Nurşah SUNAY / Genel Yayın Yönetmeni nursah.sunay @ sektorelyayincilik.com UİB Eylül Ayı İhracat Rakamları * Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) Eylül ayı ihracat rakamı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.29 artarak, 2 milyar 78.8 milyon dolar olarak gerçekleşti. * UİB, Eylül ayında da ihracat artışını sürdürerek, 2 milyar 78.8 milyon dolarlık ihracata imza attı. * Eylül ayı ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.29 oranında arttı. * Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), Eylül ayında ihracatını yüzde 0.78 oranında azaltarak, 1 milyar 733.7 milyon dolarlık ihracata imza attı. OİB in geriye dönük 12 aylık ihracatı ise yüzde 7,04 artarak, 19 milyar 845.8 milyon dolar oldu. * Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) ihracat artışını istikrarla yükseltmeye devam ediyor. Eylül ayında ihracatını geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.38 oranında artırmayı başaran UTİB, 120.1 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Yılın ilk dokuz ayındaki ihracatı yüzde 6.80 oranında artan UTİB in geriye dönük 12 aylık ihracatı ise 8.41 oranında artarak 1 milyar 419.9 milyon dolar oldu. * Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB), Eylül ayı ihracatını bir önceki yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 25.62 oranında artırarak 50.1 milyon dolar rakamına ulaştı. Yılın ilk dokuz ayında 444.7 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren Birlik, geriye dönük 12 aylık ihracatını da 8.40 oranında artırarak 565.6 milyon dolar rakamına ulaştı. * Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB), Eylül ayı ihracatında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,35 lik bir artış sergileyerek, 18.6 milyon dolar rakamına ulaştı. Yılın ilk dokuz ayında ihracatını 7,01 oranında artıran UMSMİB in geriye dönük 12 aylık ihracatı ise, yüzde 2.64 oranında artarak, 186.2 milyon dolar oldu. * Diğer başlığı altında listelenen sektörlerin toplam ihracatı ise 2014 yılı Eylül ayında geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 3.14 lük düşüşle 141.2 milyon dolar olarak gerçekleşti. KÜNYE Sektörel Yayıncılık Adına İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Nurşah SUNAY Görsel Sanat Yönetmeni ve Editör Serdar SUNAY Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Süleyman ÇİLİNGİR Grafik & Tasarım Mustafa SOYCAN Yardımcı Grafiker Habibe Eroğlu Kurumsal İletişim Müdürü Kadir ALTAY Reklam - Satış Serap YILDIRIM Haber - Araştırma Ayşe SEDEF Web Master Hidayet SUNAY Hukuk Danışmanı Av. Öncü KARAKOÇ Mali Müşavir Bülent SUNAY Türkmenistan Bölge Sorumlusu Hakan SUNAY Almanya Bölge Sorumlusu Harun VATAN Yayın Kurulu Gazanfer SANLITOP / Makine Yüksek Müh. Erdal DEMİR / Avukat Namık YENER / Elektrik Mühendisi Melihcan ÖZÇİFTÇİ / Elektrik Mühendisi Mehmet ERKAL / Elektrik Mühendisi Serdar AKSOY / Elektrik Mühendisi (MBA) Savaş KONCA / S.M. Mali Müşavir Alper COPLUGİL / Ar- Ge Proje Danışmanı Bora ÖZBAYBURTLU / Elektronik Müh. Yayına Hazırlayan Kuruluş Sektörel Yayıncılık info @ sektorelyayincilik.com Perpa Tic. Mrk. B Blok Kat.9 No.1419 Okmeydanı / Şişli-İSTANBUL T: 0212 320 96 66 (pbx) F: 0212 320 96 56 Baskı : Anka Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. 2. Matbaacılar Sitesi Litros Yolu D Blok No. D3 Zeytinburnu / İSTANBUL 4

İÇİNDEKİLER 42 108-112 148-151 170-172 4 10-12 14-16 18-20 22 26 28 30 32 36 38-40 42 44-46 48 50-51 52 54 56-58 60-66 68 70 74-77 78 80 82-83 84-86 88 90-91 92 94-96 98-100 102 104 106 UİB Eylül Ayı İhracat Rakamları / Nurşah SUNAY İlaç Üretim Binaları ve Dizayn.. / Namık YENER Data Center, Cctv Kamera.. / Serdar AKSOY Kobi lerde Yeniliğin Tanımı / Alper COPLUGİL Vergi Borçlarının Yapılandırılması.. / Savaş KONCA Denizde Borsan Fırtınası Sheraton Adana Otel, Gersan Busbar Sistemlerini Tercih Etti Makel Kare Modüler Metal Seri Tp Elektrik Moscova Prolight Sound Fuarı nda.. Sektörüm