalanmasını önleyecek bir bozukluk; Kaldırma bağlantılarında veya elleçleme teçhizatı arabirim parçalarında herhangi bir hasar veya Hizmet veya işletimsel teçhizatta herhangi bir hasar. 7.3.2 7.3.1.1 hükümlerinin uygulandığı hallerde dökme halinde taşımaya ilişkin koşullar 7.3.2.1 Bölüm 7.3.1. deki genel hükümlere ilave olarak, bu bölümün hükümleri uygulanır. Bölüm 3.2, Tablo A, sütun (10)' daki BK1 ve BK2 kodları aşağıdaki anlamları taşımaktadır: BK1: Örtülü dökme konteynerlerde dökme yük taşımasına izin verilir; BK2: Kapalı dökme konteynerlerde dökme yük taşımasına izin verilir. 7.3.2.2 Kullanılan dökme konteyner, Bölüm 6.11 zorunluluklarına uygunluk gösterecektir. 7.3.2.3 Sınıf 4.2 kapsamındaki maddeler Dökme konteynerde taşınan toplam kütle, ani ateşlenme sıcaklığının 55 C den fazla olacağı miktarda olmalıdır. - 524 -
7.3.2.4 Sınıf 4.3 kapsamındaki maddeler Bu mallar, su geçirmez dökme konteynerlerde taşınacaktır. 7.3.2.5 Sınıf 5.1 kapsamındaki maddeler Dökme konteynerin yapısı ve düzeni, malların ahşap veya diğer uyumsuz maddelerle temas etmemesini sağlayacaktır. 7.3.2.6 Sınıf 6.2 kapsamındaki maddeler 7.3.2.6.1 Bulaşıcı madde içeren hayvan malzemeleri (BM No. 2814, 2900 ve 3373), aşağıdaki koşulların karşılanması kaydıyla dökme yük konteynerlerinde taşınabilir: Maddelerin örtüyle temas etmesini önlemek amacıyla, azami kapasitelerine kadar doldurulmamaları kaydıyla BK1 tipi örtülü dökme konteynerler kullanılabilir. BK2 tipi kapalı dökme konteynerlerin kullanımına da izin verilmiştir; (c) (e) Kapalı ve örtülü dökme konteynerler ile açıklıkları, sızdırmaz olarak tasarlanmış olacak veya uygun bir astarın yerleştirilmesi yoluyla sızdırmazlığı sağlanacaktır; Hayvan malzemeleri, taşınmadan evvel yükleme öncesinde uygun bir dezenfektan ile tepeden tırnağa işlemden geçecektir; Örtülü dökme konteynerler, uygun bir dezenfektan ile muamele görmüş olan emici bir malzemeyle yüklenmiş ek bir üst astarla kaplanacaktır; Kapalı veya örtülü dökme konteynerler, baştan aşağı temizlenene ve dezenfekte edilene kadar yeniden kullanıma alınmayacaktır. NOT: İlgili ulusal sağlık otoriteleri, ek hükümler arayabilir. 7.3.2.6.2 Sınıf 6.2 kapsamındaki atıklar (BM 3291) (Rezerve edilmiş) Kapalı dökme konteynerler ile açıklıkları, sızdırmaz olarak tasarlanacaktır. Bu dökme konteynerler, gözeneksiz bir iç yüzeye sahip olacak ve çatlaklardan veya içindeki ambalajlara zarar verebilecek, dezenfeksiyonu engelleyecek veya istenmeyen salınımlara neden olabilecek diğer durumlardan ari olacaktır; (c) BM No. 3291 atıkları, ambalajlama grubu II ye ait katılar için test edilmiş ve 6.1.3.1 uyarınca işaretlenmiş olan BM tip testine tabi tutulmuş ve onaylı mühürlü sızdırmaz plastik torbalar içerisinde, kapalı dökme konteynerlerde saklanacaktır. Bu plastik torbalar, ISO 7765-1:1988 "Plastik film ve örtü kaplama Serbest düşürme yöntemiyle darbe dayanıklılığının belirlenmesi - Kısım 1: Merdiven yöntemleri" ve ISO 6383-2:1983 "Plastikler - Film ve örtü kaplama Yırtılma dayanıklılığının belirlenmesi. Kısım 2: Elendorf yöntemi standardı uyarınca yırtılma ve darbe dayanıklılığına yönelik testlerden geçecektir. Her torba, torbanın uzunluğu karşısında hem paralel hem de dikey düzlemlerde, en az 165 gr darbe dayanıklılığına ve en az 480 gram yırtılma dayanıklılığına sahip olacaktır. Her bir plastik torba için maksimum net kütle 30 kg dır; (e) (f) (g) Şilteler gibi 30 kg yi aşan tek