Çatal Muayene Rehberi Muayene kimler tarafından yapılmalı? Neler Muayene Edilmeli? Muayene periyodları nelerdir? www.forkliftcatali.com
Muayene Rehberi Neden Çatal Muayenesi? Günlük elleçleme süreçlerinden geçen ürünlerin bedellerinin yüksek olduğu düşünüldüğünde birer güvenlik unsurları olan çatalların, düzenli muayenesine verilmesi gereken önem ortaya çıkmaktadır. Not: İyi durumda olan güvenli çatalların kullanılması sadece zorunluluğunuz değil aynı zamanda avantajınızdır. İş güvenliği maliyetleri azaltmak demektir. Güvenliği sağlamak her zaman olası problemleri önler ve ekipmanınızın daima hizmetinizde olduğunu garanti altına alır. ISO 5057 : Bu uluslararası standart çatalların muayenesi ve onarımı için gerekli genel talimatları belirtir. Muayene Periyodları Testler düzenli aralıklarla uygulanmalıdır. ISO 5057 uluslararası standart, en az her 12 ayda bir muayene öngörmektedir. Çoklu shift hareketi veya zorlu çalışma koşulları gibi uygulamalara bağlı olarak test aralıkları ona göre düşürülmelidir. Bununla birlikte forklift operatörleri düzenli olarak gözle muayene yapmakla yükümlüdürler. Muayene/Onarım kimler tarafından yapılmalı? Yıllık muayene sadece eğitimli personel tarafından titizlikle yapılmalıdır. Bu hizmet genellikle muteber forklift servisi şirketleri tarafından sağlanmaktadır. Sadece çatalın üreticisi veya eşdeğer yetkinlikte bir uzman çatalın onarımına ve nasıl olacağına karar verebilir. Lütfen dikkat ediniz! Bir muayene, onarım ya da değişim mutlaka çift halinde yapılmalıdır. Genellikle iki çatal birden hasarlıdır. İkinci çatal da aynı hasardan dolayı büyük risk taşır. Neler muayene edilmeli? Detaylı bilgi ilerleyen sayfalardadır. MA ER MADE IN WAGGER GER MADE İN WAGGER Çatal muayenesi için Wagger rehberini kullanarak çatalınızın durumunu kolaylıkla ve güvenli bir şekilde tespit edebilirsiniz.
Nasıl Ölçüm Yapılır? Çatal Aşınması Çatal Açısallığı Çatal Aşınma Ölçüm Kartını kullanarak çatalların değiştirimesinin gerekli olup olmadığına kolaylıkla karar verebilirsiniz. 1. Cetveli kullanarak nominal kalınlığı N belirleyiniz (örneğin çatalın bacak kısmında). 2. Belirlenmiş açıklığın ominal kalınlığa N aşınmanın en fazla olduğu kısma yerleştiriniz. (örneğin 45 mm nominal kalınlık için N 45 e) 3. Eğer açıklık çatala girerse, çatalın değiştirilmesi gereklidir. 1. Çatal üzerinde yatay ve dikey olarak 500 mm mesafe işaretleyiniz (bknz yukarıdaki tablo). 2. Çapraz ölçü alınız : Mükemmel 90 : a= 707 mm Makul : a= 695 713 mm Çatal Tesviye: a= 714 730 mm Çatal Değişimi : a= >730 mm Dikkat : Özel uygulamalarda çatallar farklı bir açıyla teslim edilir. Lütfen muayeneden önce kontrol ediniz. Özel uygulamalarda çatalların farklı bir açısı olabilir. Not: Açı ve aşınma ölçümleri için verilen ölçüm aletleri sadece destek amaçlıdır. Doğrulama ve kalibrasyon için değildir ve kesin ölçüm aletleri değildir. Ölçüm yapılması