KABLOSUZ VERİ İZLEME SİSTEMİ

T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KABLOSUZ VERİ İZLEME SİSTEMİ 228410 Merve SARIHAN 243304 Ceren PEHLİVAN Prof. Dr. İ.Hakkı ÇAVDAR Mayıs 2014 TRABZON i

T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KABLOSUZ VERİ İZLEME SİSTEMİ 228410 Merve SARIHAN 243304 Ceren PEHLİVAN Prof. Dr. İ.Hakkı ÇAVDAR Mayıs 2014 TRABZON ii

LİSANS BİTİRME PROJESİ ONAY FORMU 228410 Merve SARIHAN ve 243304 Ceren PEHLİVAN tarafından Prof. Dr. İ. Hakkı ÇAVDAR yönetiminde hazırlanan KABLOSUZ VERİ İZLEME SİSTEMİ başlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiştir. Danışman : Prof. Dr. İ. Hakkı ÇAVDAR.. Jüri Üyesi 1 : Yrd. Doç. Dr. Haydar KAYA.. Jüri Üyesi 2 : Yrd. Doç. Dr. Adnan CORA... Bölüm Başkanı : Prof. Dr. İ. Hakkı ALTAŞ... iii

ÖNSÖZ Bu bitirme projesi çalışması Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Lisans programında yapılmıştır. Bu çalışma sürekli çalışır halde cihazların bulunduğu kapalı bir ortamın sıcaklığını, nemini, cihazların enerji durumunu ve kapalı alanın kapısının açılıp açılmadığı durumunu kablosuz olarak bir bilgisayara aktarmayı hedef almıştır. Bu bitirme projesinin son halini almasında yardımcı olan danışmanımız Sayın Prof. Dr. İ. Hakkı ÇAVDAR a ve bize bilgileriyle yol gösteren Sayın Ahmet ŞİMŞEK e şükranlarımızı sunmak istiyoruz. Ayrıca bu çalışmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ne, Mühendislik Fakültesi Dekanlığına ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanlığına içten teşekkürlerimizi sunarız. Her şeyden öte, eğitimimiz süresince bize her konuda tam destek veren ailemize ve bize hayatlarıyla örnek olan tüm hocalarımıza saygı ve sevgilerimizi sunarız. Mayıs, 2014 Merve SARIHAN Ceren PEHLİVAN iv

İÇİNDEKİLER Sayfa No Lisans Bitirme Projesi Onay Formu Önsöz İçindekiler Özet Şekiller Dizini Semboller ve Kısaltmalar iii ıv v vıı vııı ıx 1. GİRİŞ 1 2. TEORİK ALTYAPI 3 2.1. Verici Devresi 3 2.1.1. SHT11 Sıcaklık ve Nem Sensörü 4 2.1.2. 7805 Gerilim Regülatörü 6 2.1.3. 4N35 Optokuplör 6 2.1.4. PIC16F877 Özellikleri ve Yapısı 7 2.1.4.1. Port A 7 2.1.4.2. Port B 7 2.1.4.3. Port C 8 2.1.4.4. Port D ve Port E 8 2.1.5. ATX-34 RF Verici Modül 8 2.1.6. Enerji ve Kapının Durumu 9 2.1.7. Kablosuz Haberleşme 9 2.2. Alıcı Devresi 10 2.2.1. ARX-34 RF Alıcı Modül 11 2.2.2. Seri Haberleşme 11 2.2.2.1. MAX232 Entegresi 12 2.2.2.2. RS232 Seri Haberleşme Modülü 12 v

2.3. Çalışma Takvimi 13 3. TASARIM 14 3.1. Giriş 14 3.2. Devre Tasarımı 14 3.3. PIC Yazılımı ve Arayüz Programı 16 4. DENEYSEL ÇALIŞMALAR 17 4.1. Verici Devresinin Oluşturulması 17 4.2. Alıcı Devresinin Oluşturulması 18 4.3. Bilgisayar Arayüzünün Oluşturulması 19 5. SONUÇLAR 20 6. YORUMLAR VE DEĞERLENDİRME 22 KAYNAKLAR 23 EKLER 24 EK-1. IEEE Etik Kuralları 24 EK-2. Disiplinlerarası Çalışma 28 EK-3. Standartlar ve Kısıtlar 29 EK-4. Maliyet Tablosu 31 ÖZGEÇMİŞLER 32 vi

ÖZET Kablosuz Veri İzleme Sistemi projesinde, sürekli çalışır halde olan cihazların bulunduğu kapalı bir istasyon ortamından ölçülen 4 veriyi kablosuz olarak kontrol merkezindeki bilgisayar ortamına iletecek bir sistem oluşturulmuştur. Bu 4 veri; ortamın sıcaklık değeri, nem değeri, cihazların enerjisinin kesilip kesilmediği bilgisi ve istasyonun kapısının açılıp açılmadığı bilgisi olup belli aralıklarla veri ölçümü ve aktarımı yapılmaktadır. Verilerin iletimi RF alıcı ve RF verici modülleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sensirion firması tarafından üretilen SHT11 adlı sıcaklık ve nem sensörü kullanılarak ortamın sıcaklığı ve nemi aynı anda ölçülmektedir. RF veri iletimi için Udea firması tarafından üretilen ARX- 34 RF alıcı modülü ile ATX-34 RF verici modülü kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi ve bilgisayara aktarmaya hazır hale getirilmesi gibi işlemler için Microchip firması tarafından üretilen PIC16F877 mikrodenetleyicisi kullanılmaktadır. Verilerin bilgisayar ekranına aktarılması ise seri haberleşme için kullanılan RS232 standardı ile sağlanmaktadır. Bilgisayara aktarılan veriler oluşturulan arayüz ile bilgisayar ekranında gözlemlenmektedir. vii

ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 1: Verici devresi blok diyagramı 3 Şekil 2: Alıcı devresi blok diyagramı 11 Şekil 3: Alıcı devresinin Proteus programı çizimi 14 Şekil 4: Alıcı devrenin baskı devresi 15 Şekil 5: Verici devresinin Proteus çizimi 15 Şekil 6: Verici devresinin baskı devresi 16 Şekil 7: Verici devresi 18 Şekil 8: Alıcı devresi 19 viii

SEMBOLLER VE KISALTMALAR ADC PTC NTC USART SPI UHF ASK ANT SCK OSC MCLR DIN DOUT CMOS RF DC AC MHz V Analog Digital Converter Positive Temperature Coefficient Negative Temperature Coefficient Universal Synchronous Receiver/Transmitter Serial Peripheral Interface Ultra High Frequency Amplitude Shift Keying Antenna Serial Clock Key Oscillator Master Clear Reset Digital İnput Digital output Complementary Metal Oxide Semiconductor Radio Frequency Direct Current Alternative Current Mega hertz Volt ix

k Ω ms nf mw ma C Kilo ohm Mili saniye Nano Farad Mili Watt Mili Amper Celsius µa Mikro amper cm Santimetre x

