23. UKRAYNA ULUSLARARASI TURİZM VE SEYAHAT FUARI GENEL DEĞERLENDİRME 29-31 Mart 2017 tarihleri arasında Ukrayna nın başkenti Kiev de 23. kez düzenlenen -UITT- Ukrayna Uluslararası Turizm ve Seyahat Fuarı na Kültür ve Turizm Bakanlığınca kamu/özel sektör işbirliği çerçevesinde yaklaşık 400 m 2 lik bir stant alanı ile iştirak edilmiştir. Ukrayna nın en büyük ve en önemli turizm ve seyahat organizasyonu olan UITT fuarına 2017 senesinde 31 ülkeden toplam 250 ulusal ve yabancı firma katılım sağlamıştır. Fuar, yerel şartlardan ötürü çağdaş fuar düzenleme anlayışının bir miktar uzağında olsa da turizm sektörü açısından oldukça önemli yere sahiptir. Bu sene fuar 5800 metrekarelik alan üzerine inşa edilmiş ve 25.000 sektör profesyoneli fuarı ziyaret etmiştir. 2016 senesinde ziyaretçi sayısı 20 binin altında iken 2017 de rekor sayılacak ziyaretçi sayısı yakalanmıştır. Fuara Bakanlığımızın standı başta olmak üzere Türkiye den özel stantlar ile Kuşadası, Limak otelleri, Sueno Hotels, Susesi Hotels, Titanic Hotels, Martı Hotels, Güral Premier Hotel, Justiniano Hotels, Crystal Hotels iştirak ederken Anex Tour, Coral Travel, TUI, Join Up gibi Ukrayna da faaliyet gösteren belli başlı tur operatörleri de müstakil stantlarında fuar süresince faaliyet göstermişlerdir. Böylece fuar alanın yaklaşık yarısının Türkiye kurumları tarafından işgal edildiği gözlemlenmiştir. Fuara Kültür ve Turizm Bakanlığınca özel tasarımlı müstakil stant ile iştirak edilmiştir. 2017 yılındaki fuarda, metrekare olarak en büyük alan Bakanlık standı (yaklaşık 400 m2) olup ikinci büyük stant alanına sahip ülke olan Bulgaristan ın alanı 100 m2 dir. Türkiye Standı fuarın girişinde bulunmakta olup fuarın en iyi konumlu yerine de sahiptir. Bu nedenle Ukraynalılar standa büyük ilgi göstermiştir.
3 gün süren fuar esnasında Türkiye standında Türk halk ve sanat müziği eserleri seslendiren Makam grubunun canlı müzik dinletileri, Türk Mutfağından örneklerin yer aldığı açılış kokteyli ve fuar boyunca ikramlar, Ebru sanatı icrası ve Happy Ukrainian In Turkey fotoğraf yarışması ödül töreni gibi özel etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Fuara ülkemizden de yoğun katılım olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan Müsteşar Yardımcısı Baki Alkaçar, Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Temurci ile TÜROFED Başkanı Osman Ayık, Başkan Yardımcısı Sururi Çorabatır, Yönetim Kurulu üyesi Burhan Sili ve Erkan Yağcı ile önde gelen sektör temsilcileri de fuara katılım göstermiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı heyeti de UITT 2017 fuarını ziyaret etmiştir. Heyet başında olan Bakan Yardımcısı Baki Alkaçar, Türkiye standı açılış töreninde konuşma yapmıştır. Ukrayna Devlet Turizm ve Tatil Merkezleri Ajansı Başkanı İvan Liptuga da Türkiye standında bir konuşma yapmıştır. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı heyeti Ukrayna daki turizm otoritesi olan Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı Bakan Yardımcısı Mihail Titarçuk ile de resmi bir görüşme gerçekleştirmiştir.
Ukrayna ekonomisinde 2015-2016 yıllarında ciddi bir küçülme yaşanmıştır. Bilindiği üzere ülkenin turizm merkezi, Ukrayna nın yüzölçümünün yaklaşık % 5 ini oluşturan ve 2 milyondan fazla nüfusa sahip Kırım, Rusya Federasyonu tarafından ilhak edilmiştir. Ülke sanayinin % 15 inin bulunduğu ve ihracatın % 25 ini gerçekleştiren, Donetsk ve Lugansk illerinin oluşturduğu Donbass Bölgesi'nin önemli bir bölümünün fiili kontrolü ise merkezi hükümetin elinde değildir. Milli gelir ve nüfus küçülürken, borçların yükselmesi ve dramatik biçimde aşınan para birimi, dolar bazında ülkenin borçluluk oranını % 40 lardan % 100 lere çıkardı. Ukrayna nın para birimi Grivna, Amerikan doları karşısında % 70 oranında devalüe olarak son senelerde dünyada en çok değer kaybeden para birimlerinden olmuştur. Toprak kayıpları ve genel istikrarsızlık yüzünden ihracatta da ciddi daralmalar meydana gelmiştir. Ülkedeki siyasi krizin kısa vadede çözülememesi durumunda ciddi sıkıntılar baş gösterse de Ukrayna da Türkiye hem turizm alanında hem de kültürel ve kamu diplomasisi alanlarında oldukça güçlüdür. Ukrayna ülkemiz için birçok bakımdan çok önemli bir ülke olma özelliğini yine koruyacaktır. Özellikle Rusya Krizi'nden sonra Ukrayna ve Türkiye arasındaki ilişkiler yakın hale gelmiştir. Genel olarak Ukrayna turistler yaz tatiline kış seyahatlerine göre daha fazla önem vermektedir. 2015 ve 2016 seneleri Ukrayna için hem politik hem ekonomik açıdan çok zor bir yıldı. Turizm sektörü dâhil olmak üzere bütün alanlar bu durumdan dolayı olumsuz bir şekilde etkilenmiştir. Bu şartlarda Ukrayna turistlerin Türkiye gidişlerinde ciddi bir artışın olması turizm piyasasında bir canlılığa ve umuda işaret etmektedir. Ayrıca Ukrayna turistler Türkiye turizmine daha geniş bakmaya başlamıştır. Eskiden sadece deniz tatili yapan turistler şimdi Türkiye nin içinde araba gezilerine, trekking ve spor aktivitelerine de katılmaktadır.. 2015 senesinde 706 bin olan turist sayısının 2016 senesinde 1.045.043 kişiye ulaşması çok önemli bir göstergedir. Yüzde 50 ye yakın artış ve 1 milyonu aşan bir rakam ile sonlanan 2016 daki bu yüksek oranlı artışın 2017 senesinde sürmesi beklenmektedir.