operatörü bakım yükümlülüğünden kurtarmaz. Yükseklik farkı ve kalıcı defleksiyon (Eğilme) için referans ölçüleri; Bıçak Uzunluğu (mm) Makul Ölçü (mm) Çatal Tesviyesi (mm) Çatal Değişimi (mm) 800 < 12 12 ile 24 > 24 900 <14 14 ile 27 > 27 1,000 < 15 15 ile 30 > 30 1,100 < 17 17 ile 33 > 33 1,200 < 18 18 ile 36 > 36 1,300 < 20 20 ile 39 > 39 1,400 < 21 21 ile 42 > 42 1,500 < 23 23 ile 45 > 45 1,600 < 24 24 ile 48 > 48 1,700 < 26 26 ile 52 > 52 1,800 < 27 27 ile 55 > 55 1,900 < 29 29 ile 58 > 58 2,000 < 30 30 ile 61 > 61 2,100 < 32 32 ile 64 > 64 2,200 < 33 33 ile 67 > 67 2,300 < 35 35 ile 70 > 70 2,400 < 36 36 ile 73 > 73
Neler muayene edilmeli? 6 8 2 5 4 3 1 7 2 1. Aşınma 5. Açısallık Aşınma n - 10% = Çatalı değiştir! ISO 5057 den alıntı: Eğer orijinal çatal kalınlığının 10% nu aşınmış ise çatal kullanım dışına alınmalıdır. Çatal kalınlığındaki 10% luk aşınma zaten çatal kapasitesinde %20 lik bir kayıp anlamına gelir. Aşınma ölçmede temel çatalın orijinal nominal (n) kalınlığıdır. (ör. Nominal kalınlık (n) = 40 mm -> aşınma limiti = 36 mm). Aşınan çatallara kaynatma işlemi yapılmamalıdır. Çatallar 90 lik bir açı ile teslim edilir. Farklı bir açısı olan çatallar tesviye edilmeli ya da değiştirilmelidir. Dikkat: Özel uygulamalarda, çatalın farklı bir açısı olabilir. Muayeneden önce lütfen kontrol ediniz! 2. Çatlaklar Kritik bölgeler: İç topuk kısmı Kaynak yerleri Test metotları: Manyetik partikül testi Likit penetrant tespiti 6. Kilit pimleri Kilitleme pimleri çatalın istemsiz kaymasını önlemektedir. Kilitleme pimi hasarlı olan çatallarının kullanılmaması gerekmektedir. 3. Çatallar 1 2 y Çatalların yükseklik farkı Çatal uçlarının yükseklik farkı, çatal bıcak uzunluğunun 1.5 % nu geçmemelidir. Makul : y max = U mm / 66 Çatal Tesviye : y max = U mm / 66 - U mm / 33 Çatal Değişimi : y > U mm / 33 7. Çatal ucunda hasar / aşınma Çatal ucu aşınır aşınmaz, çatal kısaltılmalı ya da değiştirilmelidir. U = Bıçak uzunluğu (mm) 4. Kalıcı defleksiyon Makul : k max = U mm / 66 Çatal Tesviye : k max = U mm / 66 - U mm / 33 Çatal Değişimi : k > U mm / 33 8. Bükülme Çatal askısında yanal bükülme Yandan gelen hareketler ve uzun süre kullanım çatal askısının yanal bükülmesine sebep olabilir. Bu durumda çatal askıları ya da çatallar değiştirilmelidir. U = Bıçak uzunluğu (mm)
Muayene Protokolü Forkliftler ve inşaat makinaları için çatallar Forklift cinsi: Çatal Ölçüleri: Forklift no: Genişlik (mm): Kalınlık (mm): Bıçak Uzunluğu (mm): Süspansiyon: Sonuç 1. Çatal ucunda yükseklik farkı Makul: y max. = U/66 Çatal tesviye : y= U/66 ile U/33 arası Çatal değişimi :y U/33 ten fazla ise U= Bıçak uzunluğu ( mm) 1 2 U = Bıçak uzunluğu (mm) y değil 2. 3. Bıçağın defleksiyonu Makul:k max. = U/66 Çatal tesviye : k= U/66 ile U/33 arası Çatal değişimi : k U/33 ten fazla ise U= Bıçak uzunluğu ( mm) Açısallık İdeal konum 90 : a = 707 mm Makul tolerans: a = 695-713 mm Çatal tesviye : a = 714-730 mm Çatal değişimi : a= > 730 mm değil değil Dikkat: Özel uygulamalarda çatalın farklı bir açısı olabilir. Muayeneden önce lütfen kontrol ediniz! 