1. GİRİŞ Bazı ortam değerlerinin sürekli ölçülmesi ve kontrol altında tutulması, çeşitli sektör ve alanlarda büyük önem taşır. Bu projede; sıcaklık, nem vb. birçok verinin sürekli olarak ölçülmesi ve ölçülen değerlerin bir bilgisayar ekranına kablosuz olarak iletilmesi gerçekleştirilmiştir. Gıda depolanan yerler, sağlık sektörü (hastaneler, ilaç depoları, eczaneler vb.), seralar, kümesler gibi alanlar sıcaklık ve nem değerlerinin kontrol altında tutulması gereken alanlardır. Bu alanların her birinde sıcaklık ve nem değerleri belirli bir aralıkta olmalıdır. Aksi takdirde olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu projenin çıkış amacı ise yukarıdaki alanlar dışında farklı bir alandır fakat istenilen durum yine aynıdır. Hava Meydanlarında, uçakların kalkışı ve inişi için yardımcı cihazlar bulunur. Bu cihazlara Seyrüsefer Yardımcı Cihazları (SSYC) denir. Pistin başında ve sonunda, havaalanı içinde belirli alanlarda veya havaalanı dışında uygun alanlarda bulunurlar ve istasyon adı verilen kulübe içinde bulunurlar. Sürekli çalışır durumda olduklarından çok fazla ısınırlar. Cihazların fazla ısınmaları devre dışı kalmalarına neden olur. Bu nedenle ortam sıcaklığının soğutulması ve belirli bir değerde kontrol altında tutulması çok önemlidir. Görevli kişiler her gün, klimaların ve ortam sıcaklığının durumunu kontrol etmek için bütün istasyonları dolaşırlar. Bu da, her istasyona araç ile gidildiğinden, maddi bir kayba yol açar. Ayrıca cihazlar ve klimalar elektrik enerjisi ile çalıştıklarından bu enerjinin kesintiye uğraması halinde işlevlerini yerine getiremezler. Bu yüzden cihazlarda enerji kesintisi olmamalı ya da herhangi bir olumsuz durum hemen tespit edilip müdahalede bulunulmalıdır. Belirlenen bu proje, staj deneyimleri sonucu gözlemlediğimiz bir gereksinim sonucu ortaya çıkmıştır. Antalya Havalimanındaki istasyonların bu sorununa, orada çalışan mühendisler tarafından geçici bir çözüm üretilmiştir. Yapılacak olan bu projede sadece sıcaklığın değil birçok verinin kontrol merkezine ulaşması, duruma göre müdahalesini yapılması ve bunu yaparken de RF üzerinden verilerin iletişimini sağlamak tercih 1

edilmiştir. Yapılmış olan projede ise sıcaklık değeri ölçülüp sms yoluyla iletimi sağlanmaktadır. Türk Telekom A.Ş. nin de buna benzer bir projesi vardır. BULUTT ÖLÇÜM hizmeti adı altında, istenilen verilerin sürekli ölçülüp kullanıcı tarafından belirlenmiş eşik değer aralıkları aşıldığında e-posta, sms ve sesli arama yolu ile uyarı veren bir Türk Telekom hizmetidir [1]. Piyasada birçok elektronik cihazlar üreten firmaların da sıcaklık ve nem göstergeli dijital panelleri bulunmaktadır. Bu sorunlar neticesinde bu projede; istasyonların sıcaklığını, nem değerini, enerji kesintisi olup olmadığı bilgisini ve istasyona birinin girip girmediği bilgisini istasyona gidilmeden sürekli olarak çeşitli sensörler yardımıyla kablosuz şekilde, uzaktaki bir PC ekranına gönderme işlemi yapılmaktadır. Ortamın sıcaklık ve nemini ölçmek için SHT11 sensörü kullanılmıştır. Hem sıcaklık hem de nemi tek bir sensörde ölçebilmek için ve dijital çıkışı sayesinde ADC kullanılmasına gerek duyulmadığından bu sensör tercih edilmiştir. Bu sensör iki bacağı ile veri iletimi sağlamaktadır. Mikrodenetleyici için PIC16F877 seçilmiştir. Pic istenilen şekilde programlandıktan sonra belli portlarından giren dijital sinyaller vasıtasıyla içerisindeki programa veri girişi sağlanmış olur. Pic in programlanması için MPLAB HI- TECH PICC programı kullanılmıştır. Sensörden iletilen veriler ile programlamayla belirlenen veriler pic e gelir ve pic bu program verilerini değerlendirerek portları sayesinde dış ortama dijital sinyali gönderir. Pic in çıkış portundan gönderilen veriler iletim için RF verici modülüne gelir. RF verici için ATX-34 modülü kullanılmıştır. Bilgiler RF vericinin anteninden RF alıcının antenine, oradan da RF alıcı modüle ulaşır. RF alıcı modül için de ARX-34 modülü kullanılmıştır. Son olarak RF alıcıdan tekrar pic e gelen bilgiler değerlendirilir ve bilgisayara iletimi sağlanır. Bilgileri bilgisayara aktarmak için seri veri iletiminde kullanılan RS232 kablosu, bu kablonun bağlantısı için kullanılan DB9 konnektör ve gerilim düzenleyici MAX232 entegresi kullanılır. Bilgisayara veri iletimi gerçekleştirildikten sonra oluşturulan arayüz programı ile ölçülen veriler ekranda gösterilir. Bu arayüz C++ programı ile oluşturulmuştur. 2

2. TEORİK ALTYAPI Oluşturulan sistem iki ayrı devreden oluşmaktadır. Verici devresi; sıcaklık ve nem değerlerinin, enerji ve kapı durumlarının belirlendiği, bu durumların değerlendirilmesi için mikrodenetleyiciye ve oradan da iletilmesi için RF vericiye aktarıldığı bir sistemden oluşmaktadır. Alıcı devresi ise iletilen verilerin RF alıcı tarafından alınıp bilgisayara iletilmesi için anlamlı hale getirilmesini sağlayan mikrodenetleyiciden, gerilimin düzenlenmesi için kullanılan MAX232 entegresinden ve RS232 kablosunun bağlantısı için kullanılan DB9 konnektöründen oluşur. 2.1. Verici Devresi Verici devresi; 9 V DC besleme gerilimi giriş soketi, 220 V AC enerji durumu giriş soketi, 7805 gerilim regülatörü, kısa devre halinde devreyi yüksek akımlara karşı korumak için bir cam sigorta, yalıtım için 4N35 optokuplörü, bir NPN transistör, PIC16F877 mikrodenetleyicisi, 4 MHz kristal osilatörü, kapıya monte edilen bir buton, kırmızı led, SHT11 sıcaklık ve nem sensörü, ATX-34 RF verici modülü ve verici anteni ile çeşitli direnç ve kondansatörlerden oluşmaktadır. Bu elemanların uygun bir şekilde bağlanması ve programlanması ile veri iletiminin ilk aşaması gerçekleştirilmiş olur. Verici devresi blok diyagramı Şekil 1. de verildiği gibidir. Kapının durumu ANTEN Sıcaklık ve nem değeri (SHT11) Mikrodenteleyici (PIC16F877) RF Verici (ATX-34) Enerjinin durumu Şekil 1. Verici devresi blok diyagramı 3

