BORSADA BAYRAM RİSKİ ALINIR MI? ABD cephesinde son dakika golü ile de olsa aşılacağı düşünülen bütçe krizinin Cumhuriyetçi Demokrat restleşmesi sonucunda halen aşılamamış olması geçen haftaya damgasını vuran manşetti. Bu baskın negatif habere, hatta Obama nın Wall Street korkmalı açıklamalarına rağmen gerek ABD cephesinde gerek dünyanın genelinde piyasaların güçlü bir dirayet ortaya koyduğunu, piyasa katılımcılarının meseleyi karne kötü gelirse seni sanayiye çırak veririm diyen bir babanın blöfü gibi yorumladığına şahit olduk. Geçen hafta borsalar Borsa Değişim Borsa Değişim Borsa Değişim MIB ( Italya ) + % 3,8 PX50 ( Çek Cum ) + % 0,2 BUX ( Macaristan ) - % 0,7 ASE ( Yunanistan ) + % 3,6 TALSE ( Estonya ) + % 0,2 KOSPI ( G.Kore ) - % 0,7 TWI ( Tayvan ) + % 2,9 AEX ( Hollanda ) + % 0,1 ITSEC ( Kanada ) - % 0,7 Merval ( Arjantin ) + % 2,7 KLCI ( Malezya ) + % 0,0 JSX( Endonezya ) - % 0,8 IBE ( İspanya) + % 2,1 Mexbo ( Meksika ) + % 0,0 ICEX ( İzlanda ) - % 0,8 BIST 100 ( Türkiye ) + % 1,9 RIGSE ( Letonya ) - % 0,1 ATX ( Avusturya ) - % 0,8 Doha ( Katar ) + % 1,9 Nasdaq ( ABD ) - % 0,1 FTSE ( İngiltere ) - % 0,9 BIST banka endeksi + % 1,2 BET(Romanya) - % 0,1 ALSH (G.Afrika) - % 1,0 BIST sanayi endeksi + % 1,0 S&P 500 ( ABD ) - % 0,1 COLCA ( Kolombiya ) - % 1,0 Bombay ( Hindistan ) + % 1,0 Bel ( Belçika ) - % 0,2 SXGE ( İsviçre ) - % 1,2 SSEC (Çin) + % 0,7 PKHSX( Hong Kong ) - % 0,3 Dow Jones ( ABD ) - % 1,2 SET ( Tayland ) + % 0,7 OBX ( Norveç ) - % 0,3 HEX ( Finlandiya ) - % 1,2 SASE ( S.Arabistan ) + % 0,5 VILSE ( Litvanya ) - % 0,4 KSE100 ( Pakistan ) - % 1,4 AD (B.Arap Emirlikleri) + % 0,5 WIG ( Polonya ) - % 0,4 Bovespa ( Brezilya ) - % 1,7 RTSI ( Rusya ) + % 0,4 DAX ( Almanya) - % 0,4 AS30 ( Avusturalya ) - % 1,8 PSI ( Portekiz ) + % 0,4 CAC40 ( Fransa ) - % 0,5 IBVC ( Venezuella ) - % 2,9 Transport ( ABD ) + % 0,2 NZ50 ( Y.Zelanda ) - % 0,5 Nikkei ( Japonya) - % 5,0 Tahvil piyasaları da borsa endeksleri gibi yatay bir seyre sahne olurken borç stoku yüksek Avrupa ülkelerine para girişi sürdü ve İtalya dan gelen mutlu sonun ( hükümetin güvenoyu alması ) da katkısı ile bu mıntıkada faiz oranlarında gerileme devam etti. Geçen hafta tahvil piyasaları ( 10 yıllık ) Ülke 27.09.2013 04.10.2013 değişim Ülke 27.09.2013 04.10.2013 değişim ABD % 2,62 % 2,64 + % 1,4 İtalya % 4,42 % 4,30 - % 2,62 Almanya % 1,78 % 1,84 + % 3,5 İspanya % 4,36 % 4,21 - % 3,58 İngiltere % 2,71 % 2,74 + % 1,1 Portekiz % 6,84 % 6,40 - % 6,38 Fransa % 2,34 % 2,36 + % 0,7 Yunanistan % 9,47 % 9,18 - % 3,04 Türkiye % 9,04 % 8,81 - % 2,5 Hindistan % 8,71 % 8,62 - % 1,10 Brezilya % 11,71 % 11,73 + % 0,2 Endonezya % 8,23 % 8,12 - % 1,30 Borsada bayram riski alınır mı? Bu haftanın en çok tartışılacak konusu bayram faktörü olacağa benziyor. Önümüzdeki hafta Türkiye piyasaları sadece pazartesi günü yarım gün işlem görecek ve 21 Ekim tarihine kadar kapalı kalacak. Yatırımcılar ABD cephesinde işler bu denli karışmış ve tatil dönüşü nasıl bir manzara ile karşılaşılacağı belirsiz hale gelmişken hisse senedi pozisyonlarını korumaktan çekiniyor ve bu faktörün özellikle haftanın ikinci yarısında Borsa İstanbul üzerinde baskı yaratmasından endişe ediyorlar. ABD önümüzdeki hafta içinde borç limitinin arttırılması başlığında anlaşamaz hatta bütçe konusundaki kilitlenmeyi de aşamamış olursa BIST 100 endeksi bayram sonrası keskin bir düşüşle açılır, bayram zehir olur mu kuşkusu tüm aktörlerin zihnini kurcalıyor.
