İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, Aralık 2016 Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, Aralık 2016 Journal of Advanced Technology Sciences ISSN: 2147-3455 KRİYOJENİK İŞLEM VE SICAK DÖVME İŞLEMİ UYGULANMIŞ MİLLERİN DENEYSEL TİTREŞİM ANALİZİ Menderes KAM 1 Hamit SARUHAN 2 Tolga GÜNEY 3 1 Düzce Üniversitesi, Cumayeri Meslek Yüksekokulu, Makine Böl., 81620, Düzce, TÜRKİYE 2 Düzce Üniversitesi, Mühendislik Fak.,Makine Mühendisliği Böl., 81620, Düzce, TÜRKİYE 3 Düzce Üniversitesi, Fen Bil. Enst., Makine Mühendisliği EABD, 81620, Düzce, TÜRKİYE mendereskam@duzce.edu.tr Özet - Dönen makine sistemlerinde kullanılan millerin seçimi ve millere uygulanan ısıl işlemler çok önemli role sahiptir. Uygulanan ısıl işlemler ile millerin mekanik özelliklerinin iyileştirilmesi sağlanmaktadır. Millerin dinamik davranışları ve performansına ısıl işlemlerin etkisini belirlemede titreşimin ölçümü ve analizi gereklidir. Bu çalışmada, makine ve otomotiv endüstrisinde çeşitli parçaların imalatında yaygın olarak kullanılan AISI 4140 (42CrMo4) çeliğinden imal edilen kriyojenik işlem ve sıcak dövme işlemi uygulanmış millerin titreşim analizi deneysel olarak incelenmiştir. Deney düzeneğinde aynı yükleme ve çalışma şartları altında yuvarlanmalı yataklar ile desteklenmiş millerden ve yataklardan titreşim verileri alınmış ve ayrıntılı olarak karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, derin kriyojenik işlem ve sıcak dövme işlemi uygulanmış millerin titreşimlerinde önemli farklılıklar olduğunu göstermiştir. Anahtar Kelimeler-AISI 4140, Kriyojenik işlem, Sıcak dövme, Titreşim analizi, Yuvarlanmalı yatak. EXPERIMENTALVIBRATION ANALYSIS OF CRYOGENIC TREATED AND HOT FORGINGTREATED SHAFTS Abstract - In rotating machinery systems, the selection of materials and treatment of shafts have very important effects on dynamic behavior of rotating shaft. İn his study, AISI 4140 steel (42CrMo4) material for shafts is chosen because it is widely used in the rotating shaft system such as automotive and machinery industry. The vibration analysis of cryogenic treated and forging treated shafts supported by rolling element bearing was experimentally studied, analyzed and compared. The results showed that cryogenic treated and tempering shafts have significant differences comparing to the other cryogenic treated and forging treated shafts. Key Words- AISI 4140, Cryogenic treatment, Hot forging treatment, Vibration analysis, Rolling element bearing. 21

1. GİRİŞ (INTRODUCTION) Endüstride yaygın olarak kullanılan dönen makine sistemlerinde birçok makine elemanları kullanılmaktadır. Bu elemanlardan olan miller için malzeme seçimi ve uygulanan ısıl işlemler büyük önem taşımaktadır [1-3]. Günümüzde çok sayıda malzeme mevcuttur, en doğru malzemeyi kullanmak önemlidir. Çoğu zaman dönen makine elemanlarının sürekli mukavemeti istenir bazen ise belirli süre dayanımı yeterli görülür. Bu beklentiler malzeme seçiminde önemli rol oynamaktadır. Ayrıca, millere uygulanan ısıl işlemler ile millerin mekanik özelliklerinin iyileştirilmesi sağlanmaktadır [3-5]. Dönen makine sistemlerinin dinamik davranışlarını ve performansını izlemek önemlidir. Bu sistemlerin durumlarının izlenmesi; sistemin dinamik