4. Yüzey çatlakları Çatlak tespiti Değişim! değil 5. Aşınma Nominal kalınlık N 10 % Değişim! Aşınma n - 10% = Çatalı değiştir! değil 6. Kilit pimleri değil 7. Çatal ucunda hasar değil 8. Askının bükülmesi / aşınması Bükülme değil Önemli Bilgi: Çatallar daima çift olarak değiştirilmelidir çünkü bir çatalın mevcut hasarı diğer çatalında takiben hasar vereceği anlamına gelir. Sonuç Hurda! / Değişim İsim : değil Tesviye Tarih : İmza :
Forklift Çatalı Sözlüğü Çatal Kısımları 1. Bıçak Yükün üzerine bindiği yatay kısımdır. 2. Topuk Bıçağı, bacak kısmına bağlayan yarı çap kısmıdır. 3. Bacak Askıların takıldığı dikey kısımdır. 4. Askı Bacağa eklenen ve çatalın taşıyıcıya tutturulmasını sağlayan kulplardır. Çatala sonradan eklenebileceği gibi, bütünsel olarak da üretilebilir. 5. Uç Bıçağın serbest ucudur. 6. Kilit Pimi Çatalı taşıyıcıya sabitleyen parçadır. Çatal Yüzeyleri A. Bıçak Üst Yüzü Bıçağın yükün üzerine bindiği en üstteki yüzüdür. B. Bıçak Alt Yüzü Konik kısım dahil bıçağın en alt yüzüdür. C. Bacak Ön Yüzü Bacağın yüke temas eden ve yük merkezi mesafesinin ölçüldüğü kısmıdır. F. AskıSüspansiyon Yüzü Üst askının taşıyıcı ile temas eden alt yatay yüzüdür. G. Uc yüzeyleri Çatalın yüke girmesini kolaylaştırmak için şekillendirilen bıçak ucu yüzeyleridir. (Uç şekilleri bir çok farklı form alabilir). H. Bacak Tepe Noktası Bacağın en üst yüzeyidir. D. Yan Yüzey Bıçağın ve bacağın yan yüzleridir. I. Boru Çatalların mile montajında kullanılan borudur. E. Askı Tutturma Yüzü Üst ve alt askıların eğimli yüzleridir. Çatal Yüzeyleri K. Kalınlık Bıçağın ya da bacağın topuğa en yakın paralel kısmının kalınlığıdır. G. Genişlik Bıçağın genişliğidir. Y. Arka Yükseklik Bıçağın tabanından bacağın tepesine kadar olan mesafedir. U. Uzunluk Bacağın ön yüzünden bıçağın en ucuna kadar ölçülen bıçak uzunluğudur. Enine kesit Genişlik ve kalınlığın ürünüdür. A. Açı Bıçağın üst yüzünden bacağın ön yüzüne kadar olan açıdır. I.T.A /Fem/Iso Çatal Teknik Bilgi ISO Standartı Çatallar (mm) Taşıyıcı (mm) A,B Sınıfı I M K A B C D 394/432 306 76/114 331 13 16 II 470/546 383 76/152 407 13 16 III 568/695 477 76/203 508 16 21.5 IV 743/870 598 127/254 635 19 25.5 V 830/960 680 127/257 728 25 34
Çatal Sipariş Formu ISO / FEM / I.T.A ASKI ÇATALLAR / HOOK FORKS Askılar arası mesafe Montaj sınıfı Ayna yüksekliği Tercihleri işaretleyiniz M 306 M 382 M 477 M 598 K - Kalınlık I II III IV G - Genişlik 331 407 508 635 U - Uzunluk KARE ASKI ÇATALLAR / SQUARE HOOK FORKS Q = R = S = V = K = G = A = B = C = D = E = U = Y = Z = PİM TİPİ ÇATALLAR / PIN TYPE FORKS Y = Boru merkezine G = Genişlik B = İçe doğru V = Uzunluk C = Dışa doğru OD = Dış çap D = Hizada ID = İç çap K = Kalınlık SD = Taşıyıcının pim çapı Not: Boruda emniyet yivi veya yağlama çukuru talep ediliyorsa lütfen belirtiniz. BOŞ ÇATALLAR / BLANK FORKS K = G = Y = U = Kalınlık Genişlik Yükseklik Uzunluk
