Sayı : 2017/225 5 Tarih : 07.09.2017 Ö Z E L B Ü L T E N Ba ve Bs BİLDİRİM FORMLARI 1
KONU Mükelleflere; mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim formu(ba) ile mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim formu(bs) düzenleme yükümlülüğü 2005 yılında getirilmiştir. Konuyla ilgili bugüne kadar çeşitli genel tebliğlerde, açıklamalarda bulunulmuştur. Bültenimizin konusunu Ba-Bs formları oluşturmaktadır. Genel tebliğler ile idare tarafından verilen bazı özelgeler gözden geçirilmiş, aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.( 350, 362, 381, 396, 449 ve 482 sıra sayılı genel tebliğler) 1. Yükümlülük Kapsamındaki Mükellefler Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan(2017 yılı için KDV hariç 5.000 TL üzeri) mal ve hizmet alış ve satışlarına ilişkin bildirim formunu(ba-bs) aylık dönemler itibariyle bildirmeleri gerekmektedir. Ba ve Bs formlarının takip eden ayın birinci gününden itibaren, son günü akşamına kadar bildirilmesi gerekmektedir. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin de Ba-Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Söz konusu bildirimlerin, bu mükelleflerin kanuni merkezleri tarafından, merkez ve şube bilgileri birleştirilerek verilmesi gerekmektedir. Ancak kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanların bildiriminde, sadece serbest bölgede faaliyette bulunan şubenin mal alış ve satış bilgilerine yer verilmelidir. Birden fazla şubesi bulunan mükelleflerin bildirim formlarının merkez tarafından şube ve merkez bilgileri birleştirilerek verilmesi gerekmektedir. 2 2. Bildirime Konu Alış/Satışlar ve Hadler Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler(2017 yılı için KDV hariç 5.000 TL ve üzeri) çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne, -Fatura, -İrsaliyeli fatura, -Serbest meslek makbuzu, -Müstahsil makbuzu, -Gider pusulası, -Akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, -Sigorta komisyon gider belgesi, -Yolcu bileti, gibi bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilmesi gerekmektedir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan KDV hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alışları Form Ba ile mal ve/veya hizmet satışları ise Form Bs ile bildirilmektedir. Özel matrah şekline tabi mal ve/veya hizmet alış/satışlarında; KDV, ÖTV dahil tutarların dikkate alınması gerekmektedir.
Belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde, tevkifattan önceki brüt tutarlar dikkate alınmalıdır. Herhangi bir mal ve hizmet alış veya satışına bağlı olarak, ödemenin gecikmesi ve döviz kurlarının değişmesi suretiyle ortaya çıkan ve fatura düzenlenmek suretiyle alıcıya/satıcıya yansıtılan vade veya kur farkı gelirleri/giderleri de haddi aşması halinde bildirimlere dahil edilmelidir. Bir kişi veya kurumdan yapılan alışların kısmen veya tamamen iade edilmesi durumunda, bu iadeler söz konusu kişi ve kuruma yapılan satış olarak dikkate alınmalıdır. Aynı şekilde, bir kişi veya kurumdan yapılan satışlardan bir kısmının veya tamamının iade alınması durumunda, bu iadeler söz konusu kişi ve kurumdan yapılan alış olarak dikkate alınmalıdır. Bankalar, katılım bankaları, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıkları, reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri, sigorta şirketleri ve acentelerinin hizmet ve satış işlemlerine ilişkin olarak düzenledikleri dekont ve poliçe bilgilerinin Bs formuna dahil edilmemesi gerekmektedir. Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, döviz büroları ve yetkili diğer kuruluşlardan yapmış oldukları döviz alış-satışlarını Ba-Bs bildirim formlarına dahil etmelerine gerek bulunmamaktadır. Sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemeleri fatura ile belgelendirilen bir mal veya hizmet alımına dayanıyor ise, bu alımların genel esaslar çerçevesinde KDV hariç tutarlarıyla Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir. 3 3. Bildirimlerin Dönemi ve Verilme Süresi Yükümlülük kapsamında olanların mal ve/veya hizmet alış/satışlarını aylık dönemler itibariyle bildirmesi gerekmektedir. Mal ve/veya hizmet alış/satışlarının bildirileceği aylık dönemler için bunlara ilişkin belgelerin düzenlenme tarihi dikkate alınmalıdır. Bildirim formlarının aylık dönemler halinde düzenlenerek, takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat:23.59 a kadar, sistem üzerinden onaylanmak suretiyle gönderilmesi gerekmektedir. Tasfiyesi devam edenlere ait bildirim formları, tasfiye süresince aylık dönemler halinde verilmesi gerekir. Tasfiyenin başladığı aya ait bildirim formları ise tasfiye öncesi ve sonrası ayrımı yapılmaksızın düzenlenmelidir. Diğer taraftan, tasfiye sonunda bildirimler tasfiye kararının tescil edildiği tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar tasfiye memuru veya meslek mensubu tarafından verilmelidir.