davranışlarının özellikle titreşiminin ölçülüp analizi ile mümkündür. Titreşim, dönen makine sistemlerinin iç kısmında oluşan mekanik sorunları veya makinelerin performansını belirlemede en iyi parametrelerden biri olduğu için ölçüm ve analizi yaygın olarak kullanılmaktadır. Literatürde titreşim analizi [3-7] ve dönen mil sistemleri [7-20] ile ilgili birçok çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda genellikle milyatak sistemleri titreşimleri incelenmiştir. Günümüzde de devam eden çalışmalara rağmen, millerin dinamik davranışlarının deneysel olarak incelenmesi için herkes tarafından kabul görmüş bir deney metodu yoktur. Her araştırmacının amacı farklı olduğundan kendi deney düzeneklerini kurmuş ve dönen makine sistemlerinin titreşim analizlerini gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada makine ve otomotiv endüstrisinde yaygın olarak kullanılan AISI 4140 çeliğinden imal edilen kriyojenik ve sıcak dövme (hot forging) işlemi uygulanmış millerin titreşim analizi deneysel olarak incelenmiştir. AISI 4140 çeliği malzemesi krank mili, aks mili, yivli mil, demir yolu tekerlekleri ve milleri imalatında yaygın olarak kullanılmaktadır. Kriyojenik işlem; malzemelerin çalışma ömrünü artırmak ve mekanik özelliklerini iyileştirmek amacıyla oda sıcaklığının çok altındaki sıcaklıklarda gerçekleştirilen bir soğutma işlemidir. Çelik malzemelere doğru bir ısıl işlemle çok çeşitli özellikler kazandırmak mümkündür. Bu bağlamda, son yıllarda yaygın bir şekilde kullanılan kriyojenik işlem; malzemelerin mekanik özelliklerini iyileştirmek için kullanılan geleneksel ısıl işlemi tamamlayıcı bir işlemdir. Kriyojenik işlemde malzeme belirlenen bir bekletme süresince belirlenen sıcaklıkta tutulur ve sonra da kademeli olarak oda sıcaklığına kadar ısıtılır. Düşük sıcaklıklarda genellikle -125 ºC ve -196 ºC aralığında derin kriyojenik işlem ile yapının tamamının martenzite dönüştürülmesi sağlanır. Bu sayede sertlikten feragat etmeden tokluğu arttırmakta mümkün olur [21-22]. Bu işlem ile malzeme içerisinde geleneksel ısıl işlemden sonra kalan ve malzeme ömrünü olumsuz etkileyen yumuşak faz olan kalıntı östenitin sert faz olan martenzite dönüşümünden dolayı bu çeliklerin performansının iyileştiği görülmüştür [23-25]. Kriyojenik işlemin malzemenin mekanik özelliklerine etkisi ile ilgili daha detaylı bilgi için yapılan çalışmalara [26-31] bakılabilir. Ayrıca, son yıllarda derin kriyojenik işlem ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında optimum bekletme süresinin 36 saat olduğu dikkat çekmektedir [32]. Literatürde birçok araştırmacı, derin kriyojenik işlemin çeliğin mekanik özelliklerini, aşınma direncini ve sertliğini iyileştirdiği yönünde sonuç elde etmiştir [32-36]. Dövme işlemi, darbe veya basınç altında kontrollü bir plastik deformasyon sağlanarak metale istenen şekli verme, tane boyutunu küçültme ve mekanik özelliklerini iyileştirme amacıyla uygulanan bir plastik şekil verme yöntemidir [37]. Basma kuvvetlerinin etkisi altında parçaya sıcak, yarı sıcak veya soğuk olarak şekil verilebilir. Bu yöntemle imal edilen malzemelerin mukavemet değerleri oluşan artık gerilmelerden dolayı oldukça yüksektir. Sıcak veya soğuk yapılan dövme; şahmerdan, presler veya özel dövme