2.1.1. SHT11 Sıcaklık ve Nem Sensörü Sıcaklığın ölçülmesi ve kontrolü hemen hemen her türlü kimyasal ve endüstriyel uygulamalarda büyük önem taşımaktadır. Sıcaklık kontrolünde genellikle sıcaklık algılayıcı olarak PTC ve NTC olarak adlandırılan termistörler kullanılmaktadır. Termistörler sıcaklığa bağlı olarak doğrusal olmayan analog çıkış vermektedirler. Bu nedenle hassas sıcaklık ölçümlerinde kullanılmaları problemlere neden olmaktadır. Kablosuz Veri İzleme Sistemi projesinde önemli özelliklerinden dolayı SHT11 sensörü tercih edilmiştir. Sıcaklık ve nem bilgilerini yüksek doğrusallıkta ölçebilen bu sensörde kapasitör polimer algılayıcı kullanılmıştır. SHT11 sensörü sayısal çıkışlı olup ±0,5 C hassasiyet ile sıcaklık ölçümü, % ±3,5 hata ile de nem (rutubet, bağıl nem) ölçümü yapabilmektedir [2]. Sıcaklık -40 C ve +123,8 C arasında, nem ise %0 ve %100 arasında ölçülebilmektedir [2]. +5 V besleme gerilimiyle çalışan bu sensör ortalama 28 µa akım çekmektedir. SHT11 sensörünün bacak bağlantıları: VDD ucu : +5 V besleme gerilimi ucu GND ucu : Gerilim toprak ucu DATA ucu : Sensör giriş-çıkış ucu SCK ucu : Saat ucu 4 bacaklı olan SHT11 sensörü 2 tel arayüz üzerinden seri olarak I²C haberleşmesine benzer bir mantık ile haberleşme yapar ve sıcaklığı 14 bit, nemi 12 bit hassasiyetle ölçebilmektedir. SHT11 sensörü SCK ve DATA bacakları ile çalışmaktadır. Sensörü RESET yapmak için DATA bacağını lojik 1 yapıp sensörün SCK bacağı ile en az 9 darbe göndermek gerekir. Bundan sonra ise sensöre Başlama sinyali gönderilmelidir. Başlama sinyali için SCK lojik 1 iken DATA lojik 0 yapılır. Sonra SCK bacağına bir darbe gönderilir ve SCK lojik 1 iken DATA bacağı da lojik 1 yapılır. Başlama sinyalinden sonra sensöre sıcaklık veya nem ölçüm komutu gönderilebilir [2]. 4

Sıcaklık ölçümü için gerekli adımlar: 1. Başlama komutunu gönder. 2. 000 adres komutunu gönder. 3. 00011 sıcaklık ölçme kodunu gönder. 4. DATA bacağının lojik 0 olmasını bekle. 5. SCK darbeleri göndererek 14-bit sıcaklığı oku. 5 Volt VDD gerilimi için sıcaklık değeri, sayısal olarak okuduktan sonra (2.1) deki formül kullanılarak da gerçek sıcaklık olarak bulunabilir. Burada T, sensörden okunan 14 bitlik sıcaklık değeridir. Sıcaklık ( C) = -40.1 + (0.01 x T) (2.1) Nem ölçümü için gerekli adımlar: 1. Başlama komutunu gönder. 2. 000 adres kodunu gönder. 3. 00101 nem ölçme kodunu gönder. 4. DATA bacağının lojik 0 olmasını bekle. 5. SCK darbeleri göndererek 12 bit nemi oku. 5 Volt VDD gerilimi için nem değeri, sayısal olarak okuduktan sonra (2.2) deki formül kullanılarak da gerçek nem miktarı bulunabilir. Burada N, sensörden okunan 12 bitlik nem değeridir. Nem (%) = -2.0468 + (0.0367 x N) + [(-1.5955) -6 x N 2 ] (2.2) 5

Ölçülen sıcaklık ve nem değerlerinin Status Register da okunması için 00111 kodu, yazılması için ise 00110 kodu gönderilir. 11110 kodu reset kodudur. Sonraki komuttan önce minimum 11 ms beklenir. Ölçüm komutundan (sıcaklık için 00000011 ve nem için de 00000101 komutu) sonra ölçümün tamamlanması için, mikrodenetleyici belli bir süre bekler. Bu süre maksimum 12 bit için 80 ms ve 14 bit için de 320 ms dir. Sıcaklık ölçümünün yanında nem oranının da ölçülebilmesi ve sayısal çıkışlı olması bu sensörün tercih edilmesini sağlamıştır. Bu sensör akıllı ev uygulamaları, nemlendiriciler, kurutucular, test ve ölçüm sistemleri, sera sistemleri, tavukçuluk sistemleri, zirai sulama, soğuk hava depoları, ilaç depoları, eczaneler, hastaneler, gıda depolanan alanlar, IT sistem odaları vb. gibi endüstri alanından ev içi donanımlara kadar geniş bir alanda kullanılmaktadır. 2.1.2. 7805 Gerilim Regülatörü 7805 entegresi, girişindeki gerilime bağlı olmadan çıkıştan sabit +5 V gerilim almamızı sağlayan devre elemanıdır. 7805 entegresi 3 bacaklı olup bir bacağı yüksek volt girişi, diğer bacağı GND ve son bacağı ise +5 V çıkışıdır. Birçok dijital devre elemanları +5 V besleme gerilimiyle çalıştıklarından hemen hemen her devrede kullanılan bir entegredir. Bu projede PIC16F877 denetleyicisi ve bu denetleyici girişine verilen her bir eleman için +5 V besleme gerilimi dolayısıyla da 7805 regülatörü kullanılmıştır. 2.1.3. 4N35 Optokuplörü Optokuplörler, iki devre arasındaki fiziksel bağlantıyı izole etmek amacıyla geliştirilen elektronik devre cihazıdır. Devrenin yüksek gerilime karşı korunması için kullanılır. Optokuplörler bir infrared led ve bir foto transistorden oluşur. Elektriğin iletimi infrared ledden gönderilen kızılötesi ışınların foto transistorü iletime geçirmesiyle sağlanır. 4N35 entegresi 6 bacaklıdır. 1 numaralı bacağı Anot, 2 numaralı bacağı Katot, 3 numaralı bacağı NC, 4 numaralı bacağı Emitter, 5 numaralı bacağı Collektor ve 6 numaralı bacağı da Base ucudur. 6

