Türkiye Geneli Makro Ekonomik Verileri MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 2013 2014 2015 2016 2017 2017* GSYH (Milyar $) 823,0 799,3 719,6 221,5-756 (2016 yılı III. Dönem) GSYH Büyüme Hızı (%) 4,2 3,0 4,0-1,8-4,4 (2016 yılı III. Dönem) İmalat Sanayi Üretimi (%) -0,7 0,4 0,7 0,0 - - (Kasım 2016) Kapasite Kullanım Oranı (%) 76,0 74,6 75,8 76,5 74,3 - (Ocak 2017) TÜFE % (Ocak 2017) 7,40 8,17 8,81 8,53 2,46 6,5 ÜFE % (Ocak 2017) 6,97 6,36 5,71 9,94 3,98 - İşsizlik Oranı % 9,0 9,0 10,3 11,8-10,2 (Ekim 2016 ) Cari Açık (Milyar $) -63,6-43,5-32,2-28,5 - -32,0 (2016 Ocak-Kasım) Kaynak: TÜİK, TCMB : Orta Vadeli Program Gerçekleşme tahmini TÜİK ve TCMB Verilerine göre, 2016 yılı III. çeyreğinde GSYH değeri 221,5 milyar dolar, GSYH Büyüme Hızı % -1,8 oranında azalmıştır. İmalat Sanayi Üretiminde, Kasım 2016 da değişim meydana gelmemiştir. Kapasite Kullanım Oranı 2017 Ocak ayında %74,3 e yükselmiştir. 2017 yılı Ocak Ayında, bir önceki aya göre TÜFE de %2,46, ÜFE de %3,98 artış gerçekleşmiştir. İşsizlik Oranı Ekim 2016 da %11,8 e yükselmiştir. Cari Açık 2015 yılında -32,2 milyar $, 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde -28,5 milyar $ a ulaşmıştır. 1
DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞİM USD, EURO, EUR/USD DEĞİŞİMİ 4,5 4 4,0632 3,7942 3,5 3 2,5 2 1,5 1 1,0709 0,5 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 USD EURO EURO/USD 2000-2017 yılları arasındaki döviz kurları incelendiğinde, USD ve EURO nun 2001 yılında ani bir yükseliş trendine girdiği, USD nin 2002 yılından itibaren tekrar düşüş trendine girdiği, 2010 yılından itibaren tekrar bir yükseliş trendine girdiği ve 2017 Ocak ayında son yılların en yüksek değerine ulaştığı görülmektedir. EURO nun ise, 2000 yılından sonra sürekli bir yükseliş trendinde olduğu, 2010-2012 yıllarında bir dalgalanma görülse de 2013 yılıyla birlikte tekrar yükseliş trendine girdiği görülmektedir. Son olarak 2017 yılında son yılların en yüksek değerine ulaşmıştır. 2
TÜRKİYE GENELİ DIŞ TİCARET VERİLERİ 400 350 300 250 200 150 100 50 0-50 -100 milyar dolar 399,7 351341,2 242,1 207,2 198,6 157,6 143,8 142,6 İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi -84,5-63,3-56 2014 2015 2016 Kaynak: TÜİK TÜİK verilerine göre, 2016 yılında ihracat 142,6 Milyar $, ithalat 198,6 Milyar $, dış ticaret hacmi 341,2 Milyar $ olarak gerçekleşmiş olup, ihracatın ithalatı karşılama oranı %71,8 olarak gerçekleşmiştir. Son 3 yılda ihracat ve ithalatta düşüş meydana gelmekte, buna bağlı olarak dış ticaret hacminde de küçülme görülmektedir. 3
TÜRKİYE GENELİ ÜLKE BAZINDA İHRACAT (İlk 10 Ülke, milyon $) 1200,0 1065,6 1000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0,0 1.109,8 668,1 628,0 624,1 611,6 556,5 509,6 499,1 438,2 448,4 448,8 414,3 376,9 248,5 272,8 227,0 259,7 213,9 244,0 Ocak 2016 Ocak 2017 Kaynak: TİM Ülkeler Bazında 2017 yılı Ocak ayı Türkiye Geneli ihracatı incelendiğinde, Almanya pazarı 1,1 milyar dolar ihracat değeri ile ilk sırada yer alırken, Almanya yı sırasıyla 668,1 milyon dolar ile Birleşik Krallık pazarı, 624,1 milyon dolar ile Irak pazarı, 611,6 milyar dolar ile İtalya pazarı ve 509,6 milyar dolar ile Birleşik Devletler pazarı izlemektedir. 4
