tmmob makina mühendisleri odası LPG OTOGAZ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI 16 ARALIK 2000 İSTANBUL mmo yayın no: E/2001/257
tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. No: 36/1-A Kızılay / ANKARA Tel. : (0312) 231 31 59-231 31 64 Fax : (0312) 231 31 65 Yayın No ISBN : E/2001/257 : 975-395-414-x Bu kitabın yayın hakkı MMO'ya aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez, alıntı yapılamaz, MMO'nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik fotokopi vs. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Dizgi : MMO İstanbul Şube Baskı : YAPIM TANITIM YAYINCILIK
tmmob makina mühendisleri odası SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU Ali Ekber ÇAKAR MMO Merkez Tahsin AKBABA MMO Merkez Zeki ARSLAN MMO İstanbul Şb. Yalçın DAĞLAR MMO Ankara Şb. Kamuran BASKIN MMO Ankara Şb. Karel Erol DEPOLO MMO İzmir Şb. C. Serdar SÖNMEZ MMO Bursa Şb. Remzi MEN MMO Kocaeli Şb. Ümit BÜYÜKEŞMELİ MMO Antalya Şb. Gürsel ERDEMİR MMO Denizli Şb. Sacit ÇELİK MMO Eskişehir Şb. Yılmaz GENÇ MMO Zonguldak Şb. Musa PAMPU MMO Konya Şb. Necdet KURNAZ MMO Samsun Şb. Hakan HAVANCILAR MMO Edirne Şb. Levent DURAK Petrol Müh. Odası İst. İl Temsilcisi SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU Zeki ARSLAN Aziz LAV Bülent BARIKAN Ufuk ÜNAL Devrim EFE Özer DENİZ Refik AKIN Kadir ÖRÜCÜ SEMPOZYUM SEKRETARYASI Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi - Erkan CİVELEK Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi - Hüseyin DİNÇER Bu bir MMO yayınıdır. MMO, bu bildirilerdeki ifadelerden, fikirlerden ve toplantıdan çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu değildir.
SEMPOZYUM DANIŞMANLAR KURULU Prof. Dr. Cem SORUŞBAY Prof. Dr. Orhan DENİZ Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ Prof. Dr. Ahmet ARISOY Prof. Dr. Abdurrahman SATMAN Prof. Dr. Doğan ÖZGÜR Prof. Dr. Fevzi GÜMRAH Prof. Dr. H. Şinasi ONUR Prof. Dr. Mehmet ATILGAN Prof. Dr. Nuri YÜCEL Prof. Dr. Demir BAYKA Prof. Veli ÇELİK Doç. Dr. Şenol BAŞKAYA Doç. Dr. Kahraman ALBAYRAK Doç. Dr. Cemalettin YAMAN Yrd. Doç. Dr. İ. Metin MIHÇAKAN Yrd.Doç.Dr. Ramazan UĞURLUBİLEK Arş. Gör. Nureddin DİNLER Fikret ÖZGEN Halil VURUCU Necdet KURNAZ Yusuf ŞAHİN Süleyman İNCE Okan GÜNGÖR Bülent ESİNOĞLU Yaşar ÇEVİK Bülent ÖZDAL Orhan SÖKMEN Niyazi ÖZGÜR Huriye UZDİL Saim ASAR Hasan ÇELEBİ Reşat SARI Nejat KARAAĞAÇLI Hasan HABİBOĞLU M. Halim KARABEKİR Erdoğan ERKAN Turgut CIRGAOĞLU Ahmet ÇİÇEK Önder KOCAMAN Memiş ALKAN Nihat KURTİÇ Hayriye VENEDİK Ertan YILDIRIM Zihni METEZADE Sevim SAVAŞÇI Hayrünnisa ÇİLİNGİROĞLU Engin Sümer SARI İTÜ Mak. Fak. YTÜ Mak. Fak. İTÜ Mak. Fak. İTÜ Mak. Fak. İTÜ Petrol ve Doğalgaz Böl. Bask. YTÜ Mak. Fak. ODTÜ MMO Kocaeli Şube MMO Denizli Şube Gazi Ünv. Müh.Mim.Fak.Mak.Müh.Böl. ODTÜ Mak.Müh. Böl. YTÜ Kimya-Metalurji Fak. İTÜ Maden Fak. MMO Eskişehir Şube Gazi Ünv.Müh.Mim.Fak.Mak.Müh.Böl. MMO İstanbul Şube MMO Kocaeli Şube MMO Samsun Şube MMO Zonguldak Şube MMO Antalya Şube MMO Konya Şube Sanayi ve Ticaret Bak. Enerji Tabii Kaynaklar Bak. Çal. ve Sos.Güv.Bak. TSE TÜV BOS Türk Loydu TÜPRAŞ Emekli İst. Büyükşehir Belediyesi Umum Otomob. ve Şof. Der. Bask. Umum Otomob. ve Şof. Der.Yön.Krl.Üyesi Emniyet Genel Müdürlüğü Emniyet Genel Müdürlüğü İstanbul Valiliği İl Çevre Müdürlüğü İstanbul Valiliği il Çevre Müdürlüğü Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketler Bir. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketler Bir. Türkiye Şoförler ve Otom. Federasyonu Bayındırlık ve İskan Bak. Karayol.Gn.Müd.
