Mayıs,
2 İÇİNDEKİLER GENEL BİLGİLER...4 YOZGAT TARİHİ...4 İKLİM VE COĞRAFYA...4 NÜFUS...5 SOSYAL GÖSTERGELER... 7 EĞİTİM...7 YOZGAT BOZOK ÜNİVERSİTESİ...7 SAĞLIK...8 TARIM VE HAYVANCILIK...9 TARIM...9 YOZGAT TA ÖNE ÇIKAN TARIM ÜRÜNLERİ...9 YOZGAT KÜLTÜR BALIKÇILIĞI...11 KABALI KÖYÜ MEYVECİLİK ENTEGRASYON PROJESİ...12 JEOTERMAL SERACILIK...13 TIBBİ AROMATİK BİTKİLER...14 SANAYİ...15 YOZGAT OSB...17 KALE SERAMİK ÖZEL İHTİSAS OSB...17 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ...18 GIDA...18 YOZGAT KONFEKSİYON ALTYAPISI...19 YOZGAT TUĞLA ÜRETİMİ...19 YOZGAT METAL EŞYA ÜRETİMİ...19 YOZGAT ŞEKER FABRİKALARI...20 MADEN ÜRETİMİ...20 KÜLTÜR VE TURİZM...22 YOZGAT YEMEK KÜLTÜRÜ...23 ÇAMLIK MİLLİ PARKI...23 KAZANKAYA KANYONU VE DİĞER TARİHİ ALANLAR...23 HATTUŞA ANTİK KENTİ...23 TAVİUM ANTİK KENTİ...24 YOZGAT KAPLICALARI...24 SARIKAYA KAPLICALARI...24 SORGUN KAPLICALARI VE YERKÖY KAPLICALARI...24 BOĞAZLIYAN (CAVLAK) KAPLICALARI:...24 ENERJİ... 25 DOĞALGAZ TÜKETİMİ...25 JEOTERMAL ENERJİ...25 YENİLENEBİLİR ENERJİ...25 LOJİSTİK...26 DIŞ TİCARET...27 DEVAM EDEN KAMU YATIRIMLARI... 28 HIZLI TREN...28 BOZOK OSB (3.OSB)...29 YOZGAT HAVAALANI...29 YOZGAT ŞEHİR HASTANESİ...29 DİĞER PROJELER...29 NEDEN YOZGAT?...30 TEŞVİK VE DESTEKLER... 34 EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIM TEŞVİKLERİ...34 YOZGAT TKDK DESTEKLERİ...37 DESTEKLERİ...38 DİĞER DESTEKLER...38 YOZGAT YATIRIM DESTEK OFİSİ...38
20 1 7 YOZ G AT YAT IR IM R EHBER İ 3
4 GENEL BİLGİLER YOZGAT TARİHİ Yozgat ili Anadolu nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Hititlerin başkenti Hattuşaş Yozgat Merkez e 40 km mesafededir. Türkmen beylerinden Çapanoğlu Ahmed Paşa Yozgat ı yeni baştan imar etmiştir. Bu zat 1762-1813 arasında 51 yıl valilik yapmıştır. Bir ara Çorum, Kayseri, Ankara, Amasya, Çankırı, Niğde, Tarsus bu ailenin idaresine verilmişti. Osmanlı devrinde Bozok denilen ve aşağı yukarı bugünkü Yozgat topraklarını içine alan Sancak Sivas Beylerbeyliğinin 8 sancağından biriydi. İKLİM VE COĞRAFYA Yozgat ili, İç Anadolu Bölgesi içinde, doğudan Sivas; güneyden Kayseri, Nevşehir, Kırşehir; batıdan Kırıkkale; kuzeyden ise Amasya, Çorum ve Tokat illeri ile çevrili olup, 34 05-36 10 doğu meridyenleri ile 38 40-40 18 kuzey paralelleri arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden 1,317 metre yükseklikte olup, sahip olduğu 1,412,300 Hektar toprak genişliği ile toprak genişliği (alan) bakımından 81 il arasında 15. sırada bulunmaktadır. Yozgat ili, İç Anadolu nun kuzeydoğusunda yer alan yüzey şekilleri itibariyle batıdan doğuya uzanan gittikçe yükselen dağlarla, bu dağların arasında yer alan küçüklü büyüklü ovalardan oluşmuştur. Yöre toprakları yurdumuzun iki önemli akarsuyu olan Yeşilırmak ve Kızılırmak havzası içerisinde kalmaktadır. Kuzeyde kalan Çekerek Irmağı ve çevresi önemli ölçüde Karadeniz ikliminin özelliklerini taşırken, Kızılırmak nehrinin önemli bir kolu olan Deliceırmak ile bu ırmağa ait kollar karasal iklime sahiptir. Göller hariç yüzölçümü 14.123 km 2 olan Yozgat ın, deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1.317 metredir. Yozgat, idari olarak 14 (merkez dahil) ilçe, 36 belediye, 219 mahalle ve 572 köyden oluşmaktadır. (Kaynak: https://www.e-icisleri.gov.tr/anasayfa/mulkiidaribolumleri.aspx)
5 NÜFUS Yozgat, nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye nin 46 ncı büyük ili konumundadır. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2016 yılı sonuçlarına göre 421.041 olan il nüfusu, ülke nüfusunun %0.53 ünü oluşturmaktadır. Yozgat il genelinde km² ye 31 kişi düşmektedir. Türkiye de ise km² ye düşen kişi sayısı 104 olup, Yozgat ilinde nüfus yoğunluğu Türkiye nüfus yoğunluğu ortalamasının oldukça altındadır. Yozgat ta son 10 yıllık nüfus artış hızı incelendiğinde 2016 yılına kadar negatif seyrederken 2016 yılında nüfus artış hızı 3,81(binde) olarak gerçekleşmiştir. Yozgat İli Siyasi Haritası YOZGAT TÜRKİYE Yüzölçümü (km 2 ) 14.123 783.562 Nüfus (2016) 421.041 79.814.871 Nüfus Yoğunluğu (2016) 31 104
6 Bunları biliyor musunuz? Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları na göre, Türkiye genelinde 1 milyon 173 bin 173 Yozgatlı yaşıyor. Yozgat ta 372 bin 030 Yozgatlı yaşarken, nüfusunun iki katına yakın 801 bin 143 kişi de il dışında yaşıyor. Yozgatlıların en çok yaşadığı illerin başında 361 bin 908 ile Ankara gelirken, ikinci sırada 145 bin 822 kişi İstanbul, 60 bin 558 ile de Kayseri üçüncü sırada yer alıyor. (2016) Nüfusun yerleşim yerlerine göre dağılımı incelendiğinde, 2016 ADNKS sonuçlarına göre Yozgat il nüfusunun %63.73 ünün şehirlerde, %36.27 sinin de köy ve beldelerde yaşadığı görülmektedir. Şehir nüfusunun en fazla olduğu ilçeler, Merkez, Çandır ve Yerköy dür. 2016 ADNKS sonuçlarına göre nüfus büyüklüğü açısından, en büyük ilçeler sırasıyla Merkez ilçe Sorgun, Akdağmadeni ve Yerköy dür. Nüfus büyüklüğü açısından en az nüfusa sahip ilçeler Yenifakılı ve Çandır dır. Yozgat, Türkiye geneline kıyasla şehirleşme oranının az olduğu illerimiz arasındadır. Ancak Sorgun, Yerköy, Akdağmadeni ve Boğazlıyan çevre illerdeki ilçelere kıyasla büyük ilçelerdir. İlimizde nüfus Yozgat geneline dengeli dağılmış durumdadır. Türkiye ve Yozgat ta Dönemler İtibarıyla Şehir Nüfusu Oranları (%) 1927 1935 1950 1965 1980 1990 2000 2008 2012 2016 Türkiye 24.2 23.5 25.0 34.4 43.9 59.0 64.9 75.0 77.3 92.3 Yozgat 8.6 8.3 9.6 15.4 24.6 36.0 46.1 55.1 58.7 63.73 Kaynak: TÜİK
