Güay Səma Şirva TANRININ HEKAYƏSİ «ÀÏÎÑÒÐÎÔÔ» ÁÀÊÛ 2015
Ðåäàêòîð Íÿðèìàí ÒÎËÛØÈ Þí ñþçöí ìöÿëëèôè Éàâÿð ÙßÑßÍ Êîððåêòîð Àðçó ÐßÙÈÌΠß36 Göay Ñÿìà Øèðâàí ÒÀÍÐÛÍÛÍ ÙÅÊÀÉßÑÈ (Øåèðëÿð). Áàêû, «ÀÏÎÑÒÐÎÔÔ», 2015, 112 ñÿù. ISBN 978-9952-404-21-0 Tarıı hekayəsi, Güay Səma Şirvaı Ayrı - la yolları əğməsi də (Bakı 2013) sora oxucularla ikici görüşüdür. Kitabda şairi müxtəlif illərdə, rə - garəg mövzularda qələmə aldığı şeirləri toplamışdır. Müasir cəmiyyətdə qadı taleyi, ədalətsizliyə, haqsızlığa qarşı üsyakarlıq, itirilmiş doğmaları ağrısı, isgili, məsum sevgi otları, mi ili qəriblik hissi poetik axtarışlarıı köküdə dura əsas məqamlardır. Oxucular həmçii, kitabda müəllifi isa-isa, təbiət-isa müasibətləriə özüəməxsus fəlsəfi ba xış - ları ilə taış olacaqlar. Êèòàáûí èñòèôàäÿñè èëÿ áàüëû áöòöí ìöñòÿñíà ùöãóãëàð ìöÿëëèôÿ ìÿõñóñäóð. Göay Ñÿìà Øèðâàí, 2015
SÖZ HAQQINDA SÖZ Söz HEÇ NƏ də yaraa HƏR ŞEY di. Ə çəti iş Söz haqqıda Söz deməkdi. Allah haqqıda daışmaqdı Söz haqqıda daışmaq. Allah o qədər Şəffafdı ki, görümür. Söz də ou kimi... Görüməzi görmək, Görüməzi görüb göstərmək asa deyil, acaq mümküdü. Çalışacağam ki, bu mümküü arxasıca gedib, Güay Səma Şirvaı Sözüü görəm və gördüyümü göstərəm. Güayı bir qrup şeirləri lirik və eyi zamada epik şeirlərdi. Və bu şeirlərdə lirikliklə epiklik bir-birii yerii dar eləmir. Əksiə, bu şeirlərdə liriklik epiklikdə, epiklik liriklikdə əfəs alır. Atasızlıq yağısıı çox şairlər poeziyaya gətiriblər, laki Güay bu yağıı şeir tablosuda elə göstərir ki, oxucuu ürəyiə od düşməyə bilmir: Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 3
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè İyirmi dörd ildir ki, otuz altı yaşıdasa. Məzar daşıdakı şəklilə yaşıdam mə də. Söhbəti gedə şeirdə çıxış edərək, bir məsələyə toxumaq istəyirəm. Çox ədəbi mübahisələrdə bə zi alıma sözləri poeziya üçü yararsız olduğuda söhbət gedir. Poeziya üçü yad söz yoxdu. Poeziya üçü yad təb var. Və o yad təb sözü şeirə doğmalaşdıra bilmir. Görü Güay kombay sözüü şeirə ecə gətirir: Səsiz başa vurduğumuz soyuq yazı oucusuydu, deyəsə... Kombay dəmiriə gəlmişdi Mikayıl dayı. Şirva ehtiyatlı idi, oda qalmış olar dedi. Qırmadı aam səi köhə dostuu......yayda taxıl biçilədə iki kisə buğda gödərmişdilər dəmiri yeriə... Aam gözüü sildi pıçıltıyla: hələ də ataızı çörəyii yeyirik dedi. 4
Mə bu misraları oxuyada kövrəldim. Məə elə gəldi ki, mə şeir oxumadım, qayğılı illəri əzablı güləri haqqıda ustalıqla çəkilmiş filmdə fraqmetə baxdım. Şairi ustalığı qafiyələri bir-biriə calayıb qafiyəpərdazlıq eləmək deyil. Şairi ustalığı sözlə ilmə-ilmə həyat tablosu toxumaqdır. Sözü də rəgi var. Sözü də qoxusu var. Sözü də dadı var. Şairi ustalığı bu rəgi, qo - xuu, dadı oxucuya hiss elətdirməkdədir. İtləri vəfası haqqıda qalı-qalı kitablar yazılıb, çoxlu-çoxlu filmlər çəkilib. Güay o filmlərdə birii bir eçə misrayla çəkir: Verdiyi quru çörəyi belə yağlı tikə kimi yeyə, itləri sədaqət simvolu kimi qaldılar xatirimizdə....əvvəl ac, susuz səhərədək üç axşam, yuyacağıda yadırıla şamlara dikdilər gözlərii... Sora qırxıa qədər paltarları basdırıla quyuu yaıda tapdıq izlərii... Qırxda sora ömürlük itki düşdülər 5 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Güay dağı təpə edə yox, təpəi dağ edə şairdir. Adi məişət detallarıı poeziya kürsüsüə qaldırmaq hər şairə məxsus ola bacarıq deyil. Güay buu bacarır. Güay özüü yazır, özüdə düyaya çıxır. Özgəi ağrısıı da özüdə doğmalaşdırada sora şeirə gətirir. Güayı şeirlərii oxuya adam müəllifi qadı olduğuu bilməsə belə, şeirlərdə hiss edəcək. Çüki bu diqqətcillik acaq qadıda ola bilər: Sədə sora ə sevimli yeməyiə ocağımız həsrət qaldı Hər dəfə düşbərə istəyədə O yeməyi ki, ataız yeməyəcək, ou iyə bişirim, iyə? deyə, əvvəl hıçqırdı aam, sora yaıq xəyallara daldı... Kişi müəllif belə icə detallara fikir verə bilməz. Kişi müəllif Göyü yeddi qatıı dolaıb gələ bilər, amma bu cür mətbəx hadisəsi 6
ouçü ömür faciəsii göstərə güzgü ola bilməz. Sözgəlişi, sözügedə şeirdəki təvəllüd güü ifadəsi də diqqətimi çəkdi. Sözü düzü, doğum güü ifadəsii mə heç cür qəbul edə bilmirəm. Ələlxüsus da, bu ifadə kişiləri üvaıa deyilədə. Güayı bir şair kimi qəribə, bəzərsiz, qəribə və bəzərsiz olduğu qədər də gözəl bəzətmələri var. Ou şeirləridə əvələr əl ağacı olur, ou lirik qəhrəmaıı sevdiyi ou üçü çörək ətirli şeir ola bilir, ou lirik qəhrəmaı öz sevdiyidə heca-heca, sözsöz, misra-misra doğula bilir, ou lirik qəhrəmaı öz sevdiyidə ayrılada sevdiyii gözlərii ayrılıq dadı dodaqlarıda qalır, sevdiyii xatirəsi ömür ağacıı budaqlarıda yarpaqlayır. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Qarışqa yuvasıa düşmək idi... Mürəbbəsi kimi dadlı, qaymağı kimi adlı idi əəmgilə getmək. Bu cür bəzətmələrdə, qarşılaşdırmalarda Əli Kərim bəzətmələrii qoxusu gəlir. Bu cür 7
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè bəzətmələr sözə, başqa prizmada baxmağa, hadisəi fərqli biçimdə görməyə imka yaradır. Güay Səma yaddaş şairidi: Cərrah bıçağı belə kəsəmməyib yaddaşı qa verə yarasıı. Yaddaşı yarasıda axa qa qələmə dolur, Güay o qələmə dolmuş qaı mürəkkəb eləyib şeir yazır. Və qa mürəkkəbiylə yazılmış bu şeirlər oxucuu qaıa və caıa işləməyə bilmir: Əbədi yolçuluğa hazırlaşır əəm, dedilər. Başı üstüdə övbə çəkməyə qismət payım da yoxmuş... Güayı şeirləridə pafos gizlidir. Şair dərdi qışqıra-qışqıra demir, pıçıltıyla deyir. Amma bu pıçıltıı içidə ola haray ildırımları da qulağıı batırır: Gülərciyim, əəmizə de ki, 8