makineleri ile sağlanan bölgesel basınç kuvvetleri vasıtasıyla, metalin plastik olarak şekil verilmesidir. Sıcak dövme işleminde daha az kuvvete ihtiyaç duyulur. Sıcak olarak dövülen miller, plastik nitelik kazanıncaya kadar ısıtılır. Plastik durumdaki metal, sıcak dövme işlemlerine karşı direnç göstermez. Sıcak olarak millerin dövme işlemi açık kalıpta uygulanır. Sıcak dövme işlemi sırasında metalin tane yapısı, üretilen nesnenin daha sağlam olmasını sağlayacak biçimde yeniden düzenlenir. Dövme işlemi ile ilgili daha detaylı bilgi için yapılan çalışmalara [38-40] bakılabilir. 22

Bu çalışmada kullanılan millere ıslahsız ve ıslahlı olarak sıcak dövme işlemi, geleneksel ısıl işlem, tamamlayıcısı olan derin kriyojenik işlem ve derin kriyojenik işlem sonrası temperleme işlemi uygulanmıştır. Aynı yükleme ve çalışma şartları altında yuvarlanmalı yataklarla desteklenmiş miller üzerinden deplasman ölçer ile yuvarlanmalı yataklar üzerinden ivmeölçer aracılığı ile elde edilen veriler analiz edilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. 2. DENEY DÜZENEĞİ (EXPERIMENTAL SET-UP) Deney için mil-yatak sistemi düzeneği kurulmuş, derin kriyojenik işlem ve sıcak dövme işlemi uygulanmış miller hazırlanarak aynı yükleme ve çalışma şartlarında üç farklı mil dönme hızında (30, 40 ve 50 Hz) test edilmiştir. Deney çalışmasında yuvarlanmalı yataklar üzerinden ivme ölçerler ve miller üzerinden deplasman ölçerler aracılığı ile alınan titreşim verileri analog-dijital çevirici ile bilgisayara aktarılmıştır. Bu çalışmada kullanılan AISI 4140 (42CrMo4) çeliğinin kimyasal bileşimi Tablo 1 de verilmiştir. Deneysel çalışma için AISI 4140 çeliği malzemeden imal edilen 25,40 mm çapında ve 320 mm uzunluğunda miller kullanılmıştır. Titreşim genliğini artırmak için 126,25 mm çapında 5040 gr ağırlığında ve 65 mm çapında 684 gr ağırlığında diskler kullanılmıştır. VibraQuest TM yazılım ve donanım sistemi ile veriler toplanmıştır. Tablo 1.AISI 4140 Çeliğinin kimyasal bileşimi (Chemical composition of AISI 4140 steel) Element C Si Mn P S Cr Mo Al (%) 0,39 0,27 0,74 0,008 0,01 1,06 0,2 0,03 Deney için kullanılan miller Tablo 2 de verilmiştir. Yedi ayrı deney serisi kullanılmıştır. Serideki millerden, bir nolu mil ıslahsız (Poor Raw Material - PRM), iki nolu mil ise ıslahlı - işlemsiz (Raw Material - RM) olarak kullanılmıştır. Üç nolu mile ise geleneksel ısıl işlem (Conventional Heat Treatment - CHT) uygulanmıştır. Geleneksel ısıl işlem için ilk olarak atmosfer kontrollü fırında 420 C sıcaklığa 30 dakika ısıtılarak ön ısıtma, 850 C sıcaklığa 30 dakika ısıtılarak östenitleme işlemi gerçekleştirilmiştir. Yağda su verme işlemi ile sertleştirilen millere 320 C sıcaklıkta 2 saat temperleme işlemi uygulanmıştır. Geleneksel ısıl işlem uygulanan dört ve beş nolu mile ısıl işlemi tamamlayıcı bir işlem olan derin kriyojenik işlem (Deep Cryogenic Treatment - DCT36) -140 C' de 36 saat süre ile uygulanmıştır. Derin kriyojenik işlem sonrasında beşinci mile ise 200 C de temperleme işlemi (Deep Cryogenic Treatment and Tempering - DCTT36) uygulanmıştır.altı nolu ıslahsız mile sıcak dövme işlemi uygulanmış (Poor Raw Material Hot Forging - PRMHF) ve yedi nolu mile ise ıslahsız olarak sıcak dövme işlemi yapılmış ve sonrasında