Dergisi Türkmenistan Energetika Fuar Fotoğraflarımız.. Viko Çocuk Tiyatrosu.. Klas Kablo Ana Sponsorluğu nda ETMD Gecesi.. Hes Kablo, İş Ortakları ve Bayileriyle.. Toplam 150 Bin Tl Ödüllü TET Ar-Ge Projesi.. Sektörüm Dergisi Elex 2014 Fuar Fotoğraflarımız Borsan dan Varna Gezisi Günsan dan Moderna Kids ve Visage Deluxe Ürünler Viko dan Çok Fonksiyonlu Multi-Let Grup Prizler Pamukkale Kablo Mehmet KAVAKLIOĞLU İle Röportaj Makel Ekibi Dragon Festivali nde Fluke 1730 İle Enerji Tasarrufu.. Kocaeli nin Symbol ü Klas Kablo İle Buluştu Günsan dan Eğlence Dolu Bir Organizasyon Famel Kablo Olarak Politikamız Müşteri Memnuniyeti Siemens, Teknopark İstanbul da İnovasyon Laboratuvarı.. Viko, Thea Neva İle Işık Kat Hayata Yatırımcı Enerjiyi Sevdi Prysmian Group Türkiye, 50.Yılını Kutladı Estap 25.Yılını Kutladı Vestel, LED Aydınlatma Sektörünün Lideri Oldu Philips ten Akıllı Depo Aydınlatması Genel Aydınlatmaya 1 Milyar 220 Milyon 750 Bin Lira Ödenek Portekiz in Arraiolos Köyü nde LED Aydınlatma Tasarruf Yapayım Derken Sağlığınızdan Olmayın 108-112 114-116 118-122 124 126 128 130-131 132-133 134 136 137 138 139 140 142-143 146 148-151 152-154 156-160 162-163 164 166 168-169 170-172 174 176 178-179 180 182-184 181-185 186-187 188-189 190 191 LED&LED Aydınlatma, Elex ve Electronist Liderleri Buluştu Vestel Fransız Sarayı nı LED le Aydınlattı Sektörüm Dergisi LED&LED Lighting 2014 Fuar Fotoğraflarımız LED Lambalar Beyaz Tişörtlerin Görünüşü İçin.. Toshiba, Spot Aydınlatma Serisini Sunar Philips Geleneksel Ampulü 21.Yüzyıla Uyarlıyor Simit Sarayı Merkez Ofisi Lamp 83 İle Aydınlanıyor 10.Ulusal Aydınlatma Kongreleri Dünya Ticaret Merkezi nde.. Philips, OSB de %80 Enerji Verimliliği Sağlamayı Hedefliyor Yingli Solar Türkiye, 5.Enerji Zirvesi Ana Sponsoru Dhl Yeşil Enerji Tüketiminde Dünya ya Örnek Oldu Enerji Tasarrufunun Yeni Adı; Ekonova 3M ten Geleceğin Mühendisleri ne Destek Panç Elektronik Olarak 1951 den Bu Yana Hizmet Vermekteyiz Sony SNC-VB632D Video Güvenlik Kamerası Büyük Şehirlerin Güvenlik Derdi de Büyük Art Sistem Genel Müdürü Serkan KEKİK İle Röportaj Yale Alarm Merkezi İle Tek Ödeme, Ömür Boyu Güvenlik Sektörüm Dergisi Isaf 2014 Fuar Fotoğraflarımız Bosch tan Dinion Ip Statlight 8000 Mp Kamera Akıllı Otoparklar Geliyor Bu Evler Düşünebiliyor Uno Power Güç Kaynakları.. Mitsubishi Electric ten Üniversitelere Robot Teknoloji Desteği Türkiye nin İlk Yerli Metro Aracı.. Yerli Üretici Bozankaya; Endonezya Yolunda Sektörüm Dergisi Cebit 2014 Fuar Fotoğraflarımız Smart Bs Otomasyon Ülke Genelinde Bayilikler Verecek Makinalarımız Daha Akıllı Hale Geliyor Abonelerimiz Sarı Sayfalar Ekim Ayı İhale Sayfası Abone Formu Reklam İndeksi www.sektorumdergisi.com

Elektrik Mühendisi, Proje Danışmanı Namık YENER n.yener@yenerveyener.com.tr İlaç Üretim Binaları ve Dizayn Kriterleri Bölüm.1 İlaç üretimi, dozaj formları yanı sıra kullanılan molekülün özeliklerine bağlı olarak da farklı yapı ve makine gruplarının seçilmesini gerektirirler. Solid işletmesinde, hava basıncı koridorlarda en yüksek odalara doğru gidildikçe azalmasına rağmen likit işletmesinde bunun tersi olarak tasarlanır. Temel tasarımda işçi ve malzeme akışının farklı yolları kullanması çapraz bulaşmayı önlemek amaçlıdır. Hava Kapanları İşletmenin farklı bölümleri arasında hava hareketlerini denetlemeye yarayan hava kapanları, mimari olarak sistemler içerisine yerleştirilir. Aynı zamanda da bu kapanların çalışma şekilleri tarif edilir. Dış literatürdeki isimlendirme Türkiye de olduğu gibi kullanım bulmuştur. Hava kapanları, Air-lock, savak gibi isimler kullanılmaktadır. Air-lock tasarımları işlevselliğine göre aşağıdaki şekillerde sınıflanırlar. Bu sınıflandırma havanın sistemde yaptığı hareket dikkate alınarak yapılmıştır. 