SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 1. EÛZÜ ÖĞRENELİM ANLAMI 1. Kovulmuş Şeytan dan Allah a sığınırım. Benim adım Eûzü. İsmimin anlamı Sığınırım, yardım isterim. Bir tehlike ile karşılaştığınızda güvenilir birisine veya bir yere sığınırsınız, değil mi? Peki sizin için tehlikeli varlıklardan biri olan şeytandan nasıl korunursunuz? Sizin onunla baş etmeniz mümkün mü? O, görmediğiniz bir varlık. Sizi nasıl kötü yola yönlendireceğini de bilmiyorsunuz. Bunun için ondan sizi sâdece Allah koruyabilir. Başka birinin buna aslâ gücü yetmez. O hâlde beni okuyarak şeytandan Allah a sığınabilirsiniz. İnsanın gerçek dostu, onu kötülüklerden koruyacak olan yüce Allah tır. Özellikle Kur an okuyacağın zaman önce benimle başlaman Eûzü billahi mineşeytânir racîm demen sünnettir. Benimle ilgili yüce Allah şöyle buyurur: Kur an okuduğun zaman kovulmuş şeytandan Allah a sığın (Nahl sûresi, 98. âyet), Ne zaman şeytandan bir kötü düşünce seni rahatsız ederse (hemen) Allah a sığın. Çünkü O işitendir, bilendir. (A raf sûresi, 200. âyet) Bir de özellikle namazın ilk rekatında «sübhâneke» duasından sonra beni okuman sünnettir. Beni okuduğunda hem şeytanın seni günaha düşürmesinden hem de boş hayâllere kapılmaktan korunursun. Sadece bu kadar değil, öfkelendiğinde beni oku. Çünkü Peygamberimiz beni okuduğunda öfkenin geçeceğini bildirmiştir. (Ebû Dâvud, Edeb, nr 4780). 50
Eûzü okumak, şeytanın din ve dünya ile ilgili işlerde yanlış yollara yönlendirerek zarar vermesinden, Allah ın emrettiği bir davranışı bize yaptırmamaya çalışmasından, yasakladığı bir davranışı ise bize yaptırmaya çalışmasından Allah a sığınmak demektir. AÇIKLAMA Şeytan, Allah a çok ibadet eden Haris ad ında bir cindi. Allah a o kadar iyi kulluk yaptı ki, sonunda melekleri bile geçti. Uzun zaman sonra yüce Allah, ilk insan Hz. Âdem i yarattı. Ona mübarek isimlerini öğretince onda ilahî nur parlamaya başladı. Ondaki bu üstünlüğü gören Haris, onu çok kıskandı ve ona hased etti. Hz. Âdem e karşı kibirlendi. EÛZÜ - ÖĞRENELİM Bir büyüğünüzün yanına girerken kapısını çalar, izin istersiniz, değil mi? Tıpkı bunun gibi Allah ın huzurunda olmak için de eûzü okuyarak izin almak gerekir. Yüce Allah meleklerine ve Haris e, Hz. Âdem e secde etmelerini emretti. Melekler, Allah ın onda parlayan nuru karşısında secdeye kapand ılar. Fakat Haris, büyüklük tasladığı için secde etmedi. Yüce Allah ona niçin secde etmediğini sorunca, Onu topraktan, beni ise ateşten yarattın. Ben ondan üstünüm, dedi. Haris, bu tavrı ile 51
SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Allah a karşı gelmi şti. Yüce Allah, onu Cennet ten kovdu. K ıyamete kadar Allah ı n lanetine uğradı. Ona art ık iyilikten ümidini kesmi ş anlamı nda İblis» denildi. Allah n rahmetinden uzak olan anlam ında da Şeytan denildi. O, kötülük denince akla ilk gelen kişidir. İnsanlardan şeytan gibi hareket edenler de şeytan olarak kabul edilirler. Onlara insan şeytanları denir. Şeytan, yeniden diriliş gününe kadar Allah tan zaman istedi. Amacı ölümden kurtulmaktı. Ancak Allah, belirli bir zamana kadar izin verdiği için, şeytan ölümden kurtulamayacaktır. Kendisine kıyamete kadar zaman tanınan şeytan, bunu