Madalyonun diğer tarafı pek düşünülmese de, risk almayalım stratejisi ile bayram tatiline hisse senedi portföylerinde nakit ağırlıklı girilmesi ve dönüşte uzlaşan bir ABD yi kutlayarak 16.000 puana yönelen Dow Jones ve onun liderliğinde bayram öncesine kıyasla % 5 yukarı gitmiş bir dünya borsaları fotoğrafı ile karşılaşılması da nakde geçenlerin kabusu olacak. Çünkü bu senaryo gerçekleşirse, BIST 100 endeksinin bayram sonrası % 5 kayıpla açılmasından endişe edenler, karşılarında % 5 yukarıda açılan ve dünya ile arayı kapatan bir borsa görecekler. Hal böyle olursa da alsam bir türlü almasam bir türlü paradoksu karar vericileri büyük bir ikileme belki de trendin dışına itecek. Üçüncü bir senaryo ise bu hafta içinde ABD de politika yapıcıların bütçe ve borç limiti konularını birleştirerek Türkiye piyasaları bayram tatiline girmeden ( belki de önümüzdeki hafta sonunda ) önce uzlaşmaları ki, Bu durumda bayram riski almayalım diye düşünen ve bu hafta içinde satışa geçenler yarımgün işlem görülecek arife gününde kendilerini dimyata pirince giderken eldeki bulgurdan olmuş hissedebilecekler. Biz bayram dönüşü ya da arife günü BIST de ABD menşeli müjde etkisi ile % 3-5 oranında primli açılış ihtimalinin, ABD nin 17 Ekim sonrasında teknik temerrüde düşmesi ihtimalinden çok daha yüksek şansa sahip olduğunu düşünüyor, Bu bakıma hafta içinde ya satamazsam korkusu ile BIST de negatif değil, ya alamazsam algısı ile pozitif ayrışma yaşanabileceğini, hisse senedi portföylerinde bayram riskini almayalım yaklaşımının bir bumeranga dönüşebileceğini Bu nedenle bayram faktörünün hissede kalır düşüşe yakalanırsam yaklaşımından ziyade nakde geçer yükselişe yakalanırsam penceresinden değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. 2014 Yılında Piyasalar Son iki haftadır okurlar ile 2014 yılına yönelik beklentilerimizi paylaşmaya başladık. Bu yılın son 3 ayı ile birleştirirsek önümüzdeki 15 aylık takvim döneminde biz hisse marketlerinde ana eğilimin yükseliş yönünde gelişeceğini düşünüyoruz. Eyvah FED meselesi elbette raftan kalkmadı. Bu 15 aylık kesitin ilk 9 ayı içinde yaz dönemi kadar sert olmasa da borsalarda % 10 15 mertebesinde bir düzeltme ile bugün bulduk diye sevindiğimiz FED desteğini yitirecek olmanın matemini bir kez daha tutacağımızı düşünüyoruz. Bu olası satış dalgası için bizim şansını en yüksek gördüğümüz takvim kesiti Şubat 2014. FED in 18-19 Mart 2014 tarihli toplantısı öncesinde ekonomik aktivite verileri de eyvah FED çekilecek kaygılarını beslerse yılın ikinci ayının zorlu geçmesi ihtimali daha da yükselecek. Ancak 3-4 hafta süreli ve % 10 15 mertebesinde bir satışa sahne olabileceğini düşündüğümüz FED varlık alımlarının azaltılması faktörünü bir yana bıraktığımız zaman 2014 yılı dünya genelinde büyümeye geçişin kutlanışına sahne olma potansiyeli taşıyor. 