mə outək vəfalı ola bilmədim səfərə çıxarkə yola sala bilmədim. Bağışlası məi! Bir də, de ki, atamıza salam desi. Babamızı əlidə, Tehraı alıda, Şəhid əmimi qa verə yarasıda, bibimi qara saçlarıda öpsü, əvəzimizdə. Güay hadisəi şeirə çevirə şairdi. Gördüyü və ya, ola bilsi ki, eşitdiyi hadisəi ustalıqla qələmə alıb, oxucuu təsvir elədiyi hadisəi şahidiə çevirə bilir: Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Məzarlığa od düşmüşdü... Mərmər baş daşlarıı təkəbbürüdə əsər-əlamət qalmamışdı. Məğlub sərkərdətək baxırdılar od tuta əsgərlərə. Bu hadisəi çox şair görə bilər, amma bu hadisəi görə hər şair ou şeirə gətirə bilməz, 9
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè kiçik bir kəd qəbristalığıda baş vermiş hadisəi bəşəriləşdirib deyə bilməz: Üstü ərəb yazılı soucu köhə qəbri taxtaları tüstülədikcə, so məzili də e tibarsızlığı üzə çıxmışdı. Sözügedə bu şeir həm şeirdi, həm hekayədi, həm də şair bu hadisəi elə təsvir eləyib ki, bir faciə filmidi. Göz yaşı süzgəcdi kədər süzgəcidi. Göz yaşı, kədər isaı duruldur. Güayı qəm otlarıda dilləə şeirlərii oxuya oxucu durulur. Bu, şairi qələbəsidir. Şeir həcm ilə ölçülmür. Ola bilər ki, bir poema uzuluğuda şeir oxuyasa və orada bir misra tutumuda mə a tapmayasa. Ola da bilər ki, bir misra oxuyasa və o bir misrada bir poemaı özüə sığışdıra biləcəyi mə aı tapasa. Güayı şeirləri özü özüə həcm seçir. Burada uzuçuluğa rast gəlmirik. Şeiri həcm libası şeiri mə a ölçüsüə tə gəlir. 10
Sələmçiyə bəzəyirsə bə zə: O pulu, Sə sevici faizə verirsə. Güayı əksər şeirləri ağ şeir və ağ şeirlə sərbəst şeiri ustalıqla sitezidə yaramış şeirlərdi. Laki o, təkcə sözügedə formalarda şeir yazmır. Yeri gələdə heca şeirii ə əəvi övləridə də məharətlə istifadə edir: Allah, meyilliyəm kədərə, qəmə, Dərdi dərdə cala, qoş, gödər, eyək. Kimsədə gülüşü əskik eyləmə, Məim gözlərimə yaş gödər, eyək. Hətta Yapo şeir övü ola hokkular (haykular) da ou yaradıcılığıda boy göstərə bilir. Düz dü, Güayı əksər hokkularıda (hay ku - larıda) ə əəvi prisip 5-7-5 gözləilmir. (Mə özüm də yapo hokkuları (haykuları) qar - şısıa yapoları qoyduğu sü i tələbləri bə ziləriylə razılaşmıram. Məsələ, yapo ə əəsiə görə gərək hər bir hokkuda (hay- kuda) oxucu söhbəti hası fəsildə getdiyii müəy yələşdirə bilsi. Bua görə də, yapo 11 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè hokkularıı tərcümədə bir misrası payız axşamıydı, qış axşamıydı, yaz axşamıydı və s. və i.a. kimi təkrarlamalarda ibarət olur. Bir də ki, adı çəkilə yapo şeir formasıı məşhur ustaları da, lazım gələdə, ölçüdə kəara çıxıblar.) Güayı bu şeirləridə sərbəstlik ab-havaı itirmir: Yayı istisi... Tərpəmir bir yarpaq da....titrəyir qəlbim. Bu, ölçü prisipi gözləə hokkudu. Bu da ölçü prisipi gözləilməyə hokku: Çiçək qoxulu yaylıq var xatirələrimi əlidə, arada göz yaşlarıı silirəm. Şeirdə əsas ədir? Heyrət! Güay Səma Şirva oxucuu heyrətlədirməyi bacarır: Yamış əski parçası görmüsə? Qaralsa da, bütöv görüür. Kimsə, əsə toxusa, 12
dağılıb külə döər. Səsiz, mə də yamış əski parçası kimiyəm... Söz HEÇ NƏ də yaraa HƏR ŞEY di. Ə çəti iş Söz haqqıda Söz deməkdi. Allah haqqıda daışmaqdı Söz haqqıda daışmaq. Allah o qədər Şəffafdı ki, görümür. Söz də ou kimi... Görüməzi görmək, Görüməzi görüb göstərmək asa deyil, acaq mümküdü. Çalışdım ki, bu mümküü arxasıca gedib, Güay Səma Şirvaı Sözüü görəm və gördüyümü göstərəm. Ə gözəl deyimdə də gözəl deyim demək olar. Kamilliyi sou yoxdu. Qüsursuz acaq və acaq Allahdı!.. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Yavər HƏSƏN 13
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè ATAMA AD GÜNÜ TƏBRİKİ Salam, əziz atam. Cəətdəkilərdə ecəsə? soruşmazlar... Altmışıa az qaldı. Təvəllüd güü mübarək! Bilirsəmi, sədə sora, Elə hey - balalarıı atıb, hara getdi? deyə, bağrımızı dəldilər. İgid adam evdə deyil, eldə getdi dedilər. Amma biz bilirdik... (İsalar yaddaşsız idi...) Burada başımız üstüdə aamız vardı. O düyadasa, Əlva, Əfsaə, bir də, bir cüt əkiz qız uşağı başsız idi... Sədə sora ə sevimli yeməyiə 14
ocağımız həsrət qaldı. Eyə Müşgiaz Cavid kimi... Hər dəfə düşbərə istəyədə O yeməyi ki ataız yeməyəcək, ou iyə bişirim, iyə? deyə, əvvəl hıçqırdı aam, sora yaıq xəyallara daldı... Yaıda heç vaxt ayrılmaya Səilə çiyi-çiyiə çəltik suvara, taxıl biçə, Bağ qoruya, ot daşıya, Şuma gedə, Verdiyi quru çörəyi belə yağlı tikə kimi yeyə - itləri sədaqət simvolu kimi qaldılar xatirimizdə....əvvəl ac, susuz səhərəcə üç axşam, yuyacağıda yadırıla şamlara dikdilər gözlərii... Sora qırxıa qədər paltarları basdırıla quyuu yaıda tapdıq izlərii... 15 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Qırxda sora ömürlük itki düşdülər Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Səsiz başa vurduğumuz soyuq yazı oucusuydu, deyəsə... Kombay dəmiriə gəlmişdi Mikayıl dayı. Şirva ehtiyatlı idi, oda qalmış olar dedi. Qırmadı aam səi köhə dostuu......yayda taxıl biçilədə iki kisə buğda gödərmişdilər dəmiri yeriə... Aam gözüü sildi pıçıltıyla: hələ də ataızı çörəyii yeyirik dedi. Altmışıa az qaldı, caım atam... altmışıda hələ də otuz altı yaşıla məzar daşıdakı şəkli kimi gəcdir xatirələri, səi hər zama xatırlaya aam üçü. 16