2016 yılı için Ukrayna Devlet İstatistiklerine göre genel çıkışlarda sırasıyla Polonya, Rusya, Macaristan, Moldova ve Beyaz Rusya yer almakta iken bu ülkelerin hepsinin Ukrayna ile kara sınırı bulunmaktadır. Ukrayna dan bu ülkelere gidişlerdeki temel motivasyon akrabalık, iş ve özel ilişkiler bağlamındadır. Bu tarz çıkışlarda sırasıyla Polonya (10 milyon), Rusya (3,86 milyon), Macaristan (2,9 milyon), Moldova (1,65 mln), ve Beyaz Rusya (1,11 milyon) ve Slovakya (886 bin) gelmektedir. Son dönemde meydana gelen hadiselerden ötürü Rusya ya ve Rusya ya siyaseten yakın ülkelere çıkışlar ciddi şekilde azalırken Batı eğilimli ülkelere çıkışlar artmıştır. Turizm amaçlı çıkışlarda ise Türkiye uzun yıllardır ilk sıradaki yerini korumaktadır. Sonrasında Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail, İtalya, Gürcistan, Yunanistan ve İspanya gelmektedir. Ukrayna istatistik verilerine göre 2016 yılında Ukrayna dan Türkiye ye giden turist sayısında % 82,29 artış kaydedilmiştir. Türkiye den sonra 417.949 kişiyle Mısır gelmektedir. Türkiye ağırlıklı olarak yaz aylarında ziyaret edilse de İstanbul un yoğun ilgi görmesinden ötürü bütün bir seneye yayılan bir eğilim gözlemlenmektedir. Genel olarak Mayıs ayından Ekim sonuna kadar olan dönemde yoğunluk vardır ve bu da Ukrayna dan turizm amaçlı çıkışlarda kuşkusuz ilk sırayı plaj turizminin aldığını göstermektedir. 2015 yılında Ukrayna ya Türkiye den gelen turist sayısı 140.691 olup 2014 yılına göre %21 artış kaydedilmiştir. 2016 yılının verilerine göre Türkiye den Ukrayna ya giden turist sayısı %41,17 artarak 198.618 kişiye ulaşmıştır. Genel olarak 2016 yılında Ukrayna ya gelen turist sayısı 13.333.096 milyon kişi olup 2015 yılında göre %7,28 artış kaydedilmiştir. 2015 yılında Ukrayna dan Türkiye ye giden turistlerin destinasyon bazlı dağılımı Antalya (% 44,94), İstanbul (%38,28), Muğla (%6,4) iken 2016 yılında Antalya (% 54,8), İstanbul (%27,7), Muğla (%9,4), şeklinde bir dağılım olmuştur. Ukrayna turisti sıklıkla karşılaştırıldığı Rusya ya oranla İstanbul gibi kültürel destinasyonlara daha fazla ilgi göstermektedir. Halihazırda Kiev, Odesa, Herson, Lviv, Zaporijjya, Harkiv den yani Ukrayna nın 6 büyük kentinden İstanbul a haftada 112 civarında tarifeli uçuş gerçekleştirilmektedir. Türkiye İmajı ve Beklentiler Son senelerde yaşanan gerek politik, ekonomik, kültürel vb. gelişmeler ile Bakanlığımızın ve diğer kurumlarının çalışmaları, Ukrayna da Türkiye algısını büyük derecede müspet biçimde etkilemiştir. Bu çalışmalar ve ülkede değişen koşullara göre basın ile çalışmalarda yakın bir tavır takınılması oldukça yarar sağlamıştır. Fuarın ikinci günü akşamı Müsteşar Yardımcısı Baki Alkaçar Ukrayna turizm basınına bir yemek vermiştir. 30 dan fazla gazetecinin katıldığı yemeğe TÜROFED Başkanı Osman ayık da katılmış ve sorulara cevap vermiştir. Ukrayna dan turistlerin Türkiye den en güçlü beklentilerinden biri otellerde Ukrayna televizyona kanallarına da yer verilmesidir.
2017 senesinde kimlikle giriş anlaşmasının yaz başı gibi uygulamaya konulması beklenmekte olup sadece kimlik ile giriş-çıkış yapılabilecektir. Ukrayna da elektronik kimlik kartı sahibi vatandaşların oranın yüzde olarak tek hanelerde gezinmesi kimlikle girişin Ukrayna dan ülkemize olan girişlere kısa vadede ciddi etki etmeyeceğini beraberinde getirirken orta ve uzun vadede ve dahi psikolojik olarak müspet biçimde tesirini gösterecektir. Beklenti, 2016 senesindeki artışın 2017 yılında da devam edeceği ve 1 milyon bandını koruyacağı şeklindedir. Necip Boz TÜROFED Koordinatörü