2008 Mortgage krizi dünya ekonomisine ( özellikle de gelişmiş ülkelere ) ağır hasar verdi. Avrupa 2010-2012 dönemini borç stoku yüksek üyelerinin kim batacak papatya falı ile ve ekonomik daralmayla mücadele ederek geçirirken diğer kıtalarda da büyüme potansiyelinin çok altında seyretti. 10 Yıllık İspanya Faizi ( aylık veriler) 10 yıllık Almanya Faizi ( aylık veriler) İspanya Almanya Faiz Farkı
Avrupa adına işleri zorlaştıran en büyük faktör borç stoku yüksek ülkeleri sürdürülemez bir sürece sürükleyen yüksek faiz oranlarıydı. Ancak Draghi nin genişlemeci politikaları meyvelerini vermeye başladı ve Avrupa nın borç stoku yüksek ülkelerinde faiz oranları sürdürülebilir düzeylere geri döndü. 15 ay önce İspanya borçlarının vadesini uzatırken her yıl için Almanya nın ödediği faizin % 6 üzerinde bir maliyete katlanırken güncel değerlerle iki ülkenin tahvil faizlerinin farkı 2,4 puana geriledi. 2014 yılında olağan dışı bir faktör değişikliği ile karşılaşılmadıkça Avrupa ekonomisinin büyümeye başlaması bekleniyor. Borsalar Temel Reis ise büyüme şüphesiz ıspanak. Artacak satışlar şirket karlarının yükselmesine daha çok para kazananın daha çok para etmesine ( borsada değerlerinin artmasına ) neden olacak. Gerek Avrupa da gerek dünya genelinde 2014 ve devamı elbette 1993 2007 periyodu gibi pupa yelken bir büyümeye sahne olmayacak. Ancak biz resesyondan çıkan ve ılımlı da olsa büyümeye geçecek Avrupa ekonomisinin Avrupa piyasaları üzerinde güçlü bir rüzgar yaratmasını bekliyoruz. MSCI Avrupa Eneksi ( aylık veriler ) MSCI Avrupa / MSCI ABD ( aylık veriler ) Çünkü bu faktör henüz fiyatlanmadı. Yukarıda solda MSCI Avrupa endeksi sağda ise MSCI Avrupa endeksinin MSCI ABD endeksine oranı yer alıyor. Biz 2014 genelinde gelişen ülke borsaları lehine eseceğini düşündüğümüz ( bu konuyu önceki yazılarda işlemiştik yinelemiyoruz ) rüzgarın yanında, Avrupa lehine esen bir rüzgarın daha kendini göstermesini bekliyor, Bu bakıma önümüzdeki 15 aylık dönemde ABD borsalarında % 15 20 arası bir yükselişe sahne olurken gerek gelişen ülke borsalarının gerek ise Avrupa borsalarının % 35 40 arası değer artışı yaşayabileceğini düşünüyoruz. Bu nedenle hem gelişen ülkeler grubunda yer alan hem de dış ticaretinin % 40 ını Avrupa ile gerçekleştiren Türkiye Borsası BIST 100 ün iç gerilimde görece düşmeye başlayan tansiyonun da katkısı ile, 2014 sonuna kadar olan kesitte 93.300 puandaki tarihi zirveyi aşarak 110.000 ( dolar bazında 60.000 ) puana yükselme şansı yakaladığı görüşündeyiz. Hafta Satıcılı Başlıyor Dün ABD Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner in Obama bütçe tasarısında uzlaşmadığı sürece temerrüt ihtimallerinin yüksek olduğunu ve ülkenin bu yolda ilerlediğini söylemesi nedeni ile Asya borsaları haftaya ortalama % 1 değer kaybı ile başladı. Borsa İstanbul un da ilk işlemlerde 75.500 desteğine geri çekilmesine neden olacağa benzeyen pazarlıktaki bu keskin üslup döviz cephesinde ise bir hareket yaratmadı ve dolar halen 2 TL nin altında işlem görüyor.