ıslah işlemi (Raw Material Hot Forging - RMHF) uygulanmıştır. Sıcak dövme işlemi, dövme işlemine tabi tutulacak malzemeler 850 C sıcaklığa ulaşıncaya kadar fırında ısıtma yapıldıktan sonra açık kalıpta uniform olarak dövme işlemi uygulanmıştır. Sıcak dövme işlemi sonrası malzeme soğuması için hava ortamında bırakılarak yavaş olarak soğuması sağlanmıştır. Deneylerde kullanılan ıslahsız millersıcak olarak açık kalıpta dövme işlemine tabi tutulmuştur. Sonrasında RMHF miline ıslah işlemi uygulanmıştır. 23

Tablo 2. AISI 4140 çeliğinden imal edilen millerin ısıl işlemi (Heat Treatment process of AISI 4140 steel shafts) No Mil kodu Uygulanan Isıl İşlemler 1 PRM Islahsız - - 2 RM Islahlı - - 3 CHT Geleneksel Isıl İşlem - - 4 DCT36 Geleneksel Isıl İşlem Derin kriyojenik işlem - (-140 C 36 saat) 5 DCTT36 Geleneksel Isıl İşlem Derin kriyojenik işlem (-140 C 36 saat) 6 PRMHF Islahsız Sıcak Dövme 850 C' de sıcak dövme - 7 RMHF Islahlı Sıcak Dövme 850 C' de sıcak dövme - Temperleme (200 C) Deney düzeneğinde aynı yükleme ve çalışma şartlarında yuvarlanmalı yataklarla desteklenmiş millerin titreşim verileri elde edilmiş ve veriler karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Deneyler için oluşturulan deney düzeneği ve şematik gösterimi Şekil 1 de verilmiştir. 1 Gövde 9 Mil 2 Plastik takoz 10 Esnek kaplin 3 Bilye yatağı desteği 11 Deplasman ölçer aparatı 4 ½ HP Motor 12 Disk (5.040 kg) 5 Hız kontrol ünitesi 13 Deplasman ölçer 6 Takometre 14 İvmeölçer 7 Yuvarlanmalı yatak 15 Fan 8 Yuvarlanmalı yatak yuvası 16 Disk (0.684 kg) Şekil 1. Deney düzeneği (Experimental set-up ) 24

3. BULGULAR (FINDINGS) Deneylerden elde edilen bulgular grafiksel olarak sunulmuştur. Şekil 2 de milin kritik devrinin belirlenmesi için deplasman ölçer (Proxy probe) sensörleri ile miller için elde edilen Bode eğrileri verilmiştir. Miller için düşey (Ch1) ve yatay (Ch2) doğrultuda çalışma hızlarının durma (0 rpm) durumundan 3000 rpm (dakikadaki devir sayısı) hızına yükselme sırasında yakalanan titreşim spektrumları elde edilmiştir. Yatay doğrultuda elde edilen veriler düşey doğrultuda elde edilen verileri doğrulamada kullanılmıştır. Şekil 2 de görüldüğü gibi düşey doğrultuda (Ch1) PRM mili için maksimum titreşim genliği 2447,40 rpm de 0,043 mil (1 mil = 0,0254 mm ), RM mili 2958,33 rpm de 0,028 mil, CHT mili 932,28 rpm de 0,139 mil, DCT36 mili 946,00 rpm de 0,021 mil ve DCTT36 mili 669,77 rpm de 0,159 mil, PRMHF mili 2187,18 rpm de 0,060 mil ve RMHF mili ise 2518,65 rpm de 0.667 mil olarak bulunmuştur. Yatay doğrultuda (Ch2) ise PRM mili için maksimum titreşim genliği 2960,41 rpm 0,041 mil, RM mili 2958,33 rpm de 0,025 mil, CHT mili 642,40 rpm de 0,150 mil, DCT36 mili 824,49 rpm de 0,021 mil ve DCTT36 mili 2282,61 rpm de 0,171 mil, PRMHF mili 2154,70 rpm de 0,067 mil ve RMHF mili ise 2965,57 rpm de 0,066 mil olarak bulunmuştur. Bu bulgulara göre düşey doğrultuda genlik değerleri küçükten büyüğe sırasıyla DCT36, RM, PRM, PRMHF, CHT, DCTT36 ve RMHF millerinde bulunmuştur. Yatay doğrultuda ise genlik değerleri küçükten büyüğe sırasıyla DCT36, RM, PRM, RMHF, PRMHF, CHT ve DCTT36 millerinde bulunmuştur. Miller kıyaslandığında düşey ve yatay doğrultuda DCT36 milinin diğer millere göre titreşim genliklerinin