Nurlar içidə yata, yaddaşlarda təbəssümlə varaqlaa, qocalıq təqaüdü qisməti olmaya, övlad toyu görməyib, pöhrə -pöhrə əvələrii oyatmaya atam məim. İyirmi dörd ildir ki, otuz altı yaşıdasa. Məzar daşıdakı şəklilə yaşıdam mə də. Yaşıdım atam. Təvəllüd güü mübarək! 24 oktyabr, 2015 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 17
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè BİR OVUC KÜL Məi taıya adamları əvvəl atəş sarar, Sora külü ovucumda qalar... Mə ocağı külüdə alışaam. Od başıa döüb ulum. Ruhumda Od eşqi var. Od parçası olmaqda bezədə gördüm hər odu sou külmüş. İdi tufaları tərkidə bir ovuc küləm mə də. Çapır köhlə küləklər... 2015 18
*** Bu bayramda uşaqları atasıı aldığı çiçək dəstəsi dərd oldu yaıq ürəyimə. Taış qadılarda biri köksüü ötürüb, üzüə demişdi: "Yaxşı edirsə... Etibar da məə hər bayram gül alardı. Etibarı itirədə bayramsız qalmışam". Daha bayramlarda gül dəstəsi alma, dostum. "Gülü yarpıza dösü istəmirəm. Mart, 2014 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 19
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Ruhumu yaşada Havamsa, Nəfəsimsə... Həvəs demədim, dostum. Nəfəs... 20
*** Füruğ Fərruxzadı xatirəsiə Dağ çiyiləridə, şəlalələərdi dalğalı saçlarım. Uudulardı, cadar torpaqları su dərdi. Baxışlarımız qadağa göstərə yol işarələri idi. Radara düşmək təhlükəsidə qaydaları gözləməyə çalışardı əllərimiz. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bəövşəli təpəliklər, giləar çiçəkli bağlar, arxları üstü... Uşaqlıq xatirələrimizi daışmaq bəhaəsi ilə aldadardıq saatı, itirərdik zamaı. 21
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Məə çiçək bağışlardı özəl güərimdə. Yola səpdiyi gül ləçəkləri görüş yerimizə bələdçi olardı... Duma aldı tapıdığım dağları. Artıq, şəlalələmir dalğalı saçlarım. Əslidə, qara-qıvrım saçlarım da yoxdur daha. İyul, 2015 22
*** Dəli-dolu dalğalarıı ağuşuda yatdığım Dəizimsə Az uyumadım öpüşə ləpələrii həzi iisidə... Qovura Güəşidə qorxmadığım aydı Səmamsa....Tutqu çağlarıı ayrı özəlliyi var. Çarəsizlik mövsümüdə ümid əkdiyim bərəkətli Torpağımsa Başlağıcda Soa qədər sığıdığım, öpüb, oxşayıb, gözüm üstə qoyammadığım, bir ovuc Vətə Torpağı. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè İçimdəki üsyala baş-başayam... Fələyi "uğur" deyə 23
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè üzümə çırpdığı hər şillə arzularımı bir qat daha dəriə basdırır. Qədəri, çözəmmədiyim dolaşıq ilmələridə boğulduqca, Ruhumu yaşada Havamsa, Nəfəsimsə... Həvəs demədim, dostum, NƏFƏS... 2015. 24
DƏLİ KÜLƏK I Yeə dəliliyi tutub kəmhövsələ küləkləri. Qamarladığı ağ "yastıqlar"la Güəşi boğmaq istəyir. Bağrıı yardığı buludlarda qopardığı zopalarla torpağı şapalaqlayır, Hirsidə dağları çiyilərii dişləyir. II Ahh, sərsəm külək, ecə qıyırsa, yaşıl-yaşıl çətirli ağacları saclarıı yolmağa? Qışda çıxmış may böcəyii qaadıı qırmağa? Al-əlva çiçəkləri yaaqlarıı cırmaqlamağa? 25 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Qorxmursamı ağacları, böcəkləri, çiçəkləri ahıda? Səi kim küsdürüb, Məcu külək?! Bu şəhərdə, balko-balko, bia-bia, küçə-küçə kim əsdirib? Əl çək parkları yaxasıda. Sakitləş, caım külək... Nə mədə eşq fədaisi, ə sədə yar sorağı gətirə olmaz. Rahat burax bu Qarğalar şəhərii. Voroej. 2015 26
DƏNİZ GETMİR GÖZÜMDƏN Xəyal (xatirə) yegaə cəətdir ki, orada təqib olumuruq. A.S.Puşki. Xatirələr əlidə qəhr oluram, Göyəyidə məhv oluram mə. Dəiz getmir gözümdə. (Dəiz gözlərii dəlisiydim mə). Qıvrım saçlı dalğalar, küsüşmələr, qalğalar Cərrah bıçağı belə kəsəmməyib yaddaşı qa verə yarasıı. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Dəizi dodaqları torpağı öpə yerdə, Dodaqlarıı yeriə qəlbidə bir oxay idası qopa yerdə öpdü dalğalar sahil daşlarıı. 27
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Şahiddi: iabı Güəş, o gözüyaşlı daş, bir də səhər əsimi. Qaadlarım bükülü, kölümü yağısıa. Düyaı möhəti var, idi o, yollarda qalmış izləri ağuşuda. Dəiz getmir öümdə, kölümdə, gözümdə, xəyalımda. 2008 28
*** Doğma aa qucağıa həsrət körpə kimiyəm, səsiz. Ürək yorğu, qəlbim yaıq. Yollar çovğu, körpü sııq. Peşimalıq saçı yolur. "Deyirdi dözərəm yarsız..." Gəl və Gətir qırdığı qolları. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 2014 29
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Doğmalaşdıq qətrə-qətrə, zərrə-zərrə. Bir ca olduq gülə-gülə, sevə-sevə. Çörək ətirli kövrək sətirli şeirimsə. Heca-heca, söz-söz, misra-misra sədə doğuldum. Gözlərii ayrılıq dadı dodaqlarımda. Xatirə hər zama yarpaqlayacaq ömür ağacımı budaqlarıda Bilirsəmi, Mə səi əsəri, sə elə məsə. 30 Avqust, 2013
DÜNƏN, BU GÜN, SABAH Düə Gülərimiz həvəs və təəccüblə dolu, Güəş və gül itizarlı. Amma lar, laki lər yuxulu. Sevdalı ürəklərimizdə ağaclar, otlar, çiçəklər də borc alardı yaşamaq eşqii, Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bu gü Sirli döərgələri heyrətli gözləri parıldayır. Birgə şəkillərimiz düşmələrə tuşlamış qoşalülə tüfəgdir, vəfa səgəridə. 31