1. Kaskad, ( Bir yöne doğru hava hareket eder, örnek olarak koridordan, kapana daha sonrada kapandan odaya doğru veya tam tersi ) 2. Sink, ( Koridor ve odadan gelen hava kapandan tahliye edilir. ) 3. Bubble, ( Kapan içindeki hava, koridor ve odaya gönderilir. ) Odalar arasındaki hava hareketlerini yönetebilmemiz için bu odalar arasındaki basınç farklarının tanımlanması gerekir. Basınç farkları oluşturma esnasında farklı hacimler arasında olması gereken ve ölçülebilen hava basıncı farkı 10 Pa civarındadır. Tasarımda daha düşük basınçların kullanılması, okuma ve ölçme, yönetme gibi işlemlerde İyi bir üretim yeri tasarımı, GMP açısından özellikle mimari tasarım kriterleri ile de iyi bir şekilde tasarlanmış olmayı gerektirir. Yönetmelikte belirtilen hususları peşi sıra uygulamak ile birlikte, belki de işletilmesi en zor olan çözüm önerileri ile karşılaşabiliriz. Bu yüzden tasarım, uygulamada işletme kolaylıklarını ve sadeliklerini de barındırmalıdır. Kaotik ve çok kısıtlı tasarımlar, işletme esnasında hatalı işlemler yapılmasına sebep olabilirler. Bu yüzden son yıllarda işletme ruhsatı veren müfettişler, işin düzgün mimari ile de çözülmesi halini de oldukça dikkate almaktadırlar. Örneğin dış duvarları boyanmış ve bakımlı bir tesis pozitif bir etki ile sizi karşılamaktadır. Müfettiş, dışı bakımlı olan bir tesis de az sonra gezdiğinde, içerisin de güzel ve bakımlı uygulamalar bulacağını bilir. İnsan ve malzeme hareketlerinde her ne kadar ayrı yollar tarif edilmiş olsa dahi nihai çözümde, kesişmeler kaçınılmazdır. Amaç ise bu kesişmelerin kontrollü olmasıdır. hatalara yol açabilir. Bazı tasarımcılar sistemler arasında 7,5 Pa basınç farkını da kullanmaktadırlar. Hava yüksek basınçlı hacimden düşük basınçlı hacime doğru hareket edecektir. Hava kapanlarında istenmeyen tek şey bu kapana açılan 2 kapının da aynı zamanda açılmaması gerektiğidir. Bunu sağlayan kilit ve kapama, açma düzenleri otomasyon ile sağlanabilmektedir. 12 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Namık YENER / Elektrik Mühendisi, Proje Danışmanı Kapılar üzerine yerleştirilen kırmızı ve yeşil ışıklar ile çalışanlar yönlendirilir. Şayet bir kapısı açık iken diğer kapının önünde bekleyen personel, kapının açılamayacağını üzerinde bulunan kırmızı ışıktan anlar. Diğer kapı kapandığı anda bu az evvel kırmızı yanan ışık yeşil renge döner ve artık kapı açılabilir. Çok kritik imalatları olan işletmelerde bu kapıların açık veya kapalı olması durumları uzaktan da kapı üzerine yerleştirilmiş sensörler vasıtası ile izlenebilir. Hava kapanları olarak bazı steril ve toksik veya hormon üreten tesislerde bu tür klas geçişlerinde pass-true denilen kontrollü kabinlerde kullanılır. Bu dolaplardan genellikle küçük miktarlı malzeme hareketinin yapılması hedeflenir. Bu dolaplarda UV filtre ve, veya hepa filtreler ile donatılırlar. Amaç tüm geçişlerin güven içinde sağlanmasıdır. Birbirlerinden farklı klaslarda oluşturulan alanlarda, 1. 6 ay da bir, partikül sayım testi, ISO 14644-1 Annex B, 2. 12 ayda bir fark basınç ölçümü cihaz kalibrasyonları, ISO 14644-3 Annex B5, 3. 12 ayda bir hava hareketlerinin ölçüm ve doğrulanması, ISO 14644-3 Annex B13, Emiş ve basma menfezlerinde yapılmaktadır, 4. 12 ayda bir doğrusal hava akışlarının ve bulaşma şartlarının gözden geçirilmesi. ISO 14644-3 Annex B4 e de tarif edildiği biçimde ölçmeler yapılmalıdır. Bir farmasötik alanın havalandırılarak koşullandırılması esnasında aşağıda ifade edilen parametrelerin belirlenmesi gerekir. 1. Sıcaklık, 2. Relatif rutubet, 3. Tüm difüzörler ile birlikte odaya basılan hava miktarı, 4. Geri dönüş ve eksoz edilen hava miktarı, 5. Oda içinde hava değişim miktarı, 6. Oda içerisinde bulunan fark basıncı, 7. Oda içinde havanın hareket doğrultuları, 8. Farklı doğrultularda oluşan hava hareketleri, 9. Bulaşma ya sebep olabilecek hava hareketleri doğrultusu, 10. Hepa filtre penetrasyon testi, 11. Oda partikül sayımı, 12. Oda temizlik katagorisi, 13. Yüzeylerde mikrobiyolojik katagorizasyon, 14. Toz emiş operasyonları, 15. İkaz ve alarm sistemlerinin etkinliği. Bazı şartlandırılmış odalarda alınan her türlü tedbir