7 SOSYAL GÖSTERGELER EĞİTİM 2016 yılı ADNKS Sayımı sonuçlarına göre, 15 yaş ve üzeri nüfus toplamı üzerinden, okuryazar oranı %94.36 olan Yozgat ta, okuma yazma bilmeyen 18.070 kişi, okuma yazma bilen 294.864 kişidir. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı ise % 5.64 tür. İlde ilköğretim düzeyinde özel okul ihtiyacı mevcuttur. Yeni açılacak olan ilkokul ve ortaokul düzeyindeki özel okulların talep göreceği düşünülmektedir. 500.000 TL ve üzerindeki özel okul yatırımları için Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alınabilmektedir. YOZGAT BOZOK ÜNİVERSİTESİ 01 Mart 2006 tarihinde Erciyes Üniversitesi ne bağlı olarak eğitim veren fakülte ve yüksekokullar Bozok Üniversitesi ne bağlanarak müstakil bir yapı kazanmıştır. Bozok Üniversitesi 2016- eğitim-öğretim yılında 10 fakülte, 6 yüksekokul, 9 meslek yüksekokulu ve 3 enstitü, 1 araştırma ve uygulama hastanesi ile hizmet vermeye devam etmektedir. Fakültelerden; Fen Edebiyat Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Tıp Fakültesi ve Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi eğitim öğretime devam etmektedir. İlahiyat Fakültesi 2012-2013 eğitim öğretim yılında ilk kez öğrenci kabul ederek eğitime başlamıştır. Bozok Üniversitesi nin kurulduğu yıl olan 2006 yılında 4.810 öğrencisi varken, 2016 yılına geldiğimizde öğrenci sayısı 16.118 öğrenciye ulaşmıştır. Toplam öğretim üyesi sayısı 781 dir. Bozok Üniversitesi nin hızla artan öğrenci miktarı göz önüne alındığında, Yozgat ta 100 kişilik öğrenci yurdu yapılması durumunda Ekonomi Bakanlığından bölgesel teşvik alınabilmektedir.
8 SAĞLIK Yozgat ta 14 ü kamu, 1 i üniversite ve biri de özel olmak üzere toplam 16 hastane bulunmaktadır. Hastanelerdeki fiili yatak kapasitesi, 25 si özel hastanelere ait olmak üzere toplam 1100 dür. Yozgat ta, yüz bin kişi başına hastane yatak sayısı 213 olup, 266 olan Türkiye ortalamasının altındadır(2015 TUİK). Bu da sağlık hizmetleri açısından ilin Türkiye geneline göre biraz daha iyileştirmeye ihtiyaç olduğuna işaret etmektedir. İlimiz nüfusa oranla sağlık personeli ve hastane sayısı Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. İlimizde sadece 1 özel hastanenin olması ve 500.000 TL ve üzerinde yatırımlarda Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alınabiliyor olmasından dolayı yapılacak olan yeni hastane yatırımları, yatırımcılar açısından cazip görülmektedir. Devlet Hastanesi Sayısı 14 (8 Devlet Hastanesi, 6 İlçe Hastanesi) Aile Sağlığı Merkezi 49 Toplum Sağlığı Merkezi 14 Sağlık Evi Sayısı 94 Sağlık İstasyon Sayısı 0 Verem Savaş Dispanseri 1 Özel Hastane 2016 1 Fiili Yatak Kapasitesi 2016 975 yatak Sağlık Bakanlığı, 100 yatak Üniversite Hastanesi, 25 yatak Özel Hastane. Toplam 1100 Yatak Sağlık Bakanlığı- Acil İstasyon Sayısı 26 Sağlık Bakanlığı- Ambulans Sayısı 56 Kaynak: Yozgat Valiliği İl Geneli Personel Durumu 2016 Uzman Hekim Sayısı 118 Pratisyen Hekim Sayısı 267 Diş Hekimi Sayısı 58 Diğer (Hemşire, ebe, teknisyen, sağlık memuru vb.) 1855 Toplam Sağlık Hizmetleri Sınıfı Personel Sayısı 2298 Kaynak: Yozgat Valiliği
9 TARIM VE HAYVANCILIK Yozgat ilinde, içerisinde bulunduğu İç Anadolu nun karasal iklimi egemendir. İl alanının önemli bir bölümünü kaplayan Bozok Platosu, Güney ve Kuzey Anadolu dağ sistemleriyle deniz etkilerine kapatılmıştır. Bu nedenle, yazla kış ve geceyle gündüz arasında ısı farkları yüksektir. Bu sert iklim koşulları Yeşilırmak Havzası na giren Çekerek Vadisi nde biraz yumuşamaktadır. Bu kesimlerde az da olsa Karadeniz ardı iklim etkileri görülmektedir. TARIM Yozgat tarımında tahıl üretimi egemendir. Tahıl kuru koşullarda üretilmekte olup, eskiye göre biraz azalmış olmakla birlikte nadaslı kuru tarım görece yaygındır. Tahıllardan en çok ekilenler buğday, arpa ve çavdardır. Tahıllarla birlikte son dönemler sanayi bitkileri özellikle de şekerpancarı üretimi ilde büyük önem taşımaktadır. Tarıma Elverişli Arazi (ha) 605.614 Sulanabilir arazi (ha) 751.026 Etüd edilen arazi (ha) 133.359 Sulamaya elverişli arazi 119.826 Ekonomik olarak sulanabilir arazi (ha) 85.037 Toplam sulama alanları (işletmede) (ha) 115.601 Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü YOZGAT TA ÖNE ÇIKAN TARIM ÜRÜNLERİ Yozgat İli tarımsal üretim açısından önde gelen iller arasında yer almaktadır. Toplam ekilebilir alanın büyük kısmında buğday ekimi yapılmaktadır. Nadasa bırakılan alanlarda aspir ekimi ve hayvancılığın daha fazla gelişmesi için yem bitkisi ekimi yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Sulanabilir alanlarda ise şeker pancarı, patates üretimi yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Yozgat ili Aydıncık ilçesi soğan ekimi ile öne çıkmaktadır. Kabalı ilçesinde devam eden meyvecilik projesi ile birlikte meyve üretiminde de belirgin bir artış gözlemlenecektir.