daha düşük değerde olduğu görülmektedir. Bunun nedeninin DCT36 ve DCTT36 millerinde sönümleme katılığının etkisi olduğu tahmin edilmektedir. Şekil 3 te görüldüğü gibi bir grafikte dört kanal olarak, alttan sırasıyla Ch1, Ch2, Ch3 ve Ch4 olmak üzere mil çalışma hızı 40 Hz için toplanan titreşim verileri 0-5 khz aralığında sunulmuştur. Motora yakın yatak yuvası için düşey doğrultuda (Ch1) ve yatay doğrultuda (Ch2) kullanılırken motordan uzak yatak yuvası için düşey doğrultuda (Ch3) ve yatay doğrultuda (Ch4) kullanılmıştır. Kanallara bağlı ivmeölçerler aracılığıyla üç farklı mil çalışma hızı 30, 40, 50 Hz için veriler toplanmıştır. En kritik verilerin toplandığı 40 Hz olduğu için kıyaslama referansı olarak alınmıştır. Elde edilen verilere göre DCT36 ve DCTT36 millerinin diğer millere göre daha az salınım yaptığı, daha az rezonansa girdiği ve dolayısı ile daha kararlı olduğu gözlemlenmiştir. DCT36 ve DCTT36 milleri, diğer millere göre belirgin bir şekilde daha kararlı olduğu görülmektedir. 25

Şekil 2.Miller için Bode eğrisi (Bodeplotforthe shafts) 26

Şekil 3.Miller için titreşim verileri (The vibration spectrum fort the shafts) 27

4. SONUÇ VE TARTIŞMA (CONCLUSION AND DISCUSSION) Dönen makine sistemlerinin önemli bileşenlerinden biri olan ve hayati önem taşıyan miller için malzeme seçimi ile uygulanan ısıl işlemler büyük önem taşımaktadır. Endüstride yaygın kullanım alanına sahip AISI 4140 çeliğinden imal edilen millerin ıslahsız (PRM), ıslahlı (RM), geleneksel ısıl işlem uygulanmış (CHT), geleneksel ısıl işlemi tamamlayıcı bir işlem olan derin kriyojenik işlem uygulanmış (DCT36),sonrasında temperleme işlemi uygulanmış (DCTT36), ıslahsız mile sıcak dövme işlemi uygulanmış (PRMHF) ve ıslahlı mile sıcak dövme işlemi uygulanmış (RMHF) durumlarda titreşim analizleri deneysel olarak incelenmiştir. Deney bulgularında elde edilen verilere göre DCT36 ve DCTT36 millerinin diğer millere göre titreşim genliklerinin daha düşük değerlerde olduğu, daha az salınım yaptığı ve daha az rezonansa girdiği görülmüştür. Bunun nedeninin DCT36 vedctt36 millerinde sönümleme katılığının etkisi olduğu tahmin edilmektedir. Genel olarak sonuçları değerlendirdiğimizde dört kanaldan alınan veriler ve bode verileri, DCTT36 milinin diğer millere göre daha az salınım yaptığını göstermiştir. Sonuçlar, derin kriyojenik ve sıcak dövme işlemi uygulanmış millerin dinamik davranışlarında önemli farklılıklar olduğunu göstermiştir. Derin kriyojenik işlem sonrası temperleme işlemi uygulanmış mil (DCTT36), diğer işlemli millere göre daha az salınım yaptığı, daha az rezonansa girdiği ve dolayısı ile daha kararlı olduğu gözlemlenmiştir. BİLGİ (ACKNOWLEDGEMENTS) Bu çalışma, Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP- 2015.06.05.351) kapsamında yapılmıştır. 