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Dağ, dərə, çəmə. Güəş, Ay, ulduzlar... Hər ya, baş qoyacağımız etibarlı çiyidir. Sabah İlğımlı yollarda tabularsız şütümək arzusu. Bir cüt göyərçi tək sosuz səmada azad süzmək istəyi. Bütü olmaz lara, yox lara veto qoymağa ümidli. İyul, 2015 32
*** Əbədi yolçuluğa hazırlaşır əəm dedilər. Başı üstüdə övbə çəkməyə qismət payım da yoxmuş... Gülərciyim, əziz bacım, sə yaxısa... Nəəmizdə muğayat ol Su istəsə gecikdirmə, vaxtıda ört üstüü. Dilimdə söylə... Söylə: uutmamışam. Tələbəliyim mürəbbələrii dadıda, Duaları uğurlarımla qolboyu olub. Haqqıı halal etsi! Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Gülərciyim, əəmizə de ki, mə outək vəfalı ola bilmədim səfərə çıxarkə yola sala bilmədim. 33
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bağışlası məi! Bir də, de ki, atamıza salam desi. Babamızı əlidə, Tehraı alıda, Şəhid əmimi qa verə yarasıda, bibimi qara saçlarıda öpsü əvəzimizdə. Yol üstədi əəm dedilər. Yolua ur çiləyə göz yaşlarıma uzaqlıq çətir olsa da, ruhum səilədir de. Gözü açıq qalması. Yolu açıq olsu, əziz əəm! de. De Gülərciyim, de bacım, hamısıı de. Dekabr, 2013 34
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Hər dəfə əl ağacı dəyişilədə əəm: Gəl, gəl ey Allahı ağacı, görək səi səbri ə qədərdir? deyərmiş. 35
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè ƏL AĞACLARI Ayağı yer tutada hər əvə bir əl ağacı idi əəmə. Xoşbəxtlik olub, çöhrəsiə çiləər, şaqraq gülüşlərlə gözləridə şölələərdilər... Nə qədər əlidə tutaı vardı kimi paltar yuyardı. kimi ütü vurardı, kimisi də eləcə pərqu balıcıa söykəib xoş xəyallar qurardı, əəli arzularıa. Ə böyük məsləhətçi, ə dəri siyasətçi, ə ürəyiyaa dərdkeş idi əəmiz. Qarışqa yuvasıa düşmək idi... Mürəbbəsi kimi dadlı, qaymağı kimi adlı idi əəmgilə getmək. 36
Gülər keçdi... əl ağacları bir-bir, əəmi ayaqlarıı götürüb ocaqda qaçdı Kimi oxumağa, kimi əsgərliyə, kimisi də sevgisii dalıca uçdu. Ayaqsız qaldı əəm ayaqları torpağı tutmayada Deyirlər, əvələrdə üzülə əliə əl ağacı istəyib, əəm. Hər oğul bir odu parçasıda bir əsa düzəldib əəmə... Amma dözməyib ağacı taxta qəlbi, bu ağbirçəkli, qarabəxtli qadıla dərdləşməyə oa əl verməyə. Çat verib, qat verib, ömrüü tapşırıb əəmə. 37 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Hər dəfə əl ağacı dəyişilədə əəm: "Gəl, gəl, ey allahı ağacı, görək səi səbri ə qədərdir?" deyərmiş... Bir gü, yeə əvələr yığılmışdı... Amma bu kəs çöhrələr peşima, gözlər şişkidi. Dodağıa pambıqla su damızdırırdı əəi ayaqlarıı özləri ilə aparalar... Solğu gözlərii so vidası, titrək dodaqlarıı so idası haqqıı halal edirdi əl ağaclarıa... Noyabr, 2014 38
*** Havada, yerdə qızılı yarpaqlar uçuşur. Yer-göy sədə daışır... Yarpaqlar sə pıçıldayır... Yağış sə deyə, damlayır... Külək adıı vıyıldayır... Səsizsə, Araı dağa, dağı Araa daşıyır, Xiffətimi bir az arıma, bir az səbrimə büküb yaşayıram. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 2011 39
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Həyatı yazılmamış roma, Romaı oxumamış adam. Qatarlar özüdə aparar ou, Yollar xəyallarda qovalar ou... Söər, gedər, çəkilməmiş filmtək. Çözüldümü, süzülər?! köhə kilimtək. Həyatı yazılmamış roma, Romaı oxumamış adam. 2014 40
*** Güma etdim, güahıı aladı... Amma, gecdi, yəqi kara yetişməz. Vurub qırdı qu quşuu qaadı, Alamaqla qırıq qaad bitişməz. Alamısa? Əlidədi ox-kama, Səi üzrü güahıda beşbətər. Od yaıda saxlamısa sə sama, İsa eçə yol alayar -səhv edər? Mə daışdım xatirələr xətriə, Daışdım ki, hər ağrımı mə deyim. Üzüm güldü xoş güləri ətriə, Sama səi bağışlayıb ürəyim. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Dekabr, 2002. 41
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** "Güü biridə məi xatırlayacaqsa" deyələr, Yaşamı hər aıda olduqlarıı bilmirlər, yəqi... Yəqi deyə, şübhə etdim. Çüki, güü iyirmi dörd saatı yadda olalar, İli üç yüz altmış beş güüdə biridə yada düşə bilməzlər! 2014 42
*** Məhəbbət ürəyi içidə ola diş ağrısıdır. H.Heye. İllərcə... Alıda öpmədiyim itirdiklərimi yasıı tutmağı dərd etmədim. İllərcə... Ömrümü gərəkli gərəksiz hər kəsi qaralığıa şam etməkdə özümə yetmədim. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè İllərcə......məə bəxtəvərlik oxudular, gör ecə xoşbəxtdir dedilər... haqqımı yedilər, susdum ucuzluğa getmədim. 43
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Çüki, sə vardı, Yaımdaydı... Yaralarımı sarardı... Külli-kaiatımdı!!! Gedirsə... İllərcə... Külli-kaiatı dərdii dərdii dərməyimə dəyməyibmiş, heç demə... 2012 44
KƏBUTƏR BA KƏBUTƏR... Azad ölkəmi bir şəhəridir doğulduğum şəhər. Küçələridə azmış arzularım sərgərda dolaşmaqda... Doğulduğum şəhər deyil yaşadığım şəhər. Bu Şəhər şehli kirpiklərii Güəşlə qurudar, yosu-yosu saçlarıı yağışla yuyar. Ağacları yaz gümüşü cicəkli, payız qızılı ləçəkli. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Qucağa sığmaya qovaqlar, Büzülə dodaqlarda uzaq, Gü altıda uzaıb xumarlaa çəmələr ecə də xoşbəxtdir. 45