Birleşmelerde; münfesih kurumun birleşmenin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, birleşilen kurum veya meslek mensubu tarafından, Devirlerde; münfesih kurumun devrin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, devir alan kurum veya meslek mensubu tarafından, Tam bölünmelerde; münfesih kurumun bölünmenin gerçekleştiği döneme ilişkin bildirimleri bunlar adına, münfesih kurumun varlıklarını devralan kurumlardan müteselsil sorumluluk kapsamında herhangi biri veya meslek mensubu tarafından, takip eden ayın son günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir. 4. Bildirimlerin Verilme Şekli Bilanço esasına göre defter tutan ve beyannamesini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, Ba ve Bs bildirim formlarını da elektronik ortamda https://ebeyanname.mb-ggm.gov.tr/ adresinden vermek durumundadırlar. Bildirim formlarını elektronik ortamda veren mükelleflerin kağıt ortamında(elden veya posta ile) verdikleri bildirim formları kabul edilmemektedir. Bildirimlerin elektronik ortamda verilmiş sayılabilmesi için sistem üzerinde onaylamanın yapılması gerekmektedir. Onaylama işleminin en geç, bildirimlerin verilmesi gereken sürenin son günü saat:23.59 a kadar tamamlanması icap etmektedir. 4 Vergi dairesi değişen mükelleflerin bildirim formlarının, en son bağlı oldukları vergi dairesine verilmesi gerekir. Elektronik ortamdaki bildirim formları; -Kullanıcı kodu, parola ve şifre almış mükelleflerce gönderiliyorsa, formu düzenleyen kısmına mükellefe ilişkin bilgiler, formdaki yeminli mali müşavir kısmına ise, varsa yeminli mali müşavire ilişkin bilgiler yazılmalıdır. -Serbest muhasebeci/serbest muhasebeci mali müşavir tarafından gönderiliyorsa; formu gönderen ve düzenleyen bölümlerine serbest muhasebesi, serbest muhasebeci mali müşavirin bilgileri yazılmalıdır. Mükellefin yeminli mali müşaviri varsa yeminli mali müşavir bölümü de doldurulmalıdır. 5. Bildirimlerin Doldurulmasında Uyulacak Esaslar -Bildirimlerdeki alış/satış bedelleri, Türk Lirası(TL) olarak doldurulmalı, kuruş bilgilerine yer verilmemelidir. -Bir kişi veya kurumdan yapılan alış ve/veya satışlarda birden fazla belge olması halinde kuruşları dikkate almama işlemi belge bazında yapılmamalıdır. Belgelerin toplam tutarı üzerinden yapılmalıdır.