TÜRKİYE GENELİ SEKTÖREL BAZDA İHRACAT (ilk 10 Sektör, milyon $) 2.500,0 2.069,4 2.000,0 1.500,0 1.512,3 1.317,7 1.253,0 1.233,9 1.000,0 500,0 997,8 853,8 615,9 626,9 596,4 626,9 605,1 525,5 467,1 390,5 460,6 423,8 375,8 328,7 236,2 0,0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Hazırgiyim ve Konfeksiyon Kimyevi Maddeler ve Mamulleri ÇELİK Tekstil ve Hammaddeleri Elektrik - Elektronik Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Demir ve Demir Dışı Metaller Makine ve Aksamları Maden ve Metaller Oca.16 Oca.17 Sektörel Bazda 2017 yılı Ocak ayı Türkiye Geneli ihracatı incelendiğinde, Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Sektörü 2,0 milyar dolar ihracat değeri ile ilk sırada yer almaktadır. Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Sektörü ihracatında bir önceki yılın aynı dönemine göre %36,8 lik bir artış meydana gelmiş ve Türkiye Geneli ihracatından yaklaşık % 20 pay almıştır. Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Sektörünü sırasıyla, Hazırgiyim ve Konfeksiyon, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Elektrik, Çelik ve Tekstil ve Hammaddeleri Sektörleri izlemektedir. 5
UİB İHRACAT VERİLERİ SEKTÖRLER 2015 2016 DEĞİŞİM % PAY % Otomotiv Endüstrisi 1.303.745.292 1.825.527.516 40,02 87,24 Tekstil ve Hammaddeleri 96.107.904 92.648.129-3,60 4,43 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 41.721.998 39.425.556-5,50 1,88 Meyve Sebze Mamulleri 11.993.327 13.839.557 15,39 0,66 Yaş Meyve ve Sebze 1.968.846 5.458.892 177,26 0,26 Diğer Sektörler 108.343.033 115.714.429 6,80 5,53 TOPLAM 1.563.880.401 2.092.614.078 33,81 100,00 Kaynak: UİB UİB ihracatı 2017 yılı Ocak ayında döneminde bir önceki yılın aynı ayına göre %+33,81 artışla 2,0 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak ayında en çok Otomotiv Endüstrisi ihracatı gerçekleşmiş olup, sektörün UİB ihracatından aldığı pay %87,24 olmuştur. Otomotiv Endüstrisini sırasıyla, %4,43 pay ile Tekstil ve Hammaddeleri, %1,88 pay ile Hazırgiyim ve Konfeksiyon, %0,66 pay ile Meyve Sebze Mamulleri ve %0,26 pay ile Yaş Meyve ve Sebze sektörleri izlemektedir. 6
TÜRKİYE GENELİ İLLER BAZINDA İHRACAT (milyon $) 4.304,0 4.500,0 4.142,2 4.000,0 3.500,0 3.000,0 2.500,0 2.000,0 1.500,0 1.000,0 500,0 0,0 1004,7 1003,4 767,2 736,2 663,5 605,7 493,9 426,7 454,5 123,7 480,6 449,5 220,6 198,3 217,4 129,8 193,0 158,2 Oca.16 Oca.17 Türkiye Genelinde 2017 yılı Ocak ayında en çok ihracat yapan il 4,3 milyar dolar ihracat ile İstanbul olmuştur. İstanbul u sırasıyla, 1,0 milyar dolar ile Bursa ve Kocaeli, 663,5 milyon dolar ihracat ile İzmir ve 493,9 milyon dolar ihracat ile Gaziantep izlemiştir. 7
BURSA İLİ DIŞ TİCARET VERİLERİ /(2016 YILI) Sayı: 2 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 milyar dolar 18,4 17,4 16,8 16,6 8,9 9,3 9,7 8,6 7,9 8,1 8 8,7 1 1,2 0,6 1 İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2013 2014 2015 2016 Kaynak: TÜİK TÜİK verilerine göre, Bursa, 2013 yılından bu yana ihracat fazlası veren iller arasında ilk sıralarda yer almaktadır. 2013 yılında 8,9 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracat 2014 yılında yükselişe geçmiş ve 9,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ihracatta tekrar düşüş yaşanmış ve ihracat değeri 8,6 milyar dolara gerilerken, 2016 yılında meydana gelen artışla ihracat son 4 yılın en yüksek değerine ulaşmış ve 9,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalat verileri incelendiğinde, 2016 yılında ithalatta artış yaşanmış ve son dört yılın en yüksek değerine ulaşarak 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracat ve ithalattaki artışa bağlı olarak ihracat hacmi de artış göstermiş, dış ticaret dengesi ise 0,6 milyar dolardan, 1,0 milyar dolara yükselmiştir. 8