10 Yozgat İli Tarımsal Üretim Değerleri(TL, 1000) 2014 Bitkisel üretim Canlı hayvanlar Hayvansal ürünler 1.008.714 874.513 383.642 2015 Bitkisel üretim Canlı hayvanlar Hayvansal ürünler 1.326.712 1.019.594 427.068 Kaynak: TÜİK Yozgat İli Öne Çıkan Tarım Ürünlerinin Durumu ÖNE ÇIKAN ÜRÜNLER TÜRKİYE SIRALAMASI ÜRETİM MİKTARI (TON) Yeşil Mercimek 1. 4.342 Şeker Pancarı 2. 1.789.001 Aspir 6. 1.910 Nohut 8. 20.798 Buğday(durum) 5. 225.740 Korunga(Yeşil Ot) 14. 23.340 Kaynak: TÜİK(2016)
YOZGAT HAYVANSAL ÜRETİM İlimizde toplam 206.035 adet (2016) büyükbaş hayvan, 312.306 küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Hayvansal üretime ait veriler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Kültür Arazisi ( Tarla+Mera+Orman) Ha 1.412.300 Büyükbaş Hayvan Sayısı (Sığır+Manda) 206.035 Küçükbaş Havyan Sayısı (Koyun+ Keçi) 312.306 Kümes Hayvancılığı 747.825 11 Et Üretimi Ton/Yıl Süt Üretimi Ton/Yıl 10.043(Sığır + Koyun) 254.303(Sığır + Koyun) Yumurta Üretimi (Adet/Gün) 753.238 Arı Kovan Sayısı 31.210 Bal Üretimi Kg/yıl 385 Ton Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü YOZGAT KÜLTÜR BALIKÇILIĞI İlimizde ağırlıklı olarak alabalık üretimi yapılmaktadır. Kafes ve havuz balıkçılığı yapılan ilimizde toplam üretim kapasitesi 1700 ton/yıl ı bulabilmektedir. Yeni yapılan Çekerek Barajı, Musabeyli barajları ile ilimiz kültür balıkçılığı için cazip bir il haline gelmektedir. İlimizde 500.000 TL ve üzerinde bir yatırımla su ürünleri yetiştiriciliği yapan bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir.
12 KABALI KÖYÜ MEYVECİLİK ENTEGRASYON PROJESİ Deveci Havzası 2009 yılında SWOT analizi sonucunda bir fikir olarak doğmuştur. Kadışehri ilçesinin Kabalı köyünde toplam 10.920 da faaliyete geçmiştir. Projede sulama ve gübreleme tam otomasyonlu-radyo frekans sistemi içeren damla sulama sistemi kullanılmaktadır. Türkiye nin sulama amaçlı en büyük membran havuzu (25000 Ton su kapasiteli) yapılmış ve yine ilk defa Kamu, Özel Sektör ve vatandaş işbirliği ile proje gerçekleştirilmiştir. Güncel durumda Yönetim; Bozok Tarım Ürünleri Üretim Paz. Tic. A.Ş. tarafından, İşletmecilik; KA- BALI (isim Kabalı olarak Ticaret sicil gazetesi ile değiştirildi) Tarım Ürünleri San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından yapılmaktadır. Tamamı 10.920 dekar olan projenin 1. Etabı İlk etap olan 5.640 dönüm de 1000 dekar alanda 47.772 adet kiraz, 2700 dekar alanda 276.021 adet yarı bodur elma, 160 dekar alanda 44.113 adet tam bodur elma, 900 dekar alanda muhtelif 25.150 adeti şeftali-nektarin 17.900 adet ise armut fidanı dikilmiştir. 350 çiftçi tek bir işletme olmuş ve 500-650 kişi arasında ek bir istihdam sağlamaktadır. Arazi birleştirme olduğu için 230 traktör yerine 20 traktör ile tarla işlemleri yapılabilmektedir. Kabalı ilçesinin bulunduğu Deveci Havzası 175.000 da alanı ile çok daha büyük bir potansiyele işaret etmektedir. Havza nın iklimi yeni meyvecilik projeleri için uygundur. Meyve suyu üretimi yapan firmalar içinde de cazip bir bölgedir.
13 Kabalı Köyü Meyvecilik Entegrasyon Projesi nin gerçekleştiği alan ve projenin büyüyebileceği alan İlimizde 1.000.000 TL ve üzerinde bir yatırımla meyve suyu üretim tesisi açan bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir. JEOTERMAL SERACILIK Sorgun ilçemizde 25.000 m² kapalı alana sahip topraksız seracılık yapan bir tesis bulunmaktadır. Ayrıca Boğazlıyan ilçesinde 50.000 m2 kapalı alana sahip bir sera işletmesi faal olarak çalışmaktadır. Yozgat ikliminin soğuk olmasından dolayı seracılık faaliyetleri için minimum 48 o C sondaj su sıcaklığı gerekmektedir. İlimizde 10 dekar ve üzerinde bir yatırımla sera açan bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir.
14 TIBBİ AROMATİK BİTKİLER Yozgat il, ilçe ve köylerinde yapılan araştırmalar sonucunda bölgenin tamamında yabani nane ve kekik bitkisinin yetişmekte olduğu saptanmıştır. Bölgenin genelinde yayılış gösteren yabani nane, dere yatakları ve sulak arazilerde kekik ise, dağlık arazilerde kıraç alanlarda ve meralarda yetişme ortamı bulmuştur. Ekinezya ilkbahar aylarında bazı bölgelerde çok az olarak doğal ortamında yetişmektedir. Bölgede karabuğday bitkisinin doğal yetişme alanı bulunmamaktadır. Fakat Yozgat ilinin Sarıkaya ilçesinin Akbucak köyünde profesyonel anlamada ilk olarak ekinezya ve karabuğday bitkilerinin yetiştiriciliği yapılmıştır. Akbucak köyünde yetiştiriciliği yapılan ekinezya ve karabuğday bitkilerinin toprak ve iklim özelliklerine uyumları dikkat çekmiştir. Bu bitkilerin hasadıyla birlikte oldukça önemli oranlarda verim alınmıştır. Yozgat il, ilçe ve köylerinde yapılan araştırmalar, çalışmalar ve incelemelerle birlikte elde edilen veriler doğrultusunda bölgenin tıbbi ve aromatik bitki florasının oldukça zengin olduğu ve yetişme alanı olarak uygun olduğu anlaşılmıştır. Bölgede toprak, tarım arazileri, sulu alan ve ulaşım gibi koşullar göz önüne alındığında tıbbi ve aromatik bitkilerin yetiştiriciliğinin yapılacağı en uygun yetişme alanları; Yerköy, Sorgun ve Sarıkaya ilçeleri olarak tespit edilmiştir. ORAN Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan Tıbbi Aromatik Bitkiler Raporunda da yer alan bilgiye göre, Yozgat ta yetişen ve CITES SÖZLEŞMESİ kapsamında kırmızı kitapta yer alan nadir çiçek türleri: Şakayık Orchis Coriophora Anacamptis Pyramidalis Kayseri Dağçayı Salep Çiçeği Ophrys Mammosa Ophrys Oestrifera TKDK Destekleri Süt üretimi, et üretimi, arıcılık ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği yapan işletmeler Yozgat TKDK İl Müdürlüğünden proje karşılığında hibe desteği alabilmektedirler.
SANAYİ Yozgat kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamındadır. Yozgat ilinde ağırlıklı üretim; gıda, konfeksiyon, metal işleme, tuğla ve hazır beton gibi üretim kollarıdır. İlimizde, 6948 Sayılı Sanayi Sicil Kanunu kapsamında 2016 yılı itibariyle toplam 549 adet işletme bulunmaktadır. ORAN Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan Yozgat İmalat Sanayi raporunda yer alan İmalat Sanayi Değerlendirme anketi sonuçlarına göre elde edilen bazı çıktılar şu şekildedir; 15 Yozgat imalat sanayinde faaliyet gösteren firmaların çoğunluğu limited şirketi olarak kurulmuştur. Yozgat imalat sanayinde faaliyet gösteren firmaların üretim konuları ağırlık olarak düşük-orta teknoloji düzeyine sahiptir. Yozgat ilinde faaliyette bulunan bir firmanın en önemli avantajları kamu desteğinin varlığı ve hammadde teminindeki kolaylıklardır. Firmaların çoğunluğu bölge kısıtı olmaksızın Türkiye geneline satış yapabilmektedir. Firmalar makine-ekipman ihtiyaçlarını ağırlıklı olarak yurt içinden temin etmektedirler. Firmalar daha çok yurt içi pazarlara dönük faaliyette bulunmaktadırlar. Firmaların üretimlerinde ithal girdi kullanımı oldukça düşüktür.