edilir. -Birden fazla sayfadan oluşan(nakli yekun) faturalar tek fatura olarak kabul -İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde gümrük giriş beyannamesinin kapanış tarihi dikkate alınır. -İhracat işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde ise fiili ihracatın gerçekleştiği tarih dikkate alınır. -Serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflerin yurt içinde yaptıkları alışsatış işlemlerinin bildirilmesinde; gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmesi hallerinde bu beyannamelerin kapanma tarihleri ve tutarları, gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmemesi durumlarında ise serbest bölge işlem formu tarihi ve tutarı dikkate alınır. -İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde tutar alanına; gümrük vergisi tarhına esas olan kıymet, malın gümrük vergisinden muaf olması durumunda ise KDV matrahını oluşturan KDV hariç bedel yazılır. -Malın gümrük sahasına getirildikten sonra kısım kısım ithalatın gerçekleşmesi durumunda, her bir işlemin gerçekleştiği tarih dikkate alınır. Haddin aşılması durumunda form Ba bildirimine dahil edilir. 5 -Bildirim formlarında alıcı veya satıcının vergi kimlik numarası, ithalat işlemlerinde 1111111111, ihracat işlemlerinde ise 2222222222 olarak kodlanmalıdır. -Bir kişi veya kurumun birden fazla şubesinden yapılan mal ve/veya hizmet alımları, muhasebe sistemi gereği ayrı ayrı takip edilse bile, birleştirilerek Ba bildirim formunda tek satır olarak gösterilir. -Aynı şekilde, bir kişi veya kurumun birden fazla şubesine yapılan mal ve/veya hizmet satışları da birleştirilerek, Bs bildirim formunda tek satır olarak gösterilir. -Serbest bölgelerden yapılan mal ve/veya hizmet alım-satım işlemlerinin bildirilmesinde; Serbest bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin Türkiye deki merkez veya şubelerinden de alım-satım yapılması hallerinde, Türkiye den yapılan alım-satım işlemleri ile serbest bölgedeki şubeden yapılan alım-satım işlemleri ayrı satırlar şeklinde bildirilir. Bu kapsamda yapılan bildirimlerde serbest bölgelerden yapılan alım-satım işlemlerinin bildirildiği satırların ülke kodu kısmında Serbest Bölge ifadesinin seçilmesi gerekmektedir.
Bildirim verme yükümlülüğü bulunan, ancak tüm alış ve satışları belirtilen haddin altında kalan mükellefler, söz konusu formları Tablo II dışındaki tüm bilgileri doldurmak ve vermek durumundadır. 6. Bildirimlerin Süresinde veya Tam Olarak Verilmemesi Ba-Bs formlarını belirlenen süreler içinde vermeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükelleflere, 2017 takvim yılında 1.400 TL özel usulsüzlük cezası kesilir. Söz konusu cezanın uygulanmasında, Ba ve Bs bildirim formları tek bir form olarak değerlendirilir. Tek özel usulsüzlük cezası kesilir. 7. Bildirimlerin Düzeltilmesi Mükellefler elektronik ortamda gönderip onaylandıktan sonra, bildirimlerinde hata veya eksiklik bulunduğunu tespit etmeleri halinde, bunları yeniden düzenleyerek göndermek suretiyle düzeltme yapabilirler. Ba ve Bs bildirim formlarından herhangi birinde hata yapıldığının belirlenmesi halinde, sadece hata yapılan bildirim formunun düzeltilerek yeniden gönderilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemlerinde, hatalı veya eksik olarak düzenlenmiş bulunan bildirim formları tamamen iptal edilmekte ve düzeltmeleri içerecek şekilde düzenlenerek verilen bildirim formu geçerli kabul edilmektedir. Dolayısıyla, düzeltme amacıyla tanzim olunan bildirim formlarının, daha önce bildirimde bulunulmamış gibi tüm alış-satış bilgilerini içerecek şekilde doldurulması gerekmektedir. 