nesneler, yetki kurum tarafından izin verildiyse, plastik torba gerekmeksizin taşınabilir; Sıvı içeren BM No. 3291 atıkları, yalnızca sıvı dökme konteynere dökülmeksizin tüm miktarını emebilecek yeterlilikte emici malzeme içeren plastik torbalarda taşınabilir; Sivri nesneler içeren BM No. 3291 atıkları, P621, IBC620 veya LP621 ambalajlama talimatları hükümlerini karşılayan BM tip testine tabi tutulmuş ve onaylanmış sert ambalajlarda taşınabilir; P621, IBC620 veya LP621 ambalajlama talimatlarında belirtilen sert plastikler de kullanılabilir. Bunlar, normal taşıma koşullarında hasara karşı korunacak şekilde emniyete alınacaktır. - 525 -
Aynı kapalı dökme konteynerde, sert ambalajlar ve plastik torbalar içinde taşınan atıklar, uygun sert bariyerler veya bölücüler, ağlar veya ambalajlara normal taşıma koşulları altında hasar gelmesini önleyebilecek benzer güvenlik mekanizmalarıyla birbirinden ayrılacaktır; (h) (i) Plastik torbalardaki BM No. 3291 atıkları, torbaların sızdırmazlığını kaybetmeyeceği şekilde kapalı bir dökme konteynerde sıkıştırılacaktır; Kapalı dökme konteynerler, her seyahat sonrasında sızıntı veya dökülmelere karşı muayene edilecektir. Herhangi bir BM No. 3291 atığının, kapalı dökme konteyner içine sızmış veya dökülmüş olması durumunda, bu araç tamamen temizlenene, gerekliyse dezenfekte edilene veya kontaminasyonu giderilene kadar yeniden kullanılamaz. Tıbbi veya veteriner atıkları haricindeki başka hiçbir mal BM No.3291 ile birlikte taşınamaz. Aynı kapalı dökme konteynerde taşınan benzer diğer atıklar, olası kontaminasyonlara karşı muayene edilecektir. 7.3.2.7 Sınıf 7 kapsamındaki malzemeler Ambalajlanmamış radyoaktif malzemelerin taşınmasına ilişkin olarak bkz. 4.1.9.2.4. 7.3.2.8 Sınıf 8 kapsamındaki mallar Bu mallar, su geçirmez dökme konteynerlerde taşınacaktır. 7.3.2.9 Sınıf 9 kapsamındaki mallar 7.3.2.9.1 UN 3509 için, sadece kapalı dökme konteynerler (BK 2) kullanılabilir. Dökme konteynerler sızdırmaz olacak veya sızdırmaya ve delinmeye karşı dayanıklı sızdırmaz örtü veya çuvallarla kaplanacak ve taşıma sırasında herhangi bir sıvının sızmasını önleyecek araçlara, örneğin emici malzemeye sahip olacaklardır. Sınıf 5.1 kapsamındaki artıkların olduğu, ıskarta, boş, temizlenmemiş ambalajlar, tahta veya diğer tutuşabilir materyaller ile temasını önleyecek şekilde imal edilen dökme konteynerlerde taşınacaktır. 7.3.3 7.3.1.1 hükümlerinin uygulandığı hallerde dökme halinde taşımaya ilişkin koşullar 7.3.3.1 7.3.1 deki genel hükümlere ek olarak, Bölüm 3.2 Tablo A sütun (17) de yer alması durumunda bu bölümün hükümleri uygulanır. Bu bölümde kullanılan örtülü veya kapalı araçlar yada örtülü veya kapalı konteynerlerin Bölüm 6.11 gerekliliklerine uygunluğu aranmaz. Bölüm 3.2 Tablo A sütun (17) de verilen VC1, VC2 ve VC3 kodları aşağıdaki anlamlara gelmektedir. VC1 Örtülü araçlarda, örtülü konteynerlerde yada örtülü dökme konteynerlerde dökme taşımaya izin verilmiştir. VC2 Kapalı araçlarda, kapalı konteynerlerde yada kapalı dökme konteynerlerde dökme taşımaya izin verilmiştir. VC3 Menşei ülkenin yetkili otoritesince tanımlanan standartlar doğrultusunda özel olarak donatılmış araçlar veya konteynerlerde dökme taşımaya izin verilmiştir. Eğer menşei ülke ADR ye taraf değilse, gönderinin ulaşacağı ADR ye taraf olan ilk ülkenin yetkili otoritesi tarafından belirtilen şartlar geçerli olacaktır. 7.3.3.2 VC dökme kodları kullanıldığında, bölüm 3.2. Tablo A sütun (17) de gösterilen aşağıdaki ilave hükümler uygulanacaktır: 7.3.3.2.1 Sınıf 4.1 kapsamındaki mallar AP1 AP2 Araçlar ve konteynerler metal bir gövdeye sahip olacak ve bağlandığı yer yanmaz örtüyle kapatılacaktır. Araçlar ve konteynerler yeterli havalandırmaya sahip olacaktır. - 526 -