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bu şəhəri azadlıq havasıı əğmələri arzulu köülləri aydı səmada asüdə süzə qaadlarıdır. Burada sevdalılar sevgilərii gizlətməyə məcbur deyillər. Nə əl-ələ tutmaq, ə xəyallar qurmaq yasaq deyil. Eşqdə qaad taxaları maşılar fitə basmır... Sevələri ürək çırpıtıları çilikləmir metaliteti ayaqları altıda. Qadağalar və çərçivələr içidə böyümüş bir kəd uşağı üçü bu Şəhəri sevmək çəti deyil, əslidə. 46
Acaq, İllər şahiddir ki, ə ərməazik ağcaqayılar, ə də azlı-qəmzəli cökələr kölgə sala bilmədi ürəyimdəki məti çiar sevdasıa. Bir gü, Səsiz yaşaa səadətdə göz yaşıa bürüə gülüşdə qurtulmaq üçü, çırparam üstümdə bu şəhəri. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Aladım dost, aladım... Qarğalar şəhəridə göyərçilər 47
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè yuva qura bilməz: Koəd həmces ba həmces pərvaz. Kəbutər ba kəbutər, baz ba baz.* Mart, 2015 * Hər kəs öz həmcisi ilə uçar, Göyərçi göyərçilə, şahi şahilə. Nizami Gəcəvi. 48
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Rəssam: Fida Kazımova Güclü qadıı qaadları var qəlbii Bəxtəvər başıa! -- Qaadlı qəlim! 49
QANADLI QƏLBİM Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Güclü qadı ı güclü qəlbi, Güclü qəlb i qaadları var, dostum. Diləməmisəmi çırpıtılarıı? Qəlbii qaadları ilə pərvazlaar Sevildiyii duyuca uçar qadı. Qartal tək, zirvələr fəth edər, tovuz tək göz oxşayar, tuti tək dil-dil ötər... Qaadı qırılmış qəlb xoş bəxt olmasa belə, xoşbəxt görüməyi bacarar, Təbəssümü əskik etməz üzüdə, caı yasa belə. Bağışlayar qəlbiə daş ataı da, daşı da Güclü qadııı qaadları var qəlbii... Bəxtəvər başıa! Qaadlı qəlbim! Dekabr, 2014 50
*** Qərəzdə suçladı haqq iradımı, Acaq şeirimə səmimi dedi. Qırdı ürəyimi, qol-qaadımı, Ürəyiə sağlıq, amma dilədi. Deyirdi: qəlbimi odu da səsə, Ömrümü məası, adı da səsə. Qohumu da səsə, yadı da səsə, Doğması bilmədi, yadı eylədi. Mə ə arzulardım, əksii etdi. Hası səmtə dedim, tərsiə getdi. Deməklə dilimdə tikalar bitdi, Gördüm əsihətim elə yelədi. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Özgələr dərdiə qarışdı başı, Qırdı iamımı hər addımbaşı. Suçladı, hələ bir tökdü göz yaşı, Dedi: sədə məə güvəc belədi. 51
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Güya mə baxıram xor, etibara, İamım qalmayıb gur etibara. Hər gü özü qurdu, tor etibara, Ülfəti yolları so məzilədi. Yavar, 2013 52
*** Quşlar civildəşir, salıb hay-haray. Qarışqalar qayaşir torpaqda, torpaq üstə. İlalar çıxıb yuvada. Ölüm sükutu gəlir havada....zəlzələ olacaq. 2012. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 53
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Mə gözüdə doğuldum, gözüdə yaşadım, gözüdə boğuldum. Sə ürəyimdə doğuldu, ürəyimdə yaşadı, ürəyimdə öldü. May, 2013. 54
*** Məi sə yaratdı... Mə səi əsəriəm. Sə də bilirsə, mə də bilirəm... Sə öz bildiyii bilirsə, mə səi bildiyii. 2014 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 55
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè MƏZARLIĞA OD DÜŞMÜŞDÜ Məzarlığa od düşmüşdü... Qurumuş şora otları, yovşalar çarthaçart yadıqca, səf-səf düzülə güllər qəbirləri bəzədikəri sahibəriə alaq otlarıı xəyaətii bağışlamır atəşə atılırdılar taraa gedə təyyarələr tək... Məzarlığa od düşmüşdü... Mərmər baş daşlarıı təkəbbürüdə əsər-əlamət qalmamışdı. Məğlub sərkərdə tək baxırdılar od tuta əsgərlərə. Üstü ərəb yazılı soucu köhə qəbri taxtaları tüstülədikcə, so məzili də etibarsızlığı üzə çıxmışdı. 56
Baş daşılarıda boylaaları hisli, hirsli baxışlarıa baxmaqda utaırdı, əlidə su-dəsmalla haraya gələ qızlar, gəlilər. Gətirdikləri suda artıq idi göz yaşları. İsti məzar daşlarıda baxa soyuq baxışlı rəsmlər güahlarıı alamırdılar. Qəbristalığa od düşüb kəlməsi ilə silahlaıb ölüləri harayıa qaçırdı kədi kişiləri oları suçsuz olduqlarıı iqrar edib, cəhəəm əzabıda qurtara mələklər kimi. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Od ürəklərə düşmüşdü... Güəş də 57
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè qara örpəkli aalara qoşulub ağı deyirdi. Qədim qəbirləri yamış işa ağaclarıı dikəldə gəclər döyüşdə sora şəhid və yaralı daşıyalara bəzəyirdi. Zama domuşdu... İyul, 2015 58
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Rəssam: Fida Kazımova Çiçək qoxulu yaylıq var, xatirələrimi əlidə. Arada göz yaşlarıı silirəm. 59
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Mucuq-mucuq göz yaşlarım, dolaşdıqca ayağıa qatar-qatar ahlarıla dağlar cəkdi dağlarıma Qır qazalı, qıl körpülü ömür adır yaşatdıqca qarışqa həyatı, döə-döə, bilə-bilə, gülə-gülə bir yerdə ölüb-dirildik Bizi saatlar gülərlə, Gülər aylarla, Aylar illərlə, xoş bir ümidlə aldatdı Artıq perro boşalmış Bəlkə də qu quşları tək so əğməi vaxtı çatıb... 60 2013
NEYNƏK Allah, meyilliyəm kədərə, qəmə, Dərdi dərdə cala, qoş, gödər, eyək. Kimsədə gülüşü əskik eyləmə, Məim gözlərimə yaş gödər, eyək. Osuz gözləmirəm bir xeyir xəbər, Kölümə həmdəmdir acı qəm-qəhər. Dostları ömrüü bahara dödər, Məim həyatıma qış gödər, eyək. Hələ gülərimə hicra ələ, sə, Hələ qismətimi möhət elə, sə. O yarı çiçəyə, gülə bələ, sə, Bəlalı başıma daş gödər, eyək. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Deyirəm, hamıı üzü ağ olsu, Ömrü uzu olsu, caı sağ olsu. Bəxşişi mehriba, xoş ocaq olsu, Məə Əzrayılı tuş gödər, eyək. 61 Yavar, 2003.