16 Yozgat daki Firmaların Sektörel Dağılımı Kaynak: Yozgat İl Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü ( 2016 )
YOZGAT OSB Organize Sanayi Bölgesi Yozgat -Ankara Karayolunun 26 Km sinde Yerköy İlçesi Harkaşan Köyü yol ayrımında 150 hektar alan üzerine kurulmuştur. Bölgenin alt yapı alışmalarına 1996 yılında başlanmış olup 1997 yılında sanayiciye arsa tahsisleri başlamıştır. Organize Sanayi Bölgemiz Yozgat-Ankara E-88 Devlet Karayolu üzerinde Saray Beldesi Har kaşan köyü yol ayrımında İl merkezine 26 Km mesafede 1.493.256 m2 alan üzerine kurulmuştur. Bölgenin ulaşımı ise Devlet Demir yoluna 13 Km, Hava yolu ulaşımında Ankara Esen boğa Hava alanı Bölgemize 195 Km, Deniz taşımacılığında Mersin limanına 420 Km mesafededir Bölgeye en yakın Gümrükler Çorum 110 Km, Kayseri 160 Km mesafededir. 17 Toplam Alan (hektar) 150 Sanayi Parseli Sayısı 96 Tahsisli Parsel Sayısı 81 Tahsisli Firma sayısı 48 Üretimdeki Tesis Sayısı 32 Arsa fiyatı (TL/m2) 1 Kaynak: OSB Müdürlüğü KALE SERAMİK ÖZEL İHTİSAS OSB Kaleseramik Özel OSB Yozgat- Yerköy Karacaşar mahallesi, Köprübaşı Mevkiinde 52 hektar alan üzerinde 22 adet sanayi parseli üzerine kurulmuştur. 22 parselden 7 tanesi tahsisli olup toplam metrekare alanın %60 ına yakınını bu parsellerden oluşmaktadır. Kale Seramik Özel OSB içerisinde Kalekim Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik A.Ş. firmaları bulunmakta olup OSB de yaklaşık 220 kişi istihdam edilmektedir.
18 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ Yozgat İli Küçük Sanayi Siteleri Doluluk Oranları (20.04. Tarihi İtibariyle) aşağıdaki gibidir. Sıra No 1 Adı Faaliyete Başladığı Yıl Toplam Alanı (Hektar) Toplam İşyeri Sayısı Dolu İşyeri Saysı Boş İşyeri Sayısı Doluluk Oranı (Ortalama) İstihdam Yozgat (Merkez) 100. Yıl K.S.S. Ve 2. kısım 1998 227.000 331 331 0 100% 1.529 2 Akdağmadeni K.S.S. 1998 69.588 146 146 0 100% 438 3 Yerköy İnan K.S.S. 1998 95.000 224 224 0 100% 732 4 Yerköy 100. Yıl K.S.S. 1998 61.000 202 90 112 44% 180 5 Sorgun Yeşilova K.S.S. 1987 31.125 243 243 0 100% 972 6 Şefaatli K.S.S. 1996 77.310 164 90 74 54% 180 7 Boğazlıyan-Boğazköy K.S.S. 2005 115.000 198 198 0 100% 396 8 Çekerek K.S.S. 1993 18.000 73 73 0 100% 146 9 Sarıkaya ATA K.S.S. 2000 160.000 176 176 0 100% 528 TOPLAM 1.757 1.571 186 5.101 Kaynak: Yozgat Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü GIDA Yozgat ekonomisinin tarım ve hayvancılık sektörlerine dayalı gelişimi, ilde imalat sanayinin de gıda ürünleri işleme sektöründe gelişimine neden olmuştur. Yozgat ta gıda ürünleri sektöründe sanayi siciline kayıtlı 2016 yılı itibariyle 44 işletme bulunmakta olup, ilde toplam istihdamın %28,2 si gıda ürünleri sektöründedir. Yozgat için diğer gıda maddelerinin imalatı içerisinde şeker, soslar, hazır yemek gibi gıda maddelerinin imalatını içeren üretim konuları yer almaktadır. Yozgat ta gıda işletmeleri daha çok Merkez, Sorgun, Boğazlıyan, Yerköy, Akdağmadeni ve Sarıkaya ilçelerinde yoğunlaşmıştır. Yozgat sanayi tesislerinin en büyük payının gıda sektörüne ait olmasına rağmen, ilin tarımsal ürünlerinin işlenerek daha yüksek katma değerli sınai ürünlere dönüştürüldüğü tesislere gerek duyulmaktadır. İlin tarımsal ürünlerinin gerek iç gerekse dış pazarlara
sunumunda önemli olan soğuk hava depoları bulunmamaktadır. İlde soğuk hava depoları ve soğuk zincir ve tarımsal ürünlerin ambalajlanma ve paketlenmesine yönelik işletmelerin varlığına gerek duyulmaktadır. İlimizde 1.000.000 TL ve üzerinde bir yatırımla gıda ürünleri üreten bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir. YOZGAT KONFEKSİYON ALTYAPISI Yozgat ili genelinde 2016 yılında Bilim Sanayi ve Teknoloji il müdürlüğü verilerine göre 14 firma hazır giyim üzerine çalışmaktır. Bu firmalarda 1500 kişinin üzerinde imalat işçisi istihdam edilmektedir. 19 İlimizde 500.000 TL ve üzerinde bir yatırımla giyim eşyası üretimi yapan bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir. YOZGAT TUĞLA ÜRETİMİ Tuğla hammaddesinin il içerisinden çıkmasından ve Yozgat ilinin merkezi konumundan dolayı tuğla üretimi rekabet edebilir durumdadır. Ayrıca Bims hammaddesi ponzanın ilimizden ve civar illerden çıkarılıyor olması Yozgat ın rekabetçiliğini artırmaktadır. İlimizde tuğla üretimi Sorgun ilçesinde yoğunlaşmaktadır. Bölgeye yakın illerden Nevşehir ve Kayseri den çıkan Ponza işlenerek yalıtım tuğlası alternatif bir yatırım olabilir. YOZGAT METAL EŞYA ÜRETİMİ Yozgat OSB içerisinde merkezi kalorifer kazanları, brülör, sıcak su ve yağ kazanları, ütü masası, sac dolaplar, römork markası vb. ürünler üreten firmalar bulunmaktadır. Ayrıca beyaz eşya ürünleri, bakır üzerine nitelikli eşyalar, kamyon karoseri üretimi yapan OSB dışında da firmalar mevcuttur. Yozgat genelinde tarım aletleri sektörüne yönelik römork, kültivatör, tırmık, traktör kepçesi ve yem karıştırıcı gibi ürünler üreten birçok firma bulunmaktadır. Yozgat ihracatının büyük kısmı metal ürünlerinin ihracatı kaynaklıdır. İlimizde 1.000.000 TL ve üzerinde bir yatırımla metal eşya üretimi yapan bir firma Ekonomi Bakanlığı ndan bölgesel teşvik alabilmektedir.