çalışanımızı koruyamayacağı için, ilave tedbirlerin de alınmasını gündeme getirebilir. Örnek olarak hormon veya yüksek potens de bulunan maddelerin üretiminde, çalışanlarımızı koruyabilmek için, astronot kıyafetine benzer kıyafetlerin kullanımı da gündeme gelmektedir. Bu kıyafetler normal olarak kompresör ile basınçlandırılmış hava ile beslenmiş olsalar dahi operatörün güvenliği ve konforu için filtrasyon yanında sıcaklık ve rutubet kontrolü de yapılır. Paneller ve Asma Tavanlar Hijyen Panel ve asma tavanlar, ilaç üretiminde kritik sahaların içinde kullanılan mimari yapı elemanlarıdır. Hijyen duvar panelleri, üzerinde emiş kanalı,pencere,kapı gibi mimari elemanları barındırır. Asma tavanlar ise aydınlatma armatürleri, taze hava menfez ve filtre kutularının bulunduğu gerekirse üzerinde yürünmesi mümkün olan yapısal mimari malzemedir. Panel ve asma tavanlar farklı malzemelerden üretilmektedir. Temel beklenti, bu malzemelerin temizlik için elverişli olmasıdır. Bunun yanı sıra yangına dayanıklı, mukavim, ses ve ısıl izolasyon değerlerinin uygun olmasıdır. Panel genişlikleri 4 cm ile 10 cm arasında değişebilir. Temiz Oda Paneli ve Zemin Epoxy Uygulaması Panel içi malzeme olarak taş yünü, SPS ( Köpük ), PÜ dolgu olabilir. Yangın için tavsiye edileni, taş yünü olanıdır. Diğerlerinin ise yangın dayanımı oldukça kötü sayılır. Panel malzemesi olarak saç veya HPL malzemesi kullanılmaktadır. HPL malzemesi mukavemet açısından yetersiz olmaması için 4 mm ince kullanılmamalıdır. Ancak fenol-fiber yapısı yangın açısından tehlike arz eder. Sac malzeme tercih edilmelidir. ( 0,6 veya 0,8 mm kalınlığında ) bazı durumlarda galvaniz sac malzemeye karşı korozyon mukavemeti yüksek olan alüminyum sac levhalarda kullanılır. Ancak 1,2 mm daha zayıf levhalar tavsiye edilmez. Sac veya alü levhaların üzeri en az 40 µ kalınlığında epoxy bazlı fırın boya ile boyanmalıdır. Gelecek sayıda kaldığımız yerden devam edeceğiz... 14 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Obo Bettermann TBS Ürün Müdürü, Elektrik Mühendisi Serdar AKSOY aksoy.serdar@obo.com.tr Data Center, Cctv Kamera, Güvenlik Otomasyon Sistemlerinde Ag Parafudr Sistemlerinin Kullanımı Zayıf akım sistemleri; gündelik hayatımızda mal ve can güvenliğimizi teslim ettiğimiz, sürdürülebilir ve kesintisiz çalışmalarının çok önemli olduğu sistemlerdir. Cctv kamera, güvenlik ve otomasyon sistemleri yıldırım ve şebeke darbeleri karşısında da en sık devre dışı kalan sistemlerdir. Örnek olarak şehrin her yerini saran mobese sistemlerinin ne kadar sık arıza yaptığını biliyor musunuz? Ya da bir fabrikanın, tesisin en stratejik noktası olan otomasyon sisteminin nanosaniyeler mertebesinde gelen bir darbeyle devre dışı kalabileceğini? Ekonomik açıdan oldukça pahalı sistemler ani aşırı gerilim darbeleri nedeniyle defalarca devre dışı kalıp, gelişmelerle ters orantılı bir süreç yaşanmaktadır. Bu olayın nedeni teknolojik gelişmelere paralel olarak boyutları çok küçülen elektronik cihazların çalışma gerilimlerinin de daha küçük voltlar mertebesine inmesidir. Tarihsel gelişim sırasına göre vakum tüplü lambalı cihazlardan transistörlü yapıya ve entegre devrelere geçiş sürecinde cihazların elektronik kartlarında kullanılan komponentlerin çalışma gerilimlerinin 3000V lardan 24 voltlara ve 5V DC gerilimlere doğru bir düşüş meydana geldiği hepimiz tarafından bilinmektedir. Dolayısı ile süreç içerisinde hassasiyeti artan elektronik cihazlara doğru bir geçiş söz konusudur. Elektrik enerjisinin anahtarlanması anında yük yenilenmek zorunda kalıyor. Ekonomik boyutunu bir kenara bırakırsak insanların can, tesis ve iş güvenliği penceresinden durumu değerlendirdiğimizde bu sistemlerin sürdürülebilir olması kesinlikle sağlanmalıdır. Bu nedenle data, koaksiyel ve enerji hatlarını mutlaka aşırı gerilim koruyucular ile koruma altına almamız gerekmektedir. Korunma ihtiyacının ortaya çıkmasında; maalesef teknolojik çeşidine bağlı olarak (endüktif yükler) oluşan gerilimlerde veya tabiat olaylarında yıldırım deşarjında (200 ka ler) bu teknolojik gelişmeye paralel boyutlarda küçülmeler ya da indirimler söz konusu olmadığından, sistemlerimizi ve ekipmanlarımızı bu olumsuz etkilerden korumak için gerekli koruma elemanları ile donatmak zorundayız. 