2.1.4. PIC16F877 Özellikleri ve Yapısı PIC16F877, en çok kullanılan pic işlemcisi olan PIC16F84 ten sonra yeni ve gelişmiş olanaklar sunduğundan dikkat çekmektedir. Program belleği FLASH ROM dur ve yüklenen program elektriksel olarak silinip yeniden yüklenebilmektedir. 40 pini bulunan 16F877 mikrodenetleyicisinin, 33 tane pini giriş-çıkış için geri kalanlar ise besleme gerilimi (VCC), osilatör (OSC) ve reset (MCLR) ucu gibi mikrodenetleyicinin çalışabilmesi için gerekli donanımlara ayrılmıştır. PIC16F877 mikrodenetleyicisinin +5 V besleme gerilimi 11, 12, 31 ve 32 numaralı bacaklardan verilmektedir. 11 ve 32 numaralı VDD ucu +5 V a ve 12, 31 numaralı VSS ucu da toprağa bağlanır. Pic e ilk defa enerji verildiği anda meydana gelebilecek olan gerilim dalgalanmaları nedeniyle oluşabilen arızaları önlemek amacıyla 100 nf lık dekuplaj kondansatörünün devreye bağlanması gerekmektedir [3]. PIC entegresinin içindeki program komutlarını, işleme hızını belirleyen titreşimleri gönderen devreye osilatör denir. Dijital mantığına göre çalışan entegreler osilatöre ihtiyaç duyarlar. Çok çeşitli osilatör devreleri bulunmaktadır. Pic li devrelerde genellikle Kristal Osilatör kullanılır. Kristal osilatör 2 adet kutupsuz kondansatör ve bir adet kristal elemanı kullanılarak yapılır. PIC16F877 için 4 MHz lik kristal elemanı kullanılır ve pic in 13. ve 14. bacakları ile bağlantısı yapılır [4]. 2.1.4.1. Port A Görevi kullanıcı tarafından veya algılayıcılarla girilen analog veya dijital verileri okumak olan PORT-A da 6 bitlik hem giriş hem çıkış özelliğine sahiptir. Hangi bitin giriş ve çıkış olacağı TRISA adı verilen bir kaydedici tarafından belirlenir. 2.1.4.2. Port B Hem giriş hem çıkış özelliğine sahip 8 bitlik bir porttur. Her bacağı dahili bir direnç aracılığıyla VDD ye bağlıdır. RB0 kesme girişi ve RB4-RB7 arasında pinlerin değişikliğinde oluşan kesme durumu portun en belirgin özelliğidir. 7

2.1.4.3. Port C Her bir biti bağımsız olarak dijital giriş ve çıkış şeklinde kullanılabilen 8 bit genişliğindeki bu port, PIC16F877 de en verimli özelliklere sahip portdur. USART, SPI ve I²C haberleşme arabirimleriyle ilgili yazılımlarda oldukça etkilidir. USART uçları olan RC7 (Rx) ve RC6 (Tx), MAX232 entegresi aracılığıyla bilgisayarın seri portuna bağlanarak, PC ile asenkron haberleşme uygulamalarına olanak sağlar. I²C haberleşmesi ise RC3 ve RC4 uçlarından sağlanmaktadır. 2.1.4.4. Port D ve Port E Genelde birlikte kullanılan bu ikili, paralel iletişim amacıyla kullanılır. Veri ve adres yolunu, 8 bitlik bağımsız dijital giriş ve çıkışlara sahip olan PORT-D oluştururken; kontrol uçları, dijital giriş çıkışları 3 bit genişliğinde olan PORT-E tarafına ayrılmıştır. 2.1.5. ATX-34 RF Verici Modül Udea Elektronik firması tarafından üretilen ATX-34 radyo frekanslı verici devresi, 433.920 MHz de UHF bandında çalışmaktadır. Kısa mesafeli uzaktan kontrol uygulamaları için yüksek frekans kararlılığı, düşük güç tüketimi, ekonomik oluşu ve fiziksel boyutu sayesinde projenin kablosuz iletişimi için en uygun RF modülüdür. Anten olmadan verilerin uzun mesafelere gönderilmesi mümkün olmadığından anten kullanımı çok önemlidir. Bu modüle takılabilecek anten boyu 17,3 cm uzunluğunda basit bir kablodur. Haberleşme sistemlerinde, bir sinyalin iletimi için kullanılacak olan antenin minimum uzunluğu, işaretin dalga boyunun en az dörtte biri olmalıdır. 433 MHz frekansı için anten boyu hesabı (2.3) ve (2.4) de verilen formüllerle hesaplanabilir [5]. 8

(m) (2.3) (m) (2.4) Besleme gerilimi için 5 V ile 12 V arası bir gerilim seçilmelidir. 5 V besleme gerilimi için çıkış gücü 10 mw, akım sarfiyatı 6,5 ma dir. -10 C ile +55 C arasındaki sıcaklıklarda çalışabilen ATX-34 modülünün GND (toprak), DIN (dijital giriş), ANT (anten bağlantı noktası) ve VCC (+5 V DC besleme ) uçları olmak üzere 4 adet ucu vardır. 2.1.6. Enerji ve Kapının Durumu Projede ölçmek istenilen bilgiler sadece sıcaklık ve nem değerleri değildir. İstasyonun kapısının açılıp açılmadığı yani içeriye birinin girip girmediği ve cihazların çalışmasını sağlayan şebeke geriliminde bir kesinti olup olmadığı durumları da bu projede ölçülüp bilgisayara iletilmek istenen verilerdir. Bu veriler 1 ve 0 mantığı ile bir bit sayısal çıkış verir ve pic in giriş pinlerinden birine bağlanarak sayısal çıkış elde edilir. 2.1.7. Kablosuz Haberleşme Sıcaklık, nem ve diğer değerlerin algılandıktan sonra bilgisayara aktarılması gerekir. İstasyonlar ile kontrol merkezi arasındaki mesafenin fazla olmasından dolayı kablosuz haberleşme kullanılması gerekmektedir. Kablosuz haberleşme için RF haberleşmesi düşünülmüştür. RF haberleşmesi alıcı ve verici olmak üzere iki kısımdan oluşur. RF verici kısmı verici devresine bağlanmıştır. Böylece sıcaklık sensöründen okunan değerleri ve diğer verileri RF verici bölümü RF alıcı devresine göndermek için hazırlar. 9