20 YOZGAT ŞEKER FABRİKALARI İlimizde Kayseri Şeker Fabrikasına bağlı, Boğazlıyan Şeker Fabrikası ve Türkiye Şeker Fabrikalarına bağlı Yozgat Şeker Fabrikası (Sorgun) bulunmaktadır. Bu iki fabrikada dönemsel olarak değişmekle birlikte 1327 personel çalışmaktadır. (Sorgun da 327, Boğazlıyan da ise 1000 kişi.)bölgede üretilen şeker pancarları bu fabrikalarda işlenmektedir. MADEN ÜRETİMİ Yozgat ta madencilik sektöründe endüstriyel hammaddeler öne çıkmaktadır. İldeki başlıca endüstriyel hammaddeler kireçtaşı (kalker), feldspat ve kaya tuzudur. Bunlara ek olarak kuvarsit, tuğla-kiremit hammaddeleri, fluorit, bazalt, çimento hammaddesi marn ile grafit ildeki önemli endüstriyel hammaddelerdir. İnşaat sektörü açısından önemli bir hammadde kaynağı söz konusudur. Enerji hammaddesi olarak Yozgat ın Sorgun ilçesinde de önemli linyit sahaları mevcuttur. Son zamanların önemli gündem maddelerinden biri olan nükleer santrallerin hammaddesi uranyum için de Sorgun da çalışmalar bulunmakta, buradaki rezervin Türkiye rezervinin yarısı kadar olduğu tahmin edilmektedir. Yozgat ta bulunan bazalt rezervinin hızlı tren hattı da dâhil kullanılabileceği alanlar incelenerek, sektöre katkı sağlanması mümkündür. Maden Adı Rezerv Birim Çimento 50 Milyon Ton Demir 109.100.000 Ton Feldspat 253.298.750 Ton Florit 50.000 Ton Grafit 134.442 Ton Kaya Tuzu 107.000.000 Ton Kireçtaşı 16.612.525 Ton Kuvarsit 3.403.125 Ton Manganez 500 Ton Tuğla-Kiremit 80-90 Milyon Ton Uranyum 3.852 Ton Kaynak: MTA
Sorgun ilçesinde linyit kömürü çıkarılmaktadır. Sorgun ilçesinde çıkarılan linyit kömürü şeker fabrikalarında ve tuğla fabrikalarında ısıtma maksatlı olarak kullanılmaktadır. Atık olarak oluşan kömür tozlarının kimyasallarla karıştırılarak alternatif bir yakıt oluşturulması mümkün olabilmektedir. Bunları biliyor musunuz? Türkiye nin en zengin uranyum yatakları Yozgat ın Sorgun ilçesine bağlı Akoluk, Temrezli ve Mehmetbeyli köyleri arasındaki bu bölgede bulunmaktadır. 21 Ekonomi Bakanlığı Madencilik Teşvikleri Yeni teşvik sistemini oluşturan, 15/06/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe koyulan, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 17.maddesinin g fıkrası gereğince Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları öncelikli yatırım konuları arasındadır ve hangi bölgede olursa olsun 5 inci bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir. Ancak bu yatırımlar, 6 ncı bölgede yer almaları halinde bulunduğu bölge desteklerine tabidir. İlimizde maden çıkarma veya işlemeye yönelik bir yatırımın bölgesel teşviklerden faydalanabilmesi için asgari 500.000 TL yeterli olmaktadır. İlimizde madencilik üzerine alt yapısı düşünüldüğünde yeni teşvik sistemi çok cazip imkânlar sunmaktadır. Madencilik kapsamında blok mermer çıkarılması, traverten çıkartılması ve işlenmesi gibi alanlarda bu kapsamda bölgesel desteklerden faydalanabilmektedir.
22 KÜLTÜR VE TURİZM Yozgat E 88 karayolu üzerinde bulunması ve özellikle Hattuşaş(Hitit Medeniyeti Başkenti) a yakın olması ve Hattuşaş ile Kapadokya yı birbirine bağlayan Atatürk yolunun il merkezinden geçmesi nedeniyle yabancıların uğrak yeridir. Bozok yaylası olarak da adlandırılan ve ilkçağlardan beri yerleşim yeri olan Yozgat, bozulmamış doğası, misafirperver ve sıcakkanlı insanları, sahip olduğu tabiat güzellikleri, mesire yerleri, yüksek ovaları, tarihi, kültürel, turistik değerleri ve kaplıcalarıyla gezilip görülmesi gereken en güzel illerimizden biridir. Türkiye nin ilk Milli Parklarından olan çamlık Milli Parkı, Akdağ Ormanları, Şebekpınarı Mesire alanı, Kazankaya Vadisi, ve Gelingüllü barajı gibi yerler spor, dinlence ve piknik alanlarıdır. DİKKAT Ekonomi Bakanlığı Destekleri Yeni teşvik sistemini oluşturan, 15/06/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe koyulan, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 17.maddesinin ç fıkrası gereğince Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımlarından bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları öncelikli yatırım konuları arasındadır. İlimizde Boğazlıyan, Sarıkaya, Sorgun ve Yerköy Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri arasındadır. DİKKAT TKDK Kırsal Turizm Destekleri Mikro/küçük girişimciler veya çiftçiler tarafından kurulacak pansiyon, konaklama ve restoran hizmetlerinin gelişimi, çiftlik turizmi tesislerinin kurulması ve geliştirilmesi ve turistik rekreasyonel faaliyetler(sportif aktiviteler, doğa gezisi, tarihi geziler gibi ) için kurulan tesislerin gelişimi için destekleme yapılmaktadır. Yozgat 1. Uygulama Dönemi illeri arasındadır. Destek Miktarı 15.000 Euro- 500.000 Euro arasında değişmektedir. Eş finansman yöntemi ile destekler verilmektedir.
