İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

Transkript

1 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO -

2 İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile başlanır. Bu anyonlar doğada en fazla bulunan anyonlardır ve kendilerine özgü reaksiyonları ile birbirlerinin yanında tanınabilirler. İlk anyonlar karışım halinde bile olsalar birbirlerinin reaksiyonlarını bozmazlar. Bu nedenle ilk anyonların tanıma reaksiyonları yapılırken birbirinden ayırmak için herhangi bir işleme gerek yoktur.

3 Klorür iyonunun (Cl - Gümüş nitrat (AgNO ) ile: Klorür iyonları AgNO ile yumakçıklar halinde AgCl den oluşan ve HNO de çözünmeyen pelte görünüşünde beyaz çökelek verir. Ortama öncelikle HNO ilave edilerek AgCl yanında Ag CO, Ag PO, Ag SO ın çökmesi önlenir. Cl AgNO AgCl NO

4 Klorür iyonunun (Cl - AgNO ile oluşan çökeleğin AgCl olup olmadığını doğrulamak için AgCl üzerine amonyak, siyanür veya tiyosülfat iyonları ilave edilebilir. Bu iyonlar ilave edildiğinde kompleks oluşur ve AgCl çözünür. AgCl NH Ag NH Cl AgCl KCN K Ag CN KCl AgCl Na S O Na Ag S O NaCl

5 Sülfat iyonunun (SO - Baryum klorür (BaCl ) ile: Sülfat iyonları BaCl ile BaSO den oluşan beyaz bir çökelek oluşturur. BaCl Na SO HCl BaSO NaCl BaSO soğukta en kuvvetli asitlerde bile çözünmez. Ancak asitler ile kaynatılınca orta derecede çözünür ve bu özelliği ile BaCO ve Ba (PO ) ayrılır. Deney yapılırken numune önce HCl veya HNO ile asitlendirilir ve BaCl reaktifi ilave edilirse çöken yalnızca BaSO olacaktır. Çünkü ortamda CO - ve PO - iyonları bulunsa dahi BaCl ile meydana getirdikleri çökelekler asidik ortamda çözüneceklerdir. 5

6 Sülfat iyonunun (SO - AgNO ile: Konsantre çözeltilerinde beyaz kristal halde Ag SO çöker. Bu çökelek mineral asitlerde (HCl, HNO gibi) çözünür. AgNO Na SO Ag SO NaNO 6

7 Nitrat iyonunun (NO - Ferro (Fe + ) tuzları ile indirgenme (Kahverengi halka) deneyi: Nitrat içeren çözelti üzerine taze hazırlanmış doygun FeSO çözeltisi ilave edilir. Deney tüpü musluk altında tutularak soğutulurken yavaş yavaş derişik H SO ilave edilir. İki sıvının değme yüzeyinde kahverengi halka meydana gelir. NaNO H SO NaHSO HNO 6FeSO HNO Fe SO NOH FeSO NO Fe NO SO demiriinitrozilsülfat O 7

8 Nitrat iyonunun (NO - Difenilamin (C 6 H 5 NHC 6 H 5 ) reaktifi ile: Derişik H SO içerisinde çözülerek hazırlanmış difenilamin çözeltisinin 1- damlası nitrat içeren çözelti üzerine damlatıldığında çözeltilerin temas yüzeyinde mavi bir renklenme gözlenir. Bu renklenme kısa bir zaman sonra kaybolur. Bu deney yapılırken saat camı kullanılır. Difenilamin (renksiz) 8

9 Karbonat iyonunun (CO - Asit ilavesi ile (CH COOH, HCl, H SO ): Karbonat çözeltilerine asit ilave edildiğinde CO gazı oluşturarak parçalanırlar. Açığa çıkan gazın CO olup olmadığını anlamak için, çıkan gaz Ba(OH) veya Ca(OH) çözeltileri içerisinden geçirilir. Bu çözeltiler CO ile beyaz renkli BaCO veya CaCO meydana getirmeleri nedeniyle bulanır. Na CO Ba HCl CO NaCl H OH CO BaCO H O O 9

10 Karbonat iyonunun (CO - Asit ilavesi ile (CH COOH, HCl, H SO ): Ba(OH) veya Ca(OH) çözeltileri bulunmaması durumunda karbonat içeren çözeltilerin üzerine seyreltik bir kuvvetli asit (HCl veya HNO ) veya zayıf bir asit (CH COOH) damlatılır ve gaz kabarcıklarının çıkışı gözlenir. Na CO HCl CO NaCl H O 10

11 Karbonat iyonunun (CO - BaCl veya CaCl ile: BaCO veya CaCO den ibaret beyaz bir çökelek meydana gelir. Bu çökelekler mineral asitlerde CO gazı çıkararak çözünür. BaCl CO BaCO Cl BaCO HCl CO BaCl H AgNO ile: Karbonat iyonları AgNO ile beyaz renkli Ag CO çökeleğini meydana getirir. Çökelek NH ve HNO de çözünür. Reaktifin fazlası ile çökelek sarıya döner. Isıtıldığında çökelek kısmen parçalanır ve kahverengi Ag O oluşur ve CO çıkar. O 11

12 Fosfat iyonunun (PO - Üç çeşit fosforik asit bilinmektedir: H PO (ortofosforik asit), H P O 7 (piro-fosforik asit) ve HPO (meta-fosforik asit). Piro- ve meta-fosforik asitler oda sıcaklığında yavaş, kaynatma ile hızlı olarak orto-fosforik aside dönüşür. Orto-fosforik asit NaOH ile üç tür tuz meydana getirir: NaH PO (primer ortofosfat), Na HPO (sekonder ortofosfat) ve Na PO (tersiyer ortofosfat) 1

13 Fosfat iyonunun (PO - AgNO ile: Fosfat iyonları AgNO ile sarı renkli Ag PO çökeleğini meydana getirir. Çökelek NH ve HNO de çözünür. AgNO Na HPO Ag PO NaNO HNO BaCl ile: Fosfat iyonları BaCl ile nötral ortamda BaHPO ten ibaret beyaz bir çökelek meydana getirir. Çökelek seyreltik mineral asitlerde (H SO hariç) ve asetik asitte çözünür. Ortamda NH varsa daha az çözünürlüğü olan Ba (PO ) çöker. BaCl Na HPO BaHPO NaCl Na HPO BaCl NH Ba ( PO ) NaCl NH 1 Cl

14 Fosfat iyonunun (PO - Amonyum molibdat ((NH ) 6 Mo 7 O.H O) ile: Fosfat iyonlarını içeren çözeltiye derişik HNO ilavesinden sonra - ml amonyum molibdat ilave edildiğinde sarı renkli amonyum fosfomolibdat çökeleği meydana gelir. Çökelme su banyosunda ısıtma ile hızlandırılabilir. Sarı renkli çökelek amonyak ve alkali hidroksitlerde çözünür. Na HPO 1( NH ) MoO HNO ( NH ) ( MoO PO 1 ) NaNO 1NH NO 1H O 1

15 RAPOR DÜZENİ Katyonlar 15