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè NƏRD, BABAM VƏ XƏRÇƏNG Nərd oyamağı öyrəirdim babamda... Çahar ı şeş lə, du u pəc lə, sə i yek lə çaş-baş salıb, barmaq-barmaq saya-saya... Xaalara daşlar düzüb yaya-yaya... Nərd oyamağı öyrəirdim babamda... Uduzada icik-icik barmağımla ərdtaxtaya vurardım: Yox, baba, sə zər tutursa. (Rəhmətlik Faxrət dayıda eşitmişdim bu frazaı). Qəmləərdi babam... Təbəssümü dodağıda doardı. Bəlkə də həsrət ilə yaşıdlarıı aardı. O gü oyu atəşkəs lə solaardı... Soucu oyuda apardım babamı. Ağayaa gülümsüüb, 62
əlimi sıxdı. Həyatda qələbə qazamağı sirləri dərsii öyrədib, bitirmiş sesey kimi... Zama ötdü ilğım təki... Bir gü eşitdim ki, xərçəg babamı udub. (Babam xərçəglə də ərd oyayırmış...) Amma itirməyib özüü, kişi. Ağayaa gülümsəyib, əlii sıxıb xərçəgi. Utadığıda qızarıb Xərçəg. İcitməyib babamı. Ələ-ələ verib uçublar bu düyada Uca qayada atıla Egey kimi. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Noyabr, 2014 63
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** I 35 il... 35-ci yarpağı da saraldı ömür ağacıı. 35 il... Sakitliyi, susquluğu dicliyi sevmədim. Hər zama, bir az dəli-dolu, bir az dikbaş, bir az da dramatik yaşadım... Ağrıı, acıı, sevici, sevgii, sədaqəti xəyaəti, varlığı, Allahı, 64
həqiqəti, isalığı, bəşəriyyəti duyaraq yaşadım. 35 il, tale kitabımı tərsiə tutub oxudu həyat deyilə bu əsə... Alı yazısıı 35-ci pozusu uğurua xeyir!...deyəsə çox daışdım! II Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 35 bahar... 35 qış... Atamda bir yaş kiçiyəm, Aamda iyirmi üç il... 35 yaş... Uşaqlığa əlvida. gəcliyə hələlik... Müdrikliyi hədəvəriə mərhəba... 65
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Prezidet seçilə, bir ölkəi yüküü daşıya bilərsə Nə gərgi milli müasibətlər qalar, ə işsizlik... Nə korrupsiya, ə qadı zorakılığı... Ölkədə pessimizmi kökü kəsilər... İsaları çöhrələridə məsudluq duyğusu oxusu, Kimsə dərdii bilməsi deyə, susa, yaşam qayğısı deyil... 35 yaş... qəribə dövrsə... Xoş gəldi, yarı yaıq ömrümə!...deyəsə çox xülyalara daldım! Avqust, 2013. 66
*** Ömür saatıı əqrəbləri hər saatı, dəqiqəi, saiyəi üzəridə bircə dəfə olur. Bir də qayıtmaz ötə a. Lap, Zeou: bir çaya iki dəfə girmək olmaz dediyi kimi. Gəclik fərəhi uc budaqlarda qala meyvələr tək, Zamaı hökmüə baş əyməyə məhkumdur. Budaqları yaxasıda düşməyələr meyvəliyi yaxasıda düşəcəklər. Büzülədə, çürüyədəmi alayacaqsa, Adam?! Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 2015 67
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Ötüb keçməz bu qara bulud. Gör, ecə ağırdı? Leysa olub yağmasa, açıla deyil hava. Ağla köül, ağla, boşalt yüküü! 2012 68
*** Pıçıltıya sığışa, meh deyil məim eşqim. Tufaı, qasırğaı, kim susdura bilər, kim? Ota, çicəyə qoa, şeh deyil məim eşqim. Daşa seli, gurşadı, kim kəsdirə bilər, kim? 2012. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 69
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 70
*** Səhərlər Güəşlə oyaar bizim kədi adamları. Şəfəqlə boylaar boz yovşalı çöllərə. Sevgi ilə calaar susuz torpaqlar. Tarlalar yaxşı bilir qız-gəliləri mahı dilii. Qızlar, gəlilər də pambıqla pəmbə dilidə, alçalarla turşaşiri dildə daışarlar. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Aamı əlləridə çıxa isti tədir çörəyii ətri, Quzularımızı dirriyə girmə qorxusu, Atamı qarğıda çəpər hörgüsü yuxularıma gəlir... 71
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Tarlada gec qayıda aamı paltarlarıı dolabda çıxarıb iyləyərdik, bacımla. Yaddaşımım ə mübhəm yeridə qərar tutub o paltarları cəət ətri aa qoxusu. Nar ağacıı gölgəsidə mürgüləyə xatirələrimi şaha qalxa Güəşi təbəssümü oyadır. Ovuda bilmirəm qəribsəyə səbrimi, Mi ili qəribiyəm. Yaşım yadıma gəlmir. 2015 72
*** Sələmçiyə bəzəyirsə bəzə: O pulu, Sə sevici faizə verirsə. 2015 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 73
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Qollarım buxovludur kölümü yağısıyla... 74
SƏN QADIN DOĞULMADIN Kİ Ehh, sə gəlmədi ki, sə bilmədi ki Tı çımı coiş * Cavi Da. İçi-içi sökülməyi, Ləçək-ləçək tökülməyi ə olduğuu sə heç bilmədi ki Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Gülüşü dodağıda, Sevgii yatağıda boğmadı ki Qadısa: batmada ağır olmalısa, qulağı sağır olmalısa *Sə məim caımsa. (Talış dilidə) 75
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè İcə, zərif, mehriba amma, fağır olmalısa. Sə heç yaşamadı ki Mi acıı ağrısıı, mi ağrıı acısıı, sə heç daşımadı ki Yaşa, yaşıdım oğla! Bəxtəvər başıa! Sə qadı doğulmadı ki!.. 2013 76
SƏN MƏNİ İTİRDİN Sə məi itirdi, məsə illəri, Ağla həsrətimlə, döz həsrətimlə. Çıxarıb yolua tale kimləri? Barış, yaşayaraq öz qismətilə. Dolaşıq salıbmış Tarı bəxtləri, Tarıı səhvidə biz görüşmüşük. Alıda yazıbmış ayrı bəxtləri, Tarı ayılıca oda düşmüşük. Demə: dəliliklər gözüü tutar, Kölüü dağlayar, özüü tutar. Olar dərd yüküdür istəsə apar. Məi bu dərdləri əlidə qurtar. Güahkar axtarma, ə gərək, gülüm, Vədəsiz sevgii özü güahmış. Ayrılıq gələdə seviər zülüm, Düya başda-başa, düzü, güahmış. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Sə məi itirdi, məsə illəri, Nə gərək əfəsi dikəlsi aha. Özüü çox üzmə, qəmlə iləyib, Sə Allah, batırma məi güaha. 77 2001
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Səə qəribə gəlməsi... Mə də gəc olmuşam. Toqalda yaa yaş oduları sızıldayıb, ah-uf etməsi, ömrüü uzatması üçüdür. Kösövlərdə qopa közləri, kömürləri də görmüsə, yəqi... Dedim axı, Mə heç vaxt sədə küsmürəm. Küsə bilmirəm. Heç cəhd də yadıma düşmür. 78