16 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Serdar AKSOY / Obo Bettermann TBS Ürün Müdürü, Elektrik Mühendisi Bir kamera sistemi, otomasyon sistemi 24volt, 48 volt mertebesinde gerilimle çalışırkan bu değerlerin 20 katında ani darbeler tüm sistemleri devre dışı bırakabilir. Data centerler bir tesisin beynidir, bilginin son derece önemli olduğu bir noktada tüm sistemin bu nedenden devre dışı kalması gerçekten bir firma için çok büyük bir kayıptır. Peki Sistemlerimizi Nasıl Korumalıyız? Bilinen darbe karakteristiklerimiz 8/20 mikrosaniye ve 10/350 mikrosaniye olmak üzere temel 2 çeşide ayrılmaktadır. TSE 62305 normları ve IEC 61643 normları ışığında uygun test değerlerinde Class 1,2,3 korumasını kademeli olarak sağlamalıyız. Tüm sistemlerde enerji, data ve koaksiyel hatlar çift yönlü olarak mutlaka koruma altına alınmalıdır. Enerji korumaları sisteme paralel bağlanırken, data ve koaksiyel korumalar ise sisteme seri olarak entegre edileceklerdir. yerleştirmeliyiz. Enerji korumasından sonra kameranın cinsine göre CAT ya da BNC girişlerine uygun koruma ürününü adapte edip seri bağlantı sağlayarak kameramızı koruma altına almalıyız. Kamera sistemini ele alırsak, ilk başta kamera sisteminin enerji aldığı panoya (genellikle monofaze sistemlerdir) Class 1+2 10/350+8/20 eğrilerinde koruma sağlayan spark gap teknolojili min 50 ka koruma kapasiteli ürünleri kamera ana enerji panosuna yerleştirmeliyiz. Bu noktadaki bağlantımızı min. 16 mm 2 kesitli kablo ile gerçekleştireceğiz. Daha sonra kamera yanında bulunan kamera son nokta kutusunda hassas enerji koruma yapmamız gerekmekte ve buraya VF230 özellikli class 3 enerji koruma ürünün Otomasyon sistemlerinde ise sistem sürekli gerilimi baz alınarak ve up koruma seviyesi belirlenerek ilk olarak uygun ürünü seçmekle yükümlüyüz. 5V,12V,24V,48V..230V şeklinde hassas enerji koruma sınıfları bulunmaktadır. Örneğin bir PLC koruması yapacaksak plcye giren hatların hepsinden önce bir yıldırım bariyeri seri olarak entegre edilmelidir, burada ürünlerin akım karakteristikleri, plc nin özelliği ürün seçiminde önem arz etmektedir. Data centerlerda her Cat 6 enerji hattına mutlaka koruma yapmamız gerekmektedir. Sistem yapısına göre kabloların aktarım hızına uygun ürün seçilmelidir. Ana enerji panosu, Cat5-6- RJ45 hatlar, priz çıkışları, telefon santralleri mutlaka korunmalıdır. Ayrıca tüm kartlı geçiş sistemleri, haberleşme modülleri, DVR sistemleri, görüntü izleme merkezleri aşırı gerilim ve yıldırıma karşı korunabilmektedir. Obo Bettermann bünyesinde 2700 farklı ürün bulunmaktadır. Yapılması gereken sistem yapısına uygun seçilmesidir. Uzman mühendis desteği bu konuda oldukça önemlidir. Ücretsiz keşif ve sistem tasarımı hizmetimizden bu çerçevede yararlanabilirsiniz. Not: Sigorta firmalarından alınan veriler doğrultusunda otomasyon sistemi zararlarının %80 i ani aşırı gerilim sonucudur. Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle... 18 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Ar-Ge Projeleri Danışmanı, Armador Dasnışmanlık Alper COPLUGİL alper.coplugil@armadordanismanlik.com Kobi lerde Yeniliğin Tanımı İşletmelerin hızla artan rekabet karşısında kendilerini yenilemeleri ve yenilik çalışmalarını hızlandırmaları kaçınılmazdır. Günümüz işletmelerinin rekabet edebilmek için başvurdukları kaynak bilgidir. Bilgi ise, bireylerin karşılaştıkları problemleri çözmede kullandıkları tüm beceri ve yetenekler şeklinde tanımlanabilir. Bilgiden yararlanarak yeni bir ürün ve hizmet sunmayı amaçlayan işletmeler, yenilik uygulamaları ile sıklıkla karşılaşmaktadır. Her işletmenin vizyonu, misyonu, amacı ya da