ELEKTRİKLİ TAŞITLAR Şarj İstasyonları
Standartlar Standart Adı TS EN 61851-1 Açıklama Bağlantı kablolama ve soket modları için kullanılacaktır. SAE J1772 VDE-AR-E 2623-2-2 AA Konnektör tipini belirlemek için kullanılacaktır. TS EN 62196-2/A11 CHAdeMO IEC 62196-3 DA konnektör tipini ve haberleşme standartlarını belirlemek için kullanılacaktır. TS EN 61851-22 Şarj istasyonunun AC besleme ünitesi ile ilgili standartları belirlemek için kullanılacaktır. TS EN 61000-3-2 TS EN 61000-6-2 TS EN 61000-6-4 Akım Harmonikleri Yayınım standartlarına uygunluğu sağlamak amacıyla kullanılacaktır. Elektromanyetik Uyumluluk standartlarına uygunluğu sağlamak amacıyla kullanılacaktır. Elektromanyetik Uyumluluk standartlarına uygunluğu sağlamak amacıyla kullanılacaktır. 2 / 28
Teknoloji ve Prosesin Tanıtımı Elektrikli araç Şarj Sistemleri 3 başlık altında gruplandırılabilir: 1. Soket Tipleri a) Araç tarafında b) Şarj istasyonu tarafında 2. Şarj Tipleri a) Yavaş şarj b) Normal şarj c) Hızlı şarj 3. Şarj Modları a) Mod 1 b) Mod 2 c) Mod 3 d) Mod 4 3 / 28
Soket tipleri Araç Tarafında Tip 1 (SAE 1772) Tip 2 (IEC 62196) A.C. D.C. A.C./D.C. Tip 4 (CHAdeMO) Kombo Altyapı Tarafında Tip 1 (SAE 1772) Tip 2 (IEC 62196) Tip 3 (EVPA) Tip 4 (CHAdeMO) Kombo 4 / 28
Soket Tipleri Tip -1 Konnektör SAE J1772 Standartlarına uygundur. 3 kw ile 7 kw arasında güç sağlar. Mod-2 ve Mod-3 şarj tipleri için uygundur. Peugeot ion, Citroen Z-Cero, Mitsubishi imiev, Prius Plug-in Hybrid, Nissan Leaf, Think City 5 / 28
Soket Tipleri Tip -2 Konnektör IEC 62196 Standartlarına uygundur. 3 kw ile 43 kw arasında güç sağlar. Mod-2 ve Mod-3 şarj tipleri için uygundur. Mercedes Vito, Daimler, Tesla, BMW 6 / 28
Soket Tipleri Tip -3 Konnektör IEC 62196 Standartlarına uygundur. 3 kw ile 22 kw arasında güç sağlar. Mod-2 ve Mod-3 şarj tipleri için uygundur. Sadece şarj altyapılarında kullanılır. Araç şarj giriş inlet lerinde kullanılmaz. 7 / 28
Soket Tipleri Tip -4 Konnektör CHAdeMO özelliklerine uygundur. 50 kw a kadar güç sağlar. Mod-4 şarj tipi için uygundur. Mitsubishi imiev, Peugeot ion, Citroen Z-Cero, Fiorino Cargo, Nissan LEAF 8 / 28
Soket Tipleri Kombo Konnektör IEC 62196-2 Standartlarına uygundur. A.C. için 44 kw, D.C. İçin 50 kw a kadar güç sağlar. Mod-3 ve Mod-4 şarj tipi için uygundur. BMW, Volkswagen, GM, Porsche, Audi 9 / 28
Soket Tipleri Kombo Konnektör 10 / 28
Şarj Tipleri 1) Yavaş Şarj 3,7 kw a kadar güç sağlanır. AA, bir faz, 16 A dir. Gece boyu şarj (ucuz elektrik fiyatlarından yararlanılır) 2) Normal Şarj 11-22 kw arası güç sağlanır. AA, 3 faz, 32 A e kadardır. Alışveriş merkezlerinde, park alanlarında vb. yerlerde tercih edilir. 3) Hızlı Şarj AA için 43 kw a kadar güç sağlanır. DA için limitler 500 V ve 125 A dir Şehirler arası uzun yolculuklar için idealdir. 11 / 28
Şarj Modları Mod-1 Koruma devresi içermediği için birçok ülkede kullanılmasına izin verilmemektedir. Buna rağmen, şu en çok kullanılan şarj modu türüdür. 12 / 28
Şarj Modları Mod-2 Standart fiş-priz (socket-outlets) kullanılır. «In-cable protection box» olarak tanımlanan, kontrol ve koruma ekipmanı vardır. Mod 1 tip şarj cihazlarının yerini almaya başlamıştır. 13 / 28