Quru oducaqlar odu çox sevir. Ə kiçik qığılcımda odlamağımı alamalısa. Qırılıram, Kösüvləib kömürləşirəm. Noyabr, 2012. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 79
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Səədək mövcuddum, sələ yaşadım, Qismət deyilədə qaçmaq olarmı? Yaralı kölümə həsrəti yardır, Bəxti qırx qıfılı açmaq olarmı? Bir əə qurşağı gözümü tutdu, Duymada özümü odlara atdım. Ayrılıq düyaı məə gor etdi, Məsum sevgimizi yadlara satdım. Ürək: getmə dedi, ağılsa: yürü, İdi xatirələr yıxır evimi. Nə qaça bilirəm özümdə, ə də, ölüm gəlir, Haqqı fərmaı kimi. 2001 80
SƏNSİZ YAŞAMAQ B.Əşrəfovu ifasıda bir mahıı diləyərkə. Səsiz geiş düya dar gəlir məə, Səsiz yaşamaq da ar gəlir məə. Tale qismətimi alıb tərkiə, Səyirdir ayrılıq zülmüə sarı. Sevicim bir teldə asılı imiş, Bəxtimi qıfılı çox paslı imiş. Buu duymuş demək, qəlb yaslı imiş. İdi həmdəmimdi gözümü barı. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bir düya səadət vermişdi Tarı, Nəfsəmi tuş gəldi, əzərmi çaldı? Xatirə yollara boylaa qaldı, Gözümə yığmışam idi yolları. 2001 81
SON PƏNAH... Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Osuz yaşayammırdı, yaşamırdı da. Osuz, yağışda islamaq belə ar gəlirdi yaşamıa. Uğrua öləcək bir yarpağa belə qıymasa da özüüedamı, Düyaı dağılmasıı istəyirdi, düyasıı dağılmaması üçü. Dəiz sahili idi xatirələri. Ləpədöyə aılarıı dalğalar döyəcləyirdi. Qumlar isti əlləri, Sahil daşları ayaqları, beli, üzü, dodaqları... ehh... bütü bədə üzvləri idi. Qağayı səsləri idi gülüşləri. 82
Tez-tez yuxusua gələ qağayı səslərii eşitməkçü yolua ulduzları düzməyə hazırıydı. Birgə baxdıqları göy üzüdə də sızıltı damırdı. Saçlarıı uudammırdı. Oda xəbərsiz balıca, çarpayıya, güzgü öüə tökülə tellərii toplayıb müqəddəs talisma kimi saxlayırdı. İllər ilmələr sözüü xatırladırdı oa. Hörülə deyil, sökülə ilmələri Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Qəfildə paylaço olmaq keçdi ürəyidə, ə böyük isgili, qəhəri, paylaço sifəti ilə gizlətmək, 83
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Ağlaılacaq halıa gülüəcək do geydirmək istəyi çiçəkləyirdi so ümid kimi. Ümidlər daha sədaqətli idi, ümidlər so pəahı. Aprel, 2015 84
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Allah şahid ki, acı acımdır. 85
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè SOMALI ÇOCUĞA Kömüre çocuklukda ifret ederim. Ey babasıı Made kazasıda, siyah kömürü zehirli havasıda kayb edə ÇOCUQ! bilirmisi, be de babamı kömürde dolayı kayb etdim... Allah şahid ki, ACIN ACIMDIR. Allah şahid ki, yeide yetim kaldım. Çocuqları buzlu kışı soyuk rüzgarlarıda ısısı diye, kömür almağa gidə babam, parasıı - ruhuyla ödemişdi. Babamda sora Aem domayaq, hasta olamayaq diye, her defa kömür sobasıı yaktıkca, Baa öyle gelirdi ki, 86
Sobada yaa kömür deyil de, Babamı alışa ruhudur. Kömüre çocuklukda ifret ederim. be de babamı kömürde dolayı kayb etdim... Allah şahid ki, yeide yetim kaldım. May, 2014 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 87
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Taleyim teldə asılı, tel tavada... Taleyi gərdişiə, gəlişiə, gedişiə dözümüm çox. Təkcə, səi iamsızlığıa tabım yox! Bir gü tapacaqlar bədəimi, taleyimi asıldığı yerdə yelləçək qurulada. Ayağı yerdə, əli Allahı ətəyidə üzülü. Dodaqlarımda iabı güəşi təbəssümü əlvida rəgidə. Və bir də, deyimi dil yadıra haqqıı halal et kəlməsi Yetim -Segah ı ahəgidə. 88 2013
TANRIM HEY! Zalım fələk yama durdu qəsdimə, Tala oldu sevgi adlı varım, hey! Qismət adlı tufa qopdu üstümə, Peymaıma ecə yetim, varım, hey! Sıldırımlar kəsib yolu, araı, Kormuş hamı, görə yox ağ, qaraı. Göz yaşlarım bağışlamır Araı, Nalə çəkir: "de, eyləyim, yarım, hey?! Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè " Dəli olduq", "ağıllılar" gözüdə, Nələr yoxdu, bizdə "dəli" sözüdə... Qurtarsaydım bircə qaçıb özümdə, Mi yol səə şükr edərdim, Tarım, Hey! 2001 89
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bir budaq kəsilədə sürətlə böyüyür digərləri. Həyat bizi budayır. 90
TANRININ YARATDIĞI HEKAYƏ Yaratdığı mi ağacı içidə birii də artırdı Tarı. Yavaş-yavaş kök saldı quru səhrada Ağac. Qasırğalara siə gərdi... Güəşə boyladı. Qol-budağıı altıda səriləələr, barıda bəhrələələr bir udum suyu çox gördülər kökləriə. Rəhmi gəldi Tarıı yaratdığıa, yağışıı bol, torpağıı mübit etdi... Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bu, isa deyilələr əvvəl məimdir -deyə hasara aldılar, sora qaadlarıı qırıb şəkilləri üçü çərçivə düzəltdilər. Kimsə eşitmədi qolsuz gövdəi sızıltısıı. 91
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Bir gü uudulacaq Tarıı hekayəsi. Xatırlamaz isalar, səhra belə, Tarı belə... Dekabr, 2014 92
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Yağış olmaq istəyirsə? Ürəyimə yağ oda... 93
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè YAĞIŞ OLMAQ İSTƏYİRSƏN Yağış olmaq istəyirsə? Ürəyimə yağ oda. Bəlkə yuyula illəri kölümə yığdığı möhəti. Yügülləşə gülərimi quruda gülləri töhməti. Az yürümədik səilə yağmurlu yollarda. gah doluya düşdük, gah da çiskiə. İdi yuxusuzam, həsrəti qollarıda. Çətirsizəm... Yağış üstümə yağır, üstümə. 94
Yağış olmaq istəyirsə?- Ötə güləri xətriə qoyma tamarzı ətriə, küçəmizə səpələ. Hə... vəfalım, ürəyimə, ürəyimə, ələ, ələ, ələ... 2011 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 95
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Yamış əski parçası görmüsə? Qaralsa da, bütöv görüür. Kimsə, əsə toxusa, dağılıb külə döər. Səsiz, mə də yamış əski parçası kimiyəm. Dəymə məə, dəymə, Qurbaı olum! Noyabr, 2012. 96