7.3.3.2.2 Sınıf 4.2 kapsamındaki mallar AP1 Araçlar ve konteynerler metal bir gövdeye sahip olacak ve bağlandığı yer yanmaz örtüyle kapatılacaktır 7.3.3.2.3 Sınıf 4.3 kapsamındaki mallar AP2 AP3 Araçlar ve konteynerler yeterli havalandırmaya sahip olacaktır. Örtülü araçlar ve örtülü konteynerler sadece, madde parçacıklar halinde iken kulanılabilecektir. (pudra, granül, toz veya kül biçiminde olmayacak). AP4 Kapalı araçlar ve kapalı konteynerler, doldurma ve boşaltmada kullanılmak üzere, gazın çıkışını önleyen ve nemin girmesine izin vermeyen, hermetik olarak kapatılmış ağızlar ile donatılacaktır AP5 Kapalı araçların ve kapalı konteynerlerin yük kapakları yüksekliği 25 mm den az olmayan harflerle aşağıdaki ibareyle işaretlenecektir: DİKKAT HAVALANDIRMA YOKTUR DİKKATLİ AÇINIZ Bu, gönderici tarafından, uygun kabul edilen bir dilde yazılacaktır. 7.3.3.2.4 Sınıf 5.1 kapsamındaki mallar AP6 AP7 Eğer araç veya konteyner tahta veya diğer tutuşabilen bir malzemeden yapılmışsa, yanmaya dayanıklı geçirmez yüzey kaplaması veya sodyum silikat veya benzeri bir malzemenin yanmaya dayanıklı geçirmez yüzey kaplaması bulunmalıdır. Örtü ayrıca geçirmez ve yanmaz olacaktır. Dökme taşıma sadece tam yük şeklinde olacaktır. 7.3.3.2.5 Sınıf 6.1 kapsamındaki mallar AP7 Dökme taşıma sadece tam yük şeklinde olacaktır. 7.3.3.2.6 Sınıf 8 kapsamındaki mallar AP7 AP8 Dökme taşıma sadece tam yük şeklinde olacaktır. Araçların veya konteynerlerin yük bölmelerinin tasarımı, her hangi bir kaçak akımdan ve bataryalardan kaynaklanan etkileri de hesaba katacaktır. Araç veya konteynerlerin yük bölmeleri, bataryalarda bulunan aşındırıcı maddelere karşı dayanıklı çelikten olacaktır. Yeterli büyüklükte duvar kalınlığı veya aşındırıcı maddelere dayanıklı plastik astar/tabaka olduğunda daha az dayanıklı çelik kullanılabilir. NOT: Aşınma etkisi altında yıllık azami 0,1 mm aşınma hızı sergileyen çelik, aşındırıcı maddelere karşı dayanıklı olarak kabul edilebilir. Araçların veya konteynerlerin yük bölmelerine ait duvarları üzerine yük yüklenmeyecektir. Tamamen doldurulduğunda, -18 C de 0.8 m yükseklikten sert bir zemine düştüğü zaman kırılmayacak küçük plastik konteynerler içinde taşımaya ayrıca izin verilir. - 527 -
7.3.3.2.7 Sınıf 9 kapsamındaki maddeler AP2 AP9 Araçlar ve konteynerlar yeterli havalandırmaya sahip olacaktır. İlgili UN numarasının atandığı maddenin ortalama 1 000 mg/kg den fazla içerilmediği katılar için (maddeler ve karışımlar, bu tür preparatlar veya atıklar) dökme taşımaya izin verilmiştir. Yüklemenin hiç bir noktasında, bu maddenin veya maddelerin derişimleri 10 000 mg/kg den fazla olmayacaktır. AP10 Araçlar ve konteynerler sızdırmaz olacak veya sızdırmaya ve delinmeye karşı dayanıklı sızdırmaz örtü veya çuvallarla kaplanacak ve taşıma sırasında herhangi bir sıvının sızmasını önleyecek araçlara, örneğin emici malzemeye, sahip olacaklardır. Sınıf 5.1 kapsamındaki artıkların olduğu, ıskarta, boş, temizlenmemiş ambalajlar, tahta veya diğer tutuşabilir materyaller ile temasını önleyecek şekilde imal edilen araçlarda ve konteynerlerde taşınacaktır. - 528 -