Çatal Kullanım Önerileri Çatallar güvenlik unsurlarıdır. Kendi güvenliğiniz için önerilerimize uyunuz. Genel Daima iki çatalı birden kullanarak yük kaldırınız. Sadece bir çatalı kullanarak asla kısmi ya da komple yük kaldırmayınız. Bu şekilde yük kaldırmak can güvenliğini tehlikeye atacağı gibi yükün de zarar görmesine neden olacaktır. Daima gözle muayene yapınız. Hasarlı çatallar acilen değiştirilmelidir aksi olası kazalara sebebiyet verir. Nominal kapasite ve yük merkezine dikkat ediniz. Forkliftin devrilmesine neden olabilecek yükler tehlike yaratacağından kaldırılmamalıdır. Bu husus oldukça önemlidir! Çatalları asla başaşağı kullanmayınız, kırılma riski vardır. Başaşağı çatallar özel tasarımlardır. Çatalların üzerine yük düşmesini engelleyiniz. Çatalların üzerine yük düşmesi ani gerilmelere neden olur. Sıcak erimiş malzeme taşımayınız. Bu tip yükler için özel üretilmiş ataşmanlar kullanınız.. Çatalların üzerinde insan taşımayınız. Bu iş için üretilen insan taşıma sepetlerini kullanınız. Forklift çalışır durumda iken kilit pimi kapalı olmalıdır. Aksi takdirde çatallar yerinden çıkabilir. Kilit pimleri sık sık kontrol edilmeli ve krozyondan korunmalıdır. Aşınmış ya da bozuk pimler değiştirilmelidir. Onarım / Modifikasyon Çatal üzerinde asla kendi modifikasyonlarınızı uygulamayınız. Kaynak ya da diğer ısıl işlemler çatalın kimyasal yapısını değiştirip, çatalın kırılmasına sebep olabilir. Aşınmış çatallara kaynak işlemi yapılmamalıdır (ISO 5057). Aksi oldukça tehlikeli sonuçlar doğurur.. Delik açma işlemi enine kesit kısmını zayıflatabilir ve çatlaklara ya da çatalın kırılmasına sebep olabilir. Onarım işlemi üretici tarafından yapılmalıdır. Eğrilmiş çatalları kendiniz onarmayınız, üreticiden talep ediniz. Sadece bir çatal hasarlı olsa dahi hasar kontrolü için iki çatalı da üreticiye gönderiniz. Çatalın değiştirilmesi gerekiyorsa ikisini birden değiştiriniz. Çatallara düzenli aralıklarla aşınma kontrolü yapınız. Orijinal nominal kalınlık 10 % oranında azaldığında, çatalların değiştirilmesi gereklidir (ISO 5057). Bir çatalın 10 % luk aşınması,üretici ayırt etmeksizin yük taşıma kapasitesinde yaklaşık olarak 20 % lik bir kayıp demektir. Çatal muayenesinin (ör. Çatlak muayenesi) düzenli periyotlarda uzmanlar tarafından yapıldığına emin olunuz. Temel olarak, daha uzun bıçaklı çatalların daha büyük enine kesitinin olması gereklidir. Aksi takdirde aşırı yükleme riski mevcuttur. Bilgi için lütfen bize danışınız. www.forkliftcatali.com info@wagger.com.tr Yeni Metal Sanayi Sit. 46127 Sk. 4 Nolu Çarşı No:13 Seyhan - ADANA / TÜRKİYE Çatal siparişleriniz için! Telefon : +90 (322) 428 08 58 Gsm : +90 (532) 337 38 73 Faks : +90 (322) 428 09 25