YOZGAT YEMEK KÜLTÜRÜ Şehrin yöresel yemekleri; Testi kebabı, Tandır kebabı, Arabaşı, Madımak yemeği, çörek, bazlama katmer, eriştedir. Parmak çörek de Yozgat a mahsus özel bir ekmek türüdür. ÇAMLIK MİLLİ PARKI Yozgat ın en tanınmış ormanı Yozgat Çamlığı dır. Milli Park olup devlet tarafından korunmaktadır. Türkiye nin ilk milli parkıdır. Bugün 800 hektarlık bir alana yayılan Yozgat Çamlığı Millî Parkında, en önemli tür karaçamdır. İçerisinde bulunan çam çeşidinin bir benzerinin sadece Kafkaslarda olduğu bilim adamlarınca tespit edilmiştir. Çamlık Milli Parkı ında doğa yürüyüşü, foto safari, bisikletturu, dağ bisikletçiliği, kuş gözlemi gibi faaliyetler yapılabilmektedir. 23 KAZANKAYA KANYONU VE DİĞER TARİHİ ALANLAR Aydıncık ilçesinde bulunan ve son yıllarda düzenledikleri festivaller ve tanıtım faaliyetleriyle kanyon, iç ve dış turizmin dikkatini çekmeyi başlamıştır. 710 kilometre uzunluğundaki kanyonun eşi benzeri bulunmamaktadır. 136 metre uzunluğundaki kayalarla çevrili olan kanyon, 650 rakımı ile de doğa harikası bir yerleşim bölgesidir. Doğusunda 1363 m yüksekliğindeki Alan Dağları, batısında ise Malbelen tepesi yer almaktadır. Kazankaya boğazından Yeşilırmak ın bir kolu olan (Antik adı Scylax) Çekerek ırmağının her iki yanında yükselen kayalar üzerinde duvar kalıntıları, hatıl oyuklar ve merdiven basamakları görülmektedir. Kayalardan biri üzerinde, ırmağın yatağından 1,5 m yüksekliğinde anıtsal bir tanrıça kabartması görülmektedir. Kazankaya kanyonu doğal ve kültürel kaynak değerleriyle biyolojik çeşitlilik açısından zengin; dağcılık yürüyüş, foto safari, rafting vb. sporlar için uygun, heyecan dolu eko turizm potansiyeli yüksek her açıdan keşfedilmeyi bekleyen bir doğa harikasıdır. HATTUŞA ANTİK KENTİ Günümüzden 5 bin yıl öncesine ait kültürel verilere rastlanan Boğazkale de, ilk organize devleti kuran Hititlerin, ilk başkenti Hattuşa bulunmaktadır. Hattuşa Anadolu nun kalbinde, Birleşmiş Milletler Eğitim, Kültür ve Bilim Kuruluşu UNESCO listesinde, bugün milyonlarca turist çeken Venedik, Şam, Kudüs, Toledo ve Roma gibi büyük tarihi kentlerin arasında 176. sırada kayıtlıdır. UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine alınmış ülkemizdeki 9 değerden biridir. Bölge 1988 yılında Tarihi Milli Parklar statüsüne alınmıştır. Bugüne kadar bulunmuş olan 31.519 adet çivi yazılı tablet halen İstanbul daki Müzeler (Eski Şark Eserleri Müzesi, Arkeoloji Müzesi), Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile Çorum ve Boğazkale Müzelerinde korunmaktadır. Çorum ilçesi olan Boğazkale Yozgat a 40 km mesafededir.
24 TAVİUM ANTİK KENTİ Bir Galat kenti olan Tavium, Yozgat ın 30 km batısındaki Büyüknefes köyünde yer alır. Yerleşim MÖ 4000 yılından itibaren iskân edilmiş ve Hitit döneminde gelişerek Taviniya olarak anılmaya başlanmıştır. Burası Hitit başkenti Hattuşa ya sadece 20 km mesafededir.tavium MÖ 3. yüzyılda, Tuna bölgesi kökenli bir Kelt (Galatlar) kavmi olan Trokmiler tarafından yeniden iskân ve inşa edilmiştir. Kent İç Anadolu Bölgesinde Trokmilerin yaşadığı Orta Kızılırmak Yöresinin ticaret merkezi ve başkenti konumundaydı. Diğer tarihi alanlar; Behramşah Kalesi, 13.yüzyıl Çeşka yer altı şehri, 13.yüzyıl Kerkenez antik şehri, MÖ 600 Akdağmadeni Kilisesi. 1862 Çapanoğlu Cami, 1779 Saat Kulesi, 1897 Karabıyık Köprüsü 1516 YOZGAT KAPLICALARI İlimizde il merkezi ve 13 ilçeden 7 sinde termal kaplıcalar mevcuttur. Sarıkaya, Boğazlıyan Cavlak, Sorgun ve Yerköy ilçelerimiz Turizm Merkezi ilan edilmiştir. SARIKAYA KAPLICALARI Yapılan tahlillerde oligometalik su grubundadır. Nevrit, Nevroloji, Kronik Romatizmal Hastalıklar, Kırık Çıkık ve Kadın Hastalıklarına iyi geldiği tespit edilmiştir. SORGUN KAPLICALARI VE YERKÖY KAPLICALARI Suyu klorürlü, Sülfatlı (daha ziyade Sodyum Sülfat) sular grubundadır. Nevrit, Nevroloji, Kronik Romatizmal Hastalıklar, Kırık Çıkık ve Kadın Hastalıklarına iyi geldiği tespit edilmiştir. BOĞAZLIYAN (CAVLAK) KAPLICALARI: Suyu Bikarbonatlı Clorürlü ve Sülfatlı sular grubundadır. İdrar, Mide, Bağırsak Hastalıkları, Kronik Romatizmal Hastalıklar, Kırık Çıkık ve Kadın Hastalıklarına iyi geldiği tespit edilmiştir.
ENERJİ DOĞALGAZ TÜKETİMİ Yozgat doğalgaz dağıtım bölgesinde bulunan Yozgat şehir merkezi, Sorgun ve Yerköy ilçelerine 2006 sonunda, Yozgat Organize Sanayi Bölgesine 2007 yılında, Boğazlıyan ilçesine ise 2008 yılında doğal gaz verilmeye başlanılmıştır. yılı içinde Sarıkaya ilçesine doğalgaz götürülmesi çalışmalarına başlanılmıştır. JEOTERMAL ENERJİ Sorgun da 1500 konut jeotermal kaynaklarla ısıtılmakta olup, ısıtma sonucu kısmen soğuyan su seralara verilmektedir. Yozgat ta açılan sondaj sıcaklıkları 29-82 0 C arasında değişmektedir. 25 İlimiz jeotermal enerji açısından yüksek potansiyele sahiptir. Yozgat ilinin Sorgun, Sarıkaya, Saraykent, Yerköy, Yenifakılı, Boğazlıyan, Akdağmadeni, Merkez-Çatakboğazı Jeotermal su potansiyeline sahip, jeotermal alanlarıdır. Jeotermal kaynaklar konut ısıtmada ve termal turizmde, seracılıkta kullanılmakta, yeni yatırımlar ve projelerle bu alanlarda ve farklı alanlarda kullanımının artırılması hedeflenmektedir. Yozgat merkez de jeotermal kaynağın kullanıldığı Kadınlar Termal Aqua Park ve Spor Merkezi yılında açılmıştır. YENİLENEBİLİR ENERJİ Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünün (YEGM) verilerine göre Yozgat ilinde Kurulabilecek Rüzgâr Enerjisi Santralı Güç Kapasitesi aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: Rüzgar Enerjisi Yozgat ta Sorgun-Akdağmadeni hattı potansiyele sahip görünmektedir. 50 m de Rüzgar Gücü (W/m 2 ) 50 m de Rüzgar Hızı (m/s) Toplam Alan (km 2 ) Toplam Kurulu Güç (MW) 300-400 6.8-7.5 215,30 1.076,48 400-500 7.5-8.1 0,00 0,00 500-600 8.1-8.6 0,00 0,00 600-80 8.6-9.5 0,00 0,00 >800 >9.5 0,00 0,00 215,30 1.076,48 Rüzgar Enerjisi Yozgat ta Sorgun-Akdağmadeni hattı potansiyele sahip görünmektedir.