Biz açıkçası ABD cephesindeki pazarlık sertleşse dahi bir vakaya ( teknik temerrüdün gerçekleşmesi ) dönüşmedikçe geçen haftayı 15.072 puan ile tamamlayan Dow Jones endeksinde 14.830 & 14.750 desteklerine geri esnemeye neden olmaktan öte etki göstermesini beklemiyor, Pazarlığın önümüzdeki haftaya kalması ve gerilimin artması durumunda Dow Jones özeline aşağı yönlü risklerin 14.550 puan ile kısıtlı olduğunu, Bu nedenle Borsa İstanbul da hafta içinde 74.500 desteğine geri çekilme yaşanması durumunda alış ordinoları için uygun bir zemin oluşacağını düşünüyoruz. BIST Strateji Borsa İstanbul a yönelik değerlendirmelerimiz sıkça nöbetçi iyimser sıfatının üzerimize yapışmasına neden olur. Her ne kadar yakın vadede BIST 100 endeksi 91.000 puandayken 27.05.2013 tarihli borsada defans zamanı başlıklı pusulada ( www.gedik.com/pusula ) okurlara hisse senedi portföylerinde % 60 nakde geçilmesini daha doğru bulduğumuzu aktarmış olsak da negatif yazılarımız azınlıktadır. Oysa yatırımcıların strateji yazılarından beklentisi düşüşe ve yükselişe aynı mesafede olunmasıdır. Biz her ne kadar bu ilkeyi uygulamaya çalışsak da Türkiye gibi yıllık ortalama % 4 6 arası büyüme kaydeden bir ülkenin hisse piyasasında düşüş ile yükselişin eşit şansa sahip bir yazı tura hadisesi olduğunu düşünemez, ağırlıkla iyimser cenapta saf tutarız. Çünkü Türkiye de hisse senedi piyasasında işlem gören şirketlerin önemli bölümü düzenli kar etmekte, özsermayelerini ( varlıklar yükümlülükler ) her yıl ortalama % 10 15 arası oranlarda arttırmakta bunun bir sonucu olarak da Borsa İstanbul da dipler ve tepeler her ikişer yıllık periyotta ortalama % 25 yukarı gitmektedir. İşte bu nedenle de 76.000 puan seviyesindeki BIST 100 endeksinin iskonto düzeyini 2 yıl önceki 76.000 puanın % 25 kadar altında görüyor, bu menşee de değerlendirmeler yapıyoruz. BIST 100 ( $ bazı haftalık veriler ) USD/TRL ( günlük veriler ) Özetle biz bu hafta ne olur sorusunu bir yana bırakıp geniş bir perspektif ile önümüzdeki 15 aya baktığımızda; 1-Şirket hisselerinin cari değerlerinin ucuz olduğunu, önümüzdeki 12 ay içinde BIST 100 bazında 85.000 90.000 aralığının normal, 110.000 puan civarının pahalı değerleri ifade edeceğini, 2- Yaz döneminde ısrarla çok ucuz değerleri içerdiğini ifade ettiğimiz 70.000 puanın ve tarihi fırsat olarak altını çizdiğimiz 65.000 puanın olağan dışı faktör değişiklikleri gerçekleşmedikçe yakın tarihteki en düşükler olarak geride kaldığını ve yinelenmeyeceğini tahmin ediyor, 3- Kısa vadede ( ocak sonuna kadar olan kesit ) BIST 100 endeksinin asgari 85.000 puana yükselme olasılığını yüksek buluyor, hisse senetleri ve BIST endeksleri bazında oluşan sıkışmanın teknik olarak 78.000 puan üzerinde hareketin ivme kazanabileceğine işaret ettiğini, 4-2014 ilk yarısı içinde 90.000 92.000 aralığının test edilmesi olasılığının % 50 den aşağı olmadığını,