YENƏ Yeə ayrılığı qəmi yetişdi, Vüsalı kölümdə küsüb, icidi. Yeə xatirələr xəyala düşdü, Nağıllar ömrümü kəsib, icidir. Yeə xoş güümü payızı gəldi, Soldu sevicimi yaşıl yarpağı. Yeə də qəmlərim üzümə güldü, Qəlb qara geyiib söylədi ağı. Köül xəstə yatır, vüsal ca üstə, Ölüm yatağıma iyə gəlmədi? Arzumu ümidi axır əfəsdə, Möhtacdı qayğıa iyə gəlmədi? Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Xəyal aləmiə yüyürürəm mə, Gah ayağı yalı tələm-tələsik. Arzuda səhələr qururam, həmə, Şiri yaddaş udur göz, birəfəslik, 97
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Nə yaxşı güma var, ümid, iam var, Yoxsa, bu ağrıı ötməkmi olar? Dərdi meydaıa çıxa siəm var, İadsız murada yetməkmi olar? Sə də qov, ayrılıq dumaıı qov, Biz ki, bu qoağı çağırmamışıq. Qov, o qolumuza vurmada buxov, İtsi gözümüzdə hicraqarışıq. 2001. 98
YÜZ İL QABAĞIN SÖHBƏTİ Daha bir söz Buyur! Mə səi çox sevirəm. Bu dörd söz oldu... Mə bir kitab daışdım. Mə dörd kitab oxudum. 2015 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 99
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè HOKKULAR 100
*** Adıı yazmışam mehrab yeriə, Məbəddir qəlbim. *** Al qızılgüllər idi xəyallarımız. Ax, bu sarı çiçəklər... *** Ayrılıqda öc alacam Saçlarımı boyadacam, gözlərii rəgidə. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Bir budaq kəsilədə, sürətlə böyüyür digərləri. Həyat bizi budayır. 101
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Boylaa bilmir ömür ötə gülərə. Əlvida, bahar! *** Çiçək qoxulu yaylıq var xatirələrimi əlidə, arada göz yaşlarıı silirəm. *** Dualarımız çatırdı Tarılara. Ax, tarıçalar... *** Eşqimi yazdım tikalı yarpaq üstüə Güəş susdu. *** Qıpqırmızıdı göy üzü qa dəizi....boğulur Güəş. 102
*** Səi çiçəkləməyə ar sevda Məim suda batmaya ambur* eşqimdir. *** Sizə güvədiyim dağlar, Ruhuuzu tozlu şəhəri kirli havası qarsdı......daş yağır. *** Şəhəri asma ayəbədləri, üz-üzə dayamışdılar. Bəövşə bədə düşə oyayacaqlarmış kimi. Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Taıyardı ayaq səslərimizi ağzıgöyçək söyüdlər. Pıçıldaşardı yarpaqları. *Suda batmaya yegaə ağac. Dəmirağac da adladırılır. 103
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè *** Yağışla öpüşə torpaq qoxuyardı, Ətriə susadım. *** Yayı istisi... Tərpəmir bir yarpaq da....titrəyir qəlbim. *** Yelləcək qurmuşam səli gülərimə, Xatirələr yelləir. *** Zama zolaqlarıa bürümüş Yer kürəsi, Tale ilahələrii əğmələriylə. 2015 104
MÜƏLLİFDƏN Hörmətli Oxucu! Başlağıcıı Ruhda götürə Ulu Sözü qüdrətiə güvəib köül duyğularımla yeidə görüşüüzə gəldim. Ömrü istisi, soyuğu, kədərisevici, eişi-yoxuşu qəlbə eədə özumlə daışıram. Xalq bua ŞEİR deyir. Mə "məktub" adladiriram: Özümə, Sizə, keçmişə, gələcəyə məktub... Bu yazıları çəkigə bir uşağa bəzədiyii müşahidə etmisiiz yəqi. Bir az sadəlövh, bir az ərköyü... Bəzə də başqa bir düyaı adamıı fikirləri kimi... Hərdə özümə də elə gəlir ki, bu sözləri müəllifi mə deyiləm. Amma səbr edib axıradək oxuduğuuz üçü, burada qadı taleyii ağırlığıı daşımağı çətiliyii, ədalətsizliyə, haqsızlığa üsyakarlığı, məsum sevgii, mi ili 105 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè qəribliyii bir ürəkdə gəzdirə "çəkigə kəd uşağıı" səmimi qəbul etdiyiizə ümidliyəm. Ömür ağacıı yarpaqları saraldıqca, söz qarşısıda məsuliyyət də artır. Bu baxımda, Siz əliizdə tutduğuuz kitabı vərəqlədikcə, mə ürək çırpıtısı ilə: "burada özüü tapdımı?", "ruhuu oxşaya musiqi parçasıa rastladımı?" deyə həyəcalamışam. Duyğu süfrəmizdə heç kimi məəvi qidasız qayıtmasıı istəmədiyimizdə, kitabı tərtib edərkə müxtəlif zövqlü, müxtəlif sosial, ictimai təbəqəli oxucuları tələbatıı da əzərə aldıq. Tələbkar oxucuları bizi başa düşəcəyiə ümidliyik. Bircə şeirimiz, bircə misramız belə oxucumuzu zövqüü oxşaya bilmişsə, bizi həmi şeirə, həmi misraya bağışlası! Allah amaıda! 106
MÜNDƏRİCAT Söz haqqıda söz...3 Atama ad güü təbriki...14 Bir ovuc kül...18 Bu bayramda...19 Dağ çiyiləridə...21 Dəli-dolu dalğalarıı...23 Dəli külək...25 Dəiz getmir gözümdə...27 Doğma aa qucağıa həsrət...29 Doğmalaşdıq...30 Düə, bu gü, sabah...31 Əbədi yolçuluğa hazırlaşır əəm dedilər...33 Əl ağacları...36 Havada...39 Həyatı yazılmamış roma...40 Güma etdim güahıı aladı...41 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 107
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Güü biridə məi xatırlayacaqsa deyələr...42 İllərcə...43 Kəbutər ba kəbutər...45 Qaadlı qəlbim...50 Qərəzdə suçladı haqq iradımı...51 Quşlar civildəşir...53 Mə....54 Məi sə yaratdı...55 Məzarlığa od düşmüşdü...56 Mucuq-mucuq...60 Neyək...61 Nərd, babam və xərçəg...62 35 il...64 Ömür saatıı əqrəbləri...67 Ötüb keçməz...68 Pıçıltıya sığışa...69 Sahib üçü...70 Səhərlər Güəşlə oyaar...71 Sələmçiyə bəzəyirsə, bəzə...73 108
Sə qadı doğulmadı ki...75 Sə məi itirdi...77 Səə qəribə gəlməsi...78 Səədək mövcuddum, sələ yaşadım...80 Səsiz yaşamaq...81 So pəah...82 Somalı çocuğa...86 Taleyim teldə asılı....88 Tarım hey...89 Tarıı yaratdığı hekayə...91 Yağış olmaq istəyirsə...94 Yamış əski parşası görmüsə...96 Yeə...97 Yüz il qabağı söhbəti...99 Hokkular...100 Muəllifdə...105 Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè 109
Göay Ñÿìà Øèðâàí t Òàíðûíûí ùåêàéÿñè Güay Səma Şirva 1978-ci ildə Ucar rayouda aada olmuşdur. Filoloji təhsillidir. Ədəbi-bədii, elmi, publisistik yazılarıyla Respublika mətbuatıda, sosial şəbəkələrdə mütəzəm çıxışlar edir. Bu kitab şairi oxucularla ikici görüşüdür. 110
àïà èìçàëàíìûø 05.08.2015, ôîðìàòû 70õ100 1/32, ôèçèêè.â 3,5 офсет êàüûçы, Тимес ãàðíèòóð, ñèôàðèø Ê39. Ñàéû 500 Êèòàá «АПАСТРОФ» (E-mail: akif0706@mail.ru/050(055)-313-07-06) íÿøðèééàòûíäà íÿøðÿ ùàçûðëàíìûø âÿ îôñåò öñóëó èëÿ àï îëóíìóøäóð. 111