hedefi yenilik ile yakından ilgilidir çünkü günümüz şartlarında işletmelerin devamlılığı için yenilik artık kaçınılmazdır. Bu ayki yazımızda yeniliğin tanımını ve anlamlarını tartışacağız. Yenilik kavramı, diğer birçok kavram ile beraber anılmakta, kimi zaman da bu kavramlarla anlam açısından karıştırılmaktadır. Yenilik kavramını açıklamak gerekirse öncelikle sözcük anlamını çözmek ve daha sonra neler ifade ettiğini bulmak yararlı olacaktır. Türk Dil Kurumu (TDK) yenilik kavramını şöyle tanımlanmaktadır: (1) Yeni olma durumu veya yeni olan bir şeyin özelliği, (2) Eskimiş, zararlı veya yetersiz sayılan şeyleri yeni, yararlı ve yeterli olanlarıyla değiştirme, teceddüt. Yenilik, bu tanımlardan da öngörüldüğü üzere, bir durum veya özellik olarak belirtilmiştir. İngilizce karşılığı innovation olan yenilik, dilimizde kimi zaman inovasyon olarak da kullanılmakta, bu sözcük ise köken olarak Latince de yeni bir şey yapmak anlamına gelen innovare sözcüğünden gelmektedir. Bir başka kaynakta ise yenilik, yine sözlük anlamı olarak, yeni bir düşüncenin doğuşundan gerçekleşmesine kadar devam eden dinamik bir öğrenme süreci olarak tanımlanmaktadır. Yönetim yazınında, yenilik konusu ile ilgili yapılmış çok sayıda araştırma bulunmakta ve bu araştırmaların büyük bir bölümünün OECD nin Oslo Kılavuzu na dayandığı görülmektedir. Yenilik konusunda en detaylı ve kabul görmüş çalışma olma özelliği taşıyan bu raporda söz konusu kavram işletme içi uygulamalarda, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir örgütsel yöntemin gerçekleştirilmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Yenilik, bir anlamda yaşayan varlıkların, yaşamlarını devam ettirmede kullandıkları önemli bir araç olarak ele alınabilir. Ekonomist Christopher Freeman yenilik üzerine yaptığı çalışmasında ifade ettiği yenilik yapmayan ölür sözü ile kavramın önemini vurgulamıştır. Buradan yeniliğin işletmeler için yaşama nedeni olduğunu anlayabiliriz. Yaşamak sözcüğü, işletmelerin kuruluştan itibaren pazarda devamlılık mücadelesi şeklinde ele alındığında, işletmeleri yaşayan organizma olarak görmek mümkündür. Yaşayan organizmalar, çevre şartlarına göre tepkiler verir; kıt kaynakların kullanımı ile beraber, gelişim döngüsünde hayatta kalmayı amaç haline getirmiştir. Yaşayan organizma olarak işletmeler, yaşamı devam ettirme yönü ile ekolojik sistemlere benzetilebilir. Bir türün yaşaması için yeni beslenme alanları bulması ve türünün devamı için çevreye uyum sağlaması ve değişmesi gerekir. Değişim, ekosistemlerde bir sonraki kuşağı daha güçlü hale getirdiği gibi, yenilik de organizasyonların pazarda daha rekabetçi ve daha avantajlı olmasını sağlayabilir. Yakın zamanda oluşan gelişmelerle birlikte nükleer enerji, elektronik, bilgisayar gibi sektörlerde meydana gelen gelişmelerin, ekonomik ve sosyal yaşamda önemli değişikliklere yol açtığı ifade edilebilir. Meydana gelen bu tür gelişmelerin her biri kendisinden bir önceki ile karşılaştırıldığında yenilik olarak adlandırılabilir. Kuşkusuz, kavram olarak bu yönden ele alındığında yeniliğin insanlık tarihi kadar eski olduğu ve teknolojinin ilerlemesini sağladığı söylenebilir. Ancak 16. ve 17. yüzyıllarda icat ve buluşların birden artış göstermesi ve Endüstri Devrimi nin etkisi ile fabrikalaşma ve makineleşmenin yaygınlaşması, daha önce var olmayan yüksek düzeyde çeşitli teknolojilerin birer yenilik olarak son yüzyılda ortaya çıkmasına neden olmuş, bu yeniliklerin her biri ürüne dönüşmüş ve pazarda tüketicinin kullanımına sunulmuştur. Sözgelimi, içten yanmalı motorun icadıyla beraber mühendislik farklı bir boyut kazanmış, endüstrileşme ve makineleşme sonucunda ise otomobil geliştirilmiş ve yeni bir ürün olarak pazara sunulmuştur. 20. yüzyıl ve sonrası genel olarak ele alındığında, gelişmelerin askeri kaynaklı olması nedeniyle teknolojik gelişmelerin özünün de genellikle askeri alanda gerçekleştiği görülmektedir. 