26 LOJİSTİK Yozgat ta, yük ve yolcu taşımacılığı kara yolu ve demir yolu ile sağlanmaktadır. Ülke genelinde olduğu gibi Yozgat ta da kara yolu taşımacılığı ulaştırma sektörü içerisinde büyük bir paya sahiptir. Yozgat, kara yolu ile komşu illere ve Anadolu ya bağlantılıdır. Uluslararası E88 kara yolu ilin ana ulaşımını sağlamaktadır. Yozgat İl sınırları içerisinde 437 Km. Devlet Yolu ve 668 Km. İl Yolu olmak üzere toplam 1105 Km yol ağı mevcuttur. İlde demir yolu ulaşımı ile Ankara-Kayseri ve Doğu Anadolu Bölgesi ne bağlantı sağlanmaktadır. İl sınırları içerisinde tamamı ana hat olan 130 km lik demir yolu ağı olup, Yerköy, Şefaatli ve Yenifakılı ilçelerinde tren istasyonu bulunmaktadır. Demiryolları Yerköy, Şefaatli, Yenifakılı ilçelerini geçtikten sonra Kayseri ye gitmektedir. Yozgat OSB nin demiryoluna mesafesi 15 km dir. Yüksek Hızlı tren Yerköy den sonra Yozgat Merkez den de geçip doğrudan Sivas iline ulaşacaktır. Hızlı tren yapımının tamamlanmasından sonra geceleri hatların yük taşımacılığında kullanılması düşünülmektedir. Hızlı tren hattının yük taşımacılığında kullanılacak olması Yozgat a ciddi bir lojistik avantaj sağlayacaktır. Yerköy, Şefaatli, Yenifakılı ilçeleri demiryolu üzerinde olduğu ve Yozgat ın Teşvik bölgesi olarak 5. bölgede olmasından dolayı Yozgat ta yapılabilecek lojistik köyü yatırımları cazip birer yatırım alanı olarak düşünülebilir.
DIŞ TİCARET İhracatın sektörel dağılımları incelendiğinde ihracattaki oranların tamamına yakınını imalat sektörünün oluşturduğu gözlenmektedir. İmalat sanayisinin alt kırılımlarına bakıldığında metal eşya sanayisi, metalik olmayan diğer mineral ürünler, ana metal sanayi, giyim eşyası ve mobilya ve diğer imalatlar sektörünün öne çıktığı söylenebilir. Yozgat ta bulunan ihracatçı firmalar ihracat kayıtlarını bağlı oldukları büyük şehirlerde veya sınır kapılarının bulunduğu illerde göstermektedirler. 27 Yozgat İli İhracat Rakamları YIL İhracat (1000 ABD Doları) : Toplam 2011 6.162 2012 9.611 2013 25.933 2014 17.298 2015 15.497 Kaynak: TÜİK
28 DEVAM EDEN KAMU YATIRIMLARI HIZLI TREN Hızlı tren Yozgat ile Ankara arası mesafeyi kısaltarak konusunda uzman akademisyenlerin, iş adamlarının, öğretmenlerin, hekimlerin ilimize gelişlerini kolaylaştıracaktır. Böylece ilimiz nitelikli eleman problemini belli ölçüde çözecektir. Ayrıca İstanbul, Konya, Bursa, Eskişehir gibi büyük illerle olan ulaşım kolaylaşması ile kalmayıp, Avrupa metropolleri ile de kesintisiz bağlantı sağlanacaktır. Toplam uzunluğu 455 km olan Ankara-Kırıkkale-Yozgat-Sivas devlet demir yolu hattının başlama ve bitiş tarihi olarak 2007-2018 yılları planlanmıştır. Ankara-Sivas Hızlı Tren Projesi Yerköy-Yozgat-Sivas Kesimi (http://tcdd.net/ankara-sivas-hizli-tren-projesi-yerky-yozgat-sivas-kesimi, 2013)
BOZOK OSB (3.OSB) Yozgat ta yatırım planına dahil edilen 3. OSB Yozgat il merkezine 13, Sorgun ilçe merkezine ise 22 kilometre mesafede olacaktır. İlimize yapılacak olan hava alanının yine bu bölgeye kurulacak olması, Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren hattının da buradan geçmesi yatırımcılar açısından büyük avantaj teşkil edecektir. YOZGAT HAVAALANI Yozgat Merkez ili sınırları içerisinde yapılması planlanan havalimanı projesi yılı için yapım işi yatırım programına alınmıştır. Bu havalimanı ile Yozgat yurt içi ve yurt dışı yerlerle daha hızlı irtibat kurabilecek ve yatırımların önündeki bir engel daha kalkmış olacaktır. İlimizin Türkiye içerisindeki konumu havacılık alanında da Yozgat a rekabetçilik katacaktır. 29 YOZGAT ŞEHİR HASTANESİ Türkiye nin ilk şehir hastanesi Yozgat a kuruldu. Özel sektör yatırımı ile yapılan Yozgat Şehir Hastanesi, 75 bin metrekarelik alan üzerine inşa edildi. Hastanenin, 475 yataklı olup, 132 poliklinik ve 36 doktor modülü olan hastanenin bünyesinde; endoskopi, radyoloji, nükleer tıp, anjiyo, diyaliz, fizik tedavi, ileri patoloji, Ketem ve Kemoterapi birimleri gibi üniteler yer almaktadır. DİĞER PROJELER Yozgat Cezaevi Kompleksi Spor Vadisi Kompleksi İnandık Barajı Sorgun Yenice Barajı Hasbek Barajı Sorgun Eymir Barajı
30 NEDEN YOZGAT? Yozgat ilinin Ekonomi Bakanlığı teşvik sınıflandırmasında 5. Bölge illeri arasında yer alması, İlin Türkiye nin tam ortasında ve kara ve demiryolu bağlantılarına yakın olması, 2018 yılında tamamlanması planlanan hızlı tren hatlarında geceleri yük taşınabilecek olması, İlin asayiş olayları açısından en güvenilir illerden biri olması, Kabalı Köyü Meyvecilik Entegrasyon Projesi gibi başarılı bir meyvecilik projesinin varlığı, İlin Ülke genelinde hububat ve baklagil üretiminde önemli paya sahip olması ve konumunun tarım ürünlerinin pazarlanmasında kolaylık sağlaması, İlin hazır giyim sektöründe deneyimli işgücüne sahip olması, Bozok Üniversitesi nin büyük şehirlere yakınlığı neticesinde öğrenci ve öğretim elemanları tarafından tercih edilebilir olması, Yozgat OSB nin 1 TL/m 2 lik arsa fiyatı ile Türkiye nin en uygun arsa fiyatlı OSB leri arasında olması, İlde jeotermal kaynakların bulunması ve bu kaynakların seracılıkta ve turizm yatırımlarında avantaj sağlaması, Musabeyli, Gelingüllü ve Çekerek barajları vasıtasıyla sulanabilir alan miktarının her geçen gün artması ve kültür balıkçılığı için fırsat oluşturması, Besi hayvancılığı açısından ilde Et-Balık Kurumunun bir şubesinin bulunması, İlde geniş hazine arazilerinin olması, İmalat yapan KOBİ vasfındaki işletmelere yönelik Orta Anadolu Kalkınma Ajansı destekleri, Süt ve et inekçiliğinin her geçen gün gelişmesi ve TKDK (Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu) desteklerinden faydalanma miktarının fazla olması, Tarım alanlarının kirlenmemiş olması, Uranyum, mangan, zeolit gibi henüz işlenmemiş madenlerin varlığı, Yozgat ili gelişim bileşenlerinin bulunabilirliği açısından kısmen yeterli bir görünüm arz etmektedir. Temelde kuruluş yeri faktörlerini içeren ve yatırımların kârlılığı ve verimliliği üzerinde etkili olan 20 gelişim bileşeninin 6 sının yeterli, 9 unun kısmen yeterli ve 5 inin de yetersiz olduğu değerlendirilmektedir.
