SU SU HALDEN HALDEN HALE HALE GİRER GİRER 5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KİMYA KONULARI
SUYUN SERÜVENİ Su; katı, sıvı, gaz olmak üzere üç halde bulunur. Bulutta suyun gaz hali olan su buharı bulunmaktadır. Yağmur, deniz suyu ve akarsu suyun sıvı hali, kar ve dolu ise suyun katı halidir. YAĞMUR Yeryüzünde bulunan sular güneşin yaydığı ısının etkisiyle buharlaşarak su buharı olarak atmosfere yükselir. Atmosfere yükselen su buharı burada soğuk hava tabakasına rastlarsa çok küçük su damlacıklarına dönüşür. Çok küçük su damlacıkları ve su buharı bulutları oluşturur.
Bulutların bulunduğu bölgedeki hava soğumaya devam ederse, bulutları oluşturan su damlacıklarının binlercesi birleşerek su damlaları oluşturur. Su damlaları ağırlıklarından dolayı havada asılı duramazlar ve yeryüzüne düşerler. Bu şekilde yeryüzüne düşen su damlalarına yağmur denir.
KAR Bulutlar çok soğuk hava katmanları ile karşılaşırlarsa, bulutlardaki çok küçük su damlacıkları su damlaları haline gelmeden donarlar. Bu şekilde donarak küçük kristallere dönüşür. Küçük kristaller birleşerek büyür. Büyüyen buz kristalleri bulutlar tarafından tutulamayacak kadar ağırlaşır ve yeryüzüne düşer. Bu şekilde yeryüzüne düşen buz kristallerine kar denir.
DOLU Bulutlarda oluşan su damlacıkları çok soğuk havalarda donarak rüzgârın etkisiyle bulut içinde hareket eder. Gittikçe büyüyerek ağılaşır ve dolu olarak yeryüzüne iner.
SİS Nemli havadaki su buhar, yeryüzüne yakın yerlerde küçük su damlacıklarına dönüşür. Bu küçük su damlacıkları, bazı günler gözlemlediğimiz sis olayını meydana getirir. Sisle birlikte çiy de görülür. Havadaki nem soğuk yüzeylere çarptığında su damlacıklarına dönüşerek çiyi oluşturur. Çok soğuk havalarda su damlacıkları donarak kırağıyı oluşturur.
GÜNEŞ BİZE ÇALIŞIR Yaşamımız boyunca en çok gördüğümüz gök cismi Güneş tir.gündüzleri nereye baksak onun ışığı ile karşılaşırız. Güneş, bizim ısı ve ışık kaynağımızdır. Güneş, çevresine enerji yayar. Bu enerji ışınlarla yayılır. Neden kışın koyu, yazın açık renk kıyafetler giymeyi tercih ederiz? Güneş, temel ısı kaynağımızdır.peki güneş enerjisinden yararlanacağımız farklı yollar olabilir mi? Doğrudan güneş ışığı altında yemek pişirebilir miyiz? Aşağıdaki fotoğrafta, Tibetli bir insanın farklı bir teknolojiyi kullanma şekli görülüyor.
Bu düzenekte Güneş i görecek şekilde bir metal levha yerleştirilmiştir. Çukur yüzeyli bu levha, üzerine düşen Güneş ışınlarını tencere üzerinde toplar. Tencere, bu düzenek sayesinde, daha çok Güneş ışınlarını alır. Dolayısıyla bu tenceredeki su kaynayabilir ve yemek pişirilebilir.
Bu düzenek, hava bulutluyken de çalışabilir. Ancak yiyeceğin pişmesi için daha uzun bir süre gerekir.çünkü bulutlar güneş ışınlarının bir kısmının düzeneğe ulaşmasını engeller. Güneş ışınlarını bir araya toplayan parlak yüzeyler yardımıyla bazı ısıtma işlemlerini gerçekleştirebiliriz. Bu sebeple yıl boyu güneşli ve sıcak olan bölgelerde yaşayan insanlar, buna benzer teknolojilerden daha çok yararlanırlar. Sizin yaşadığınız bölgenin iklimi de bu türden düzenekler kullanmaya elverişli midir?
Binalar tasarlanırken pencerelerin güneye bakması istenir. Bunun sebebi Güneş ışığından olabildiğince çok yararlanmaktır. Güneş enerjisinin genellikle ısıtma amacıyla kullanıldığını biliyoruz. Günümüzde güneş enerjisi kullanılarak elektrik enerjisi de elde edilmektedir. Güneş pilleri Güneşten gelen enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür. Bu piller elektronik saatler, fotoğraf ve hesap makinelerinin yanı sıra uzay araçlarında da kullanılır.
Yurdumuzun birçok bölgesi yıl boyunca güneş ışığını bol miktarda almaktadır.bu sebeple güneş enerjisinden ülkemizde rahatlıkla yararlanılabilir. Güneş enerjisinin ısıtmada kullanılabilmesi için çeşitli sistemler yapılmıştır. Bu sistemlerden biri olan güneş panelleri ile Güneş ten gelen enerji, su ısıtmada kullanılır. Bir diğeri de güneş enerjisinin yandaki gibi sistemlerle toplanması ve enerjiye ihtiyaç duyulan birçok alanda kullanılmasıdır. GÜNEŞ TOPLACI