5. KAYNAKLAR (REFERENCES) [1]. Kam, M., Saruhan, H., Kara, F., (2016). Isıl işlem görmüş millerin dinamik davranışlarının deneysel analizi, İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 5(1):80-90. [2]. Kam, M., Saruhan, H., (2016). Kriyojenik işlem görmüş millerin titreşim analizi, 1.Uluslararası Mühendislik Teknolojileri ve Uygulamalı Bilimler Konferansı, ISBN: 978-605-4444-05-02,1207-1213. [3]. Kılınç, S., Saruhan, H., (2013). Kaymalı ve yuvarlanmalı yataklarda mil kritik hız analizi, 6. Bakım Teknolojileri Kongresi ve Sergisi, 209-218. [4]. Babalık, F. C., (2006). Makine elemanları ve konstrüksiyon örnekleri (İkinci Baskı), Nobel Basımevi, 84-87, Ankara. [5]. Topbaş, M. A., (1998). Çelik ve Isıl İşlem El Kitabı, Prestij Yayıncılık Bas. Hiz. İstanbul, 75-96, 593. [6]. Pekgöz, B., Sarıdemir, S., Uygur, İ.,Aslan, Y., (2013). Sementasyon işleminin farklı çeliklerin mikroyapı ve sertlik değerlerine etkileri, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 10(1), 19-24. [7]. Tiwari, M., Gupta, K., Prakash, O., (2000). Effect of radial internal clearance of a ball bearing on the dynamics of a balanced horizontal rotor, J. Sound Vib., 238, 723-756. [8]. Dai,X., Jin, Z., Zhang, X., (2002). Dynamic behavior of the full rotor/stop rubbing, numerical simulation and experimental verification, J. Vib.251, 807-822. [9]. Orhan, S., (2002). Rulmanlarla yataklanmış dinamik sistemlerin titreşim analiziyle kestirimci bakımı, Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Anabilim Dalı, Kırıkkale. [10]. Orhan, S., (2003). Dönen makinelerde oluşan arızalar ve titreşim ilişkisi, Teknoloji, 3-4, 41-48. [11]. Köse, K., (2004). Makine arızalarının belirlenmesinde titreşim analizi, Bakım Teknolojileri Kongresi ve Sergisi, 16-19. 28

[12]. Ghafari, S. H., Golnaraghi, F., Wang, W., (2004). Condition monitoring of industrial fans, In 22nd Seminar on MachineryVibration, 27-29. [13]. Taplak, H., Uzmay, İ., (2004). Titreşim parametrelerinin dönen mekanik sistem dinamiğine etkilerinin araştırılması, Teknoloji Dergisi, 7(3), 427-434. [14]. Karahan M. F., (2005). Titreşim analiziyle makinalarda arıza teşhisi, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa. [15]. Whalley, R., Abdul-Ameer A., (2009). Contoured shaft and rotor Dynamics, Mechanism and Machine Theory, 44(4),772-783. [16]. Kumar, B. K., Diwakar, G., Satynarayana, M. R. S., (2012). Determination of unbalance in rotating machine using vibration signature analysis, International Journal of Modern Engineering Research (IJMER), 2(5), 3415-3421. [17]. Taplak, H., Erkaya, S., Uzmay, I., (2013). Experimental analysis on fault detection for a direct coupled rotor-bearing system, Measurement, 46(1), 336-344. [18]. Arias-Montiel, M., Silva-Navarro, G., Antonio-García, A., (2014). Active vibration control in a rotor system by an active suspension with linear actuators, Journal of Applied Research and Technology, 12(5), 898-907. [19]. Uysal, V., Morgül, Ö. K. (2015). Dönen makinelerdeki dengesizlik arızasının titreşim analizi ve faz açısı yardımıyla teşhisi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(3), 245-256. [20]. Nembhard, A. D., Sinha, J. K., Yunusa-Kaltungo, A., (2015). Experimental observations in the shaft orbits of relatively flexible machines with different rotor related faults, Measurement, 75, 320-337. [21]. Kara, F., (2014). AISI 52100 çeliğinin yorulma ömrü ve taşlanabilirliğine kriyojenik işlem parametrelerinin etkilerinin araştırılması, Doktora Tezi, Karabük Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük. [22]. Senthilkumar, D., Rajendran I., (2012). Optimization of deep cryogenic treatment toreduce wear loss of 4140 steel, Mater. Manuf. Process, 27(5), 