fırsat bilerek hatasını düzeltmek ve Allah tan af dilemek yerine azgınlık yolunu tuttu. İnsanlardan intikam almak için kötülükleri güzel göstermeye ve insanları doğru yoldan saptırmaya çalışmaktadır. Fakat şeytan, Allah a gönülden bağlanan kimselere asla zarar veremeyecektir. Yüce Allah, şeytanı huzurundan kovarken insanlardan ona uyanları da şeytanla birlikte Cehennem e atacağını bildirmiştir. Şeytandan Allah a sığınmak için, sadece dil ile eûzü okumak yeterli değildir. Eûzüyü kalbimizde de hissetmeli ve yaşamalıyız. Davranışlarımızda da şeytanı sevindirecek bütün kötülüklerden uzaklaşmalıyız. 52
Hz. Âdem; e şi Hz. Havva ile birlikte Cennet te ya şıyordu. Yüce Allah onları imtihan etmek istedi. Cennet teki her nimetten faydalanmalarına izin verdi. Sadece bir ağacın meyvesi hariç. Onlar yasak meyvelerden yerlerse imtihanı kaybedecek, kendilerine haks ızlı k yapmış olacaklardı. Bunu bilen şeytan, onlardan intikam almak için harekete geçti. Onlara yasak ağaçtan yerlerse ya melek olacaklarını yacda Cennet te sonsuza dek kalacaklar ını f ısı ldad ı. Sözünün doğruluğuna da yemin etti. Onlar şeytanı n kendilerine düş man olduğunu unutmuş lardı. Hz. Âdem, yüce Allah ı çok seviyordu. Allah ın yanında sonsuza dek kalmak veya melekleşmenin en iyi istek olduğunu düşündü. Hz. Âdem ve Havva Allah ın Ağaca yaklaşmayın! emrini unutarak onun meyvesinden yediler. Olan olmuş tu. Yüce Allah Ben size o ağacı yasaklamadım mı ve şeytan size apaçık bir düşmandır, demedim mi? (A raf sûresi, 22. âyet) buyurdu. Hz. Âdem ve Havva, yaptıklarına pişman oldular ve Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka zarara uğrayanlardan oluruz. (A raf sûresi, 23. âyet) diyerek af dilediler. Allah Teâlâ, sevgisiyle yarattığı bu insanları merhametiyle karşıladı ve tevbelerini kabul etti. Ancak bu hataları sebebiyle Cennet ten yeryüzüne indirdi. EÛZÜ - ÖĞRENELİM 1. Hz. Âdem ve Havva, şeytana uyman n bedelini nas ıl ödediler? 2. Biz bir günah işlediğimiz zaman bu olaydan nası l bir ders çı karmal ıy ız? Arkadaşlarınızla konuşunuz. İyi talihli ve insan olan kişi bilir ki; zeki olmak, akıllı geçinmek şeytandandır. Aşk ve kulluk da Âdem dendir. Şeytan gibi zeki olanlar, denizde yüzenler gibidir. Koca bir denizde yüzen kimsenin kurtulması nadirdir. Nihayet batar, boğulur; yani aklına güvenip şeriat gemisine binmeyenler, sonunda helak olurlar. (Mevlânâ, Mesnevî, II-III, 483) 53
UYGULAYALIM a. Kendimize Uyarlayalım Soruları yukarıda geçen bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. 1- Şeytan niçin Allah ın huzurundan kovuldu? 2- Biz şeytanın yaptığı hangi davranışlardan uzak durmalıyız? SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 3- Niçin Allah a sığınmalıyız? Yazalım... b. Anlamının Zıddını Bulalım Sorular: 1. Şeytanın yolundan gidenler kimlerdir? 2. Onlar niçin Allah a sığınmazlar? Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızın karşıt anlamı üzerinde düşününüz. 54
Yazalım... c. Duaya Çevirelim 1. Duanızın birinci kısmını Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. 2. Duanızın ikinci kısmını Anlamının Zıddını Bulalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. EÛZÜ - UYGULAYALIM Yazalım... 55