6 Bildirimlerin verilme süresi içerisinde yapılan düzeltmelerde herhangi bir ceza uygulanmamaktadır. Yine süresi içinde verilen formların son günü müteakip 10 gün içinde düzeltmesi yapılırsa özel usulsüzlük cezası kesilmez. Düzeltmenin 10 uncu gününü takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde, kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezasının(2017 yılı için 1.400 TL nin) 1/5 i olan 280 TL ceza kesilir. Daha sonraki günlerde verilmesi durumunda 2017 yılı için 1.400 TL özel usulsüzlük cezası kesilir. 8. Transit Ticaret Kapsamında Yapılan Alım-Satım İşlemlerinde Ba-Bs Bildirim Formları Transit ticaret; yurt dışından veya antrepodan satın alınan malın, yine yurt dışında yerleşik bir firmaya veya antrepoya satılmasıdır. Satışa konu mal serbest dolaşıma girmediğinden(millileştirilmediğinden) ithalat ve ihracat rejimi hükümlerine tabi değildir. Transit ticaret kapsamındaki işlemlerde faturalandırma, yabancı ülke firması tarafından Türkiye deki şirket adına yapılmaktadır. Diğer taraftan da başka bir ülke veya serbest bölgede faaliyette bulunan firmaya mal satıldığında, Türkiye deki firma tarafından fatura düzenlenmektedir.
Transit ticaret kapsamında yapılan mal alım satımlarında fatura düzenleneceğinden, KDV hariç 5.000 TL ve üzeri alış ve satış bilgilerinin Ba-Bs formuna dahil edilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu işlemler sırasında şirket adına sigorta poliçesi düzenlenmesi durumunda, poliçe bilgilerinin de Ba-Bs bildirim formuna ilave edilmesi gerekmektedir. 9. Kesin İthalatı Gerçekleşmeden Satılan Mallara İlişkin Ba-Bs Bildirim Formunun Düzenlenmesi Yurt dışından satın alınan malların antrepoda, millileştirilmeden satışının yapılması durumunda; -Söz konusu satış için fatura düzenlenmesi, -Döviz cinsinden düzenlenen faturanın Türk Lirası karşılığının hesaplanması sırasında, fatura düzenleme tarihindeki Merkez Bankası döviz alış kurunun dikkate alınması, -Bs formunda, düzenlenen faturanın tarih ve tutarının dikkate alınması gerekmektedir. Diğer taraftan henüz millileşmeden satın alınan malın emtia olarak değerlenmesinde, fatura düzenlenme tarihindeki Merkez bankası döviz alış kuru dikkate alınarak maliyet bedelinin belirlenmesi gerekmektedir. 10. İkinci El Taşıt Alımında Ba Bildirim Formunun Düzenlenmesi 7 Vergi daireleri tarafından düzenlenen tahsildar alındısı, vergi dairesi alındısı, icra müdürlükleri ve sosyal güvenlik il müdürlüklerinin kendi mevzuatları gereğince düzenledikleri tahsilat makbuzu gibi tevsik edici belgelere dayanılarak alınan ikinci el taşıtlar ile gider pusulası düzenlenerek(daha önce faaliyeti sona eren veya hiç mükellefiyet kaydı olmayan kişilerden) alınan ikinci el taşıtların bedellerinin KDV hariç 5.000 TL ve üzerinde olması halinde Ba formuna dahil edilmesi gerekmektedir. 11. Yurt Dışında Yerleşik Firmaya, Yurt İçinde Verilen Hizmet İçin Bs Bildirim Formunun Düzenlenmesi Ba-Bs formlarının önemli özelliklerinden biri, ekonomik aktörler arasındaki mal ve hizmet hareketlerinin takip edilmesine imkan verilmesidir. Bu itibarla yurt dışında yerleşik yabancı firmanın Türkiye deki müşterilerine verilen aracılık hizmetinin Bs formuna dahil edilmesi gerekmektedir. Hizmetin Türkiye de verilmesi nedeniyle ülke alanına Türkiye seçilerek kodlanmalıdır. Vergi kimlik numarası alanının ise, hizmet alan firmanın yurt dışında yerleşik olması ve Türkiye de adına tanımlanmış vergi kimlik numarasının olmaması durumunda alanın boş bırakılması gerekmektedir.