RF alıcı devresi ise bilgisayarın yanında bulunmaktadır. Verici bilgiyi alıcıya yolladıktan sonra RS232 devresi ile alıcıda alınan veriler bilgisayara iletilir. RF alıcı ve verici modülleri olarak Udea firması tarafından üretilen, 433.90 MHz frekansında ASK modülasyonu yapan ARX-34 RF alıcı ve ATX-34 RF verici modülleri kullanılmaktadır. ASK (Amplitude Shift Keying- Genlik Kaydırmalı Anahtarlama) modülasyonu; ikilik mantıkla kodlanmış, Bir (1) ve Sıfır (0) lardan oluşmuş bir bilgi sinyalinin sinüsoidal bir taşıyıcının genliğine bindirilmesi tekniğidir. Taşıyıcının genliği bilgi sinyaline uygun olarak değiştirilir. Genlik modülasyonundan farkı bilginin dijital bir sinyal olmasıdır. ASK dalga biçiminde, ikililik 0 iletmek için 0 V genlik seviyesi, ikililik 1 iletmek için ise E c gibi bir seviye kullanılır. 2.2. Alıcı Devresi Alıcı devresi; 9 V besleme gerilimi soketi, 7805 gerilim regülatörü, devreyi aşırı akımdan korumak için sigorta, alıcı anten, ARX-34 RF alıcı modülü, PIC16F877A mikrodenetleyicisi, 4 MHz kristal osilatörü, yeşil ve sarı led, MAX232 entegresi, DB9 konnektör ve çeşitli kondansatörlerle dirençlerden oluşmaktadır. Alıcı devresinde, devreye gelen veriler RF modülünden PIC e ve ordan da MAX232 entegresi ile DB9 konnektörü sayesinde RS232 kablosuyla bilgisayara iletilir. Alıcı devresi blok diyagramı Şekil 2. de verilmiştir. 10

ANTEN RF Alıcı (ARX- 34) Mikrodenetleyici (PIC16F877) MAX232 DB9 Konnektör BİLGİSAYAR RS232 Kablo Şekil 2. Alıcı devresi blok diyagramı 2.2.1. ARX-34 RF Alıcı Modülü Udea Elektronik firmasının üretmiş olduğu ARX-34 RF alıcı devresi, 433,90 MHz de UHF bandında çalışmaktadır. Bu modüle bağlanabilecek en basit anten RF alıcı devresindeki gibi 17,3 cm uzunluğundaki bir iletken kablodur. Anten boyu hesabı RF verici devresinde verildiği gibidir. Besleme gerilimi için 4,9 V ile 5,1 V arası bir gerilim seçilmelidir. 5 V besleme gerilimi için 5 ma besleme akımı çeken ARX-34 modülünün -10 C ile +55 C arasındaki sıcaklıklarda çalışabilen 8 adet pini bulunmaktadır. 1 numaralı pini anten bağlantı noktası (ANT), 2, 3 ve 8 numaralı pinleri toprak bağlantı noktası (GND), 4 ve 5 numaralı pinleri +5 V besleme terminali (VCC) ve 7 nolu pini dijital çıkış noktası (DOUT) dır [6]. 2.2.2. Seri Haberleşme Bilgisayarların dış dünya ile haberleşmeleri kullanıcıya veya kullanım ihtiyacına göre seri veya paralel olarak gerçeklenebilir. Paralel haberleşme; bilgilerin aynı anda transfer edilmesidir ve verinin her bir biti için ayrı bir hat kullanılır. Giriş / çıkışta 8 bit data, 1 bit data hazır, 1 bit data istek, 1 bit GND olmak üzere 11 tel ile iletişim gerçekleştirilir. Bu haberleşme yöntemi hızlıdır. Ancak uzak mesafelerle yapılan haberleşmede maliyet çok 11

fazladır. Seri haberleşme ise bilgilerin tek bir kanal üzerinden aktığı haberleşme türüdür. Haberleşme için biri veri, diğeri GND olmak üzere iki tel yeterli olduğundan dolayı seri haberleşmeye geçilmiştir. Seri haberleşme senkron ve asenkron olmak üzere ikiye ayrılır. Senkron haberleşme de gönderilen ve alınan verilerin bir uyum içinde olması gerekir. Alıcı ve vericinin aynı bit zamanında çalışması için Clock sinyali taşıyan hat bulunur, bu da iletişim için Start ve Stop bitlerine ihtiyaç yok demektir. Asenkron haberleşmede ise sadece veri hattı bulunmaktadır. Clock hattı yerine veri paketinin başında ve sonunda kullanılan Start ve Stop bitleri vardır. Seri haberleşme için birçok protokol kullanılır. Bu protokollerden en uygunu RS232 dir. 2.2.2.1. MAX232 Entegresi Dijital devrelerin lojik 0 / lojik 1 haberleşme gerilim seviyeleri 0 V - 5 V veya 0 V 3,3 V tur. RS232 seri port çıkışındaki lojik 0 / lojik 1 gerilim seviyeleri ise +12 V / -12 V (ortalama +10 V / -10 V) civarındadır. Bu iki sistem birbirleriyle haberleşirken, birinin lojik 0 veya lojik 1 diye yolladığı sinyali diğerinin anlaması için voltaj seviyelerinin uyuşması gerekir. Maxim firmasının ürettiği MAX232 entegresi ile voltaj seviyeleri çevrilerek bu uyuşma sağlanabilir. Bu projede MAX232 nin görevleri; PIC16F877 tarafından +5 V olarak gelen high yani lojik 1 sinyalini -10 V a çevirip RS232 ye yollamak ve pic ten GND olarak gelen low yani lojik 0 sinyalini +10 V a çevirip RS232 ye yollamaktır. Bu işi yapabilmek için MAX232 içinde voltaj pompası denilen yöntemle +5 V ve GND kullanılarak hem +10 V hem de - 10 V elde edilir. Bu yüzden birçok kondansatör bu entegreye bağlanır. 2.2.2.2. RS232 Seri Haberleşme Modülü RS232, seri asenkron olarak gönderilen verileri alan alıcı devre ile verilerin gözlemleneceği bilgisayarı birbirine bağlayan köprü durumundadır. Alıcı devresindeki ARX-34 alıcı modülü ve anteni sayesinde alınan veriler PIC16F877A mikrodenetleyicisine ve ordan da MAX232 üzerinden RS232 kablona aktarılır. 12