20 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Alper COPLUGİL / Ar-Ge Projeleri Danışmanı, Armador Dasnışmanlık Bu nedenle yenilik kavramının, öncelikle endüstrileşme ve askeri gelişmelere bağlı olarak rekabet ortamını meydana getirdiği söylenebilir. Bu süreçle birlikte özellikle ekonomik olarak gelişmiş ülkelerde askerî ve sivil araştırma ve yenilik harcamaları ise büyük ölçüde artmıştır. Askerî alanda gerçeklesen gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan ve günümüzde halen kullandığımız internet bu tür yeniliklere verilebilecek önemli bir örnektir. İşletmelerin ve kişilerin hem ticaret hem haberleşme aracı olarak kullandığı internet teknolojisi, 1960 lı yıllarda Amerikan ordusunun kendi içinde kullandığı bir haberleşme sisteminin sonucu olarak gelişmiştir. Yenilik ve Değişim Dinamik açıdan ele alındığında yenilik kavramının aynı zamanda bir değişim sürecini ifade ettiğini söylemek mümkündür. Ancak her değişim bir yenilik değildir. Yenilikle meydana gelen değişim orijinaldir; ortaya çıktığı sistemin amaçlarını daha etkili ve ekonomik biçimde yerine getirmeye yönelmiş, olumlu ve özel bir değişimi ifade etmektedir. Bu bağlamda yeniliği yalnızca yeni ürünler, yeni teknoloji, yeni yazılımlar, yeni hammadde ve yeni üretim yöntemleri olarak görmek yanlıştır. Yenilik dış görünüşe yansıyan bir fikir olabileceği gibi, girdiden çıktıya kadar geçen değer sürecindeki bir ahenk ve uyum şeklinde de görülebilir. Sözgelimi çağdaş yönetim uygulamaları, ticarileştirme, organizasyon, bilgi işlem ve finansman yöntemleri bulma ve uygulama, yeniliğin uygulandığı süreçlere örnek gösterilebilir. Ancak yeniliğin bir değişim süreci olmasına karşın, her değişimin yenilik olup olmadığı ayrıca tartışılmalıdır. Yenilik her ne kadar değişim ile yakından ilgili bir kavram gibi görünse de, her değişimin yenilik olarak algılanmaması gerekmektedir. Yenilik yapmak bir değişikliği gerektirir; bu değişiklik daha önce organizasyon listesinde yer almayan, yeni iş görme programlarının düzenlenmesini ve değerlendirilmesini gerektiriyorsa ancak o zaman yenilikten söz edilebilir. Dolayısıyla yeniliğin bir sonuca varmasıyla, sürecin doğru tamamlandığı varsayılabilir. Yenilik ve İcat Her ne kadar yenilik, başlı başına bir kavram gibi algılansa da, teknik buluşlar ve icat etme kavramlarının da yeniliğin oluşumu ile yakından ilgili olduğundan söz etmek mümkündür. Yeniliğin temelinde genellikle bir icadın olduğu düşünülebilir. Ancak, icat etmek mevcut durumu ortadan kaldırıp aynı işi başka yöntemle yapma olduğundan teknolojiye yakın bir kavramdır. İcadın yeniliğe dönüşebilmesi için teorileştirilmesi ve elde edilecek fayda ile verimin artması gerekmektedir. İcat daha önce var olmayanın, önceden varlığı bilinen teknoloji, ideoloji ya da kültür ögelerinin karıştırılması ve yeni bir şekil verilerek yapılaştırılması olayıdır. Dolayısıyla yenilik kavramı daha önce ortada var olmayan bir ürün, bir icat olarak tanımlanabileceği gibi, üründe ya da süreçte oluşan radikal değişiklikler olarak da ele alınabilir. Her ne kadar yenilik ve icat birbirini tamamlayan iki kavram gibi görünse de, icat etmek, birçok açıdan yenilik yapma faaliyetinden ayrılmaktadır. Yenilikten söz edebilmek için yapılan icat veya yaratılan bir şeyin uygulanabilirliğinin de bulunması gereklidir. Başka bir ifade ile icat, ancak bir işlevsel durum ortaya koyduğunda yenilik olarak adlandırılabilir. Yenilikle anlamsal benzerlik gösteren bir diğer kavram ise taklit tir. TDK, taklidi belli bir örneğe benzemeye veya benzetmeye çalışma, benzetilerek yapılmış şey, imitasyon olarak yorumlamıştır. Yenilik, bir sektörde genellikle bir veya birkaç firma tarafından başlatılmakta, diğer birçok firma bu uygulamalardan yararlanmakta, bir çeşit yenilik kopyalama faaliyeti gerçekleştirmektedir. Bu kopyalama faaliyeti taklit olarak ele alınabilir. Taklidin, yeniliğe oranla çok daha az masraflı olması ve daha önce diğer işletmelerce denenmiş olması başarısızlık riskini her ne kadar daha düşük olmasına olanak sağlasa da, taklitçiliği uygulayan işletmelerin yapmış oldukları değişimleri yenilik olarak nitelemek yanlıştır. O halde, yenilik sadece ürün ve hizmette değil, üretim süreci ve sonrasındaki tüm aşamaları ilgilendiren, işletmelerin hayatta kalma amacına yönelik olan, oluşturulduğunda fayda sağlayan, taklitten uzak icat ile yakında ilgili değişim veya değişikliklerdir. Yenilik daha başka birçok kavram ile karşılaştırılabilir. İlerleyen yazılarda yeniliğin teknoloji boyutunu inceleyeceğiz. Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle... 22 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Savaş KONCA savas@celalkonca.com.tr 6552 Sayılı Yasa nın Vergi Borçları ile İlgili Özeti Değerli okuyucular Bu sayımızda çok güncel olan 6552 sayılı yeni Torba Yasası nın Mali borçlar ile ilgili kısmına ait bilgi vermek istiyorum. İstanbul da faaliyet gösteren Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin bağlı oldukları İSMMMO isimli odanın yayınladığı anlaşılır özetten alıntı yaparak sizleri aydınlatmak isterim. Vergi Borçlarını Yeniden Yapılandırılması; 6552 Sayılı İş Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun (Torba Kanun) Resmi Gazete nin 11/09/2014 Tarih ve 29116 (Mükerrer) sayısında yayımlanmıştır. Kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması ve diğer değişiklikler ile ilgili olarak konuları itibari ile hazırladığımız özet bilgiler aşağıda bilgilerinize sunulmuştur. Kapsam Vergi Aslı ve Vergi Aslına Bağlı Ceza Borçları 1)- 30/04/2014 tarihi öncesine ait vergi borçlarının gecikme zammı ve gecikme cezaları silinecek, borç asılları ve asıla bağlı cezalar; enflasyon oranında güncellenerek 2 ayda bir ödenmek şartıyla 18 taksite kadar ödenebilecektir. (2013 takvim yılına ilişkin gelir vergisi ikinci taksiti hariç), Motorlu Taşıt Vergileri 2)- 2014 yılına ilişkin olarak 30/04/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, (2014 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksidi hariç), Ba Bs Bildirimleri İçin Kesilen Cezalar 3)- 30/04/2014 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları, bu kanunun yayımlandığı tarih (11/09/2014) itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının %50 sinin, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50 sinin tahsilinden vazgeçilir. (VUK 352-353- MÜK.355 Md. BA-BS bildirimi, Kesin Mizan, Mükellef bilgi formu gibi bildirimler), Emlak Vergisi 4)- Belediyelerce tahsil edilen emlak vergisi ile iş yerlerine ait çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları ve emlak vergisi üzerinden hesaplanan taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, Gecikme Zammı / Faizinin Silinmesi Yi-Üfe Uygulaması 5)- Bu Kanun un yayımlandığı tarih (11/09/2014) itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacakları yerine bu Kanun un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece feri alacaktan ibaret olması halinde ferî alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi feri amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilir. Yapılanma Sisteminden Yararlanacak Mükellefler Dava Hakkından Vazgeçmeleri Şart 6)- Borç yapılandırmasından yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili tahsil dairesine verilir ve bu dilekçelerin tahsil dairelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir. Maliye Bakanlığı na bağlı tahsil dairelerince tahsili gerektiği halde tahakkuku diğer kamu idarelerince yapılan alacaklara ilişkin ilgili kamu idaresi aleyhine açılmış davalardan vazgeçme dilekçelerinin verileceği idari mercii belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak bu Kanun un yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmaz ve bu kararlar ile hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekâlet ücreti bulunması hâlinde bunlar talep edilemez. Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle... 24 www.sektorumdergisi.com Ekim / 2014