Yozgat İli Gelişim Bileşenleri Tablosu BİLEŞENLER Coğrafi Yapı Pazara Yakınlık Kara Yolu Ulaşımı Demir Yolu Ulaşımı BULUNABİLİRLİK DÜZEYİ Yeterli Kısmen Yeterli Yetersiz P P P P 31 Teknik Alt Yapı Hava Yolu Ulaşımı P İletişim Enerji P P Sosyal Alt Yapı Eğitim Sağlık P P Turizm Kaynaklarının Bulunabilirliği Turizm Altyapı Yatırımları P P Teknoloji ve İnovasyon (Yenilikçilik) Girişimci Potansiyelinin Varlığı P P İşgücü Üst Düzey Yönetici ve Teknik Personel P P Sermaye P Hammadde P Organize Sanayi Bölgesi Küçük Sanayi Siteleri P P Üniversite-Sanayi İşbirliği P Kaynak: http://www.oran.org.tr/materyaller/editor/document/planlamabirimi/dokmerkezi/yozgat_imalat_sanayi_raporu.pdf Gerek sektörel performans analizleri, gerekse yerinde yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda, Yozgat iline yönelik kuruluş yeri faktörleri bazında analize tabi tutulacak ve öneri kapsamında yer alması öngörülen yatırım konuları aşağıda verilmektedir:
32 Önerilen Yatırım Konularının Özet Değerlendirmesi
33 Kaynak: http://www.oran.org.tr/materyaller/editor/document/planlamabirimi/dokmerkezi/yozgat_imalat_sanayi_raporu.pdf
34 TEŞVİK VE DESTEKLER EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIM TEŞVİKLERİ Bir ülkede yatırımların özendirilmesinde uygulanan teşvik unsurlarından biri de yatırım teşvik tedbirleridir. Devlet, bölgeler ve/veya iller arasındaki gelişmişlik farkını gidermek amacıyla illere farklı yatırım teşvikleri (başka bir ifadeyle Devlet Yardımları) sağlamaktadır. Yine, devlet belirli sektörlerin ülke içinde gelişmesini sağlamak amacıyla, gelişmesini istediği sektörlere (özel önem taşıyan sektörlere) farklı teşvik tedbirlerini (destek unsurlarını) uygulamaktadır. 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 19.06.2012 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren yeni teşvik sisteminin, açıklanan hedefleri ve yeni bir teşvik sistemi getirilmesinin nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: Ülkenin ekonomik büyüklüğünü artırmak, Ülkenin mal ihracatını artırmak, Kişi başına milli geliri artırmak, Üretim sektörlerinin ithalat bağımlılığını azaltmak, Yatırım döneminde vergi indirimi sağlamak, Yeni bir bölgesel haritanın çizilmesi, 2011 sonu itibarıyla azalan destek oran ve sürelerini artırmak, Desteklenen yatırım konularının gözden geçirilmesi, Stratejik ve teknolojik dönüşümü sağlayacak yatırımların desteklenmesi, En az gelişmiş bölgelerde, yatırımlara sağlanan destek miktarının artırılması. Yozgat ili yeni teşvik sistemine göre 5. Bölge de yer almakta olup, en fazla yatırım teşvik desteği verilen ikinci grupta yer almaktadır. Yozgat la birlikte 5. Bölgede yer alan ve bu noktada yatırımların yönelmesi bakımından Yozgat iline rakip olabilecek diğer iller, Aksaray, Çankırı, Kahramanmaraş, Ordu, Gümüşhane ve Giresun dur. Sosyoekonomik gelişmişlik bakımından 67. sırada olan Yozgat ın yatırım teşvikleri bakımından en fazla destek alan 6. Bölge ye alınması il için büyük kazanımlar sağlayabilecektir. Nitekim Yozgat, yıllar itibariyle yatırım teşviklerinden en az yararlanan illerin başında gelmektedir.
Yozgat İli Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı Yıllar Belge Sayısı(Adet) Toplam Yatırım(Milyon TL) İstihdam(Kişi) 2011 25 57 286 2012 25 126 714 2013 21 80 648 2014 19 120 1096 2015 23 677 1112 2016(1. Yarı Yıl) 25 102 177 35 Yozgat ili Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen destekler kapsamında 5. bölge illeri arasında yer almaktadır. Genel teşvik kapsamında, yani bölgesel teşvik kapsamına girmeyen diğer alanlarda, 500.000 TL ve üzerinde bir yatırım için Gümrük Vergisi Muafiyeti ve KDV İstisnası uygulanmaktadır. Bölgesel teşvik alanına giren yatırımlarda 6 farklı kalemde destek alınabilmektedir. Desteklenen konular arasında konfeksiyon ve metal sektörleri öne çıkmaktadır.
36 Yozgat ilinde bölgesel teşviklerden faydalanabilecek olan sektörler.
YOZGAT TKDK DESTEKLERİ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu nun Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilen Kırsal Kalkınma (IPARD) Programına ilişkin Yozgat ili süt üretimi, et üretimi, arıcılık ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve kırsal turizm alanlarında hibe desteği sağlamaktadır. 37 TKDK İl Koordinatörlüklerinin Bulunduğu İller Kaynak: TKDK web sitesi
38 DESTEKLERİ Ajansımız imalat yapan işletmelere yönelik olarak teklif çağrısı metodu ile %50 ye varan hibe desteği, kamu kurumlarına yönelik mali destek programları, araştırma ve eğitim destekleri de verilmektedir. Mali destek programlarına proje yazılarak başvurulmakta ve Program öncelikleri doğrultusunda başarılı bulunan projeler, Ajans tarafından hibe şeklinde sağlanan mali destek ile desteklenmektedir. DİĞER DESTEKLER Destekler boyutunda diğer faydalanılabilecek kurumlar aşağıdaki gibidir. KOSGEB Destekleri TÜBİTAK Destekleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Gıda, Tarım v Hayvancılık Destekleri YOZGAT YATIRIM DESTEK OFİSİ TR72 Bölgesi nde faaliyet gösteren ORAN Kalkınma Ajansı bünyesindeki Yozgat Yatırım Destek Ofisi; bölge illerinde özel kesimdeki yatırımcıların yatırım işlerinin takip edilmesi ve izlenmesi, yatırımcıların önüne çıkan engellere çözüm bulunması, bölge illerinin yatırım imkânlarının yurtiçi ve yurtdışında tanıtılması, bölgedeki işletmelerin kurumsal kapasitelerinin artırılması ile ilgili eğitim ve toplantıların düzenlenmesi, bölgede yenilikçi üretim kapasitesinin artırılmasına dair çalışmalar yapan birim olarak tanımlamak mümkündür. Yatırım Destek Ofisi personeli, mevzuatta belirtilen görev ve sorumlulukları çerçevesinde ajansa başvuran kişi ve kurumlara bilgilendirme yapmaktadır. İçerik olarak ajans desteklerinin yanı sıra diğer kurumların hibe programları ya da yatırım teşvik uygulamaları hakkında olan bu bilgilendirmeler, belirli bir finansal kaynağa sahip girişimcilerin uygun yatırım alanlarına yönlendirilmesi ya da belirli yatırım konularında başvuran girişimcilerin, yatırımına uygun finansal kaynaklara yönlendirilmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir. Yatırım düşüncesiyle ajansımıza başvuran kişi ya da kurumların talepleri halinde, finansal konular dışında yatırıma elverişlilik anlamında her türlü veri temini de ajansımız tarafından direkt ya da dolaylı olarak sağlanmaktadır.
Notlar:
Notlar: