Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi
Betonun dayanıklılığını etkileyen ve fiziksel - kimyasal reaksiyonlara sebep olan olaylar şunlardır: Çiçeklenme Sülfat Saldırısı Alkali Silika Reaksiyonu Deniz Suyu Etkisi Asit Saldırısı Karbonatlaşma Klor Saldırısı Donma-Çözünme Etkisi Islanma Kuruma Aşınma 2
Beton boşlukları içinde bulunan suyun, kapiler boşluklar arasından hareket ederek beton yüzeyine ulaşması ve orada buharlaşarak içinde bulunan tuzların kristal halinde yüzeyde toplanmasıdır. Beyaz renkteki leke ve akıntılardır. Yüzeye çıkmasıyla bunların daha önce betonda işgal ettikleri yerlerin boşluk olarak kalmasına neden olması dolayısıyla, dayanıklılık açısından da önemlidir. Beton hizmette olduğu süre boyunca hem gerekli mukavemeti korumalı hem de kimyasal ve fiziksel etkilere karşı gerekli dayanıklılığı sağlamalıdır 3
Boşluk suyu içinde bulunan kalsiyum hidroksit yüzeyde hava içinde bulunan karbon dioksit ile birleşerek kalsiyum karbonat oluşturur. Bunun sonucu olarak yüzeyde beyaz -gri renkli tuzların oluşturduğu çiçeklenme meydana gelir. 4
Beton içerisinde çok miktarda bulunan ve suda çözünen Ca(OH)2 çiçeklenme olayında önemli rol oynar. Betona yağış ya da zemin yoluyla giren su, beton içindeki tuzları yüzeye taşıyarak ortaya çıkar. Ca(OH) 2 + CO 2 CaCO 3 + H 2 O 5
Çiçeklenmeye neden olan etkenler: Suda çözünen sülfat, nitrat, klor, krom ve molibden gibi tuzları içeren yeraltı suyunun yukarı hareket ederek, temele ya da beton kaplamaya geçmesi; Standartlara uygun olmayan malzeme kullanılması; Betonun fazla geçirimli olması; Yapılarda drenajın yetersiz olması ya da hiç olmaması Onarımı yapılmamış çatlaklar 6
Çiçeklenmeyi engellemek ya da azaltmak için öneriler: Beton üretiminde su/çimento oranı düşük tutulmalı, Betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması uygun yapılarak betonun geçirimliliği azaltılmalı, Kullanılan karışım ve kür suyunda ve agregalarda çeşitli tuzların bulunmamasına özen gösterilmeli, Beton karışımında, Ca(OH) 2 'i azaltıcı ve betonun geçirimsizliğini ve dayanıklılığını artırıcı özelliği olan puzolanik katkılar kullanılmalı, Düşük alkali miktarına sahip çimento kullanılmalıdır. 7
Onarım için beton yüzeyi tazyikli su ile yıkanır, sert bir fırça ile fırçalanır ya da belirli oranlarda düşük konsantrasyonlu asit çözeltileri kullanılabilir. Bu uygulama için yeterince deneyim ve bilgi gereklidir. Yüzey temizliği yapılırken betona verilebilecek olası zararlardan kaçınılmalıdır. ÖR: Basınçlı su, % 5 oranında tuz ruhu katılmış su ya da %20 oranında sirkeli su ile betonun yıkanması 8
Harçlarda kullanılan katkıların uygun olmaması ve yağmur suyuna karşı geçirimsizliğin sağlanamaması sebebi ile meydana gelmiş çiçeklenme örnekleri 9
Su/çimento oranı 0,4 değerinden 0,7 ye çıkarken mukavemeti %60 oranında azalttığı, 0,6 dan 0,7 değerine çıkarken de 6 kat daha geçirimli bir sistem elde edildiği gözlemlenmiştir. 10
Kürleme süresi ne kadar uzun olursa geçirimliliğinin de o kadar düşük olduğu görülmüş, mukavemetin de düzenli kürleme ile arttırıldığı gözlemlenmiştir. 11
Çiçeklenmeye karşı mineral katkı kullanımı: Mineral katkı ilavesi ile yüzeye çıkması muhtemel CH miktarının azaltılması mümkündür. Mineral katkılı çimentoların tercih edilmesi ile oluşacak toplam CH miktarının azaltılması sağlanabilir. 12
Çiçeklenmeye karşı mineral katkı kullanımı: Mineral katkı kullanımı ile geçirimsizliğin sağlanması ve böylece çiçeklenmenin önlenmesi mümkündür. Metakaolin katkısı kullanmak geçirimsiz beton üretiminde etkili sonuçlar vermektedir. Beyaz çimento ve metakaolin birlikte CH çıkışını minimize edebilen bir mekanizmaya sahiptir. 13
Su kesici ve hava sürükleyici kimyasal katkılarla da su/çimento oranı düşürülerek çimentolu sistemlerde çiçeklenmenin önüne geçilebilir. 14
Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi TEŞEKKÜRLER Her türlü soru ve bilgi için.. Çimsa Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Toroslar Mah. Tekke Cad. 33013 Yenitaşkent/MERSİN T: 00.90.324 241 23 37 / 241 23 44 C: 00.90.505 462 00 52 F: 00.90.324 454 00 52 15