Lojik gerilim seviyeleri; Lojik 1 için -3 V ile -12 V, Lojik 0 için ise +3 V ile +12 V arasında belirlenmiştir. Veri genelde 8 bitlik karakterler halinde iletilir. RS232 standardı 9 pini bulunan DB9 konnektörü ile tanımlanmıştır. 2.3. Çalışma Planı Çizelge 2. İş planı Tarih Çalışma 10.02.2014 İş planının hazırlanması 15.02.2014 Sistemin blok diyagramının hazırlanması 20.02.2014 Gerekli malzemelerin tespiti 01.03.2014 Gerekli malzemelerin temini 15.03.2014 Devre tasarımının gerçekleştirilmesi 20.03.2014 Baskı devre şemasının çizilmesi 25.03.2014 Baskı devre üretimi 07.04.2014 Yazılımın hazırlanması 28.04.2014 Malzemelerin montajı 07.05.2014 Sistemin test edilmesi 12.05.2014 Bitirme tezinin yazımı 20.05.2014 Bitirme tezinin kontrolü ve teslimi 13

3. TASARIM 3.1. Giriş Projede amaç; sıcaklık, nem, enerji var-yok ve kapı açık-kapalı bilgilerindeki değişimlerin kablosuz olarak kontrol merkezindeki bilgisayara aktarılması ve bilgisayardan izlenmesiydi. Bu amaç çerçevesinde SHT11 sensöründen alınan sıcaklık, nem bilgisi ile enerji bilgisi ve kapının açılıp açılmadığı bilgisi oluşturulan devrelerle ölçülüp bilgisayara iletilmektedir. 3.2. Devre Tasarımı Devrenin tasarımı Proteus programında hazırlanmıştır. Alıcı ve verici olarak iki ayrı devre tasarlanıp baskı devre çizimi hazırlanmıştır. Alıcı ve verici devrelerinin tasarımları Şekil 3. ve Şekil 5. de verildiği gibidir. Alıcı ve vericinin baskı devre çizimlerine ise Şekil 4. ve Şekil 6. da yer verilmiştir. Şekil 3. Alıcı devresinin Proteus programı çizimi 14

Şekil 4. Alıcı devresinin baskı devresi Şekil 5. Verici devresinin Proteus çizimi 15

Şekil 6. Verici devresinin baskı devresi 3.3. PIC Yazılımı Devrelerdeki PIC16F877 entegrelerinin yazılımı için MPLAB IDE programının HI- TECH PICC derleyicisi kullanılmıştır. Hi-Tech farklı PIC serileri için değişik C derleyicisine sahiptir. Yazılan yazılım ile ölçülen sıcaklık ve nem değeri ile enerji ve kapı durumları belirlenip RF ile iletimi gerçekleştirilmiştir. 16

4. DENEYSEL ÇALIŞMALAR 4.1. Verici Devresinin Oluşturulması Verici devresi için ilk önce PIC16F877 programlanması yapıldı ve oluşturulan baskı devreye yerleştirildi. Pic in 11. ve 32. pini +5 V a, 12. ve 31. pinleri ise toprağa bağlandı. 4 MHz lik kristal osilatörü ise 13. ve 14. pinlere bağlandı. SHT11 sensörünün VDD ucu +5 V besleme gerilimine, CLK ve DATA uçları 10 kω luk bir dirençle sırasıyla pic nin 34. ve 33. pinlerine, GND ucu ise toprağa bağlandı. ATX-34 RF vericinin VDD ucu +5 V besleme gerilimine, GND ucu toprağa, ANT ucu 17.3 cm lik anten görevi gören kablo ucuna ve RX ucu da pic nin 27. pinine bağlandı. Devrenin 9 V luk besleme gerilimi ve devredeki elemanlar için gerekli olan 5 V u veren 7805 regülatörü ile gerekli bağlantılar yapıldı. Kısa devre durumunda oluşabilecek yüksek akımlara karşı devreyi korumak için bir cam sigorta kullanılmıştır. Sigorta ile de gerekli bağlantılar yapıldıktan sonra devreye 5 V dağıtılmıştır. 220 V şebeke gerilimi kesintisini anlayabilmek için ise 4N35, transistör ve dirençlerden oluşan bir devre oluşturulup pic in 2 numaralı pinine bağlanmıştır. Kapı durumu için gerekli buton bağlantısı da pic in 5 numaralı pinine bağlanmıştır. Devreye enerji verilmesi için gerekli soketler ve enerji verildiğinin anlaşılması için kırmızı bir led de yerleştirildikten sonra devre tamamlanmıştır. Verici devrenin çalışır haldeki görüntüsü Şekil 7. de gösterilmiştir. 17

Şekil 7. Verici Devresi 4.2. Alıcı Devresinin Oluşturulması Alıcı devresinde de verici devresinde olduğu gibi soket ve pic için gerekli bağlantılar yapılmıştır. ARX-34 RF alıcının VDD ucu +5 V besleme gerilimine, TX ucu pic in 2 numaralı pinine, GND ucu toprağa ve ANT ucu da anten görevi gören 17.3 cm uzunluğundaki kabloya bağlanmıştır. MAX232 gerilim olarak yalnızca entegresine +5 V (VDD) ve 0 V (GND) bağlanır. Entegre RS232 ile bağlanmada gerekli olan voltajları kendisi üretir. 1 µf 4 adet kondansatör ile bu gerilim üretilir. 1. kondansatörün (+) ucu MAX232 nin 2 numaralı pinine, (-) ucu ise +5 V a bağlanır. 2. kondansatörün (+) ucu 1 numaralı pine, (-) ucu ise 3 numaralı pine bağlanır. 3. kondansatörün (+) ucu 4 numaralı pine, (-) ucu ise 5 numaralı pine bağlanır. Son olarak da 4. kondansatörün (+) ucu toprağa, (-) ucu ise 6 numaralı pine bağlanır. Sırasıyla pic in 25 ve 26 numaralı pinleri ile MAX232 nin 11 ve 12 numaralı pinlerine dirençlerle bağlantı yapılır. Ayrıca bu dirençlere bağlı sarı ve yeşil ledler ile veri iletimi gözlemlenebilir. Her 5 saniyede bir veri iletimi gerçekleşir ve sarı led her iletimde yanar. MAX232 nin 13 ve 14 numaralı pinleriyle de konektör bağlantısı yapılır. Son olarak RS232 kablosu bu konnektöre bağlanır ve ölçülen veriler bilgisayara aktarılır. Alıcı devrenin aktif haldeki durumu Şekil 8.de gösterilmiştir. 18