12. Bedelsiz Mal Teslimlerinde Ba-Bs Bildirim Formunun Düzenlenmesi Gerçekleştirilecek bedelsiz ihracat işlemlerinde mal bedeli sıfır veya bedelsiz olduğu ifade edilecek şekilde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir. Bedelsiz faturanın form Bs bildirimine dahil edilmesi gerekmektedir. Yurtiçi bedelsiz numune ürünlerin tesliminde ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması, satışa konu olmayacak şekilde yapılması ve firmanın unvanını taşıması, ayrıca para ile satılamayacağının ürün üzerinde açıkça belirtilmesi şartıyla bu malların numune olduğuna dair şerh düşülmek suretiyle sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca fatura ve Bs formunun düzenlemesine gerek bulunmamaktadır. 13. Ödeme Kaydedici Cihaz Fişlerinde Ba-Bs Bildirim Formu Bir aylık dönem içinde aynı kişi ve firmadan alınan yazar kasa fişlerinin toplamı, 2017 yılı için KDV hariç 5.000 TL ve üzerinde ise Ba bildirimine dahil edilmelidir. 14. Ba-Bs Formlarında Eksik ve Yanıltıcı Bilgi Durumu İdare; bildirimlerde yer alan bazı eksiklik veya hataları, yürütülen analizleri olumsuz etkilemediği ölçüde cezai işleme tabi tutmamaktadır. Buna göre; -Mükelleflerin bildirimde bulunurken, Vergi Kimlik ve T.C Kimlik numaralarını doğru yazmaları kaydıyla, alım satım yaptıkları mükelleflerin adı-soyadı/unvanlarında yapılan büyük-küçük harf ile yazım ve kısaltma vb. hatalar, 8 -Aylık yapılan her bir bildirimde yer verilen her bir mükelleften gerçekleştirilen alım veya satımlar için KDV hariç olmak üzere mal ve/veya hizmet alışları veya satışları için belirlenen bildirimde bulunma haddinin(2017 yılı için 5.000 TL nin) % 10 unun altında kalan tutar hataları, (Örneğin A ltd şirketi, B A.Ş den Mayıs/2017 döneminde yapmış olduğu alışları Ba formu ile 8.000 TL olarak bildirmiştir. B A.Ş ise aynı dönemde A ltd şirketine olan satışlarını 8.400 TL olarak bildirmiştir. İki mükellefin bildirimleri arasındaki fark 400 TL olup, bu fark 5.000x%10=500 TL nin altında kaldığından her iki mükellef için cezai işlem söz konusu olmayacaktır.) - Belge Sayısı bölümünde alım-satımlara ilişkin olarak bildirilen belge sayısında 5 adedi aşmayan ve Mal ve Hizmetlerin Toplam Bedelini değiştirmeyen belge sayısı ile ilgili hatalar, eksik ve yanıltıcı bilgi olarak değerlendirmemekte ve cezai işlem uygulanmamaktadır. Yukarıda sayılanlar dışında yapılacak her türlü işlem, eksik veya hatalı kabul edilmektedir.
Diğer taraftan idare Form Ba-Bs Karşılaştırma Ekranlarından alıcı ve satıcı mükelleflerin bildirimlerinde farklılık olması durumunda, doğrudan cezai işlem uygulamamaktadır. Farklılığın hangi mükellefin yaptığı hatadan kaynaklandığının ortaya çıkarılması bakımından, mükellefler nezdinde gerekli araştırmaları tamamladıktan sonra cezai işlemi uygulamaktadır. Saygılarımızla, Hasan Zeki Süzen (YMM) Ekrem Kayı (YMM) 9