Şarj Modları Mod-3 Elektrikli araçlar için özelleştirilmiş socket ve outlet yapısı kullanılır. Kontrol pilot koruması vardır. Kablo bağlantısının doğrulanması Kablo bağlı değilken gerilim verilmemesi (Kablonun öldürülmesi) Toprak bağlantısının kontrolü Şarj cihazının maksimum akım kapasitesinin bildirilmesi Toplumsal alanlarda kullanım için önemlidir. 14 / 28
Şarj Modları Mod-4 Off-board şarj sistemi vardır. DA Şarj ekipmanında elde edilen 50-500 Vdc arası gerilim, aracın on-board şarj sistemi atlanarak, batarya sistemini besleyen DA baraya verilir. Aracın Batarya Yönetim Sistemi (BYS) ile Can-Bus üzerinden haberleşir. Ağır ve pahalı kurulum altyapısı vardır. Kullanımı özellikle Avrupa ülkelerinde yaygınlaşmaya başlamıştır. 15 / 28
AA Şarj Sistemi 16 / 28
AA Şarj Sistemi CP devre şeması CP ucunun görevi EV nin şarj anında müsaade ettiği akım değerini göstermektir. Bu 1 khz lik PWM sinyalinin doluluk oranı değiştirilerek yapılır. EV şarj sistemine bağlandığı ve şarj için hazır olduğu bilgilerini verir. Bu işlem direnç gerilim bölücü ile PWM geriliminin genliği değiştirilerek gerçekleştirilir. 17 / 28
AA Şarj Sistemi Şekilden görüldüğü gibi şarj sistemi tarafında 1 khz lik kaynak ve 1 k seri direnç bulunmaktadır. Bu pilot iletkendeki gerilim seviyesinin R2, R3 dirençleri ve S2 anahtarı ile bağlantılı olduğu anlamına gelir. Bu gerilim (Va) şarj istasyonu tarafından okunur. Dört muhtemel değeri bulunmaktadır: Durum A: 12V- EV bağlı değil, enerji kesilir. Durum B: S2 açık ve gerilim 9V EV bağlı ancak henüz şarj için hazır değil. Durum C: S2 kapalı R2=1,3K devrede, gerilim 6V EV bağlı ve şarj için hazır. Durum D: S2 kapalı R2=270 devrede, gerilim 3V EV bağlı, şarj için hazır ancak soğutmaya ihtiyaç duyuyor. 18 / 28
AA Şarj Sistemi 19 / 28
DA Şarj Sistemi 20 / 28
DA Şarj Sistemi 21 / 28
DA Şarj Sistemi 22 / 28
DA Şarj Sistemi 23 / 28
DA Şarj Sistemi 24 / 28
Örnek bir DC Şarj İstasyonu Altyapısı Örnek bir AC Şarj Cihazı Altyapısı 25 / 28
26 / 28
27 / 28
Türkiye de Durum Marka Menşei Açıklama ABB Scheneider Electric Eaton Almanya Almanya Amerika Mod-2,Mod-3,Mod-4 (DC) ve Kombo (Dual) tiplerinde modelleri bulunmaktadır. RFID,NFC ödeme sistemlerini desteklemektedir. Uzaktan izleme sistem çözümleride bulunmaktadır. Mod-2,Mod-3,Mod-4 (DC) ve Kombo (Dual) tiplerinde modelleri bulunmaktadır. Genel olarak SAE standartlarını destekleyen modelleri bulunmaktadır. RFID,NFC gibi kartlı ve kartsız ödeme sistemlerini desteklemektedir. Level-1,Level-2 ve Level-3 seviyesinde ürünleri bulunmaktadır. SAE ve CHAdeMo standartlarını desteklemektedir. Grid sistem haberleşmesi,uzaktan izleme sistemi özellikleri bulunmaktadır. Gersan Yeşil Güç Eşarj Türkiye Türkiye Türkiye Mod-3 ve Mod-4 (DC) tiplerinde modelleri bulunmaktadır. IEC 62196 ve CHadeMO standartlarını desteklemektedir. Kart okuma sistemine sahiptirler. Ürünleri yurtdışında üretilmektedir. Mod-3 ve Mod-4 (DC) tiplerinde modelleri bulunmaktadır. Efacec markasının ülkemizde distribütörlüğünü yapmaktadır. Mode-3 ve Mod-4 (DC) tiplerinde modelleri bulunmaktadır. 28 / 28