Şekil 8. Alıcı Devresi 4.3. Bilgisayar Arayüzünün Oluşturulması Bilgisayara aktarılan veriler C++ ile oluşturulan arayüz ile gözlemlenmektedir. RS232 nin COM1 çıkışına bağlı olarak arayüz oluşturulmuştur. Bütün verilerin ölçümü ve iletilmesi 5 sn de bir gerçekleşmektedir. Herhangi bir değişimde 5 sn sonunda ekranda bu değişim gözlenir. Oluşturulan arayüzde SHT11 bilgilerini ve kontak bilgilerini gösteren iki bölme bulunmaktadır. Değişen verilere göre durumlar değişmekte ve gözlenmektedir. 19

5. SONUÇLAR Özellikle sıcaklık ve nem gibi değerlerin ölçümü birçok alanda önem arz etmektedir. Bu projede de sürekli çalışır halde cihazların bulunduğu kapalı bir alanın sıcaklık ve neminin yanısıra cihazların enerji durumunu ve kapının açılma durumu da ölçülüp kontrol merkezindeki bir bilgisayara radyo frekanslarıyla iletilmesi sağlanmıştır. Tasarlanacak sistemin çalışmasını test etmek amacıyla ilk olarak Proteus programında devrelerin simülasyon çalışmaları yapılmış, sonra da baskı devre şemaları hazırlanıp devreler kurulmuştur. Sistemin yazılımsal kısmı için ise C++ programında pic programlanıp ekran arayüz oluşturulmuştur. Tasarlanan sistem üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda sistemin yazılımsal ve donanımsal açıdan uyumlu bir şekilde çalıştığı görüldükten sonra sistem gerçekleştirilmiştir. Sıcaklık ve nem durumu için sensörden alınan veriler pic e ordan da RF verici modüle gelip RF alıcıya gönderilir. RF alıcıya gelen bilgiler pic e ordan da RS232 yardımıyla bilgisayara aktarılır. Bilgisayarda oluşturulan arayüz de her 5 sn de ölçülen değerler gözlemlenebilir. Şekil 9. da belirli aralıklarla yapılan ölçümlerin sonuçları görülmektedir. Enerji ve kapı durumları için ise pic e gelen durumlar değerlendirilip sıcaklık ve nem değerleri gibi bilgisayara aktarılır. 20

Şekil 9. Ölçülen verilerin arayüz programında görünümü 21

6. YORUMLAR VE DEĞERLENDİRME Bu proje, belirli alanlardaki kontrol edilmesi gereken verilerin izlenmesi fikri üzerine kurulmuş olup endüstriyel alanda kullanılabilir ve geliştirebilir bir konumdadır. Projede amaçlanan hedefe ulaşılabilmek adına, PIC i programlamak ve arayüzü oluşturmak için C tabanlı programlama kullanıldı. Kullanılan sensörün çalışma mantığı ve sensörden alınan verilerin yazılım aracılığıyla mikroişlemci tarafından nasıl okunduğu öğrenildi. Ayrıca diğer alınan verilerin hangi mantıkla ölçüldüğü kavrandı. Alıcı ve verici devreyi kurduktan sonra farklı durumlarda (enerji var-yok, kapı açık-kapalı, ve farklı ortamlardaki sıcaklıknem değerleri) ölçümler yapıldı. Proje geliştirilerek, verilerin bilgisayar ekranında izlenmesi yerine belli bir eşik değerini aştıktan sonra istenilen bir cep telefonuna sms ile bilgilendirme mesajı gönderilerek ve daha çok istasyon ortamının durum bilgisinin aynı anda kontrol edilmesi sağlanarak da gerçekleştirilebilir. Ayrıca belli bir sıcaklık artımında harekete geçen soğutucu sistem ile de uzaktan müdahalede bulunulabilir. Projede tasarlanan beş istasyon bilgisinin bir tane RF alıcı ile alınıp bilgisayara iletilmesi işlemi TÜBİTAK desteği görülmediği için ve kullanılan sensörün fiyatının pahallı olmasından dolayı iki istasyona düşürülmüştür. Fakat iki farklı istasyondan alınan verilerin bir tane RF alıcı ile alınma işleminin gerçekleştirilemediğinden bir istasyona düşürülmüştür. 22

KAYNAKLAR [ 1 ]. Türk Telekom Bulutt Ölçüm Hizmeti, http://www.turktelekombulutt.com.tr/buluttservisleri/olcum.aspx [ 2 ]. SHT11 Sıcaklık ve Nem Sensörü Datasheet, http://www.sensirion.com/fileadmin/user_upload/customers/sensirion/dokumente/humidit y/sensirion_humidity_sht1x_datasheet_v5.pdf [ 3 ]. H.Şahin, A. Dayanık, C. Altınbaşak, PIC Programlama Teknikleri ve PIC16F877A, Altaş Yayıncılık, 2006 [ 4 ]. PIC16F877 Datasheet, http://ww1.microchip.com/downloads/en/devicedoc/39582b.pdf [ 5 ]. ATX-34 Datasheet, http://www.udea.com.tr/dokumanlar/atx- 34S%20KILAVUZ.PDF [ 6 ]. ARX-34 Datasheet, http://www.udea.com.tr/dokumanlar/arx-34c.pdf 23

EKLER EK-1. IEEE Etik Kuralları IEEE Etik Kuralları IEEE Code of Ethics IEEE üyeleri olarak bizler bütün dünya üzerinde teknolojilerimizin hayat standartlarını etkilemesindeki önemin farkındayız. Mesleğimize karşı şahsi sorumluluğumuzu kabul ederek, hizmet ettiğimiz toplumlara ve üyelerine en yüksek etik ve mesleki davranışta bulunmayı söz verdiğimizi ve aşağıdaki etik kuralları kabul ettiğimizi ifade ederiz. 1. Kamu güvenliği, sağlığı ve refahı ile uyumlu kararlar vermenin sorumluluğunu kabul etmek ve kamu veya çevreyi tehdit edebilecek faktörleri derhal açıklamak; 2. Mümkün olabilecek çıkar çatışması, ister gerçekten var olması isterse sadece algı olması, durumlarından kaçınmak. Çıkar çatışması olması durumunda, etkilenen taraflara durumu bildirmek; 3. Mevcut verilere dayalı tahminlerde ve fikir beyan etmelerde gerçekçi ve dürüst olmak; 4. Her türlü rüşveti reddetmek; 5. Mütenasip uygulamalarını ve muhtemel sonuçlarını gözeterekteknoloji anlayışınıgeliştirmek; 24