BURSA ÜLKE BAZINDA İHRACAT VERİLERİ ÜLKELER Ocak 2016 Ocak 2017 DEĞİŞİM 2017 PAYI % ALMANYA 134.560 158.931 18,11% 15,82 FAS 22.790 23.022 İTALYA 76.692 135.669 76,90% 13,50 İRAN (İSLAM CUM.) 30.993 14.937 FRANSA 73.065 110.326 51,00% 10,98 BİRLEŞİK DEVLETLER 37.702 41.931 İSPANYA 42.719 59.228 38,64% 5,90 BİRLEŞİK KRALLIK 47.945 51.241 6,88% 5,10 POLONYA 20.782 46.686 124,65% 4,65 ROMANYA 45.298 44.639-1,46 4,44 ROMANYA POLONYA BİRLEŞİK KRALLIK 44.639 45.298 46.686 20.782 51.241 47.945 BİRLEŞİK 41.931 37.702-10,09% 3,75 DEVLETLER İRAN (İSLAM CUM.) 14.937 30.993 107,49% 3,08 İSPANYA FRANSA 59.228 42.719 73.065 110.326 FAS 23.022 22.790-1,01% 2,27 İTALYA 76.692 135.669 DİĞER ÜLKELER 520.951 698.204 34,02 69,50 GENEL TOPLAM 767.245 1.004.662 30,94 100,00 ALMANYA 158.931 134.560 0 50.000 100.000 150.000 200.000 9
BURSA SEKTÖREL BAZDA İHRACAT VERİLERİ SEKTÖRLER OCAK (1000 $) 2016 2017 DEĞ. 2017 payı % Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 440.872.327 657.844.762-2,71% 65,48 Tekstil ve Hammaddeleri 80.858.142 76.125.808-5,85% 7,58 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 50.165.858 48.808.760 71,29% 4,86 ÇELİK 28.837.599 40.169.745-3,94% 4,00 Makine ve Aksamları 37.011.394 38.185.328 100,76% 3,80 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 28.249.642 29.548.575 38,00% 2,94 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 25.638.947 29.271.619-14,37% 2,91 Demir ve Demir Dışı Metaller 25.492.999 24.644.886 376,31% 2,45 İklimlendirme Sanayii 14.748.182 16.995.821 59,21% 1,69 Elektrik Elektronik ve Hizmet 11.689.469 11.345.792 29,81% 1,13 DİĞER SEKTÖRLER 23.680.851 31.720.659 33,95% 3,16 TOPLAM 767.245.411 1.004.661.756 30,94% 100,00 Kaynak: UİB Sektörel bazda 2017 yılı Ocak ayı Bursa ihracatı incelendiğinde, Taşıt Araçları ve Yan Sanayi sektörünün %65 oran ile en büyük paya sahip olduğu görülmektedir. Bu dönemde Taşıt Araçları ve Yan Sanayi ihracatı %-2,71 oranında gerileyerek, 657,8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Taşıt Araçları ve Yan Sanayi sektörünü sırasıyla, %7,58 pay ile Tekstil ve Hammaddeleri sektörü, %4,86 pay ile Hazırgiyim ve Konfeksiyon sektörü, %4 pay ile Çelik sektörü ve %3,8 pay ile Makine ve Aksamları sektörleri izlemektedir. 10
2,91% 1,13% 2,45% 1,69% 3,16% Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 2,94% Tekstil ve Hammaddeleri 3,80% Hazırgiyim ve Konfeksiyon 4,00% 4,86% ÇELİK Makine ve Aksamları Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 7,58% 65,48% Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri Demir ve Demir Dışı Metaller İklimlendirme Sanayii Elektrik Elektronik ve Hizmet DİĞER SEKTÖRLER 11
KG BAŞINA İHRACAT DEĞERLERİ ($) OCAK 2016/17 SEKTÖRLER TÜRKİYE GENELİ UİB BURSA 2016 2017 2016 2017 2016 2017 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 6,03 6,78 7,46 7,63 7,38 7,57 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 16,89 15,48 20,24 19,84 10,82 9,20 Tekstil ve Hammaddeleri 4,18 3,98 10,34 8,72 15,85 14,05 Yaş Meyve ve Sebze 0,55 0,48 0,72 0,84 0,93 0,80 Meyve Sebze Mamulleri 1,02 0,96 1,32 1,62 0,73 0,85 TOPLAM 1,23 1,17 6,87 6,96 3,64 3,86 12
KG BAŞINA İHRACAT DEĞERLERİ ($) / OCAK 2017 25 TÜRKİYE GENELİ UİB BURSA 20 19,84 15 15,48 14,05 10 6,78 7,63 7,57 9,2 8,72 5 3,98 0 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Hazırgiyim ve Konfeksiyon Tekstil ve Hammaddeleri 1,62 0,48 0,84 0,8 0,96 0,85 Yaş Meyve ve Sebze Meyve Sebze Mamulleri 13