567-572. [23]. Dowdell, R. L., Harder, O. E., (1927). Thedecomposition of theaustenitic structure in steel, Part II, Thedecomposition of austenite in liquidoxygen, Trans. Am. Soc. Steel Treat., 11, 391-392. [24]. Gulyaev, A., (1937). Improved heat treatment high speed steel to improve cutting quality, Metal., 12, 65-77 [25]. Gulyaev, A., (1939). Transformation of retained austenite at subzero temperatures with high speed steel, Metal., 14, 64-77. [26]. Stepanov, G. A., Lokhankina, L. K. (1979). Low-cyclefatigue of chrome-manganese steel at + 20 and 196 C,Strength of Materials,11(8), 847-849. [27]. Preciado, M., Bravo, P. M., Alegre, J. M., (2006). Effect of low temperature tempering prior cryogenic treatment on carburized steels, Journal of Materials Processing Technology,176 (1), 41-44. [28]. Zhirafar, S. (2005). M. Sc. Thesis, Concordia University, Montreal. [29]. Zhirafar, S., Rezaeian, A., Pugha, M., (2007). Effect of cryogenic treatment on the mechanical properties of 4340 steel, Journal of Materials Processing Technology, 186, 298-303. [30]. Senthilkumar, D., Rajendran, I., Pellizzari, M., Siiriainen, J., (2011). Influence of shallow and deep cryogenic treatment on the residual state of stress of 4140 steel, J. Mater. Process. Technol. 211(3), 396-401. [31]. Çiçek, A., Kara, F., Kıvak, T., Ekici, E., Uygur, I., (2015). Effects of deep cryogenic treatment on the wear resistance and mechanical properties of AISI H13 hot-worktool steel, Journal of Materials Engineering and Performance, 24(11), 4431-4439. [32]. Gunes, I., Cicek, A., Aslantas K., F. Kara (2014). Effect of deep cryogenic treatment on wear resistance of AISI 52100 bearing steel, Transactions of the Indian Institute Of Metals, 67(6), 909-917. 29

[33]. Senthilkumar, D., (2016). Effect of deep cryogenic treatment on residual stress and mechanical behaviour of induction hardened En 8 steel, Advances in Materials and Processing Technologies, 1, 10. [34]. Zare, A., Mansouri H., Hosseini, S. R., (2015). Influence of the holding time of the deep cryogenic treatment on the strain hardening behavior of HY-TUF steel, International Journal of Mechanical and Materials Engineering, 10(1), 1-9. [35]. Idayan, A., Gnanavelbabu A., Rajkumar, K., (2014). Influence of deep cryogenic treatment on the mechanical properties of AISI 440C bearing steel, Procedia Engineering, 97, 1683-1691. [36]. Khun, N. W., Liu, E., Tan, A. W. Y., Senthilkumar, D., Albert B., Lal, D. M., (2015). Effects of deep cryogenic treatment on mechanical and tribological properties of AISI D3 tool steel, Friction, 3(3), 234-242. [37]. Kayalı, E. S., ve Ensari, C., (1986). Metallere plastik şekil verme ilke ve uygulamaları, İ.T.Ü Kimya Metalurji Fakültesi Ofset Atölyesi, İstanbul. [38]. Çapar, A., (2005). Dövme amaçlı üretilen mikro alaşım çeliklerinde dövme ve farklı soğuma şartlarının mikro yapı ve mekanik özelliklere etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük. [39]. Yiğitarslan E., (2009). Sıcak dövme işleminde karşılaşılan hatalar, önlenmesi ve maliyete etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [40]. Civelekoğlu, B., (2003). Üç farklı alaşımlı çelik için dövme analizi. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 30