6. Teknik yeterliliklerimizi sürdürmek ve geliştirmek, yeterli eğitim veya tecrübe olması veya işin zorluk sınırları ifade edilmesi durumunda ancak başkaları için teknolojik sorumlulukları üstlenmek; 7. Teknik bir çalışma hakkında yansız bir eleştiri için uğraşmak, eleştiriyi kabul etmek ve eleştiriyi yapmak; hatları kabul etmek ve düzeltmek; diğer katkı sunanların emeklerini ifade etmek; 8. Bütün kişilere adilane davranmak; ırk, din, cinsiyet, yaş, milliyet, cinsi tercih, cinsiyetkimliği, veya cinsiyet ifadesi üzerinden ayırımcılık yapma durumuna girişmemek; 9. Yanlış veya kötü amaçlı eylemler sonucu kimsenin yaralanması, mülklerinin zarar görmesi, itibarlarının veya istihdamlarının zedelenmesi durumlarının oluşmasından kaçınmak; 10.Meslektaşlara ve yardımcı personele mesleki gelişimlerinde yardımcı olmak ve onları desteklemek. 25

IEEE Code of Ethics We, the members of the IEEE, in recognition of the importance of our technologies inaffecting the quality of life throughout the world, and in accepting a personal obligationto our profession, its members and the communities we serve, do hereby commitourselves to the highest ethical and professional conduct and agree: 1. to accept responsibility in making engineering decisions consistent with the safety, health and welfare of the public, and to disclose promptly factors that might endanger the public or the environment; 2. to avoid real or perceived conflicts of interest whenever possible, and to disclose them to affected parties when they do exist; 3. to be honest and realistic in stating claims or estimates based on available data; 4. to reject bribery in all its forms; 5. to improve the understanding of technology, its appropriate application, and potential consequences; 6. to maintain and improve our technical competence and to undertake technological tasks for others only if qualified by training or experience, or after full disclosure of pertinent limitations; 7. to seek, accept, and offer honest criticism of technical work, to acknowledge and correct errors, and to credit properly the contributions of others; 8. to treat fairly all persons regardless of such factors as race, religion, gender, disability, age, or national origin; 9. to avoid injuring others, their property, reputation, or employment by false or mlicious action; 10. to assist colleagues and co-workers in their professional development and to support them in following this code of ethics. Approved by the IEEE Board of Directors August 1990 26

IEEE Etik Kuralları IEEE Code of Ethics Etik kuralları ile ilgili faydalı web siteleri IEEE Code of Ethics http://www.ieee.org/about/corporate/governance/p7 8.html NSPE Code of Ethics for Engineers http://www.nspe.org/ / thi / d /resources/ethics/code ethics American Society of Civil Engineers, UC Berkeley Chapter http://courses.cs.vt.edu/professionalism/worldcodes/asce.html Engineering Ethics BYDENISENGUYEN http://sites.tufts.edu/eeseniordesignhandbook/2013/engineering ethics 2/ Code of Ethics of Professional Engineers Ontario http://www.engineering.uottawa.ca/en/regulations Bir kitap: What Every Engineer Should Know about Ethics Yazar: Kenneth K. Humphreys CRC Press EMO Elektrik Mühendisleri Odası Etik Kütüphanesi http://www.emo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=50871&tipi=46&sube=0#.u1qfy VV_tjs 27

EK-2. Disiplinlerarası Çalışma Projeler gerçekleştirilirken gerek mekanik gerekse elektriksel olarak yardıma ihtiyaç vardır. Bu proje gerçekleştirilirken Antalya DHMİ Elektronik Müdürü Ahmet ŞİMŞEK ile çalışılmıştır. Devrelerin oluşturulması ve yazılımların yapılması konusunda fikirler alınmıştır. 28

EK-3. Standartlar ve Kısıtlar Formu Bitirme Projesinin hazırlanmasında Standartlar ve Kısıtlarla ilgili olarak, aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Bu çalışmada sıcaklık, nem, enerji var/yok, kapı açık/kapalı bilgilerinin radyo frekanslarıyla bilgisayara aktarılması gerçekleştirilmiştir. 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Hayır. Fakat programlama alt yapısı sayesinde daha da geliştirilebilmeye açık bir yapı tasarlanıp gerçekleştirilmiştir. 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Bilgisayar Programlama, Devreler, Elektronik derslerinde görülen konulardan faydalanılmıştır. 4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir? IEEE, CENELEC, IEC 60559, ISO 639, SONET, ANSI X12, ITU, CCITT, EIA, standartlarına uygun tasarım yapılmıştır. 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi: Sıcaklık ve nemin tek bir sensör ile ölçülmesi ve kablosuz iletimin tercih edilmesi nedeniyle maliyet azaltılmıştır. b) Çevre sorunları: Projemizin çevreyi olumsuz etkileyecek herhangi bir etkisi yoktur. c) Sürdürülebilirlik: 29

Özellikle yüksek sıcaklık ve nem birçok olumsuz sonuçlar doğurabileceğinden bunların kontrolü çok önemlidir. Bu nedenle bu tür projeler teknoloji ile birlikte gelişip yaygınlaşacaktır. d) Üretilebilirlik: Ülkemiz piyasasında var olan malzemeler ile projemiz gerçekleştirilmiştir. e) Etik: Etik kurallar göz önünde tutularak proje gerçekleştirilmiştir. f) Sağlık: Projemizde sağlığı tehdit edici bir durum bulunmamaktadır. g) Güvenlik: Devrelerde kullanılan sigortalar sayesinde herhangi bir yüksek akım durumuna karşı önlem alınmıştır. h) Sosyal ve politik sorunlar: Projemiz sosyal ve politik sorunlara yol açmamaktadır. 30

EK-4. Maliyet Tablosu Çizelge E4.1. Oluşturulan Sistemin Maliyet Analizi 1 Adet SHT11 Sıcaklık ve Nem Sensörü 50 TL 2 Adet PIC 16F877 40 TL 1 Adet PIC Programlama Kartı 65 TL 1 Adet ATX-34 RF Verici Modül 10 TL 1 Adet ARX-34 RF Alıcı Modül 10 TL 1 Adet RS232 Seri Haberleşme Portu 68 TL 1 Adet MAX232 Entegresi 2 TL Çeşitli Elektronik Parçalar 80 TL TOPLAM 325 TL 31

ÖZGEÇMİŞLER Ceren PEHLİVAN Ceren PEHLİVAN 27.02.1992 tarihinde Van da doğdu. İlk, ortaokul ve lise öğrenimini Trabzon da tamamladı. 2010 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na başladı. Yabancı dil olarak İngilizce bilmektedir. Merve SARIHAN Merve SARIHAN 26.06.1991 tarihinde Ordu da doğdu. İlk, ortaokul ve lise öğrenimini Ordu da tamamladı. 2009 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na başladı. Yabancı dil olarak İngilizce bilmektedir. 32