5-2014 sonunda iç gerilimdeki görece yumuşamanın sürmesi durumunda 110,000 ( 1,85 kur ile dolar bazında 60.000 ) puanın test edilmesi olasılığının % 30 dan aşağı olmadığını, 6- Kısa vadede ABD teknik temerrüde düşmedikçe aşağı yönlü marjın 74.500 puan ile sınırlı olduğunu, 7- ABD cephesinde 17 ekim tarihine kadar borç tavanı meselesinin çözülememesi ve ülkenin teknik temerrüde düşmesi riskinin % 1 den fazla olasılığa sahip olmadığını, 8- Bu bakıma hisse senedi yatırımlarında kar realizasyonu ve ağırlık azaltılması için erken olduğunu önümüzdeki 4-5 hafta içinde BIST 100 endeksinde 85.000 puana ulaşılması durumunda gelenekselleşen kasım içi düzeltmelerine ( hemen her yıl borsalarda kasım ayında 2 hafta süreli sert bir geri çekilme yaşanması adettendir ) uygun bir zemin oluşacağını düşünüyoruz. Kasım faktörünü ve bu faktörü göz önüne alarak uygulanabilecek stratejileri bir sonraki pusulayı yayınlayacağımız 27.10.2013 tarihinde paylaşacağız. USD/TRL Strateji Tüm gelişen ülkelerde geride kalan 5 aylık kesitte ortalama % 40, son 1 yılda % 50 yükselişe imza atan dolar adına TL karşısında 2,0840 seviyesinin test edilmesi ile en yükseğin geride kaldığını, USD/TRL de asgari 5, belki 12 ay süreli olarak ana rotanın aşağı döndüğünü ve 1,87 hedeflediğini, düzeyini Kısa vadede ( önümüzdeki 2-3 hafta ) 1,93 1,95 bandının test edilmesi olasılığının yüksek olduğunu, Hafta içinde yukarı yönlü hareketlerin 2,03 ve 2,05 dirençlerinin testinden öte bir momentum kazanmasının güç olduğunu düşünüyor, Önümüzdeki 15 aylık takvim dönemine ilişkin olarak 2014 sonunda 1,80 seviyesinin test edilmesi olasılığını dışlamıyoruz. Hafta içi her gün piyasaları ve faktör değişikliklerini saat 08:35 & 17:45 de Kanal B de ve gün boyu twitter adresimizde değerlendiriyoruz. Hazırlayan : Eral Karayazıcı E-mail : ekarayazici@gedik.com Twitter : @eralkarayazici Web : www.gedik.com/pusula PUSULA PORTFÖY Pusulada paylaştığımız görüş ve stratejiler dahilinde sürdürdüğümüz Portföy Yönetimi hizmetimiz hakkında bilgi almak isteyen okurlar 312-438 27 00 numaralı telefondan satış ve pazarlama departmanı ile irtibata geçebilir. HİSSE PUSULA Strateji raporumuz pusula dışında hem teknik hem mali değerler itibarı ile BIST 100 endeksinin üzerinde performans ortaya koymaya aday bulduğumuz hisse senetlerini ve destek & direnç seviyelerini her pazartesi güncelleyerek Hisse Pusula adlı özel bir raporda yayınlıyoruz. Hisse Pusula abonelik koşulları hakkında bilgi almak isteyen okurlar 312-438 27 00 numaralı telefondan satış ve pazarlama departmanı ile irtibata geçebilir. PUSULA ABONESİ OLMAK İÇİN
Pusula her pazartesi 08:45 de yayınlanarak 9,000 abonesine ve veri yayın kuruluşları Foreks & Matriks kullanıcılarına servis edilen bir strateji raporudur. E-mail abonelerimizin gönderim için herhangi bir işlem yapmasına gerek yok. Abone olmayıp farklı alıcılardan pusulayı temin eden okurlar raporlarımıza web sayfamızdan ( www.gedik.com/pusula ) ulaşabilir, Ücretsiz olarak mailing ile pazartesi günleri düzenli gönderilmesi için ozelislem@gedik.com adresine e-mail atabilirler. Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, herhangi bir yatırım aracının alımsatım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir ve sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım sorumlu değildir.