İÇİNDEKİLER AÇILIŞ KONUŞMASI Üzeyir ULUDAĞ 9 AÇILIŞ KONUŞMASI Ali Ekber ÇAKAR 11 Ülkemizdeki LPG Otogaz Sorunundaki Gerçekler 15 Erdoğan ERKAN Taşıtlarda LPG Uygulamasının Ekonomik Açıdan İcnelenmesi 19 Prof. Dr. Veli ÇELİK - Öğr. Gör. M. Emin AKAY LPG Dönüşümü Yapılan Bir Motorda Katalitik Konvertörün Motor Performansına ve Egzoz Emisyonlarına Etkisi 29 Prof. Dr. Nuri YÜCEL - Arş. Gör. Nureddin DİNLER LPG'nin Otto Motorlarında Alternatif Yakıt Olarak Kullanılması Halinde Egzoz Gazı Emisyon Değerlerinin İrdelenmesi 37 Prof. Dr. N. Sefa KURALAY - Dr. Müh. Atilay YEŞİL Benzinli Bir Motorun LPG ile Çalışacak Şekilde Dönüşümünde Ateşleme Avansının Etkisi....47 Arş. Gör. Nureddin DİNLER - Prof. Dr. Nuri YÜCEL LPG Tanklarının Tesis Esasları 55 Mak. Müh. Aziz LAV Türkiye'de Benzin Motorlu Taşıtlarda Alternatif Yakıt Olarak LPG Kullanılmasının Uygulamada Getirdiği Sorunlar 69 Yrd. Doç. Dr. M. Ramazan UĞURLUBİLEK Otagaz Sektöründe Dünyada ve Ülkemizdeki Gelişmeler 75 Ahmet ÇİÇEK LPG ve Uygulamaları Mevzuatı 79 Kim. Müh. Turgut CIRGAOĞLU Taşıtlarda LPG Kullanılması ve LPG Oto İkmal İstasyonları ile İlgili Mevzuatın Uyumlaştırılması 85 Niyazi ÖZGÜR Panel: LPG Otogaz'ın Ülkemizdeki Durumu ve Sorunları 89
SUNUŞ Ülkemizde bilimsel çalışmaların ve düzenlemelerin hayata geçirilmesi gün geçtikçe azalmakta ve zorlaştırıl maktadır. Otomotiv sektörü; uygulanan desteklerin de yardımıyla bilim ve teknolojinin hızlı ve yoğun olarak uygulandığı bir sektör olarak görülmektedir. Ülkemizde her gün milyonlarca araç trafiğe çıkmakta, bunların yaklaşık iki milyonu İstanbul trafiğinde seyretmektedir. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerde şehir içi ulaşım çok düşük hızda seyretmekte ve yavaş seyreden araçlarda egzoz emisyon değerleri yükselmekte ve yaşadığımız coğrafya her geçen gün daha hızlı kirlenmektedir. Etkilerini bugünden hissettiğimiz küresel ısınmanın önlemleri şimdiden alınmazsa Dünyamız önümüzdeki yıllarda sonuçlarını bugünden kestirebileceğimiz büyük afetlerle karşı karşıya kalacaktır. Bunun farkında olan gelişmiş ülkeler önlemlerini şimdiden almakta ve çevre kirlenmesini önleyen çevreci araçlar üretmekte, çevreci yakıtlara yönelmekte ve sektörle ilgili normlarını oluşturmaktadır. Öte yandan kolay bulunması, teknoloji ve endüstrideki ilerleme, ekonomik zorluklar tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de alternatif yakıtların otomotiv sektöründe kullanımının hızla gelişmesinin zeminini hazırlamıştır. TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından istanbul'da düzenlenen "LPG Otogaz" sempozyumu; LPG'nin otogazdaki mevcut durumunun tespiti, otogaz istasyonları, LPG'Iİ araçlarda kullanımının ve araç dönüşümlerinin toplumsal yarar çerçevesinde ekonomik ve güvenli olmasına yönelik önerrmelerin tartışmaya açılması, uygulanabilir gerekliliklerin ortaya çıkararak kamuoyunun otogaz konusunda bilgilendirilmesi ve sempozyum sonuçlarının ilgili kurumlara aktarılarak gerekli yasal düzenlemelerin ve standartların oluşturulmasını amaçlamaktadır. Sempozyum gerçekleşmesini sağlayan düzenleme ve yürütme kurullarına, danışmanlar kuruluna, emeği geçen kurum ve kuruluşlara, bildiri sunan ve panelist olarak katkı koyan bilim adamlarına ve meslektaşlarımıza, uzmanlara, izleyicilere, kitabın yayına hazırlanmasına yardımcı olan istanbul Şubesi personeline ve yayın kuruluna teşekkür ederiz. Saygılarımızla TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu